EIDA

1 april 1930

Geliefden –

Ik wil maar niet aan Hok’s sokken denken – waarvan de witte allemaal! stuk zijn en nog ettelijke paren van de rest – maar allereerst juichen over al het moois dat ons deze week gewerd! Eerst het pak voor Hok en toen het schattige blauwe truitje – wat dol! Om maar met het begin te beginnen: Hok’s pak kwam net de dag voor zijn verjaardag. Wat keurig op tijd, elke dag vroeg Hok al: “en is het pak er al” waarop ik in ‘t begin gerust nee kon zeggen maar alleen de laatste dag met een jokkentje! Prettig dat je om zulke dingen tegen verjaardagen mag jokken! – Fijn weer een couvert om nog eens op te poetsen en dan op te bergen! Ik geloof dat het het 10e is, maar ik zal straks even na tellen en dan die blikjes, zalig, ze staan nog steeds op de piano opdat onze blik er zich aan verlustige! Dan de Marmite waarmee speciaal ik enorm geweldig dol blij ben! Al ettelijke boterhammen gingen dankzij zijn opwekking als gesmeerd door m’n keelgat, binnen 5 minuten heb ik er nu één op, terwijl ik anders een kwartier ± per boterham rekenen kon! Zalig! Verder eet ik nu ’s morgens na 2 boterhammen, een bord griesmeelpap dat gaat ook zo heerlijk gauw. Vanavond zijn de kiekjes klaar en dan kan Em zien hoe Hok er charmant uitziet met het [2] butterfly-tje, en Em als je nog eens korte dasjes koopt, koop dan die zelf gestrikt moeten worden, mannen zitten graag zelf aan zo’n ding te trekken tot ze zich op hun allermooist hebben uitgedost. De kleuren zijn beeldig. – Hok kreeg erg veel fraaiigheden – al zeg ik het zelf – zie maar de kiek. We begonnen met verjaardagvieren om kwart na 6, anders kwamen we niet klaar! Allereerst offreerde ik Hok de pentekening die hij in februari al had gekregen van de bazaar – en die al een maand aan de muur had gehangen vanwege kale muurplekken! Verder liet ik Brugge inlijsten, eindelijk hè! Maar we schreven jullie toch over het gezeur dat we hebben gehad met een lijstenmakertje, dat deze + 1 trouwkiek zou inlijsten en die al ƒ 4.50 voorschot had gehad en van wie Hok de ets + portret, na 3 maanden precies zo terughaalde! Nu hebben we ’t bij een grote zaak laten doen en hij is werkelijk keurig in een eikenhouten lijst met een heel klein goud randje. – Verder kreeg hij z’n hartenwens: postpapier met zijn naam, d.w.z. een schrijfblok van heel dik stevig papier, niet geschikt voor de mail, maar mailpapier is hem te dun – maar jullie zult er toch weleens een vel van zien. – Dan een tandenborstelhanger bij de vaste wastafel, door een melkglas tegen stof beschermd, en een wit melkglas voor Odol glas, echt netjes; en een kristallen bakje voor hagelslag of leverpastei. Trude vond het erg raar dat Hok al die dingen kreeg – maar ik vind een verjaardag juist zo praktisch om eens allerlei te kopen wat je nodig hebt! En Hok vindt het zalig [3] om maar zoveel mogelijk te krijgen. Dat treft mooi! Anneke bracht een plantje met een rode plek op de blaren, erg leuk, omdat ze het boek voor Hok nog niet had kunnen krijgen. Ik weet eigenlijk niet welk boek Hok nu met hen heeft afgesproken, maar ik had gezegd iets over Gandhi. Trude gaf een mooi boeket orchideeën, 2 takken schorpioen – met een tak angkrek boelan – die witte van m’n bruidsboeket, verder had ik nog een grote bos rode dahlia’s voor in de zwarte P.S. pot op de boekenkast. Het geheel was dus feestelijk. Hok schreef jullie al het door hem bestelde menu en vooral de kip was erg lekker. Om 7 uur kwamen A. en Th. terwijl ik nog in de keuken bezig was met de kokki voor de hors d’oeuvre – Hok had voor ’s middags al huzarensla besteld en toen maakte ik meteen veel voor ’s avonds en vanwege de mooiigheid nog allerlei er rondom heen. – Trude leende me haar broodrooster – het was werkelijk lekker en vooral erg besteed aan Hok en Thijs. Na ’t eten bridgeden we nog wat. Ziehier Hok’s verjaardag. Je ziet geen belangstelling van Mamma, zelfs niet van Houw, ook Henk kwam een dag te laat met z’n brief. Henk komt nu 19 april tot 30 april, de eerste dagen zal Houw er ook zijn, want ze hebben 4 dagen vrij voor de Prins[1] en Pasen. Houw schreef op 28 maart een brief en toch vergat hij Hok’s verjaardag te vermelden. Morgen krijgt hij van mij een brief op poten want hij is ook zondag een kwartier bij onze bloemist Hasan geweest, zonder tijd voor ons te hebben. Hij was met de man van Laura Ong Kie Hong, dat is zijn advocaat en één van z’n vele vrienden. – Zaterdagavond hadden we [4] groot feest. Ik had verwacht dat m’n maag wel absoluut in de war zou zijn – maar hij heeft zich keurig gedragen. Het is ook zo prettig als je man bij je is, dat geeft zo’n rustig gevoel dat je niets zal overkomen. Ik zal nu op soupers niet meer zo gek doen als vroeger, het is ook rustig als je getrouwd bent, vroeger was ik enorm opgewonden bij zo’n gelegenheid, maar nu heel kalm. We hadden een erg leuk gezelschap, echt gezellig. We gingen met ons 6-en in “de” 7-zits auto (er schijnt er hier nl. maar één te zijn, was al de vorige morgen besteld!) tot m’n verontwaardiging ontdekte ik dat ik m’n corsage vergeten had, wat stom – gelukkig m’n rouge niet! Nu moet ik nog vertellen dat ik ’s morgens geonduleerd was – dat flatteert me toch erg. Het deed net dienst voor 1 dag, zondag was het er behalve bovenop m’n hoofd alweer uit, enfin we zullen maar zeggen, ook de mannen blazen hun geld in de lucht met roken, dan hoef ik me niet zo bezwaard te voelen (onduleren is ƒ 1.50). Mevrouw Koolhoven die met ons was, had haar permanent pas 4 maanden en ’t was er nu al haast uit, leve Emile! Kwam hij maar naar Indië. Ze verdienen hier enorm. – Anneke Harloff die met ons was en in dezelfde staat als ik, paste nog in haar trouwjapon. – Ik was werkelijk enorm fors, gek idee als je altijd tot de dunnere gehoord hebt! Toevallig zat in de schouwburg Chris naast ons – hij is dolblij weer terug te zijn, en ziet er best uit en vrolijk. Hij bracht ons jullie groeten – deze week zal hij eens hier aankomen. Anneke zal ook wel over hem schrijven – hij deed bij hen de mooiste verhalen over de Van Rossems. -  Om 9 uur begon het concert, eerst de 7e van Beethoven, maar in ’t begin kon ik niet over het kleine geluid heen komen. Er waren 6 eerste violen – af en toe helemaal overstemd door de blaasinstrumenten, en dan zag je ze zich een ongeluk strijken, hetgeen me opeens deed denken aan dat jongetje dat vroeg: “als dat ding is doorgezaagd, gaan we dan naar huis?” [HOK De uitvoering was slecht. Van de 7e symfonie “de apotheose van de dans” is niets terecht gekomen]. Om kwart na 12 begon het souper bij Homann, Hok en ik werden aan tafel en in de zaal, steeds angstvallig van elkaar gehouden – ze hebben erg moeten rekenen hoe we nou moesten gaan zitten zonder naast onze echtgenoot/-genote te komen! – We hadden veel pret, Harloff werd erg opgewonden, eerst schreef hij een brief aan de voorzitter van het Hoofdbestuur, die in een andere zaal soupeerde, omdat 3 soorten wijn al direct op waren en juist de Graves en de Haute Sauterne, ook gek in zo’n groot hotel. Hij vroeg of het Bestuur niet wat van z’n tafel kon missen! Maar er kwam een brief terug dat ook daar alles op was en ze maakten er verder geen lolletje van! Later is Harloff opeens opgestaan en brulde Dames en Heren en toen iedereen zweeg, ging hij weer zitten zonder verder een woord! Ze hebben ook ettelijke glazen gedronken zodat Hokje ook steeds spraakzamer werd. Veel mensen liepen ook met mutsen op en de muziek speelde o.a. van Turf in je ransel[2] en Men hoste. Anneke Harloff danste helemaal niet, ik een paar maal. Het is toch niet anders dan lopen! – Wel hadden wij gemeen dat we rammelden van de honger – ik al om 10 uur! En voor ’t souper ging men cocktail drinken, maar ik was zo slim om om bouillon te vragen, waardoor ik weer bijkwam. [6] Om half 4 waren we thuis en die arme Koolhoven moest om half 6 weer naar de trein om op tournee te gaan, fijn dat Hok zoiets niet hoeft! Mevrouw van Bosch, Reins schoonma, was op ’t feest met een lok opzij, een mooie pijpenkrul! – Jullie brief kwam pas zondag om 1 uur, in plaats van zaterdag en ik dacht direct wel dat je iets zou sturen omdat het nu jullie eerste antwoord op “het” nieuws zou zijn. De meeste mensen hier weten het nu al. Anneke zegt dat jullie het maar moeten vertellen omdat het de enige manier is om wat te krijgen!! – Ik liet Mevrouw v. Vianen het truitje zien omdat ik toevallig voor de bustehouders toch naar haar toe moest. Ze was ook erg verrukt en zei: “dus een jongetje!” Maar een dochter van mij zal blauw vast ook mooi staan! – Morgen is er weer Vivos vergadering. De herrie in ’t Bestuur is nog niet over, toen ik toevallig even bij Juffr. Potjer was, deed ze me grote verhalen. De abactis is dunkt me erg kleingeestig en één der leden is al van plan morgen haar schorsing te vragen als ze haar excuses aan de praeses niet wil aanbieden. Hoe moet dat gaan, een nare geschiedenis. – Nu nog een paar vragen beantwoorden: ik begin nu net weer meer zin te krijgen in vruchten, tot nu toe at ik alleen pisangs. – Mag ik me nu al niet uitrekken? Ik dacht dat dat de laatste maanden alleen niet mocht, maar goed, ik zal ’t niet doen. Verder hebben we op de Kol. School geleerd de borsten de laatste 3 maanden te wassen met glycerine alleen of + alcohol. Trude vertelde dat ze daar erg veel plezier van gehad heeft. In elk geval was [7] ik ze toch enige malen per dag met water omdat ik er veel kriebel aan heb en krabben verboden is! – Nee hoor, de baby komt niet pas in juli-aug. maar al in mei! Nee hoor mis: 1 april! Nee Maatje, hij zal zeker niet eerder dan september komen – m’n laatste menstruatie was 12 december. Op de laatste kiek in Zweeds kostuum kun je ’t inderdaad al zien, ’t was toen ook ± 20 januari, terwijl wij rekenen vanaf begin jan. Dus dat komt uit. Maar de dokter constateerde 21 dec. dat er helemaal niets te doen was. – Wat dol dat jullie een kinderwagen sturen – we verheugen ons er erg op – bij voorbaat heel erg bedankt. ●●▪ (het laatste zoentje is van de aanstaande wagen-wieg-bewoner). – Wat mooi als ze in ’t Internationale Volkenbond Wetboek gaan opnemen dat je je eigen nationaliteit mag kiezen, dat zal dan veel last besparen, overigens lasten waar ik geen van heb! – Van de Kol. School heb ik enige boekopgaven gevonden – Hok zal ze proberen te krijgen. – De volgende week zal Dien’s trouwcadeau komen – ik ben erg benieuwd. Dien schreef dat jij gezegd had dat het mijn kleuren waren en zij schreef, “in ieder geval zijn het mijn kleuren!” – Het truitje is ons eerste stuk in de luiermand, bij ’t aan-schouwen daarvan begin ik echt de smaak beet te krijgen en als de wieg-wagen komt,  dubbel en dwars! – Tenslotte kunnen alle namen wel bij Tan, geloof ik – we zullen nog eens hard piekeren. – We zijn erg benieuwd waar Emma en Niek tenslotte zullen belanden – naar A’dam zou [8] je misschien nog heen en weer kunnen reizen of zijn het teveel werkuren! Dan maar bij oom Willem! – Vader schrijft zo fijn over allerlei gebeurtenissen buitenshuis en in Europa, zo gemakkelijk, nu hoeven de krant haast niet meer te lezen! Nu lieve a.s. Grootouders en Tante, heel hartelijk gegroet – wat en brief – ik ben om 10 uur begonnen en het is nu 1 uur! Dag Eida

Daarnet belde de neef van Betsy, die met een Hollandse McDonald getrouwd is op, of we vanmiddag bij hen kwamen in hun pension, ze zijn met vakantie. Ik ben erg benieuwd. Volgens Betsy heeft ze hem niet zo op zijn kop gezeten als ik Hok, zodat hij egoïstisch is geworden (= gebleven?), terwijl Hokje… ●● een schat is. Dag.

HOK

Heel erg bedankt voor verjaarsbrief, -pak, en alles en nog wat. Ik moet het hierbij laten, omdat Eida en mijn maag tegen opzitten protesteren. Ik heb nl. een geduchte diarree, afkomstig van ijswater op de tennisbaan. Een volgende keer meer. Dag Hok

EIDA

Hok kwam om 2 uur thuis met de mededeling dat hij ziek was en inderdaad 38.1. Hij heeft erge maagpijn en behoefte aan warmte – mijn wollen doek van de blaascatarrh doet weer zijn diensten. Hij is heel ongezeglijk en vanmiddag opgestaan toen de Thungs kwamen. Toch is hij al wat opgekikkerd en smaakte een sigaret hem weer. Maar met moeite heb ik hem nu weer naar bed gekregen. Ik hoop maar dat het morgen weer wat beter is. Dag. E.

EIDA

Zondagavond 23 maart 1930

Geliefden –

De Tabanan[1] is gearriveerd, Chris ook, de mail nog niet. Chris belde net op om ons Anneke te laten berichten dat hij al een ander tehuis had. A. zal het niet erg betreuren. Wij kunnen nu ons bed terugkrijgen, hoewel het geen haast heeft, daar Henk nog geen levensteken gaf. Overigens is het nog zo erg niet dat hij er nog niet is, daar ik verleden week te vroeg gejuicht bleek te hebben en m’n maag sinds die 6 “vette” dagen – weer met de 6 “magere” begonnen is. Jammer, geen 7! Toch zul jullie begrijpen dat dat ook al weer zo heel erg niet is, men went toch immers aan alles! Alleen kost het me zo af en toe een uurtje dat ik ter bezwering (die overigens nog geen enkele maal uitwerking had!) en om uit te rusten wat gaan liggen, maar dat zal hopelijk Eüs wel ten goede komen – rust kan nooit kwaad! Hok heeft de wijze woorden gesproken dat het van winter nooit direct zomer kan zijn, maar dat sneeuw en gure wind af en toe de komende warmte verjagen! Wat een gelijkenis als je in Indië zit! – Verder ben ik deze week enige malen naar de stad geweest, hetgeen Hok vrijdag en mij zaterdag ten goede zal komen. Vrijdag is het nl. 28 maart[2] – van harte gelukgewenst! – en zaterdag is het galabal of eigenlijk souper dansant – ik ben benieuwd of we ons nog erg thuis zullen voelen op zo’n feest, als echtelieden! Voor zaterdag nu, heb ik m’n verlovingsjurk laten veranderen, zoals ik al schreef en hij is, mijns inziens verbazend [2] geslaagd, al vindt Hok me er enigszins een tonnetje in. Enfin ik trek me er lekker niks van aan, ook mijn dikte komt Eüs ten goede! Ik vind mezelf helemaal niet zo dik, maar dat kan wel komen omdat ik elke dag voor de spiegel mezelf bekijk! Maar Hok zal me erin kieken, oordeelt dus zelf – ik ben nu bezig er een onderjurk voor te fabriceren – heb jullie ook een jurk die van achter op je schoenen hangt – zo is deze van mij nu gemaakt, ’t staat toch wel goed, zo’n soort sleep. – Hok heeft vanmorgen op de grote tennisclub gedebuteerd, geïntroduceerd door Frits Hugo Tan, een waarschijnlijk familielid van Tek Bheng. Hij werkt ook op G.B. (“ook” slaat op Hok). Hokje heeft er danig van langs gehad, maar ten 1e  hoort deze jongen tot de 5 allerbesten van de club en ten 2e was het een absoluut nieuwe baan voor Hok en was het weer vreemd bij zonlicht na het kunstlicht. Hok wordt nu in de maand april lid en wil nu niet meer naar de Stadstuin waar hij verreweg “keizer” is en ongeslagen kampioen. [HOK ik voel me nu zeer onbeholpen na dit ferme pak op m’n raket!] Dus je ziet hoe goed het is, dat hij nu eens flink verslagen is! De hele Stadstuinclub wordt opgedoekt, want degenen die lid van de Stadstuin zelf ook waren scheiden uit, de rest, de parasieten kunnen nu niet meer voortleven.! – Vrijdagmorgen was ik bij Mevrouw Ter Haar, de mevrouw, die haar 6e in aug. verwacht! Ze gaf me veel, duizenden raadgevingen, is net een waterval van woorden, die niet te stuiten is. Ik mag graag bij haar zijn. Het is echt, wat je noemt een eenvoudige vrouw, ik voel me best thuis bij haar omdat je precies weet wat je aan haar hebt. Ze maakt van haar hart geen moordkuil maar vertelt [3] openlijk alles. Ze heeft me gezegd dat ik geen goerita’s voor mezelf moet maken (buikbanden voor na de bevalling, alleen voor 10 dagen) omdat het zo’n werk is en er zoveel stof in gaat en zij ze toch schoon heeft liggen, en zij in augustus en ik in sept.-oktober pas aan de beurt ben. Mocht ik gelijk met haar zijn, dan leent zij ze weer van een ander, dat doen ze hier in Indië zo vaak, zegt ze. Buitengewoon aardig hè. Ze zegt je kunt toch nooit weten of je een tweede krijgt en dan heb je die lappen maar voor niks! Werkelijk een kostelijk mens. Ze heeft me aangeraden katoen voor baby goerita’s en lakentjes en sloopjes, zowel als truitjes uit Holland te halen. Ze vertelde dat in Gerzon’s catalogus stellen lakentjes en sloopjes voor ƒ 3.- staan, zou jij, Maatje, willen kijken of ze van stevige kwaliteit zijn en aardig om te zien, want daarvoor kun je ze zelf haast niet maken. –

Maandagmiddag. Het is jammer dat jullie “het” net te laat weet, zodat we er op Hok’s verjaardag nog niets op horen. Vandaag kwam Hok’s verjaarsbrief, we zullen hem niet openmaken, zelfs Hok zal geduld hebben en dat is heus veel, want hij kan b.v. nooit nalaten vroeger op te staan om naar de mail te kijken en dan leest hij jullie brief en die van Dien, die van anderen zijn mijn onbetwist eigendom, daarvoor interesseert hij zich niet, behalve natuurlijk als ze voor hem zelf zijn. Vandaag ook een brief van Mevr. van Gilse en Jaap, erg gezellig – ze waren erg verrukt over de kiekjes van ons, net als jullie nu over die Zweedse boerin. Die van mij alleen zijn wat mij betreft veel geslaagder dan die met de troep. – Vaders verjaardag moest ik – alleen vieren, ’s morgens, [4] omdat Anneke visite had van een nieuwe vriendin. Maar ik vond het niks feestelijk, hier alleen te gaan zitten kousen stoppen of zo, en belde Piekje op, die me wel kon gebruiken. Ze is nu nog dunner geworden, en ik ben een forse dame naast haar, ik voelde me haast als vroeger naast Tante Masje! Ze voelt zich veel beter en wandelt al zo’n beetje en het lijkt me dat Emma al gauw weer hersteld is geweest, of komt dat door die verre afstand? – Jammer dat je zo’n moeite moet doen om ergens geplaatst te worden. Jaap schreef net dat hij gelezen had dat je examen op 2 april was, dus is het nu al een poos voorbij, al zullen wij nog lang op de uitslag moeten wachten. Jammer dat ik je van tevoren geen succes heb kunnen wensen, ik wist niet dat het al zo in ’t begin van de maand was. – We kregen de kaartjes van Tom Michielsen. – Ik ben benieuwd of jullie het meisje nog eens te zien krijgen. – Fam. Borger was nog niet hier, maar we zullen niks zeggen van Marietjes abces; is het alweer over? – Wat blijft T. Leidie lang ziek, ik schreef haar nog niet. Vanmorgen ook een brief van Co, wier verjaardag ik niet wist en zodoende oversloeg. – Ze kreeg een hond op haar verjaardag, dat is iets voor jou, Em! Hok wil er ook zo graag één – geef mij dan maar liever een Eüsje! – Wat fijn voor haar dat de kleine De Ranitz al in juli komt, daartegen kunnen wij niet concurreren! Ze heeft blijkbaar geen last van misselijkheid gehad, daar feliciteer ik haar mee, hoe zal zij/hij heten? – Nu nog verder over Vaders verjaardag – we aten bij Anneke en na afloop zwoeren A. en ik geen sterke drank meer te zullen drinken als het niet hoogst [5] nodig was, we bridgeden wat na tafel – waarbij ik met Thijs speelde,en waarbij ik elk spel open moest leggen, het welk zodanig mijn slaap opwekte dat wij al gauw moesten uitscheiden, opdat ik nog net wakker naar huis kon rijden in een delemannetje.[3] Anneke had beeldige anjers van Thijs gekregen – fijn toch als je man vlakbij de bloemenmarkt zijn werk heeft! – Wij hebben nu een witte dahlia in de tuin, een erge mooie. Elke bloem lijkt op een camelia, zonder reuk, staat beeldig in een zilveren vaasje. – Annie Thijssen belde me donderdag op of ik 2 april voor de blinden wou collecteren, maar gezien ik al te gauw moe ben, heb ik het maar weer aan Anneke overgedragen. Het is wel jammer, je maakt zo kennis met de Bandoengse grootheden. Even later belde Juffr. Potjer, praeses Vivos, op of ik de volgende dag met haar mee in haar auto naar Batavia ging, naar de Alg. vergadering van Vivos. Ik zei niet: voor geen geld, maar ik bedoelde het wel! Jammer als je niet normaal bent, want het was toch een gelooflijk aanbod, van vrijdag tot zondag. Er was nl. in ‘t geheel één lid van de Bandoengse afdeling, dat mee wou, behalve Juffr. Potjer en wel… Fiet v. Houten, de rest had allemaal of een baan; of haast (!) of allemaal kinderen. Alzo vertegenwoordigden die 2 Bandoeng, en moesten zonodig ons voorstel verdedigen over die reglementverandering – ik ben benieuwd wat het gevolg ervan zal zijn. Er schijnen enige ongewenste elementen in de afdeling Bandoeng te zitten, hoorde ik zo vaag, misschien hoor ik er ook onder, je kunt nooit weten! (Ik denk wel van niet hoor). Maar men verwacht dat die zich zullen terugtrekken. [6] Maar ik zou eerst wel eens de nadere omschrijving voor welkome leden willen horen. Trouwens daar zullen nog wel enige woorden over worden vuil gemaakt. Dinsdagavond, verleden week was er een zeer ernstige vergadering, omdat praeses en abactis ’t vrij ernstig oneens waren, zelfs wilden ze een van beiden aftreden. De vergadering heeft echter het zaakje heel netjes geleid en allen weer verzoend en blij gemaakt. Maar ik ben benieuwd of de samenwerking in ’t bestuur weer goed zal worden, de quaestrix is echt het stootkussen, ik ben blij dat ik het niet geworden ben! Misschien treedt de quaestrix over een paar maanden af, daar ze haar positie geen lolletje vindt, maar ze is dunkt me, juist erg geschikt voor die baan. – We kwamen net Katy Kunst tegen, Jaap vertrok vanmorgen voor 8 weken naar Nias – Katy was er dunkt me, erg van onder de indruk – geen wonder, vooral nu Jaap de laatste maand de hele dag thuis was. We zullen Katy ook eens te eten vragen – ik lijk jou wel hè, Maatje! Er staan er al een heel risje op ’t programma, allereerst Westerveld, een aardige collega van Hok, ± jaargenoot uit Delft – dan Chris, – dan Roos Driessen, – Harry van Raalten (let op de n), ook een kennis uit Delft.

Maatje ik zou graag tetrastof hebben voor luiers. Ik kreeg hier het formaat van 70x70 cm, en als hoeveelheid 36 stuks (Mevr. Ter Haar vindt dat meer dan genoeg), dus ik heb nodig (bijna) 26 meter als het 70 cm breed is. Koop je dat voor me – en 6 fil d’écosse truitjes (die gebruiken ze ook voor ’s nachts) – volgens Mevr. Ter Haar al voor ± ƒ 1.- verkrijgbaar. – Maar koop maar een goede kwaliteit. Ze ried me aan niet met meer te beginnen omdat je die zo vaak cadeau krijgt – dan 1 wollen dekentje – zoals wij vroeger voor de pop hadden, maar een extra grote maat, 3 stel lakentjes en sloopjes als ze leuk zijn. – [7] wat die lakentjes en sloopjes betreft, moet ik eigenlijk eerst weten of je slaagt met het zoeken naar een wagen-wieg. Als ik daar dan bij een bed koop, moet ik daar weer grotere lakens en een rechthoekig sloopje voor hebben. Maar die 3 stel kunnen dan in elk geval voor het wagentje dienst doen. Is het eigenlijk erg nuchter om geen echte wieg te willen hebben – Men zegt dat de baby er zoveel voordeliger in uitkomt! – Dat model van wagen, dat ik je beschreef – dat absoluut uitklapbaar is, is volgens Mevr. Ter Haar minder praktisch, wel als je bepaald veel reist, maar dat doe je toch niet zo vaak met een baby heb ik idee, vooral niet wanneer je al niet reist als er niet eens een is!! – Ik hoop Maatje, dat je niet teveel voor me moet lopen, neem anders eens een auto voor onze rekening, dan kun je zoveel afdoen, er kan nog best wat af! – Mevr. Ter Haar kocht hier een kinderwagen voor ƒ 67.50, een ouderwets model maar met 4 prachtveren, Trude heeft een grote tweedehands voor ƒ 60.-! Ik wil liever geen tweedehands, vind ik onsmakelijk. –

HOK

Moeders verjaarsbrief is binnen, maar nog netjes ongelezen, bij voorbaat bedankt. Vaders felicitatie reeds ontvangen – met het ontvangen daarvan hoefde ik niet te toenggoe sampai hari Djoeknahat – banjak terima kassih. Het pakje is voor zover ik het weet nog niet binnen, maar het zegt nog niet, dat het nog niet gekomen is, want ik weet momenteel niet meer, wat in ons huis komt. Gisteren ontving ik b.v. iets, maar het bleek later dat het niets was. Dat gebeurt geloof ik meer op de vooravond van een verjaardag. Voor het feest zelf heb ik het menu [8] koninginnesoep – huzarensla – gebraden kip met pommes frites en zoete erwtjes (zonder wortels) – pisang goreng. Een feestmenu! Dat zijn zo de hoofdzakelijke beslommeringen welke ik momenteel heb. – Eida heeft er meer: vandaag kreeg ze een telefoontje van de praeses van Vivos of ze binnen 4 dagen wilde zeggen, of ze een lezing, event. causerie wilde houden. Ik mocht het voor haar “beslissen” wat ik dan ook deed. Het zal waarschijnlijk een causerietje worden over de Chinezen: heel oppervlakkig, want ik weet er ook niet veel van. In Holland had ik meer contact met de Chin. van hier, daar las ik tenminste nog Chinees-Maleise kranten, en zag ik vaak Chin. jongelui, en sprak ik vaak met de mensen over allerlei, maar hier niet meer. Het zal wel lastig zijn een gedegen causerie te maken, maar allicht weten we meer dan de meeste Hollanders, en het heeft zeker zijn nut om over deze niet-onbelangrijke groep een en ander in deze kring te vertellen.

Zo ziet u dat Eida meer beslommeringen heeft dan ik. – Mijn tenniszelfvertrouwen is gezakt tot een zeer laag punt. In de vroegere club was ik wat men hier noemt de djago (=kraan). Daar won ik meestal, zodat het zelfvertrouwen tot een niet te geringschatten hoogte steeg, maar nu, na zulk een nederlaag als zondag, nu moet ik weer voor mijn reputatie hard werken. – Even wat vertaalwerk:

[9] Zaterdag a.s. vieren we feest ter gelegenheid van het vijfde lustrum van de Bandoengse Kunstkring. Er wordt een galaconcert gegeven (Beethoven’s 7e symfonie) en daarna souper. – Ik heb even gekeken of Emma ook mee heeft geschreven voor m’n verjaardag en heb tot mijn grote vreugde ook wat van haar ontdekt. Ook bij voorbaat bedankt. Zul je je niet overwerken! Of is daar nog geen gevaar voor? –

EIDA

Hok schept weer op alsof hij het bedacht had dat ik over de Chinezen een lezing zou houden! Maar dat heb ik allang in m’n hoofd voor ‘t geval me eens om een lezinkje gevraagd zou worden. En Juffr. Potjer zei dat het haar heel interessant leek. Maar ik liet het enigszins aan Hok over omdat hij me aan de nodige stof moet helpen. Zij wou dat ik een modern boek inleidde en het debat leiding zou geven!! Toppunt – de laatst gesproken hebbende heeft altijd gelijk hè, Maatje, dat vind jij toch ook, hoe kunnen ze bij een gewone huisvrouw met zoiets aankomen! – Maar ik moet nu nodig aan anderen schrijven – m’n onderjurk voor zaterdagavond is af – nu… m’n corsetje nog verwijden – zo kan ik hem niet meer aan. – Trude zei me hier een blok katoen te kopen = 19 el om alles van te maken. Maar aan jou te vragen om baadjes (jakjes) en kleine pakjes, omdat die hier zo duur zijn. Klaar gekochte sloopjes e.d. is misschien toch niet zo handig, omdat de Indische maten zoveel groter zijn en ik eigenlijk eerst een wieg moet hebben. Ze zijn ’t er hierover oneens, wat ouderwets en wat de nieuwste mode is: Trude heeft nl. een wieg met hoepels als kap en Mevr. Ter Haar heeft een bak met alleen een dwarse stang voor de klamboe, welke Trude ouderwets vindt: ik geloof: de pot verwijt [10] de ketel – wat neemt A. Cohen er voor één? Dag hoor Eida

Wat die sloopjes betreft en lakentjes, schrijf maar even de maten maar koop nog maar niet, het is wel beter om ze zelf op maat te maken – voor een wagen-wieg of wagen alleen wil ik erg graag van je horen. Dag geliefden.

EIDA

18 maart 1930

Lieve schatten –

Voor de variatie dit papier van de Smitten, dat ik al voor “schoolmeesterpapier” uitschold, vooral tot verontwaardiging van hun mannelijke huisgenoot, die erg op Pierre gesteld is en dit een al te erge belediging vond! Ik zal maar netjes achter de kantlijn blijven dan lijkt het net of ik op school een opstel maak, niet dat ik dat steeds zo prettig vond! – Jullie ziet ik ben weer gans jolig en in orde. Sinds 6 dagen, dus sinds de laatste gang dokterwaarts, heeft m’n maag weer rust gekregen en heb ik niet meer overgegeven. Hoe vind je dat!? Vanzelf voel ik me nu een stuk plezieriger en dat alles dankzij 3x1 theelepeltje gebismureerd magnesium[1]. Ik zou het iedereen aanraden, die ruzie met z’n maag heeft. Het is absoluut onschuldig, maar helpt de maagsappen bij hun functie. In deze tijd heeft een vrouw nl. grote zuurontwikkeling in de maag, dat vertelde dr. Kuyer, vandaar dat ik echt maagpijn had en nu dat extra zuur weggeleid wordt, ben ik niet meer beroerd. – “’t Is maar een weet”! – Verder eet ik, gelijk een vogelijn: lijnzaad. Elke avond een handjevol, dit is ter vervanging van de pillen van Hugo en volgens dr. Kuyer kan ik er zo zelfs helemaal overheen komen, hetgeen me nog een luchtkasteel lijkt, maar hij: een knappe dokter, dus: wie weet! Heb je wel eens lijnzaad gezien? Kleine donkerbruine pitjes, vooral in ’t begin was ’t een reuze toer om die zonder kauwen bij hoopjes tegelijk door te slikken. – Dankzij de beterschap, hebben we een groot plan, mee te doen aan het Lustrum van de Kunstkring. Wij willen hier nu ook eens Lustrum vieren en boffen net dat de Kunstkring ons eraan kan helpen!: 1 dag receptie, 1 dag tentoonstelling en tot slot – galafeestavond met souper na, in Hotel Homann, “het” chicste hotel ter plaatse. Wij hebben een tafeltje samen met de Benschop Koolhovens, je weet wel van de bowl avond, beiden aardig, vooral hem mag ik erg graag, kan zo gezellig amusant zijn en gekheid maken. [2] Zij heeft wat van Bepje van Douwe, echt genoeglijk en gezellig, verder de Harloffs; ook bekend van dat bowl avondje. Zij is even oud als ik (Mevr. Koolhoven zal ruim 30 zijn) en in dezelfde toestand als ik!! Haar man vertelde het aan Hok (hij is van Hok’s leeftijd). Toen voelde Hok zich geroepen om van zijn vrouw te vertellen. Zij schijnt ook net over de beroerde tijd heen te zijn, dus misschien gaan we gelijk op! – Het kan best leuk worden. M’n verlovingsreceptie jurk met cape is bezig vermaakt te worden, lang van achteren, kort van voren en omdat het lijfje me nu te nauw is, laat ik dat voorslabbetje als een streep middenin zetten, van onder en boven wat breder, ik heb idee dat het best leuk kan zijn. [Tekening jurk in kantlijn: bijschrift “zoiets maar eleganter”]. Een Indische dame vermaakt hem voor ƒ 6.-, goedkoop hè! De kant die bovenop de rok zat, komt er nu onderaan, ik ben benieuwd. M’n witte kanten Brusselse waaier zal ik nu ook kunnen gebruiken, jammer dat m’n gele sjaal niet erg mooi op die zalmkleur staat, maar als ik hem helemaal omsla bedekt hij de jurk grotendeels. Je ziet m’n ijdelheid is nog niet “dahin”. Van Anneke moet ik rouge gebruiken en ik zal m’n heuvelachtige kin bepoederen, maar zo dat Hok het niet ziet en daar is veel kunst voor nodig. Van Kunst gesproken: vrijdagavond las Katy over Indonesische muziek voor de Vivos, buitengewoon goed en duidelijk deed ze het. Van Jaap snapte ik er niet veel van, van haar wel. Ze maakte het geheel alleen wat lang, zodat op ’t eind de lantaarnplaatjes wat in ’t nauw kwamen. Ik belde net Katy op om te vragen of ’t haar goed is bekomen, en toen vertelde ze dat Jaap hun gezin + huis gefilmd heeft; ze zullen het wel naar Holland sturen, maar vraag het nog maar niet want, misschien is het een verrassing. We hebben er erg om gelachen, dat tante Jenne vroeg of Jaap verloofd was omdat hij naar Emma’s toestand gevraagd had! Komt Nico weleens bij jullie? Zeker niet hè! Kranig dat Vader al zo ver in ’t Maleis is, maar het zal je hier opvallen hoeveel Hollandse woorden ze hier gebruiken. In ’t begin heb ik me altijd een ongeluk [3] bedacht wat: waterleiding kon zijn en elektriciteit, maar je gebruikt het maar zo en dan snappen ze het, een brief aantekenen is gewoon “anteken”. Laatst vroeg ik Ardjo om worst, nadat Hok eerst tjoetjis (saucijs) gezegd had, wat hij niet snapte, maar worst wist hij direct! Hok zal Vaders brief wel verbeteren, en Moeder leert het wel als ze hier is. Hier aangekomen bleek ik er eigenlijk zo goed als niets van te kennen, maar dat was misschien verlegenheid en dat zal bij jullie niet voorkomen. Bovendien kun je in 2 jaar het een heel eind brengen! Ik kon Vaders brief niet eens maar zo lezen!! – Ik heb “het” ook aan Katy verteld, omdat ze me op de tafel lantaarnplaatjes wou laten vertonen en ik geen behoefte had een half uur te staan en te rekken. Nu hier al enige mensen het weten, schrijf ik het maar aan T. Leidie en P.S. Ik wou nl. aan T. Leidie schrijven omdat ze ziek is, maar nu hoef ik toch niet aan alle ooms en tantes te schrijven. Oom Johan en Oom Izak schrijf ik het wel op hun verjaardagen. Dat is toch nog net op tijd. Wij zeggen maar begin oktober omdat, bedacht Anneke, de mensen zich dan niet ongerust maken als E-us (2 lettergrepen!) er nog niet is. – Henk Heyermans heeft nog niets van zich laten horen, maar hij zou er in elk geval op Hok’s verjaardag zijn; de dag daarna is dat galafeest, en dan zullen we Henk uitsturen! – Ik kocht vanmorgen een afwaskwast voor Ardjo, want ik ontdekte dat hij daarvoor een oud kinderhemdje van een kleinkind van de kokki gebruikte! toppunt. Dat zou iets voor Vader zijn hè! Hij zou niets meer eten! – Bepje stuurde het menu van het diner in Saur, dat 6 leden van P.S. hun partners van het Lustrum aanboden, enig! Leuk hè dat P.S. zo bij elkaar blijft, alleen Co en Stan deden natuurlijk niet mee, – het lustrumkrantje van Dien is nog niet gekomen. Enig dat Dien geen tegenkandidaten had, heel P.S. loopt trots gelijk een pauw door Leiden! Ik ben benieuwd of ik de andere bestuursleden zal kennen, waarschijnlijke jongeren. We hebben vele verslagen gelezen over Jula’s[2] promotie van het Lustrum, het moet wel enig geweest. – Morgen vieren we Vaders verjaardag bij Anneke. ’s Morgens heeft [4] ze helaas een nieuwe vriendin op visite, zodat we ’s morgens niet ook, samen aan de Papaverhof kunnen denken. – De Smitten zijn van plan te gaan verhuizen. Als ze een onderhuurder konden vinden zouden ze al op staande voet gaan. Ze hebben nl. de smaak van kinderen-in-huis beet gekregen en de kinderen blijkbaar ook, want er melden zich al 4 nieuwe aan. Ze kunnen nu in een groot duur huis gaan wonen, waarin ze zo’n zin hebben, want kinderen schijnen enorm voordelig te zijn, althans als ze niet van jezelf zijn!! Trude zei dat we ’t ook moesten doen als we eens erge zin in een auto hadden! Maar ik ben nog steeds dol op een klein huisje, als er tenminste plaats genoeg is. We zitten nu al te piekeren hoe we de twee kasten uit E-us’ kamertje weg krijgen. Dat is het lastige van Indië, geen ingebouwde kasten te hebben. Maar er moet wel iets op te verzinnen zijn. – Het zal wel saai zijn als Trude en Anneke weg zijn, maar aan Trude heb ik toch zoveel niet, zij misschien nog meer aan mij, omdat ze bijna dagelijks allerlei van me komt lenen. Sinds Pierre zo overstelpt is met lessen, spreekt Hok hem ook zelden meer. We zijn geen erg intieme buren geworden. En ik houd toch zo dol van een praatje af en toe en eens bij elkaar naaien e.d., het zou zo leuk kunnen zijn omdat we zoveel gemeenschappelijke herinneringen hebben. Katy Kunst is ook niet iemand voor zoiets, ik ben benieuwd of ik nog eens zo iemand zal aantreffen, maar ’t is moeilijk want ze moet getrouwd zijn ook, anders heeft ze geen tijd. – Zeg Maatje kun je me ook allerlei opwekkends voor op de boterham aan de hand doen. Ik doe zo enorm lang over ’t eten en toen ik gister sardientjes had, had ik binnen 20 minuten 4 boterhammen op. Van zoetigheid ben ik nu beu, worst is hier over ’t algemeen afschuwelijk.

Eusje is al enigszins zichtbaar, hoewel het nog niet zo hoort, geloof ik. Ik maak zoveel mogelijk m’n jurken wijder! – We kregen een gezellige brief van Tek Bheng. –Leuk dat je een Jo II hebt, als ze er nog is, zouden ze bij ons zeggen. – Gelukgewenst met Emma’s benoeming (!) op ’t Rode Kruis Ziekenhuis, fijn! Dag Eida

EIDA

11 maart ‘30

Geliefden –

Zo gezellig is het Maatje, dat je in je brieven blijft volhouden dat “het” toch zo zal zijn. En ondertussen hebben jullie op ’t ogenblik de brief al, die de waarheid bericht. Op ’t ogenblik ben ik een en al aandacht voor baby’tjes en vooral voor hun kleding!! Eergister wandelde ik, m’n morgenwandeling, en kwam langs het huis van Prof. Biezeno, bij wie Hok in Delft nog college liep, over welke colleges hij nu nog enthousiast is. Mevrouw zat in de tuin en wij hadden haar ook bij Jaap en Katy ontmoet, ik groette haar uit de verte en ze vroeg me binnen te komen. Een buitengewoon aardige gewoon-genoeglijke vrouw, bij wie je helemaal niet “op visite zit”. Even later kwam Mevrouw Thysen, een vriendin van Tine Schepers, ± 30 jaar, met haar 2 jongsten, nummer 3 en 4; van 5- en van 1/2 jaar. Dat jongste jong [HOK “jong”=gebrek aan eerbied!!] verzocht ze me even vast te houden, een stevige jongen met blonde haren en blauwe ogen en zo zwaar, ongelooflijk, je oefent je spieren wel met kinderen geloof ik! Hij had zo’n schattig jakje aan, een soort mantelpakje, witgoed met blauw omgehaakt, enorm leuk. Maar onze kinderen zal blauw wel niet zo staan hè, met donkere ogen, Hok zegt rood! Wat denk jij? Het pakje was een gewoon hansopje met erover heen een klein jasje met lange mouwtjes, je zag helemaal z’n luier niet en meestal vind ik dat je van baby’s eerst de luier ziet en dan de rest! Piekje vindt dat ik al moet beginnen met het uitzetje, maar ik wil eerst [2] overal eens kijken wat ’t leukst is. – Ik kan het nooit over me verkrijgen om het iemand te vertellen. Vanmorgen sprak ik Katy, ik bood haar aan haar met glazen en kopjes te helpen omdat er vrijdag Vivos avond bij haar is. Ze zal over de Indonesische muziek lezen, hoewel ze niet eens Vivos lid is, omdat ze nooit enig college gelopen heeft. Ze vroeg me haar te helpen met lantaarnplaatjes, wat ik aannam tot Trude’s grote verontwaardiging. Ik zal eerst kijken naar die inrichting maar als het vermoeiend lijkt, zal ik het haar maar zeggen en een plaatsvervanger vragen. Ze wou het mij samen met Fie van Houten laten doen, maar ik ried het haar direct af! Zie je, het lijkt wel of haar en mijn noodlot door elkaar geweven zijn! Je zult zien dat ze me nog eens in een commissie of bestuur met haar planten, maar ik zal steeds van tevoren goed informeren wie de anderen zijn! Bovendien is het niet goed voor me in deze tijd haar veel te zien, want ze zeggen toch dat het zien van mooie dingen invloed hebben op het kind! en ze heeft een teint om van weg te lopen! Ikzelf ben op ’t ogenblik anders ook niet fraai om te bezichtigen, dus weg met spiegels! Maar Trude zegt dat je met de dag lelijker hoort te worden, dus dat is een troost! Geen jurk staat me meer enorm, zelfs blauw kan me niet meer flatteren! Enfin, alles sal reg kom! – Nu wat anders. Hetzel, je weet, Hok’s collega, die een paar keer bij ons was en hier at, heeft m’n allertederlijkst beminde horloge mee, met het verzoek dit aan jullie af te willen geven. Hij is 5 maart van [3] hier vertrokken en ging eerst naar Zwitserland. Het garantiebewijs zit erin, hoewel dat niet meer geldig is (nl. maar 6 maanden) maar als bewijs dat het uit hun winkel is. Hok kocht het in maart en de eerste dag al liep het een kwartier per uur voor. Ze maakten het, maar weer hetzelfde. – Toen liep het een poos behoorlijk en omdat ik het zo mooi vond, wou ik het niet teruggeven alhoewel Hok dat toen al wou. Je moet aan die meneer van de Tijd (je moet naar hem zelf vragen, want de Juffr. weet er niet veel van) zeggen dat het zolang ik het heb nog nooit absoluut goed gelopen heeft. Aan boord bleef het stilstaan – hier in Bandoeng is het 2x een maand bij de horlogemaker geweest met als resultaat dat het nog 1 uur per 24 uur voorloopt. Zeg maar dat ik wel weet dat de garantietijd voorbij is, maar dat ik hoop dat zo’n grote zaak het toch voor een ander wil inruilen, wanneer dit niet helemaal in orde te brengen is. Maar graag wil ik hetzelfde modelletje houden, want daar ben ik erg verrukt van. Zeg maar dat het een duur horloge was ƒ 55.- en dat we het nu maar aan hem terugsturen omdat hij weet hoe de eigenschappen ervan zijn. In elk geval wees maar zo politiek mogelijk. Hier in Bandoeng is 1 Europese horlogemaker, die ƒ 15.- vraagt alleen voor het schoonmaken! Daar zijn we niet geweest omdat je dan nog niet zeker bent dat het goed zal zijn. – Hetzel schrijft net dat hij ± 10 april in Holland komt en het pakje zo gauw mogelijk naar jullie zal brengen. Verheug je niet te zeer op het pakje. [4] Er zit verder niets in omdat we hem niet meer wilden aandoen dan nodig was, daar hij toch al zoveel bagage heeft. Hij heeft de gong voor de V.V.S.L. ook niet kunnen meenemen, overigens is die gong nog steeds niet aangekomen, hoewel hij 19 maart (leve die dag!)[1] aan boord moet zijn, om door Mevr. Wisgrill, een Vivos lid, meegenomen te worden. Het is echt om uit je vel te springen als mensen zo teuten. Je schijnt zoiets een jaar tevoren te moeten bedenken! – Dien schreef een uitgebreide brief over het Lustrum! Zij was er 14 dagen later nog moe van. Ik heb heus het idee dat ze veel te veel doet want nu meteen komt haar kandidaatstelling weer en duizenden mensen lopen bij haar aan. – Wat vervelend dat T. Leidie nog ziek was en dan zo vlak voor het weggaan van de Rempten. Dicky zal in Indië ook wel weer beter worden: zie mij. Morgen ga ik weer naar de dokter, dus horen jullie nog het verslag. Vanavond is er een film van de Kunstkring over de Volkenbond + lezing. Misschien geeft Hok zijn tennismiddag eraan! Vrijdag wou hij dat nl. niet toen er receptie was van de directeur van G.B., de Jongh, die naar Holland gaat. Ik gaf er ook niet om, ondanks dat m’n nieuwe jurk klaar was!!! - Maandag 7 uur n.m. Hok is aan ’t tennissen. We zijn toch maar niet naar de lezing gegaan. Het was me te machtig om weer om 9 uur te eten in plaats van om 7. M’n maag is nu net een klok en meteen een baby die vervelend is tot hij wat krijgt en daarna opstandig en onhebbelijk! Trouwens die onhebbelijkheid komt niet alleen door een te late maaltijd. Vanmorgen nog, nadat ik zo blij was 3 boterhammen [5] naar binnengewerkt te hebben, begint hij me daar te vloeken! En ik ben dan echt boos omdat ik weet, dat ik dan de hele dag beroerd ben van de lege maag, enfin, pisangs helpen dan weer. Na ’t ontbijt waste ik meteen m’n haar en droogde het zalig languit gelegen op ons heitje voor ons huis. Wel wat warm op den duur, maar binnen een half uur was ik ook weer droog. Makkelijk zo’n föhn die steeds voor je klaar staat. – Naar alleen wanneer hij hoogtezonnetje op je hele lichaam gaat spelen. – Zaterdagavond gingen we naar “de zoon van Zorro”. Don Q., natuurlijk Douglas Fairbanks. We genoten weer van zijn vondsten, thuisgekomen heb je zo’n idee dat je over de tafel moet springen of aan de lamp hangende naar de piano moet schommelen. Het is vreselijk gek om dan gewoon door je huis te wandelen en geen vijanden te hoeven knevelen. Het is toch een enige man! –De jonste zoon + dochter van Hassan zijn bezig enorm te gillen, Hassan wil alleen uit en dat schijnen ze beneden kritiek te vinden. Maar ik heb idee dat hij ze in het donker bang heeft gemaakt of aan het schrikken heeft gebracht, ze krijsen tenminste afschuwelijk. Ik ben er even heengegaan en heb erg boos gedaan. Trouwens Hassan kreeg ook al een standje van z’n vrouw. Het is erg beroerd dat ik nog niet genoeg Maleis ken om standjes uit te delen, ik kan alleen maar boos beweren: tida boleh begitoe, terlalu banjak riboet[2]. Goddank zijn ze nu opgehouden, ik kan nu helemaal niet tegen zo’n angstgeschrei. Wat gauw dat Annetje al in juli/augustus haar gezin zal vergroten. Hoe kan het dan dat ze het 2 feb., toen jij schreef, nog niet zeker wist; want toen wist ik het al! Wij hebben nu uitgerekend dat hij “Eüs” 19 september behoort te verschijnen, moge hij zich niet verlaten! – A. en Th. genieten maar van ons [6] logeerbed. Ze hebben er misschien nog meer mensen op gehad dan wij en hun tweede baby logé. Deze mensen schenen een enorm handig model wieg te hebben, die tegelijk ook wieltjes heeft, en absoluut plat als bed gemaakt kan worden. Ze hadden die ook uit Holland. [HOK Zoudt u voor ons niet zo’n ding kunnen bestellen. Afmetingen: geschikt voor normale baby tot en met 3 jaar; zo mogelijk ook te gebruiken voor 2 baby’s. Een opklapbare wieg die op wieltjes gezet kan worden, en dan als wagen kan fungeren. Eüs beconcurreert mij nu al.] Dinsdagmorgen. Hok vindt me zeker niet duidelijk genoeg, maar nu zul je misschien de bedoeling wel begrepen hebben. Ik benijd Annetje die bij jou raad komt vragen, Maatje, enfin hier zijn ook wel aardige mensen voor zoiets. ’t Is speciaal voor de kleding dat ik raad nodig heb, of liever ideeën, ’t is toch gemakkelijk in een ziekenhuis te gaan. Je weet toch dat vlak achter ons huis “St. Borromeus” Ziekenhuis ligt, een Katholieke. Piekje is in het Gemeente Ziekenhuis en ze vertelde dat het veel goedkoper is en ook rustiger, alleen zou Hok dan elke dag daarheen moeten fietsen, maar voor ƒ 50,- heeft hij dat wel over, zegt ie. – Handig dat jullie nu een Indanthren huis hebben, waarom sturen ze er toch geen naar Bandoeng? Alles is werkelijk kleurecht, trouwens die stoffen van Liberty ook. Chris van ’t H. komt zeker met een Duitse boot. We hebben hem tenminste nog niet op de passagierslijst gezien. – Laat je niks wijsmaken door A. en Th. waar ze heengaan – want ze kunnen het nooit weten vóór ze de dag van overplaatsing weten – Anneke heeft alleen voorgevoelens maar ga er maar niet op in! Ik ben benieuwd wat je voor A.’s verjaardag maakt, maar allereerst maar het pakje voor Hok! Dag Eida.

Fijn dat Emma zo’n kans heeft op ’t Rode Kruis Ziekenhuis!

Ik schreef aan Dien je mop van Melo, maar liever Mail-ook, Maatje, echt geestig en gijn.

[Randje pag. 1]

Net bij de dokter geweest. Hij heeft me lijnzaad gegeven tegen verstopping en zegt dat zelfs de meest verstokten daarmee van dat gezeur afkomen. M’n zeer geroemde pillen hebben dus misschien weer afgedaan, want deze dokter weet overal wat op. Voor m’n maagpijn gaf hij ook wat. Hij vond het onnodig dat een vrouw in mijn toestand (netjes uitgedrukt hè!) kwaaltjes heeft. Alles moet plezierig zijn, zegt hij. Maar 1 keer overgeven per dag vindt hij niks! Dag E.

[7]

HOK

G. Zoals u merkt: langzaam maar zeker wordt er ruimte gemaakt voor het nieuwe huisgenootje. Overal wordt rondgekeken: op een bazaar wilden we al kousjes en slabbetjes kopen, kinderwagens worden bekritiseerd, hansopjes en luiertjes opgenomen. En alles gaat goed, behalve dan het conventionele overgeven; dat moesten wij eigenlijk kunnen afschaffen.

Fietje van Houten reciproceert de volgende week ons bezoek, wij hebben steeds geprobeerd het uit te stellen, maar eens komt men tot de Gordiaanse knoop. Enfin, voor die avond naar NBr – wat is dat Emma? Het lijkt op een schriftelijke cursus –innemen. Dan krijg je dat gevoel van “laat maar waaien” (Indisch=lamaarwaaien), en niemand heeft vat op je humeur. – Hoe goed die twee bij elkaar passen: hij zwaar als lood, met diepe rimpels in het voorhoofd van het piekeren en overpiekeren, zij stijf als een stok en conventioneel en vooral zeer interessant doen. Enfin, … maar Eida mag niet teveel met haar te bemoeien hebben! [EIDA geen Hollands hè!]

De regentijd is nu eindelijk door, het regent zeer veel en steeds goed. Maar altijd op vaste tijden, ’s ochtends haast nooit. Meestal iets na tweeën, om de ambtenaren grotere haast in te jagen om naar huis te gaan. Net alsof zonder regen het werk niet klokslag twee wordt neergelegd. Dat hoort zo bij de ambtenarij.

Er is nu een tweede dagblad in Bandoeng gekomen. D.w.z. een Batavia’s blad geeft ook een Bandoengse editie; dit nieuwe dagblad was tot nu toe gekant tegen een overbrenging van alle regeringsbureau’s [8] naar Bandoeng. En nu moest het zich wat schoonwassen van de vroegere anti-Bandoengse stemming. En dat gebeurde met zulk een gezwam, dat we niet begrepen, hoe een redactie het aandorst zoiets in een proefeditie te plaatsen. Ze konden er zich niet uitpraten, dus veel woorden; veel verhalen, frappez, frappez toujours… dan gaat ook het slechtste motief erin. – Morgen is het 20 jaar geleden dat Vader leraar werd. Kranig! Hulde! Dag Hok

EIDA

3 maart ‘30

Geliefden –

Wat een succes had ik met niet-schrijven in januari, jullie beiden beginnen met het luchten van je verontwaardiging dat ik eens één keertje niet genoeg tijd aan jullie wijdde. En wat een succes had Hok met z’n plaatsvervanging en zijn mooi groot schrift. Over het algemeen zijn ook mijn brieven toch goed leesbaar, terwijl ik van Vader het tegendeel zou moeten geloven. Als ik bepaald erg veel te schrijven heb, hetzij aan jullie, hetzij er nog een brief nà moet komen aan Dien meestal, schrijf ik geen schoonschrift, maar ik zal trachten me wat te beteren, al hoop ik niet in de “Hel” terecht te komen. Van Dien hadden we nu Lustrum-verhalen verwacht, maar, hoewel ’t al een week achter de rug was, waren Bepje en zij nog absoluut melig en sliep Dien bij het schrijven van haar brief. Ze was nu ook gevraagd praeses van de hele Litt. faculteit te worden, ongelooflijk! Dat is van mann. en vrouw. studenten samen. Ze spreekt ook buitengewoon goed schijnt het, al hoorde ik haar feitelijk voor ’t eerst bij ons verlovings- en trouwdinertje; echt enig dat ze zo in de smaak valt of eigenlijk natuurlijk! Houw is net vanmiddag weer vertrokken. Hij had enige moeilijkheden op z’n werk, die opgelost zijn en waarover hij opbelde, zaterdagmiddag. En zondag kwam hij hier met de eerste trein om 6.20 uit Buitenzorg en 11 uur hier. [2] Vanwege het Inlands Nieuwjaar, feitelijk gister, zondag, maar vandaag hoort erbij om uit te rusten – werkt het Gouvernement niet. Dit is ons derde Nieuwjaar! Ik kan gerust ”ons” zeggen, want wij hebben er ook terdege van gelust. Onze buurman, Hassan, heeft ± een week lang vuurwerk afgeknald. De knal is bij hem de hoofdzaak helaas, je ziet alleen rook en schrikt je ondertussen een ongeluk. In de nacht van zaterd. op zondag hebben ze wat gepresteerd, Hok vond terecht dat het net was of we temidden van een veldslag zaten. Verder genieten wij ervan doordat we onze bedienden befooien. Voor kokki kocht ik een grote warme sjaal omdat ze al 2x ziek is geweest van het kou vatten, Ardjo kreeg een riks, zoals dat hier te doen gebruikelijk is. Vaak geeft men de vrouwel. bediende een baadje of kabaja en de mannelijke geld, maar de sjaal leek mij in dit geval voor kokki praktischer. Voor haar kleinkinderen kocht ik een stenen theeserviesje met blauw en rood beschilderd, heel leuk in een Japanse toko (voor ƒ 1.07!) hetgeen wel in de smaak gevallen moet zijn. Het dochtertje van Ardjo, ± 4 jaar en bang voor ons, kreeg het chocoladen koetje dat Hok mij op Sint offreerde, in de hoop dat ik het niet voor een kakkerlak zou aanzien (gemeen!). De kinderen van Hassan offreerden we een zakje (van onze vitragestof gemaakt!) met chocoladen gekleurde paaseitjes, maar waar die gebleven zijn is ons onbekend. Die kinderen zijn niet op onze manier opgevoed, zeggen niet eens “dank je”, lopen liever weg als je ze roept, echt mensenschuw. Ik zal morgen Hassan vragen of het lekker was. Ik vind het niet leuk als iets waar je een aardigheid [3] mee bedoeld hebt op die manier verdwijnt. Maar enfin, ze hebben nu eenmaal andere ideeën. – Net kwam er een auto waaruit Ho stapte. Hij bracht 4 djeroeks mee van Mamma, zo groot als een mannenhoofd of groter, zalig!, en een paar worstjes, zeker zelf gemaakt. Verder een standje dat we nu niet “Lebaran” (=Inl. Nieuwjaar) niet thuisgekomen waren. En er zal heel wat stof opwaaien dat Houw hier kwam en wij samen gezellig thuisbleven! Houw is het met ons erover eens dat we “het” nog niet aan Mamma vertellen, omdat het nu zo rustig is en niemand ernaar komt vragen. Wat grappig dat Annetje de Ranitz ook zover is….., en wie zou wel de eerste zijn? Wel, dat zal kleine Bea’tje zijn. Hoe vind je Beatus of –ta en dan E’a of E’us genoemd, klinkt toch goed. Hok herinnert me er telkens aan dat het een “hij” moet worden, hoewel ik telkens aan een ”ze” moet denken. – Ik vind het zo leuk, Maatje, dat je telkens volhoudt dat “het” toch waar zal zijn. Toen ik eenmaal duizelig was na het draaien bij het dansen, vroeg Piekje ook of ’t misschien zover was. Toen kon het wel waar geweest zijn (begin januari) maar in december vertelde de dokter absoluut dat er niets meer aan het handje was. Maar wij rekenen maar op half oktober, hoewel september ook een kansje heeft. Als ’t maar niet op Emma’s verjaardag is, dat zou jammer zijn. – Ho stuurde ik na de Jaarbeurs naar de tennisbaan. Hij wou dat Hok voor hem thuiskwam, maar ik was bang dat Hok daarvoor zou danken en bedacht dit [4] erop, omdat ik ook niet weet of zijn nieuws zo belangrijk zal zijn dat Hok ervoor thuis kon komen. – Gister gingen we ’s middags in plaats van naar bed naar Harold Lloyd, heel aardig – maar waarschijnlijk een jeugdfilm van hem. Op dat uur ging ik liever naar de bioscoop dan van 7-9. Om half 10 heb ik zo’n lege maag dat ik helemaal beroerd ben. Ik heb nu opgemerkt dat als ik maar op geregelde tijden eet, er niets hoeft te gebeuren, maar zoals vandaag b.v., als Hok pas om half 9, na ’t tennissen kan eten, ben ik meestal beroerd. Daarom ga ik dadelijk maar vast soep eten. Verder is alles gewoon met me – ik wandel nogal wat, waartoe Trude me ook aanspoort. Ze zegt dat je anders aan ‘eind niet meer kunt lopen. Zij moest ook al door Pierre op ’t laatst uit het bed getrokken worden! – Ik kan nog steeds niet tegen uienlucht, eergister ben ik weg moeten lopen omdat ik de lucht van Hok’s bami niet verdragen kon – toen mijn maag weer bij was gekomen – heb ik op Hok’s kamer gegeten en hij in de eetkamer. Wat kan een mens toch gek doen! Verder eet ik nu hagelslag, witte, dat is lekker en pepermunt. – We hebben nu onze 3e langganan! die van Trude wil niet meer, omdat hij te weinig op me verdiende en die van Anneke gaat failliet. A. en ik hebben nu beide die van Mevr. v. Vianen, die altijd even allerliefst is (die slaat op mevrouw!). Dag hoor. Eida

Vanmorgen wandelde ik naar Piekje in ’t ziekenhuis, 55 minuten, men viel om van deze prestatie: om 11 uur in de morgen. Piekje ziet er behoorlijk uit, ingesloten kiek is van haar op z’n beroerdst en mij op z’n dikst! Tine Sparmann (ik noem haar nu maar bij de naam) is het beste.

[5]

HOK

G. Ardjo’s nieuwjaarsfooi is verdwenen. Op zijn oudejaar moest hij een boodschap voor zich in de stad doen. Kwam met z’n fiets in botsing met een andere fietser op het drukste deel van de Kotta. De andere viel en offerde op Ardjo’s stuur een paar tanden: een vechtpartij was hiervan het gevolg. Ardjo’s kleren bij zijn terugkomst getuigden van kennismaking met de goot langs de straat. Natuurlijk werden ze beiden opgebracht met als resultaat: beiden 1 gld. boete. Rest ƒ 1.50 van nieuwjaarsfooi. Ardjo’s velg was erg verbogen met het gevolg dat zijn band sprong. Nou, de rest van het fooitje zal wel aan de reparatie hiervan besteed zijn. – Hij kwam natuurlijk te laat voor tafeldekken. Kwam ons met een zeer treurig gezicht het gevalletje vertellen, waarop wij hem ƒ 1.- extra gaven. – De bonbons voor de Hassan’s kinderen zullen in minder dan geen tijd ook verdwenen zijn… Vandaag vroeg Eida ernaar, en Hassan gaf haar een takje schorpioen orchideeën extra + nog mooie rozen. Dag Hok

[Randje pag. 1]

Maatje, stuur me eens een nieuw modeblad, zo prettig!

EIDA

24-2-‘30

Geliefden –

We zagen net een portret van de Lustrumspelers in de maileditie, Kiki is goed te herkennen, de rest ken ik ongeveer niet. Volgens Hok was de verslaggever niet erg enthousiast, maar hij moet ook rekening houden met dilettanten. Wij hebben die dagen zelf absoluut niet gefeest, daarvoor is ons Lustrumplezier niet echt genoeg of niet fel genoeg; de geest voor zo’n pretmakerij komt alleen over je ter plaatse waar ieder over niets anders denkt en waar het feest zelf is ook. Dat vind ik ook met verjaardagen van jullie: we hebben jullie niet om een verjaardagszoen + bloemen + cadeautje aan te reiken, geen visite om drukte te scheppen, geen tafel om cadeautjes op uit te stallen, geen moe maar toch prettig gevoel ’s avonds met kramp in de wangen van het vriendelijk praten en lachen. Vind jullie niet. Heb jullie nu op onze verjaardagen zo’n feestelijk gevoel, als de jarige er zelf niet is? Onmogelijk lijkt me. – Dien stuurde alleen een briefkaartje van ’t Lustrum met de mededeling dat P.S. het meer dan ontzèèèèèttend vreselijk zou vinden als alles afgelopen zou zijn. Bijna heel P.S. doet mee, zelfs 6 of 7 met een man! Ik vind het echt enig dat ze zo bij elkaar blijven, en zoveel pret hebben. Alleen Stan en Co schijnen hun weg nog niet te kunnen vinden, echt jammer.

Wat naar dat T. Leidie op bed ligt, doe haar onze groeten als je [2] haar weer spreekt. Het zal ontzettend voor haar zijn als Annetje c.s. weer weggaan. Eind april zijn ze alweer hier, zei Anneke, en Pimmetje gaat haar halen, ze schijnen ons ook te verwachten. Maar ik weet nog niet. ’t Is geen kleinigheid even daarheen te gaan en Hok zou vrij moeten nemen, wat hij heel erg vindt. Hij heeft zelfs net uitgevonden om ’s middags nog eens terug te gaan naar G.B. en dan een paar uur in alle stilte te werken. Hok’s kamer ligt nl. op weg naar de fietsenloods en iedereen loopt bij hem binnen, zodat hij sommige morgens thuisgekomen, beweert niets gedaan te hebben vanwege de visite. Er zijn heel wat ingenieurs, ook oudere, die niet veel te doen hebben blijkbaar, en dan zijn ze zeker ook bang dat Hok zich verveelt en gaan hem dan amuseren! Tot Hok’s grote ergernis. Ik ben benieuwd wanneer wij eens vakantie zullen nemen – daar zal misschien wel niets van komen. We zitten hier trouwens ook op zo’n mooi plekje dat we er geen behoefte aan hebben. Verder ben ik zo daverend hokvast [HOK hokvast met hoofdletter H] (dat schreef ik de vorige maal ook al, herinner ik me!), dat ik met schrik aan uitgaan denk! – Zondagmorgen kwam er opeens een telefoontje van Kappelle die weer in de stad was, je weet toch die van de kieken op m’n of liever onze verjaardag. Hij wou graag Bandoeng en omstreken bezichtigen en wou ons als gids meenemen. Hok zei hem dat ik niet erg goed tegen autorijden kon en dat hij niet wist of ik meeging, waarop Kappelle direct zei alles te snappen, hetgeen Hok niet ontkennen kon. Ik ging toch maar mee en tot m’n schrik [3] wou hij eerst naar Lembang maar eventjes. We reden het in ruim een half uur met daverende snelheid, waarbij de heren me telkens vroegen hoe het ging en of het niet langzamer moest. Maar ik wist dat we er zo gauwer zouden zijn en ik eerder uit dat ding zou mogen, dus liet ik de man racen! In Hotel Lembang theegedronken (’s mor-gens 10 uur!), terwijl ik voortdurend gaapte en rilde, tekenen van wagenziekte! Teruggaande werd ik weer kiplekker, Hok zat nu naast me en verwarmde me! Ondertussen kwamen we over elven thuis, terwijl Juffr. Potjer, praeses Vivos ons om 11 uur op de koffie gevraagd had. Wat een eer hè!, ik belde haar maar gauw even op (wat zou een mens zonder telefoon!). – Verleden vrijdag was er Vivos thee, zoals elke 20^e van de maand bij Juffr. Potjer thuis, door allerlei gezeur, als een auto, die niet wou lopen, moest het gezelschap gauw worden opgeheven en verzocht Juffr. Potjer me met mijn man te komen! Hok vindt haar wel aardig [HOK ?], maar ze is mij te zwaar. Ze wil meisjeskampen oprichten, ze heeft altijd originele ideeën, maar ze vindt duizenden dingen niet goed als slappe lach e.d. – Ze heeft een formulier rondgestuurd wie eventueel zou willen helpen of je voor je kinderen goedgeorganiseerde kampen zou wensen, waarachter ik tot haar groot vermaak “zeer zeker” gezet heb; kan zij ook niet weten hè!!! – Ik heb net gezien dat ik ruim 2 kg ben afgevallen in ± 2 maanden, weeg nu nog geen 63 kilo – lach niet! Toch ben ik niet meer zo dik, ik zal me dadelijk nog even door Hok laten kieken (vóór het te laat is!). [4] Trude stookt me alsmaar op om lui te zijn, languit te gaan liggen en zelfs een divan te kopen. Af en toe overvalt me de lust zalig niets te doen of een gezellig boek te lezen, en Trude vindt me veel te ijverig, dat ik een hele morgen zit te naaien b.v. Verleden week heb ik 2 morgens gebruikt, althans enige uren ervan, om m’n nieuwe jurk te knippen. Ik deed het liever zelf hoewel de djait beweerd had het te kunnen. Als je ’t zelf doet denk je enorm na en als de djait het verknipt, is ’t veel erger dan als je ’t zelf doet, dan heb je maar zelfverwijten. Ze is nu voor de 2e dag hier en bezig aan m’n jurk. Overdreven veel verstand heeft ze er helaas niet van, ze zette de zijnaad van de rok een cm of 8 naast de zijnaad van ’t lijfje en de schoudernaadjes (hoe noem je dat) 4 naast elkaar, liepen van m’n hals naar m’n mouw in plaats van naar beneden. Maar de mouw heeft ze er keurig ingezet, maar het geheel maakte me afzichtelijk dik, maar Trude zegt als hij klaar is, zal ’t wel beter zijn. Ik heb haar ook met haar jurk getroost, waarvan ze zelf een achterbaan verkeerd geknipt heeft, zodat de bloemen niet doorlopen. Maar als je ’t niet weet, zie je ’t misschien niet eens. – Zaterdag waren we op de bazaar ten bate van de Soekaboemische Opvoedingsgestichten. Gelukkig kon ik A. overhalen mee te helpen, want zelf  kon ik niet 3 uur gaan staan. Wij of liever ik kocht(en) een pentekening van de Oosterschelde – zalige vlakke zee, zonder bergen! Hok ontdekte hem en vertelde me meteen dat hij de volgende maand [5] jarig was, toen ik opmerkte dat we bij die aankoop ± blut zouden zijn! En toen heb ik m’n hand over ’t hart gestreken en m’n beurs geopend, gedachtig aan de 4 couponnetjes die al inwisselbaar waren!! We genieten er nu maar vast van en hebben hem al opgehangen, Jaap en Katy waren er ook erg verrukt van, Jaap is ook dol op vlakke zee. Laatstgenoemden zijn bijna-achterburen van ons geworden, gelukkig scheelt het nog een eindje (dit “gelukkig” met ’t oog op hun kinderen). Ze wonen aan de Dagoweg nu in een kolossaal huis + nog veel grotere tuin. Ik hielp Katy enigszins met kasten inruimen. Veel kan een vreemde nooit in je huis doen hè! Ik heb Jaap’s pyjama’s mooi opgevouwen volgens de regelen der kunst [Hok kunst met een klein k], die helaas niet van Kunst zijn [HOK Kunst met grote K]! Morgen ga ik eens kijken hoever ze zijn. Gister waren ze al een eind, zeiden ze. Jaap krijgt de 2 grootste kamers voor “kantoor”. Ik ben werkelijk benieuwd hoe ze die zullen inrichten, veel fraais hebben ze niet, behalve al die muziekinstrumenten. – A. en Th. zijn nu ook in de tennisclub, althans alleen voor de maandag, ze zijn nu weer met z’n negenen in maart, want die collega van Thijs + vrouw Smits zijn er ook in en spelen heel goed volgens Hok. Ik ben nog steeds de penningmeester alhoewel ik zeker 1 maand geen voet daar gezet heb, Hok zamelt het geld in. – Vandaag is Piek Ultée geopereerd, iets in haar buik. Ze zag er de laatste tijd beroerd uit, hoewel ze vrolijk en wel was en mij zelfs met ’t patroon van “de” jurk hielp. Ik moet dadelijk eens opbellen hoe ’t is afgelopen – ik stuurde haar van tevoren maar vast, de Berlageweg-bloemen nl. dahlia’s van Hassan. Van- [6] middag moeten we op visite bij Benschop Koolhoven, onze digestie visite van de bowlfuif. “De” jurk zal nog wel niet klaar zijn. Je moet zien wat voor toiletten de dames hier dragen op een gewone visite: crêpe georgette, crêpe satin, - de chîne, ongelofelijk! – Met mij is ‘t “gewoon”, al een dag of 3 lang gaf ik niet over, zeker dankzij het geregeld gebruik van het doktersdrankje.

Bedankt voor je felicitatie op 18 feb. – je weet nu al wat we uitspookten die dag. Het was goddank het einde van de “vasten”, ik mocht nl. niet over verleden jaar praten, dan kreeg ik van Hok zo daverend op m’n kop; na 18 feb. is het verleden weer geduld, goddank!! Dat Dirk Rempt verrukt was van “Melo” moet je hem niet aanrekenen, zo zijn nu eenmaal wij Indische mensen die zelden toneel zien en dan nog beroerd!! – Grappig dat het Leidse Corps een bal hield voor “niet-gevraagden”! – Dag! Eida

Maatje, we zullen Anneke ƒ 35.- geven, die ze blijkbaar van je moet krijgen, want Hok heeft zoveel boeken besteld dat het wel haast ƒ 100.- zal zijn! Makkelijk voor hem zo’n rijke vrouw, o zo! [HOK al zeg ik het zelf!!]

HOK

Eida’s jurk is niet goed uitgevallen, nu gaat ze ermee naar een vrouw van een collega die goed kostuumnaaien kan. Van harte gelukgewenst met Hok’s verjaardag, het cadeautje van Eida is reeds geïncasseerd. Een mooie pentekening van de open zee op een lang strand met een vermolmde golfbreker. Dag Hok

EIDA

Piekjes operatie is gelukkig goed afgelopen.

EIDA

Leve Vader hoera!!                                                                              18 feb’30

Geliefden –

Hok aan ’t tennissen met Rein, Thijs, Kieveron en enige dames. Hok doet altijd aan alle kanten moeite om heren mee te krijgen omdat Rein en hij nu de enige van dat soort zijn die geregeld opkomen. Vandaag schrijven we 17 februari, dus precies tussen twee feestdagen in! Gister al 10 maanden getrouwd en toch lijkt het me al veel langer, je vergeet hoe het was ongetrouwd te zijn! Nee hoor, ik denk nog vaak aan m’n jeugd hm-hm, wat was die ook dol! Ik hoop dat m’n kinderen later hetzelfde kunnen zeggen! Voorlopig echter, zeggen ze nog niets, of liever zegt onze oudste nog niets. Hij laat alleen merken dat hij er is in dien verstande dat ik een nieuwe dagelijkse bezigheid heb nl. opeens op een bepaald ogenblik hard wegrennen naar een bepaalde plaats! Het is gek, je went daar reuze aan, ik trek me er niets meer van aan ben overigens kiplekker. Gister ben ik de dans ontsprongen en af en toe komt er nog eens zo’n dag. Meestal presteer ik het onder of na het avondeten (boterham), maar vanmorgen voelde ik me gedrongen om het dagelijks programma eens te veranderen en voor ’t ontbijt al te beginnen. Afleiding is wel goed – gister at een collega van Hok, Hetzel, die 5 maart naar Europa gaat bij ons en omdat ik toen mijn best moest doen te converseren (niet dat het moeilijk was! het is een buitengewoon gezellige jongen, z’n ouders wonen ook in Den Haag – staat goed achterelkaar hè) liep alles goed van stapel, ook omdat ik weinig at! [2] Uien zijn nu uit ons huis gebannen, wat Hok weleens naar vindt; maar ik kan niet eens tegen de lucht. Sinaasappels daarentegen zijn mijn toevlucht, ik aanbid ze! Verder scherpe pepermunt op m’n boterham – welke uitvinding ik vroeger al gedaan had! – Over het algemeen kan ik nu erg goed wandelen; vanmorgen alleen niet: naar en van de tandarts, maar dat kwam denk ik, omdat we al  avonden om half 12 naar bed gingen, terwijl ik gewoonlijk al om 9 uur omval van de slaap. – Zaterdagavond kwam opeens Jan Molière bij ons logeren. Thijs en hij kwamen om ± half 8 in Bandoeng aan, wij hadden die avond Kunstkring en gingen Jan even bij A. en Th. begroeten op doorrit met onze taxi! Thuisgekomen ± half 12, was Jan zich aan het scheren en we converseerden nog even – hij moest zondagmorgen al om 6 uur van hier, dus wij om half 6 op, Hok zette thee, de tafel hadden we niet laten afruimen – en ik smeerde 2 boterhammen voor Jan, waarvan hij er maar 1 opat! Toen hij weg was hadden we zo’n slaap dat we weer naar bed gingen en tot half 9 sliepen! – De Kunstkring gaf een cabaret, met als leider Adolf  Engers, en als leden o.a. Margie Morris, die vroeger met Louis Davids optrad. Zij spreekt expres gebroken Hollands, zodat je noch van het Engels, noch van het Hollands een woord verstaat. Wij hadden ons er veel van voorgesteld, maar Meneer Engers was een conferencier met oudbakken moppen om daar niets aan te vinden hoef je Pisuisse niet eens gehoord te hebben. Ze speelden eerst een Duits toneelstukje, toen een Frans, echt om met hun talen te pronken – overigens dingen van niks, zodat een groot deel v.d. mensen met de eerste pauze verdween, en meerderen met de tweede, [3] waaronder ook wij. Wij hadden gehoopt dat het na de pauze beter zou worden. Toch was alles niet weggegooid want we zagen de allernieuwste mode! Heel veel stof in een jurk en speciaal van achter d.w.z. ten zuiden van het middel want ten noorden juist laag uitgesneden! Een jurk was helemaal van wit crêpe satin en een hoog boord van dezelfde stof, maakte net zo’n indruk als wat jij vroeger droeg, Maatje, op die kiek dunkt me van de Huishoudschool. Vooral omdat het middel haast vlak onder de buste weer was! Zelfs die mode komt weer terug, maar die maakt weer helemaal niet slank; voor mij dus ongeschikt! – Ik heb besloten een nieuwe middagjurk te maken. Ik heb beeldige stof gekocht zaterdag met Anneke’s hulp, lichtblauwe ondergrond met allerhande kleuren kleine balletjes, hoogst gedistingeerd – crêpe de Chine, prachtsoort voor ƒ 3.50 per el. In Holland is zoiets, naar ik me herinner een stuk duurder! Piekje Ultée hielp me een patroon uitzoeken en toen maken. Ze deed me een model aan de hand dat ik telkens wijder kan maken naarmate m’n omvang toeneemt, zodat ik er nooit “uitgebarsten” zal uitzien! Ik ga het nu zelf knippen en Trude is bezig met een djait (naaister of –er) te onderhandelen, die ik dan een paar dagen hoop te krijgen, anders moet ik hem zelf ook maken en ik vrees dat hij dan nooit afkomt! Ik zou nog veel meer jurken willen hebben, je kunt hier Bombay zijde krijgen voor ƒ 2.- per el, en Shantung erge mooie, voor ƒ 1.50.  Je kunt je wel voorstellen dat men hier wel eens meer van dergelijk moois koopt dan men direct nodig heeft,[4] toch heb ik nog nooit kunnen besluiten, zomaar iets te kopen, misschien te degelijk! – Zondag hebben we Hetzel vanwege onze trouwdag op kip en wijn gefoven, hij heeft echt genoten. Zijn vrouw is vooruit gegaan naar Holland en nu zullen ze elkaar naar Zwitserland, tegemoet reizen, elke dag is voor hem nu te lang, het is zo enig. Hij vond het zalig over zijn vrouw te spreken en maakte er dankbaar gebruik van als je hem de gelegenheid gaf. – Er is net een lezing geweest over “Krishnamurti en zijn leer van bevrijding”, een heel uitgebreid verslag staat er in de krant. De mens moet, zoekend naar geluk, zich losmaken van het voorbijgaande en opgaan in de eeuwige oneindige waarheid, bron van alle leven. Je moet elkaar dit leven zo mooi mogelijk maken, zonder aan het leven te hangen. Krishnamurti moet dit jaar hier in Indië komen – Ik hoop hem te horen, Meneer de Jongh zal ons misschien kunnen helpen. – Het is hier enorm koud de laatste tijd, ik draag nu mijn bruine Hollandse deux-pièces veel, zelfs eens ’s morgens.  Als de zon niet schijnt is het echt koel, niets Indië-acht,ig. – Dien schrijft geweldig enthousiast de laatste tijd over de VVSL, het Lustrum en haar a.s. praesesschap dat nu al niet meer a.s. is. – Emmetje, zeer bedankt voor je brief, we zijn enorm blij dat je weer ganselijk in orde bent, voel je je wond als het nat weer is ook? –Het is erg schandelijk dat jullie aan de capaciteiten van m’n dokter twijfelen! Hij heeft me wel degelijk direct onderzocht, in nov. dacht hij dat het wel zo was, maar in dec. pertinent van niet. Van een doktersvrouw hoorde ik dat haar man dr. Kuyer een van de meest serieuze doktoren hier vindt. Doordat m’n urine voortdurend in orde is, vond hij het [5] best als wij de natuur z’n gang wilden laten gaan. Toen hij het vastgesteld had dat het echt waar was, zei hij: ga naar huis en verheug je! Een aardige man en niet overdreven vriendelijk en spraakzaam, integendeel, lijkt heel streng, net een bulldog [HOK type Jack Dempsy[1]]. – Maatje ook erg bedankt voor jouw brief – ik ben blij dat we jullie wens voor 1930, althans één van de 3, zullen vervullen! – Gelukkig dat Moeder ook weer over de narigheid van de operatie heen is; hoe gaat het eigenlijk met je ogen? – De kerstliedjes zijn wel degelijk overgekomen. Hebben A. noch ik daarvoor bedankt ? Schandelijk, excuus! We vonden het juist zo enig, want jullie bundeltje hebben wij en A. dat wat wij haar op Sinterklaas gaven. Nog erg bedankt. Ik ben blij dat er toch nog iets van tante Jenne’s dinertjes komt! Worden jullie op alle drie gevraagd? – Deze week is hier voor het eerst een sprekende film. Wij zullen nog maar wachten tot een latere, de eerste zal wel niet zo volmaakt zijn. Het lijkt me een merkwaardige sensatie. – Jammer dat Betteke, Annetje na wil volgen, zeg haar maar dat ze beter helemaal zichzelf kan zijn, want dat zelfkennis een voornaam ding is, waar ze nooit achter zal komen als ze probeert anders te zijn dan ze is. Doe onze groeten eens aan Annetje en M. en Betteke als ze er weer is. Ze is dunkt me vaak bij jullie.

Een prettige dag de 19e. Heel hartelijk gelukgewenst met onze Paatje! Dag Eida

Als je dokter Hijmans nog eens spreekt, zeg hem dan dat ik hem eeuwig dankbaar ben voor de pillen. Ik gebruik ze nog elke dag, fijn![6]

18 februari’28 – 18 februari ’30 (zie onze trouwringen)

Lieve jarige Paatje –

Heel veel jaren wensen we je nog toe, zo fleurig en gezond temidden van echtgenote en kinderen. “Te midden van” mag ik wel zeggen, daar jullie toch steeds in het midden van onze gedachten bent. Bovendien telt de afstand nu ook al niet meer mee, nu we gemerkt hebben hoe gemakkelijk we elkaar wat kunnen zeggen en hoe precies we elkaars stemmen daarbij horen en ons elkaar daarbij kunnen voorstellen. Je ziet, wij verheugen ons ook nog steeds bij de herinnering aan dat gesprekje. – Verder vergat ik achter “echtgenote en kinderen” nog kleinkinderen voor de toekomst. Ik hoop dat je met hen zult spelen, al zal het misschien wel voor korte tijd zijn, zoals je altijd met ons gedaan hebt, als Jan Klaassen of Jan en Piet – weg Piet – weg Jan – daar komen ze allebei weer an! Ik herinner me het nog als de dag van gisteren. En wat was het halteren niet fijn en spelen op de Laan van Meerdervoort. Ja Paatje, we hebben heel wat pret aan jou te danken, mogen uw kleinkinderen ook veel van je kunnen genieten! – Het is geloof ik, wel de allereerste keer dat ik je op je verjaardag moet schrijven, dat is toch enorm dat je dat zeggen kunt van een dochter van 23 jaren, wie doet je dat na?! Oom Johan en T. Trien zullen wel weer aanwezig zijn, misschien ook Tante Lida. Groet ze van ons, alsmede al je andere visite! Een fleurige dag – wij omhelzen je. Eida

[Randje pag. 6]

Ik hoop dat je ’t boek mooi vindt, Hok schrijft er meer over.

HOK

[7]

Beste Vader, Van harte gelukgewenst met uw verjaardag, die ongetwijfeld in stralende vreugde gevierd zal worden, na zo’n prachtbrief van Eida. Voor die dag hebben we voor u bij Nijhoff een boekje besteld – we kennen het alleen uit een recensie uit de R’dammer – over W. Rathenau, de tragische figuur uit moderne tijd. We hopen dat u het mooi zult vinden. Gezien de recensie, moet het heel aangrijpend zijn: de man die zijn volk de weg naar vrede wees en hiervoor met z’n leven moest boeten, en de moeder die wetend dat haar grote zoon ook zo gehandeld zou hebben, de moordenaar zijn daad vergaf. – Over een half jaar hopen we u over Beates te kunnen berichten – u ziet hij wordt naar mij genoemd, maar in westers klassieke uitgave of in het andere geval van Beata. De voorgenomen combinatie zal, naar we hopen, uw goedkeuring wegdragen; geluk is het hoogste goed wat ons beschoren kan worden; het is wat een ieder, van welk ras ook, zoekt en voor zijn kinderen bereiden wil. We leggen die wens in de naam die hij z’n leven lang met zich mee voeren zal; hij zal steeds daaraan herinnerd worden dat z’n ouders voortdurend z’n geluk voor ogen zullen hebben, en dat we bij z’n geboorte hem de taak opleggen zijn naam tot verwezenlijking te brengen, zoals ze dat bij mij hebben gedaan. – Zoals uit Eida’s brief u zal zijn gebleken heeft zij zich reeds aangepast aan de nieuwe toestand. Onze two-seater pot zal wel nimmer zijn doel bereiken! –Aan de voorbereiding voor het artikel in het jubileumnummer van Prof. Martin wordt al gewerkt; ik heb me de medewerking van een van de leiders van onze kartering verzekerd. Hij zal mij het materiaal geven, omdat ik zelf geen materiaal kan verzamelen. Het zal alleen nog heel wat zweetdroppels, zuchten en vloeken kosten, voordat iets dragelijks neergeschreven kan worden. – Wij gingen zaterdag l.l. naar een cabaretuitvoering. [8] Hoe een conferencier zo smakeloos heeft kunnen zijn. Ik denk dat hij het publiek onderschat heeft. Het programma was geschikt voor een planters- of dito -milieu waar de mensen voor allerlei laag-bij-de-grondse “humor” voorgewerkt zijn door vele whisky’s, hertjes en partjes. Maar voor ons Bandoengs milieu was het te bar. Wij gingen naar huis, met het gevoel van bekocht te zijn, zoals ik ook eens had na een bezoek aan een toneelvoorstelling in een boerendorpje in O. Frankrijk. Een betere voorlichting over de smaak van het Indische publiek is heus niet overbodig. Dag. Een plezierige dag toegewenst. Hok

Moeders brief hebben we heel fijn gevonden.

HOK

11/2’30

G. Wat fijn voor Emma dat ze weer thuis is. “Voor wat hoort wat”, geldt blijkbaar ook bij het afstaan van zo’n onooglijk stukje darm tenminste gezien de balen bonbons. – Ons Veendammertje hebben we u enige weken geleden per aangetekende brief opgestuurd, de opbrengst zal net voldoende zijn om onze lopende schulden te vereffenen. De rest – mocht er wat van overblijven – is dan voor de vele nog te vereffenen rekeningen in de naaste en verdere toekomst. Anneke en Th. zullen we de volgende maand het geld geven. Het spijt ons om te moeten constateren dat onze schatbewaarster zich te vroeg gedechargeerd heeft. Ze stelt zich toch wel herkiesbaar nog? Belastingen en pensioencontributies – daar zijn we blijkbaar nog te jong voor. Van  beide nog geen last, ’t zal nog wel komen.

Vandaag deelde Anneke Eida mede, dat het pakje voor Holland verzonden is, zodat wij er niets bij ingepakt hebben. We sturen u per drukwerk een stukje van de stercorrespondent over de Chinezen in Indië. Ik vind het goed geschreven. In dezelfde geest – maar vollediger – werd door Bruineman over de Chinezen geschreven in het verzamelwerk Neerlands Indië – een zeer lezenswaardig populair bedoeld werk, uitgegeven door Prof. Stibbe. Het is alleen wat duur. Hier kosten de 2 delen ƒ 25.-

Economisch hebben de Chin. dezelfde belangen als de Europeanen hier: zij zijn de werkgevers. Hun staatkundige positie is echter nog een aan de Europeanen minderwaardige. Er zijn plannen voor een volledige gelijkstelling, maar deze zal wel nog enige jaren, op zich doen wachten, omdat de reorganisatie van de rechterlijke macht veel geld kosten zal en bovendien er zit politiek achter. De inlanders zullen zich achtergesteld voelen, omdat ze sinds decenniën dezelfde positie hebben gehad als de Chinezen. [2] Cultureel zijn ze de Chin. natuurlijk geen Europeanen ook al zijn ze jarenlang in Holland geweest. Men vergeet niet en verwerpt ook niet zo gemakkelijk wat men in zijn prilste jeugd heeft geleerd. En bovendien: het rassentiment is in een kolonie zeer geaccentueerd. Het minderwaardigheidscomplex dat vrijwel elke niet-Europeaan in Indië heeft, slaat bij een verdere intellectuele ontwikkeling over in een meerwaardigheidscomplex, hetgeen in het beste geval leidt tot een intensivering van eigen cultuur, in het slechtste geval tot een “hoera psychose” voor eigen gebruiken.

De cultuur van onze chin. intellectuelen staat zeer ver af van de Chinezen: de ontwikkelde Chinese familie spreekt thuis Hollands. De kinderen zingen Hollandse volksliedjes, men leest Holl. boeken. Hiernaast echter een generatie nog en natuurlijk de overgrote massa die Chinees denkt, maar veelal Maleis spreekt. – Als reactie wordt het Chinees als spreektaal gepropageerd, en de praktijk leert dat zij, die hun kinderen een goede opvoeding willen laten geven, deze een op en top Hollandse opvoeding geven, omdat het nu eenmaal menselijk is, dat de toonaangevende klasse de opvoedingsidealen van de massa leidt. En bovendien Chinees leert men niet een twee drie. – Betsy vroeg of ik mijn kinderen Chinees zal opvoeden. Mijn antwoord was, dat zij zo worden opgevoed zoals dat strookt met mijn ideeën. Zij kunnen over 10 jaar anders zijn dan nu, maar ik zal datgene leven, wat uit mijn overtuiging komt. Een aan die overtuiging vreemde opvoedingsmethode is onmogelijk. En bovendien worden de kinderen niet door de man alleen, maar in de eerste plaats door de moeder opgevoed. De man vervult een bijkomstige rol dikwijls. Betsy heeft dit nooit overdacht. Ik geloof dat zij mij als een ketter beschouwt. Het zij zo.

Ook vroeg ze me hoe ik de Chinezen vind. Voor zover mijn ervaring reikt, kan ik met hen niet gemakkelijk converseren. De doorsnede Chinees is niet meer, ook niet minder dan de niet-intellectuele middenstander elders. Men praat met hen niet over allerlei [3] vraagstukken. Men praat niet over de achtergrond van de problemen met hen, maar over feiten en dat vind ik een droge conversatie. Men daalt evenmin tot intimiteiten tegenover mensen, die ver van ons innerlijk staan: ze mogen onze naaste bloedverwanten zijn. Dit begrijpt Betsy niet.

Het zal me benieuwen hoe Betsy hier verder zich zal ontwikkelen. Ik kan me soms aan haar ergeren, zo chauvinistisch als zij is en zo tweeslachtig aan de andere kant.

Ik kreeg met deze mail een uitnodiging om een stuk over een bepaald onderdeel van de paleontologie in Nederlands Indië te schrijven, dat in 1931 verschijnen zal voor een feestbundel over de 80-jarige Prof. Martin, de eerste geoloog aan een universiteit in Holland, de grondlegger van de paleontologie van Nederlands Indië. Zeer vereerd. De voor mij ingeruimde plaatsruimte bedraagt 15 pag. à 400 woorden. – Emma, dat is een andere hoeveelheid dan de 250 woorden, die je ons elke week welwillend zal schrijven [4] – en die wij steeds dankbaar aanvaarden. Dit keer heb je goed je best gedaan, hoor, ga zo voort, dan ben je verzekerd van onze dank.

Dag Hok

P.S. Wilt u misschien ingesloten verhuiskaart op de post doen. Dank.

En uw brieven altijd goed dichtplakken. Soms komen ze hier met alleen met het puntje van de overslag vast, aan.

[Tekening slecht dichtgeplakte envelop]

EIDA

4 feb.’30

Geliefden –

Ik heb ’t gevoel dat ik jullie in erg lang niet geschreven heb, maar dat komt, bedenk ik, van m’n enthousiasme om de vorige week al vrijdag te schrijven, in plaats van maandag of dinsdag.

Betsy is alweer vertrokken, zonder het juiste omtrent mij te weten. Beide dagen dat ze hier was heeft ze mij ’s avonds rare geluiden horen maken en gammel zien doen, zonder het te snappen. Ze is er nu van overtuigd dat ik over een tijdje weer normaal ben en dan komt ze nog eens terug met badpak e.d. Ik heb maar gezegd dat ik het best vond. – Ik ben er nog niet achter of het nu juist goed is logees te hebben of niet. Het is wel vermoeiend als ze steeds thuis zijn, maar het geeft ook afleiding. Henk Heyrmans heeft logies aangevraagd voor maart. Ik vermoed ± 2 weken! Tegenover Mevr. v. Gilse is ’t feitelijk niet aardig te weigeren, hoewel het zou kunnen als ik de reden erbij schrijf. Verder is hij ontzettend druk en kan zichzelf slecht bezighouden. Het vervelende is, dat ik niks mag, zoals tennissen, fietsen. Zwemmen heb ik vergeten te vragen, niet dat ik zelf bepaald veel zin in die dingen heb. Maar het is zo naar 2x per week van 6-8 alleen thuis te zitten, terwijl Hok tennist; ik wandel dan maar in m’n eentje. Sinds vandaag is er weer wat kleur op m’n wangen (zonder gebruik van rouge!) – Ik doe nu m’n best de hele dag te jubelen en vrolijk te zijn – ondanks het vieze smaakje in m’n [2] mond, want het is ook voor Hok niet te harden 9 maanden lang een lijdende vrouw te hebben! Ik heb nu een stopfles met kaakjes bij m’n bed staan voor ’s nachts of ’s morgens vroeg, dat helpt goed. Het enige waar ik nachtmerries van krijg is, bedenken van eten. Dat kost me zoveel moeite dat ik weleens de wanhoop nabij ben. – Ik wandel enorm veel – vanmorgen naar de tandarts en terug gedeeltelijk. Ze kijkt nu tand voor tand na, zeer nuttig en ik eet kalk. – Trude kwam net raad vragen voor het veranderen van een zijden jurk – ik heb toen ook gauw mijn blauwe te voorschijn gehaald, alles is zo uit de mode van ons. Al mijn rokken hangen n.b. gelijk! Maar ’t ergste is dat ik van boven overal uitpuil. Trude troost me dat zijzelf nu, na de voeding (Freddy is 9 maanden) dunner is dan ooit. Het is echt dol om jurken uit elkaar te halen, maar om ze weer behoorlijk in elkaar te krijgen! –

Net belt Jet Gruys op, collega van Pierre en bevriend met de Smitten, tevens Vivos lid, of ik wil helpen verkopen op een bazaar ten bate van de Soekaboemische opvoedingsgestichten, een erg nuttige instelling. Ik vind het erg leuk werk, maar ik heb het maar in beraad genomen. Het is natuurlijk daverend vermoeiend, en ik heb om de paar uur geweldige honger – stiekem m’n kaakjes meeslepen! – Met Betsy ben ik op een morgen naar Mevrouw Tjen geweest op Nieuwjaarsbezoek! Betsy is een grappig mengsel van Chin.-Europees. Ze is hier, na 4 Holl. jaren in haar familie teruggekomen, alsof er niets gebeurd was, en ze is nog even verrukt van haar familieleden als toen ze wegging. Wij hebben dikke gesprekken gehad. Ze vroeg o.a. hoe ik [3] de Chinese huizen hier vond en zij bedoelde van buiten en ik ben toen uitgevaren over de smakeloze Chin. huizen en sprak de hoop uit dat Madzy, die 18 maart trouwt, haar huis naar haar smaak zal inrichten en niet allemaal ouwe rommel, die er nu eenmaal is, bij elkaar zal gooien! Wat heeft ze anders voor nut gehad van haar Europese reis! Betsy was er helemaal stil van. – Met Hok heeft ze ook een hele avond gepraat. Ze wou dat Hok z’n kinderen Chinees opvoedde, maar Hok zei dat hij voor geen geld wou dat zijn kinderen zo tegenover hem zouden staan, als dat hier bij de Chinezen de gewoonte is. Betsy vindt Hok echt iemand die zijn afkomst verwaarloost. Maar Hok heeft zich vaste opvattingen geschapen, en vaste denkbeelden over het Leven, maar Betsy hangt nog echt tussen beide beschavingen in, en weet niet wat ze van ieder moet overnemen, terwijl Hok al van beide het zijne  uitgezocht heeft. Aan de ene kant is ze studentikoos, zeer vrij meisje, aan de andere kant ergert het haar wanneer haar jongere zwager haar bij haar Holl. naam noemt in plaats van bij de Chinese. –  We kregen vanmorgen Emma’s brief, na haar operatie, dat een gezellig feest is geworden! Prettig toch als je zoveel vrienden hebt, heeft Adi Einthoven zich ook weer uitgesloofd! – Wij kregen van Kie een Nieuwjaarskaart alleen met z’n naam! – We zullen hem nu met z’n verjaardag (18 maart) terugschrijven. – Hoe vind je dat Dien praeses van de V.V.S.L. is geworden erg geschikt voor haar, echt enig – ze schrijft niet meer elke week, helaas, jammer, maar ze heeft het ook wel erg druk, nu vooral. We kregen vanmorgen alleen jullie brief – [4] de vorige week ook van Mevr. van Raalte en Mevr. van Gilse. – De decharge van jezelf als onze penningmeesteresse gaat lekker niet door, Maatje, Hok zal ook wel altijd boekenrekeningen te betalen hebben. – Van ons (!) salaris wordt alleen gekort 1/8 deel elke maand van het voorschot dat het gouvernement geeft bij je aankomst hier. Maar omdat Hok tijdelijk is, hoeven we voor pensioen e.d. nog niets te laten staan, maar later wordt alles ingehaald!! – We zijn nu weer lid geworden van de Nat. Hist. Ver., althans Hok. Aan lidmaatschappen gaat er wat onze deur uit! En de dokter kost ƒ 3.50, elke keer dat ik op z’n spreekuur kom. – De Kunsten komen schuin achter ons te wonen in een erg groot huis + groot erf. Jaap straalt dat hij de benoeming kreeg, hij krijgt nu thuis kantoor: “Oudheidkundige dienst; afdeling Musicologie”: een groot bord. – Die gong van Jaap voor de V.V.S.L. is overigens nog niet eens onderweg, we weten nog niet eens of wij hem krijgen. Die vriend van Jaap is niet al te vlug, wanhopig gewoon. – Gistermorgen heeft Hok ons gekiekt in Zweeds kostuum in enige standen – we hopen erg dat ze leuk worden. – We zijn bezig onze zonnepitten te drogen, over 14 dagen moeten ze weer in de grond, volgens onze buurman Hassan. – Jammer dat de verjaardag van Mevr. Kunst net voorbij is, anders had ik haar geschreven – misschien nu toch wel! Dag groet haar maar. Eida [5]

HOK

4/2’30

G. Vater werden ist nicht schwer?? Dat kan ik niet onderschrijven, althans nu nog niet. Haast niemand weet het nog; voor velen zal Eida nu een sfinx zijn; niet meer tennissen of fietsen. Het kalklactaat doet nu tenminste zijn dienst; voor mij was het toch niets gedaan. De uitval van m’n wilde haren is toch niet te stuiten. – Vater werden ist nicht schwer?? De gulden zegt: het wordt een zij! We willen [EIDA Hok wil] een hij! Wat voor een naam? Daar moet nog zwaar om gevochten worden. Een wieg is te duur. Een two-seater is van de baan. – Kan momenteel niet zo schrijven als wel past bij een vader in spé, want Nelly Sloos hield receptie en ik dronk Eida’s champagne ook leeg. Met het gevolg, dat de champagne – stel je voor receptie met dat vocht – nu nog niet uitgewerkt is. – Donderdag j.l. tweede maal Nieuwjaar gehad. Voor acte de présence naar huis gegaan. Heel druk, op eenzelfde dag heen en terug geweest. – Zondag een excursie van de Natuurhistorische Vereniging mee helpen slagen. Twee uren aan een gepraat en toen maakte ik –

EIDA

maakte ik een verslag dat keurig in de krant prijkt. Daar heet Hok nu ir. S.H. Tan Sin Hok, dan weer S.H. Tan – dan weer Tan Sin Hok, is niet te begrijpen blijkbaar! En twee titels voor één mens is ook teveel! –  Mevr. Sloos was allerliefst en vroeg ons eens aan te komen – Zei al erg veel van ons gehoord te hebben, Nel had het altijd over ons! Heel erg overdreven, over mij heeft ze ’t hoogstens één keer gehad, maar op Hok was ze dol, dat wist ik al die eerste avond! – Nel vroeg naar Emma, zeer attent op haar trouwreceptie. Haar jurk was ook van crêpe satin en heel leuk gemaakt, strak lijfje en ongelijke rok, schuin, [6]  opzij het langste. – Ik ben net van tafel weg moeten lopen, tragisch toch – Betsy zal het wel gaan snappen als ik nog zoiets presteer!

Dag Hok - Eida

EIDA

Vrijdag 31-1’30

De Heer en Mevrouw Tan-Schepers

hebben het buitengewone genoegen

den Heer en Mevrouw Schepers-Cohen

binnen de tijd van 9 maanden

tot Grootouders ~ Tante te verheffen

Lieve Engelen, -

Zijn jullie verbaasd, verblijd en verheugd? I hope so. Het is nog lang geen maildag maar toch kan ik niet langer wachten met jullie alles te schrijven. – Ons vermoeden dat het ernst ging worden, dateert al van ± 1 week, maar we wilden het jullie niet schrijven voor het zeker was. Eergister heeft de dokter het feit geconstateerd, dus op A. en Th.’s trouwdag. Al vanaf ± half januari heb ik elke dag verhoging, meestal van 37.4 tot 37.6 en toen dat zo’n weekje aan de gang was, moest ik van Hok naar de dokter, die onderzocht me op alles, al m’n organen en vond niets. Ikzelf kwam toen al op ’t idee dat ’t dit kon zijn, al was het niet zeker, daar de menstruatie pas ± 1 week uit was gebleven. De dokter vond toch de verhoging raar en zei me over een week terug te komen. Dat is nu gebeurd en ik ben niet langer een gewoon mens, want ik mag niet tennissen, fietsen en wat dies meer zij. Het is een zeer voorzichtige dokter, zoals je ziet, genaamd Kuyer, dat doet nog aan onze prilste jeugd denken, hè!

NB Ik schrijf deze brief speciaal aan Vader en Moeder omdat er enige dingen in staan, niet voor ongetrouwde meisjes geschikt!

[2] De verhoging begon allereerst met pijn achter in m’n rug, hetgeen me met schrik aan m’n nierbekken deed denken. Toch tennisten we die dag, maar thuisgekomen was ik nogal verhit en moe en ’t bleek een klein beetje verhoging te zijn. Ik was bang dat ’t erger zou worden en nam telkens temp. op maar het werd niet meer. – De kokki is het allereerst op ’t idee gekomen toen de menstruatie slechts een paar dagen over tijd was, zei ze tegen me, waar die lapjes bleven, die zij altijd wast en naar het vocht te oordelen dat op die lapjes zat, wist zij zeker, zei ze, dat er nu een anak kwam, grappig hè? Sinds eergister begin ik het werkelijk te merken. Toen was ik ’s morgens bij het opstaan zo doodmisselijk dat Hok me boterhammetjes op bed bracht. Daarna stond ik op, maar ik had zo’n geweldige slaap dat ik de hele dag gaapte. Gister, Chinees Nieuwjaar, is Hok maar alleen gegaan, en sliep ik m’n roes uit. Hok’s trein ging al om 7 uur en daarna sliep ik nog tot half 11. Vandaag stond ik eerst op voor m’n huishouding!, maakte zelf m’n boterhammen om in bed op te eten. Je zoveel mogelijk te verzetten, is wel het beste, geloof ik. De verhoging zal nu langzamerhand wel weggaan, althans ik heb er geen last van. De dokter controleert m’n urine geregeld en m’n blaas blijkt steeds weer volkomen gezond! Fijn hè! – Ik zal jullie alles maar over me schrijven, dat is toch het prettigste. De ringen zijn veilig opgeborgen Maatje, al sinds een maandje! We hebben uitgerekend eind september – begin oktober. Aan Indische mensen vertel ik het zo weinig mogelijk, over een paar maandjes kunnen ze het met eigen ogen aanschouwen! Wat gek toch! Anneke deed al duizenden vragen waar ik nog helemaal niet aan gedacht heb: waar het kind moest slapen? [3] Hoe de kamer in te richten, wat voor luiers? – Trude zei dat flanel en wol hier zo slecht zijn, dus zou ik het graag uit Holland hebben, ik zal over de hoeveelheden Trude nog raadplegen. – Maatje, bestaan er niet kinderwagens die gelijk wieg zijn d.w.z. hetzelfde bovenstuk. Een wieg lijkt me feitelijk overbodig, ik kan wel direct een klein bedje nemen, dat spaart weer zoveel. – Maatje, ik wil dolgraag van jou duizend raadgevingen. Zwaarlijvigheid hoort er ook bij, ik drink nu een aftreksel van senneblaadjes en ’s morgens een glas koud water, maar het helpt nog niet genoeg; ik kan toch niet elke dag wonderolie eten en cascara is voor mij uit den boze. Die pillen van Hugo helpen nu ook niet meer voldoende. Veel vruchten en groenten zal wel het beste zijn. – Ik kom de hele dag om van de honger, maar verder gaat het wel. – Hok is gister in Tjiandjoer bestormd met vragen waarom ik niet kwam, maar hij mocht het van mij niet zeggen. Hij heeft het zelfs Houw niet verteld, had best gemogen. Trude heeft het al aan Pierre verteld, dus nu moet Houw het toch ook weten. Het is saai dat er nu geen vliegpost meer is, maar nu weet jullie het maar wat later. – Van Anneke moet ik kalk eten. Maandag ga ik naar de tandarts en vraag ik haar meteen wat ik moet doen opdat mijn kinderen beeldschone tanden krijgen die niet alleen beeldschoon lijken! Ik ben maar gauw begonnen m’n gordijnen af te maken, we hebben nog steeds geen glasgordijnen in de eetkamer!, en ik heb ze al een paar maanden in huis. Anneke hielp me vanmorgen kousen stoppen, anders moet ik maar een djait (naaister) nemen. Voor mezelf moet ik toch wat pyjama’s maken voor ’t ziekenhuis [4]. M’n vermageringskuur; nu weer afgelopen. Vanmorgen dronk ik weer een kop chocola, in een maand zeker niet gedaan! En wat suiker in m’n thee, toch bepaald lekkerder! – Hoe moet hij heten? Hok wil beslist een jongen! Bedenk jullie maar namen, dan zullen wij kiezen.

Zaterdagmorgen. Ik ben net verrezen (’t is half 12) en ben er ten volle van overtuigd dat kinderen niet genoeg kunnen appreciëren wat je voor ze over hebt! Vanmorgen was m’n maag zo daverend leeg, ik had er aan het eind van de nacht al slecht om geslapen en toen Hok me gauw een stukje oud droog brood bracht, wou m’n maag het niet aanvaarden, zodat ik moest wegrennen. Misschien komt al die narigheid bovendien omdat ik steeds moet laxeren. – Later at ik nog 3 boterhammen, je bent wel echt op eten ingesteld deze tijd! – Je hebt nooit verteld, Maatje, hoe jij je die tijd gevoeld hebt. – Piekje heeft gezegd dat die misselijkheid 3 maanden duurt – maar ik denk maar met Oma: alles, wat voorbij gaat is niets! – Maar ’t is voor Hokje ook geen lolletje! Ik ben nu uit de tennisclub gegaan, met vragende gezichten achter me aan (dat rijmt!) en Hok gaat er eind febr. uit, met Rein, want Rein moet op tournee en dan wil Hok niet meer met het overblijvende soepje spelen. Misschien gaat hij dan op de grote baan. – Zondagmorgen is er een excursie van de Nat.-Historische Vereniging naar het Geologisch Laboratorium onder leiding van Hok. Eerst om 8 uur mag de toren van G.B. beklommen worden en ik ben zeer opgewarmd door Roos Driessen, die mijn partner was bij de Zweedse volksdansen. Het is een aardig meisje ze geeft Zweedse gymnastiekles. – Ardjo bevalt erg goed, is permanent [5] minzaam, bovendien pienter, kent alle straten in Bandoeng, heerlijk voor boodschappen; begrijpt veel Hollandse woorden als: aspirinepoeder, spons en derg. Gister dreigde kokki ziek te worden, in elk geval is ze nog niet helemaal goed, maar ze kookt tenminste, waartoe ik me geen kans zou zien. – Gisteravond waren we uitgenodigd met A. en Th. mee om de promotie van Juliana te horen, maar daar het van half 11 tot 11 uur was hebben we maar onze Oranjegezindheid aan de kapstok gehangen! – Het enige gekke dat Ardjo gepresteerd heeft, is, toen hij kleine koperen ringetjes moest kopen voor m’n vitragegordijntjes, daar 4 cent per stuk voor te betalen in plaats van 4 cent voor 10, goddank had ik er maar 6 besteld! – Trude’s cake zit in m’n oven, met m’n laatste ei in z’n binnenste – nu eten wij maar flensjes zonder ei, helaas! – Nu vaarwel, ik ga in de “Moedercursus” v. Holl. School lezen. A. heeft hem volledig. – Een collega van Hok, die bij ons thee dronk en eerstdaags naar Den Haag vertrekt, genaamd Hetzel, leende ons het boek “Spanje” van Oom Joos. Met veel tekeningetjes en schetsjes en een verbazend prettige reisbeschrijving, enig. Ken je dat boek? – Weet je ook een(ige) mooi(e), belangrijk(e) boek(en) over zwangerschap, Maatje? En over lieve kindertjes?! [HOK dr. Dommering weet er misschien één aan te bevelen] .

Dinsdagmorgen. Sinds gister ben ik weer vrij normaal, tot grote opluchting van Hokje, wie z’n aanstaand vaderschap zoveel wroeging gaf. Ik kan alleen de lange rek tussen de maaltijden niet volhouden, maar hoef maar heel weinig te eten – ik eet nu extra langzaam, en Betsy staat er versteld van. Gisteravond is Betsy gekomen. Ze blijft tot donderdag. Ik had haar geschreven dat ik niet erg goed was [6] de laatste tijd (de reden weet ze nu nog niet) en of ze liever een ander keertje wou komen, maar ze wou graag een vriendin spreken, en wou liever toch komen. Gelukkig dat ik weer vrij normaal ben en weer aan ’t ontbijt zit, al maak ik Hok’s boterhammetjes niet meer. Die Izal heb ik niet aan ’t telefoneren besteed hoor, maak je geen illusies. We hebben er met A. en Th. en onze buren ƒ 10.- van verfoven en vonden het toen al mooi. We konden het zo echt goed gebruiken om aan ’t eind v.d. maand weer eens wat over te houden, want we moeten eigenlijk ƒ 60.- per maand overhouden voor de levensverzekering. In elk geval had het de schijn dat wij het betaalden omdat wij juist aan A. van jullie ƒ 11.50 moesten geven! – Hok kwam met het bericht dat er kans is, dat het legaat wordt uitbetaald, althans ± 60% enig hè? Ik vind het vooral zo fijn voor Houw, hij moest dan maar weer naar Holland – toch bevalt ’t hem hier in Buitenzorg wel, – ik denk dat hij net een zwaarmoedige bui had toen hij aan jullie schreef. Het is jammer dat wij hem zo weinig zien. Hok sprake hem net met Chin. Nieuwjaar (het is nu het jaar 2481) ik ging niet mee, vanwege de misselijkheid. Ik ben zo hok- en huisvast tegenwoordig [HOK hok- met hoofdletter H?], het idee om uit te moeten, gaat me nu al op m’n maag zitten! Dag Eida –

Betsy is naar de pasar met haar  vriendin, zij liever dan ik!! – Hoe gaat het met het kleine hummeltje, dat zusje van ons, dat nu precies 2 ons lichter is geworden? Of hoeveel weegt zo’n “lelijk pistool”?  Reuze die belangstelling, is ze niet vreselijk dik, na die 8 dozen bonbons van 22 dec, en die vele van haar operatie en hoe maakt de tandarts het? Doe eens mijn groeten!