HOK

7 okt. ‘30

G. Na de brieven van Anneke zal ik u niet meer zo uitvoerig schrijven. U neemt het me niet kwalijk dat ik met de vorige mail niet geschreven heb. Ik heb eigenlijk wel een brief klaargemaakt, Eida heeft ook geschreven – voor ze naar het ziekenhuis ging – maar gezien de afloop van Eida’s lijden heb ik hem maar niet doorgezonden. Moeder, de toestand van Eida is hoogst ernstig. Als u deze brief ontvangt zal u weten wat de verdere afloop is, laten we hopen dat deze goed is. Beide doktoren en u wilt geloven dat we twee medici hebben die beiden als heel kundig bekend staan: Dr. Kuyer een internist, Dr. Sparmann een vrouwenarts en gynaecoloog, zijn onafhankelijk van elkaar tot die conclusie gekomen. Een lichaam dat zo afgemat is door de bevalling – deze heeft bijna 24 uur geduurd, dat door bloedverlies verzwakt is, daarbij nog psychisch geschokt door het overlijden en dan nog zware diarree, Moeder is dat niet wanhopig. En dan, die diarree is door geen middel te stuiten. Eida heeft 3 à 4x de dosis opium en morfine om hem te stuiten, maar niets helpt. En juist die diarree is levensgevaarlijk, daar de hechtingen van de darm door kunnen breken en wat dan als de baarmoeder geïnfecteerd wordt. Goddank is het niet zó erg. Weliswaar zijn gisteren wat hechtingen losgeraakt en is er ook faeces in de schede gekomen, maar gelukkig heeft hij zoals de ochtendtemperatuur van vandaag uitgewezen heeft, geen baarmoederinfectie teweeggebracht. En Eida heeft nu om de diarree maar te stuiten sinds 24 uur niet anders gehad dan kalkwater.

U zult willen weten waar dit alles een gevolg van is, alsook hoe het kind ter wereld is gekomen. Toen het hoofdje reeds zichtbaar was, te voren was het eivlies door gestoken en daarna nog een injectie om de weeën te versterken, – kwam er plotseling een stroom bloed uit. Kuyer liet direct de gynaecoloog bellen, ½1 ’s nachts. Deze kwam binnen het kwartier [2] overlegde even en Eida werd onder narcose gezet. Nog geen minuut later hoorde ik het kindje schreeuwen. Sparmann vertelde me, dat toen hij kwam Eida’s harttonen al zwak waren en dat het hoofdje gevangen zat tegen de brug tussen rectum en schede. De einddarm was over een lengte van 10 cm open gescheurd. Moeder u weet dat infectie van de baarmoeder de zg. kraamvrouwenkoorts doet ontstaan. En toen schreef Sparmann allerlei stoppende middelen voor om maar te voorkomen dat de hechtingen stuk gaan. En in plaats dat deze zeer sterke paardenmiddelen geholpen hebben is er een reusachtige diarree gekomen. Diarree verzwakt de mens. Een gezond mens wordt er absoluut slap van en te meer Eida. Deze diarree hebben ze niet kunnen verklaren. Ze staan er machteloos tegenover. Vandaar dat paardenmiddel: absoluut geen eten. Sparmann vertelde me dat naar zijn idee die diarree het gevolg is van een gebrek in Eida’s constitutie. Het kalkniveau van haar bloed is te laag blijkbaar, en daardoor te sterke darmklierafscheiding. Voor de bevalling was de diarree er ook al. En het feit dat Eida voordien er nog geen last van heeft gehad, verklaart hij door de geweldige veranderingen die een zwangerschap in het vrouwenlichaam teweegbrengen. Daardoor is het labiele evenwicht plotseling verbroken.

Maar Eida is onder dit alles nog altijd even opgewekt en blij. Ze voelt zich als herstellende, terwijl we haar als een zieke zien die de crisis nog niet te boven is. Laten we hopen, dat ondanks de uitspraak van de doktoren een wonder gebeurt. Infectie is er niet, gezien de dalende temperatuur.

We hebben u niet in de code kunnen telegraferen, omdat dit 2x zoveel had gekost. Het bestaan van brieftelegrammen kreeg ik pas later in de gaten. 

Dag Hok

Vandaag vond de dokter de algemene toestand van Eida bijzonder goed, de pols is goed. En wat heel belangrijk is: er is geen infectie. Gisteren werd deze verwacht, omdat faecaliën [3] in de schede terecht gekomen zijn. Dus dat is een geruststelling, maar nu nog de diarree. Ze heeft vandaag weer een kalkinjectie gehad. En mocht het helpen vanavond weer. – Vandaag heeft Eida haar horloge weer. Ze is er wat blij mee. Welbedankt. Verder hebben we de oproep gekregen van uw telefoongesprek. Gelukkig dat het vandaag is, want gisteren zoudt u een zeer naargeestig verslag te horen hebben gekregen. Nu is er alle hoop op herstel.

Het kindje had een hersenbreuk, daarbij nog moest het door een te nauw bekken. Het bekken van Eida is te laag, zoudt u ook niet zeggen. Een geluk is het, dat het gestorven is, want het had niet volwaardig kunnen worden. Eida is er zeer rustig onder.

We hebben haar in een eersteklas kamer geplaatst ƒ15.- ’s daags, maar het is beter zo, dan dat ze met een ander in dezelfde kamer zou liggen. Misschien als ze al herstellende is zullen we haar in een goedkopere kamer plaatsen.

Op de andere zijde heeft Eida ook een paar krabbeltjes gezet. [4] 

EIDA

Dag veel omhelzingen.

Eida

Het is hier in Borromeus

erg prettig, 1e klas!!!

HOK

TELEGRAM

ONTVANGEN TE ‘s-GRAVENHAGE  DEN …… 193 .   TE ... U. … M. …

DOOR: ……  DRAAD ……

– 969  BANDOENG 00154  20  39 1435 - VIA  HOLLANDRADIO –

BABY  GELUKKIG  OP  GEBOORTEDAG  GESTORVEN  NIET  LEVENSVATBAAR   EINDE

BEVALLING  CHIRURGISCH  INGEGREPEN  MOEDER  KALM  KOORTSVRIJ VERMOEID  HOK

HOK

TELEGRAM

ONTVANGEN TE ‘s-GRAVENHAGE 

DEN  …      19 ..   TE  11  U.  15  M.     DOOR……. 

–   BANDOENG 0051  8 30 0910  HOLLANDRADIO

      ALLES  WEL  ELZA  ALEIDA  +

EIDA

Geliefden –

Nog steeds met ons tweetjes! Wat ongeduldig eigenlijk, als pas vrijdag zijn dag is. We mogen blij zijn als hij (!) 1 dag te vroeg is. Volgens Pim Massink mogen we er nog 3 weken bijtellen – maar ik dank ervoor. Jullie oudste is ook te laat geboren overigens, is ’t niet. Maar de laatstgeboren Bandoengse baby’s zijn allemaal of even te vroeg of op tijd. Moge hij ook beseffen in Bandoeng te zijn. – Ik heb nu overigens wel alle tekenen van ’t naderende einde: in m’n ingewanden, nu overigens al meer dan een week, geen middel mag baten, zelfs niet dat van de dokter! Maar de dokter wou ook 2 vliegen in één klap slaan, in één poeder een mengsel voor blaas en darmen. ’t Was m’n blaas voor een paar dagen nl. te machtig, zodat de dokter een aller-beminnelijkst bitter poedertje voorschreef. M’n blaas is nu weer haast de oude, maar in deze tijd mag ook die wat uit de koers gaan! M’n voeten zijn werkelijk nu 2 maal zo dik en m’n buik keihard alsof ik een pas opgepompte voetbal heb ingeslikt, zoals de dokter dat noemde. De laatste twee keren kwam de dokter maar hier. Het is me nu te kras in een deleman daarheen te hobbelen! – Ik heb voor Hok enige nodige telefoonnummers opgeschreven, ik slaap op een zeiltje, de koffer is echter nog niet gepakt. Nu kunnen jullie je me levendig voorstellen, heb ik idee! Hok heeft vanmiddag getracht de hartkloppen te tellen v.d. baby en we constateerden een meisje, hij kwam nl. op 144. Overigens ging mijn hart net zo vlug bij nadere beschouwing! Maar Hok is een reuze dokter, verzorger en verpleger. En hij heeft nu heel wat aan [2] me te doen. Al een paar keer ontbeet ik op bed en een paar keer ’s avonds op de divan. Heerlijk als er dan zo fijn voor je gezorgd wordt, hij borg ook al een keer de was op. Maakt ’s avonds als ik erg “loop” arrowroot[1] voor me, die we eens van Mamma kregen, maar dachten nooit nodig te zullen hebben en zeker niet voor mij. Het is precies stijfsel en af en toe ziet hij kans een hele nacht m’n ingewanden dicht te plakken! – Ik heb nu 2 ochtenden wat doorgeslapen, terwijl de kokki waakt dat niemand herrie maakt, daar ik ’s nachts zeker 8 à 10 keer uit m’n bed moet draven!. – Verder is door dat geval m’n hele tong en mond pijnlijk en beslaan voortdurend, zelfs brood (oud) voelt aan als was het geheel stekelig. – Je ziet hoe interessant een mens zichzelf nu gaat vinden (ik mezelf nu ga vinden)! X-je is hard verplicht op te schieten om me aan m’n zelfstudie te onttrekken!! Want jullie hebt daar deze week niet aan mee kunnen helpen. Vanmorgen kwam pas een berichtje dat jullie brief in Weltevreden is aangehouden als verdacht. Hetzelfde liedje als met Tante Jacq’s truitje, we betalen dan 12 cent invoerrechten en 25 cent inklaringsrecht, daar maken ze nu zo’n drukte voor! Ze kennen ons adres nu blijkbaar en houden alles aan wat er niet uitziet als een absoluut platte brief! Ik was al bang dat hij was gestolen of weggeraakt, omdat de Johan v. Oldebarneveldt al vrijdagmorgen is binnengekomen. – Emy en Jan naar Celebes! Dat weten jullie natuurlijk al lang, gelijk met ons. Ik schreef ze naar boord en ben benieuwd of ze direct door moeten gaan of eerst wat in Batavia blijven. – Deetje Holle bracht een schattig eigen gemaakt jasje van blauw shantung met roze omgehaakt, erg leuk. Ze had me eerst naar m’n lievelingskleur gevraagd. Dat is de laatste aanwinst. Anneke [3] heeft haar keepje weer meegenomen, omdat ik al 2 manteltjes en 1 keepje heb en ze ’t nu Nelletje, geloof ik, wil offreren. – Ik kreeg een briefkaart van Dien uit München en een van Carry Witteveen uit Noorwegen. Ik vind het echt jammer maar van 3 clubgenoten met m’n verjaardag gehoord te hebben. Zo vergaat me ook de lust aan hen te schrijven. – De Pimmen aten hier gisteravond erg gezellig, ze waren erg verbrand van hun vakantie en vol vreugde over hun heerlijke dagen. Pimmetje kan nooit wachten tot Pim-hij iets verteld had, ondertussen begon ze dan tegen mij. Zo deed ze me echt aan Tante Leidie denken! Ze was erg gezellig en toen ik brood ging snijden, ging ze mee en erbij zitten en ons gesprek ging natuurlijk hoofdzakelijk over onze “positie”. Ze heeft een klein buikje met een beeldige ceintuur er omheen gedrapeerd, erg in de mode, is ’t niet, om wat met je buik naar voren te lopen, of is dat alweer ouderwets!? Haar figuur is nog steeds beeldig. Ze is erg verrukt van haar a.s. tweede en wou nogmaals onze babykamer bezichtigen, die nu al (!) haast klaar is. Een tafelkleedje en badje, kommen e.d. ontbreken nog, kan Hok mooi kopen als ik lig. – Pim-hij is helaas, in hoge mate ongalant voor zijn vrouw: hij doet net of hij niets blij met haar is, hoe is ’t mogelijk: zo vrolijk en verliefd als ze kijkt. Ik heb idee dat ze hem nooit eens op z’n kop geeft! Netteke is een grappig kind, al zag ik haar maar een kwartiertje. Het zal anders geen knap meisje worden, als ze niet erg verandert, maar Pimmetje trekt het zich blijkbaar niet aan! – Dinsdagmorgen. Hoera, ik ben weer normaal, heb de was opgeborgen, hetgeen het beste bewijs. Daarnet was Annie Thijsse met haar jongste zoon (± 1 jaar) hier. Ze vertelde dat haar [4] man Hok al als lid van de Technische Hogeschool-proffen tennisclub had opgegeven en dat men er niets tegen had. Zalig! 2 minuten van ons af, ik verheug me er ook op en Hok moet noodzakelijk weer eens aan sport doen. Marietje J.B. belde op, of ik nog kwam voordat het “te laat” is. Voorlopig heb ik morgen gezegd - maar Hok en ik hopen steeds dat het “morgen” zal gebeuren! – Heb jullie kaartjes gekregen van Bep van Douwe. Heb ik je geschreven dat haar verloving tóch doorging en 31 aug. publiek is gemaakt, de club was er zeer over ontsteld dat het net in de vakantie gebeurde, en dat Mia doctoranda in de biologie is, onze eerste afgestudeerde. –

HOK

Zoals u wel zult hebben opgemaakt, zijn wij beiden in blijde verwachting. Nog weinig dagen maar en we zullen een ik-je horen schreeuwen. Het zal ons niets verwonderen, dat hij laat, maar toch op tijd zal komen. Die eigenschap zal hij zeker niet hebben laten voorbijgaan. Hij? is het aan het illustere voorbeeld van zijn twee babyvoorgangers ook verplicht niet te lang op zich te laten wachten; die twee zouden hem? later er zeker een aanmerking op maken. Mijn collega Harloff straalt van vadertrots, ofschoon hij het kind nog wat lelijk vindt. – Eida is vandaag zeer normaal. Ze kleedt zich alleen wat moeilijk aan. Voorts alle symptomen van de laatste eindjes. Ze leest nu heel druk in een detectiveroman. – De volgende week is er weer gemeenteraadsvergadering. – Wat mooi dat de Grieken als ze mekaar iets goeds toewensen willen, ze zeggen eu prattein en niet eu paschein. Heel typerend voor hun levenshouding.

Dag Hok

EIDA

Lieve kindertjes –

Hok is weer eens voor me naar de apotheek. Het is merkwaardig hoezeer alle kwalen op ’t eind komen, gelijk een aftandse vrouw, lijkt het! M’n blaas is weer best, maar de meest merkwaardige kwaal van mij (diarree) wil niet ophouden. De dokter heeft me opiumdruppels gegeven. – Moge de baby er niet door versuft worden en nóg later verschijnen! – Nu is m’n mond in wanorde gekomen. Ik heb honger maar alles doet me te zeer om te eten, behalve chocolavla + vanillesaus! Zielig hè. Ik kan jullie dit veilig schrijven omdat dit alles toch met baby’s komst zal ophouden en we echt hopen dat jullie dat (= telegram) werkelijk zult hebben als je dit leest. Iedereen zegt me dat de laatste loodjes het zwaarst wegen, maar als ik die extra dingen niet had, zou ik het toch niets erg vinden. Het is natuurlijk jammer dat hij de dag overschreden heeft: de 19e september verscheen en verdween, de 20e is al een heel eind (het is 7 uur n.m.), dus ook vandaag zal de kans wel verkeken zijn! Hok wil graag een Zondagskind, of het lukken zal?... Net is de dokter weer vertrokken, de baby is al zo laag, hij kan vannacht komen of over 3 dagen; hij wil niet gokken! Ook niet of het een jongen of een meisje is. Al dergelijke dingen vindt hij kwakzalverij. – We aanschouwden de zoon van Harloff  (Jan, Anton: lelijk hè – Anthonius is 100x zo mooi!), Hok vindt hem heel lelijk, maar voor mijn gevoel lijken al die kleine mormeltjes op elkaar, maar over een paar dagen zal ik deze mening misschien tegenspreken! – Het is vervelend [2] dat jullie op de 12e rekenden. Want nu heeft Moeder zo lang buikpijn! Maar het is toch altijd 9 maanden + 7 dagen, vandaar de 19e. De dokter vertelde dat de Koningin 6 weken lang op Juliaan heeft moeten wachten, dit als troost! – Leuk dat jullie Mamma’s pak apprecieerde, maar ik heb je niet veel geschreven over de inhoud. Dat z.g. ”zaagsel”of “houtkrul” van Vader[1], is gemaakt van gedroogd varkensvlees, het is erg lekker op de boterham en heeft niets met je blindedarm te maken! Hoe het precies gemaakt wordt, weet ik niet, maar het is erg lekker. Ik meen me juist te herinneren dat ik jullie erover schreef. – Hok vindt Vader’s brief aan Mamma heel mooi – misschien al te mooi dat Mamma de helft er niet van snapt, maar het geheel en de bedoeling zal haar vast niet ontgaan. – Bedank Jo I vast voor het truitje, erg aardig van haar. “Hij” hoeft zeker geen gebrek aan schone kleren te hebben met 13 truitjes! – De koffer staat nu gepakt – we hebben een grote moeten nemen, als je alleen al bedenkt: 46 luiers (10 van flanel) en 12 onderleggers, gezellig is die badhanddoekstof. Ik heb nu één van onze witte handdoeken voor het matrasje op de babytafel, staat keurig. Bij nader inzien ben ik erg blij met al die witte badhanddoeken. Ik gebruik ze zelf ook bij voorkeur, drogen heerlijk. Tegenwoordig ben ik erg baadziek, elke morgen om 8 uur moet ik me eerst een minuut vermannen om de kraan open te zetten van de koude douche, maar het is zalig! – Een reuze idee om Mamma een banketletter te sturen met Sint Nic. We hebben jullie nog nooit geschreven dat de onze nog steeds in een blik in de theekast ligt. Ik ben nu van plan om hem op de eerstvolgende bridge-[3]avond met de Harloffs op te eten. Wat heerlijk zal dat zijn als onze smaken weer normaal zijn en we ook nog naar hartelust zoet kunnen eten omdat de baby je toch weer mager drinkt! Anneke Harloff heeft de bevalling niet zo erg gevonden, haar man daarentegen wel. Zij vond alleen erg pijnlijk 2 hechtingen. Maatje, hoort dat er eigenlijk bij, heb jij die ook gehad! Enfin, ik zal het eerder ondervinden. – Gisteravond was Annie Schüller hier (vrouw van Jan), ze voorspelde dat ik nog 2 weken zou hebben, maar ik tart haar! Aardig dat ze eens aankwam. Ze is absoluut vervuld van haar zoontje (2 jaar) en kan haar mond niet houden, vandaar dat we ’t een half uur over “Jackie” hadden! – Verder heeft er nu al iemand ons voor een studiebeurs aangeklampt van de “Arnhem”. Ik denk dat wij liever bij de “Nationale” gaan. Het liefst had ik de Nillmij, maar die is altijd het duurste. Het is een echt goeie manier te sparen, ƒ ± 4.- per maand. – De volgende boot m’n horloge! fijn, ik verheug me er erg op. – Ik ben erg verlangend dat stel (v. Bemmelen + a.s.) nu eens in levende lijve samen te zien, jammer dat ze niet bij jullie was, volgens Anneke vertrekt Mevr. v.d. Bos eerstdaags naar Medan. – Maandag begint de Volkstelling, zal er een extra burger(es) bij zijn of niet?..... Hok heeft bedacht dat het als het een “zij” is Amsje moet heten: A.M. Schepers, naar mij, het is jammer dat we net iemand kennen met die naam, anders was het een mooie vondst. Je ziet dat de naam nog niet vast staat: op de avond van de 20e september. –

22 september. Dien is jarig – gefeliciteerd. We geloven nu dat [4] het hier menens wordt. Ik had enige malen enorme kramp in mijn buik en volgens Hok waren dat al weeën. Ik weet waarachtig niet of het waar is. Wel weet ik dat ik bij iedere kramp leeg stroom van onderen, m’n darmen schijnen werkelijk nooit leeg te zijn! Het is 7 uur ’s avonds. We hebben de dokter maar opgebeld, dus die komt dadelijk. Ik geneer me dood als hij voor niets komt! Ik had zelf het idee dat die krampen komen van al het spul dat ik heb ingenomen. Vanmorgen nam ik 4 tabletten tegen diarree met dit resultaat, dus het is twijfelachtig. Maar ik heb ook altijd gedacht dat weeën erger waren, maar dit is zo gauw voorbij – ik ben benieuwd. – De opium heeft vannacht ook al niet geholpen –  je zou haast zeggen dat de Natuur me schoon wou hebben, het kostte wat het wilde! Anneke was vanmorgen even hier, ze neemt me bepaald kwalijk dat het zo lang duurt!

23 sept. 10 v.m.: welk een komedie! Hok vindt het meer een drama en is zeer onder de indruk dat hij nog geen Pa is. Het is toch treurig als je zoveel mensen teleur moet stellen en nu loop ik maar zoveel mogelijk rond, al moet ik ook geregeld m’n schreden (elk kwartier!) naar de achtergalerij wenden. Aan niemand vertellen hoor, die blunder van ons! Het moeten inderdaad m’n darmen geweest zijn, die de krampjes veroorzaakten, in plaats van de baarmoeder. De dokter was hier gisteravond en vond dat het wel zou kunnen dat het echt waar was, dus zo gek is het gelukkig niet. Maar we waren al blij dat het ’s nachts zou gebeuren, omdat we dan Dr. Kuyer erbij hadden – maar we vertrouwen maar weer op ons gesternte! Hok zit [5] nu op G.B. elk ogenblik te verwachten dat ik hem meedeel dat het nu werkelijk zal gebeuren. Maar ik geloof zeker dat we nog best enige dagen de tijd hebben.Vandaag is de zoon van Harloff al 14 dagen! – Daarnet belde Bong op, je weet ingenieur in Batavia, die verleden jaar een paar dagen bij ons logeerde, en als dank daarvoor zijn verlovingskaartjes alleen aan Hok adresseerde! Hij logeert in Preanger en informeerde naar de nieuwe wereldburger, hoe die het maakte! Ik kon hem meedelen dat ik hem ook nog niet aanschouwd had, waarop hij me maar matig vertrouwde daar hij net in Tjiandjoer was geweest en ze daar gezegd hadden dat het in deze tijd moest gebeuren. – Mamma zou het blijkbaar niet eens vreemd vinden als we het haar niet direct meedeelden!

We hebben hiernaast 2 kindertjes te logeren – de jongste een meisje van bijna 2, was even hier, een schattig hel blond kindje, alleen doodsbleek, zo uit Semarang. Wat de rode wangen betreft, hebben we het wel heerlijk in Bandoeng.

Wat m’n boven vermelde mondkwaal betreft, die is nu al ongeveer genezen dankzij nitra argentis, hetgeen de dokter me offreerde, en een spoelsel van Rode Wijn met water, wat Hok erg aan z’n hart ging!

HOK

Zoals u ziet, zijn we in blijde verwachting, ondanks de erg vervelende kwaaltjes. Iedereen informeert wanneer het er is. Ook ik informeer elk ogenblik hoe ver het ermee staat. De symptomen zijn er, ontegenzeggelijk, maar gemakkelijk schijnt het niet te willen gaan. Eida denkt dat het persé een zij wordt, omdat het lang op zich laat [6] wachten. Blijkbaar is er nog iets aan het toilet niet in orde. Het beweegt zich nog altijd zeer merkbaar, ook voor Eida’s maag, die vooral ’s avonds aan het spoken is.

Vader’s Maleise brief is keurig geschreven. Ik hoop dat mijn moeder hem begrijpt. Waarom we hier van rimboe spreken, in plaats van rimba weet ik niet. Rimboe is hier de algemene uitdrukking, of ook hoetan. Hoe kunt u denken, dat ik nu voor goed genezen ben van tochten naar de rimboe. Voor mij is het allerminst een straf. Zo erg als het uit een brief lijkt, is het helemaal niet. Het is niets erger of beter dan een vakantie in een klein Frans dorp. Je moet je natuurlijk behelpen, net genoeg om het eigen thuis dubbel en dwars te kunnen appreciëren. Anders is het natuurlijk wanneer je altijd in de rimboe moet zijn, vooral in de buitenbezittingen. Overigens heeft het ook daar zijn charmes. – Wat wordt Emma groot. Ze spreekt al van werken, een werkkring hebben. Dag Hok.

EIDA

Geliefden –

Net wou ik jullie gaan schrijven toen de Dokter kwam, de welke nu weer is vertrokken. Tot nog toe ging ik naar hem toe elke maand, maar nu zo op ’t laatst heeft hij de vriendelijkheid hier te komen. Het was nu pas 14 dagen geleden dat hij me onderzocht, maar ik moest nu nog voor ’t laatst m’n urine sturen, die alweer voortreffelijk was. Het wurmpje is nu al een eind gezakt, hetgeen niet wegneemt dat ik nog heel wat overgeef. Ik begin nu op m’n eind te lopen, m’n rug doet zeer, m’n buik is beurs en zelfs heb ik opeens sinds gisternacht enorme diarree. Maar toch zal hij misschien z’n tijd nog uitzitten, al zegt Hok telkens dat bepaald de weeën zijn begonnen als de baby zo beweegt! M’n prestaties op ’t gebied van lopen, zijn al zeer gering geworden, tot Anneke haal ik het in geen geval meer. – Marietje Jager Bruining stuurde gister weer haar auto om me te halen. Toen ik daar was offreerde ze me 2 schattige witte jurkjes en een witte keep van die witte wollen stof, als een dunne avondkeep, die ze allemaal helemaal met de hand heeft gemaakt, liggend in bed. De jurkjes zijn met veel oprijgjes van voren en met een steekje geborduurd. Heus bewonderenswaardig, rondom met een kantje eraan genaaid, zoals wij vroeger op de lagere school moesten doen, alles met de hand. Ze vond het zelf jammer dat het af was en als nieuw handwerk zal ze nu [2] 3 onderleggers voor me omhaken. Ze helpt me fijn. Mevrouw ter Haar doet er ook 3, en ik heb er al 9 klaar – rest 3 stuks. Dus dat schiet op. De gordijnen hangen nu ook op de babykamer en Hok heeft net die kleedjes opgehangen, die Tante Leidie ons van Port Saïd, van Simon Arzt meebracht, misschien herinner je je nog: één stelt voor een man met een kameel, gekleurde lapjes op grijs genaaid, allemaal helle kleuren; verbazend leuk staan ze op de witte muur. Vermoedelijk zullen we nog rondom op de muur een soort lambrisering maken, van blokken, ook van calcarium (dat is hier de muurverfstof, zoals jullie grijs hebt). Een wit tafeltje is bezig geverfd te worden, maar het is pas half af, want net is de verf op! Maar er komt nieuw. – Gister was ik weer een beetje jarig. ’s Morgens een pak van Houw met een donkerblauwe Soemba doek, hij is effen blauw met witte paardjes, omdat blauw mijn lievelingskleur is. Attent hè. We hadden juist erg een divankleed nodig en dit is wat lengte betreft schitterend. Hij staat alleen niet bij de effen groene gordijnen. Aldus staat voortaan de divan in Hok’s kamer, waar hij erg mooi past, zo gedekt van kleur. Een groot cadeau, maar tevens voor ons trouwen nog! – Dan bracht Leni ons 3 schattige truitjes, precies net wat we zo goed konden gebruiken, zodat ik er nu opeens genoeg heb: 1 lila, 1 fraise, 1 witte, een groot cadeau ook, want het zijn mooie, van ’t soort van jouw eerste blauwe met zij. En dan dat van Marietje J.B., enorm hè. Het is dus toch maar goed dat je geen truitjes gekocht hebt! – Vanmorgen verloor ik m’n gouden [3] speld, op weg naar de bus, gelukkig dat we bij zo’n stille weg wonen – want na enig heen en weer lopen, vond ik hem, fijn (goed voorteken!). – Emy en Jan komen de volgende week aan, ik wacht maar met schrijven aan Mevrouw Drost, tot ik weet wat ze doen. – Maandagmorgen: gisteravond bewonderden we Jaap Kunst’s lantaarnplaatjes van Flores, hij is zaterdagmiddag bij ons aangekomen en heeft toen al veel verhalen over zijn tocht van 2 maanden (!) gedaan. In tegenstelling met op Nias, is hier de Roomse Missie, die zich veel meer inleeft in de volksgedachten, -zeden en -gebruiken en daar veel goed doen. Op Nias is de Duitse Zending, die al het oude omver halen. Jaap nodigde ons direct uit zijn 90 instrumenten te komen bekijken, die hij meebracht en alle kaïns (= doeken zoals jullie Soemba doek) waarmee hij al zijn muren heeft behangen, aldus waren we ’s morgens en ’s avonds daar. Nu logeren Leonard Huizinga + echtgenote bij hen voor meer dan 2 weken, het lijkt erg veel op een pension. Ik heb Jaap erop attent gemaakt dat het wel erg druk voor Katy is, maar hij kan er toch niets aan doen, hij nodigt nu eenmaal iedereen uit, maar Katy is niet bepaald vrolijk, hoewel veel beter dan toen Jaap op reis was. Ik ben opeens dikke vrienden met Egbertje geworden, hij is nu heus wel lief, komt zeker doordat Jaapje ’s morgens op school is en hem niet meer zo onhebbelijk en onaangenaam maakt. – We kregen vanmorgen heerlijk lange brieven van jullie alle 3 – jammer dat de crêpe pyjama’s zijn uitverkocht, ik tracht nu steeds Mevrouw v. Vianen te bereiken om haar naaister, maar ’t mislukt steeds. Wat een leuke kiekjes van jullie reis. – Erg mooi. [4] Is die van Vader (Vader is hierop reuze geslaagd) in de bloemen van de Kurhaus-tuin – trouwens ze zijn allemaal enig, zelfs “de arme eenzame dame in het donkere bos!” – Dinsdagmorgen. Anneke is ook erg verrukt van de kiekjes, ik sprak haar net door de telefoon, nadat Mevrouw v. Vianen me verteld had haar naaister deze maand niet meer te kunnen missen. Ik denk dat ik nu maar klare bustehouders koop, wanneer ik niet nog de geest krijg om ze zelf te maken. Ik had ook nog graag een pyjama gehad, maar dan zou ik ook nog naar de stad moeten om goed te kopen. De buren hebben aangeboden me nog eens naar de stad te brengen als ik nog wat nodig heb en ook heeft ze gezegd dat ze graag wil helpen op het kritieke moment, midden in de nacht gaf ook niet. Hartelijk hè. – Een goed idee van jullie advertentie in Het Vaderland of een ander, ik had het precies ook bedacht en ingezien dat m’n verzoek te laat zou komen. Wij zetten hier een advertentie in het A.I.D., en schrijven briefkaartjes aan de familie en mensen als Henk Heyrmans en zo, voorzover in Indië. De Hollanders horen het dan wel van jullie. Het is gauw genoeg bekend – iedereen helpt bij zo’n gelegenheid wel een “woordje”! – Hok belt net op dat Anneke Harloff al naar ’t ziekenhuis is gegaan vanmorgen, de baby is er nog niet (half 1 n.m.) – het wordt dus ernst – maar zij was mij altijd met alles een paar dagen voor, dus wacht ik nog wat! – Ik heb de adressen al op de briefkaarten geschreven aan de verschillende mensen, gisteravond had ik nergens anders zin in, ik was de hele dag al zo daverend moe dat ik om 12 uur al een half uurtje sliep, van half 4 tot half 6 en om 9 uur alweer naar bed. Vandaag ben ik dan ook een stuk beter. Ik heb de allerlaatste hand aan [5] de wieg gelegd, nl. alle strikjes even vastgenaaid, daar ze aldoor los gingen als het gordijn erlangs schoof. We hebben nog steeds geen bad kunnen opscharrelen, enfin, Hok heeft ook nog 10 dagen als ik weg ben. Hij verheugt zich enorm op zijn kraamheerschap en hoopt telkens als ik buikpijn heb, dat het nu echt zal gebeuren! Het codetelegram ligt vast op het bureau. – Nog anderhalve onderlegger! – Tot verontwaardiging van Marietje J.B. heb ik de zelfkanten niet omgehaakt; 4 kanten daar heb ik geen moed toe en bovendien onnodig en onpraktisch! – Zij zou de onderleggers, die ze voor me bewerkt inderdaad van 4 mooie kantjes voorzien! – Je luier-ophouders lijken me heel praktisch. Mevrouw Harting, die me opzocht (aardig!) vertelde dat ze nooit spelden gebruikt heeft voor haar 3 zoons, maar alleen dergelijke bandjes, alleen smaller mag wel. En zij had ze op z’n Indisch van batist met kant aan het eind, waarvan de strik op de buik.

Een beeldig monogrammetje stuurde Emma, zeer bedankt. Ik zal hard piekeren waar ik hem zal doen. Op een zakdoek vind ik jammer, komt haast niet te zien. – Wat een wederwaardigheden heeft Emma gehad op reis. Vooral die Glimmense kampeertocht en familie is bepaald zeer geslaagd. – En dan een meisje dat op mij lijkt. En we hadden nog wel uitgemaakt dat ik een “Cohen” was! Hok zegt nog steeds geregeld Griekse “Jodin” tegen me, hij beweert nl. dat ik een Joodse neus heb, een belediging voor m’n Griekse! – Gelukkig dat je de gids in ’t Memling museum zo’n plezier gedaan hebt met je bewondering. Wij zijn er ook geweest, maar [6] konden het niet zo appreciëren. Ik had het al eens gezien toen met Merema en Hok kon niet van de kleuren genieten. We hebben toen buiten op de wallen sinaasappels gegeten, mooi is het daar hè!

Anneke Harloff heeft een zoon! in 2 ½ uur, dus vrij behoorlijk, 7 pond. Het is gek dat ze zelf aldoor het idee van een zoon had, evenals Mevrouw ter Haar van een dochter en dat het beide is uitgekomen. Nu ben ik benieuwd of wij ook onze dochter krijgen, zoals ik denk en zoals heel Mijnbouw ook vindt!

Waarom krijgt Jacquelientje nu al karnemelk, wil ’t niet goed komen bij Annetje?

Die spier aan m’n zij komt niet van ’t rekken maar van ’t zitten naaien. Na die dagen dat ik de lakentjes maakte, heb ik het gekregen, maar als ik nu niet te lang achter elkaar in dezelfde houding zit, voel ik het haast niet meer.

Fijn dat m’n horloge weer terugkomt. Wat een onzin dat ze ’t hier verknoeid zouden hebben, want het liep al voortdurend beroerd voordat we ’t in reparatie gaven; ƒ 7.50  valt ook wel mee. Dat er geen goede horlogemakers in Indië zijn, heeft hij wel gelijk in. Er is hier in ’t geheel 1 Zwitser die het kan! En duur!

Er woont hier in Bandoeng ook een Bennie Ten Raa – hij is 7 jaar, het zoontje van de zuster van Roos Driessen over wie ik al eens schreef. Ik zal toch eens naar de familie vragen!

Even nog het belangrijke feit dat ik een zwangerschapsmasker ontdekt heb. Licht bruine vlekjes op m’n voorhoofd en neus. Fraai!

Dag Eida

[7]

HOK

9 september ‘30

G. Vandaag werd een klein mijningenieurtje geboren. De Harloffs hebben een zoon gekregen. Who next? Eidje zal ook gauw aan de beurt komen. Het jochie is nu aan het zakken. Geen mooi begin eigenlijk voor iemands leven; hij? zal later het wel weer ophalen en prachtige examens doen. Ik heb het hele geboorteproces nu nagelezen, om voorbereid te zijn. Heel interessant, maar niet prettig voor de hoofdpersoon. – Uw woorden van deelneming voor de kraamheer aanvaard ik met zeer veel dank. Het is als heb ik ze zelf gezegd. Nu heeft Eida ook meelij met mij. De kraamheer neemt tegen de tijd dat hij recht heeft op die benaming, vakantie. Hij zal het wel druk hebben met het bedenken van een passende naam voor zijn spruit. – Hierbij een kiek van de verjaardag van Eida, zie bijschrift achterop de kiek. Eidje heeft zowat de hele Bijenkorf thuis gehad. – De wieg is nu gereed, de babytafel gevuld. De gordijnen hangen al. Alles is zowat klaar voor de nieuwe wereldburger. – Ik zal wanneer Eida in het hospitaal ligt niet uit logeren gaan; het is prettiger in je eigen huis, waar je zoveel rommelen kunt als je trek hebt. De kokki zorgt wel dat ik niet van honger omkom. Over enige maanden zal ik wel weer naar het terrein moeten, dan zal het naar Zuid Bantam gaan, vlakbij de Indische Oceaan. Veel slangen Emma, zwart-wit, mooi voor een tasje. Ze zijn alleen zeer giftig. Zo’n tochtje is reusachtig fijn, absoluut buitenleven, jammer alleen dat je je vrouw niet mee kunt nemen. Het raadslidmaatschap heeft mij tot nu toe niets te doen gegeven; ik beschouw het meer als een sinecure. Maakt u zich dus niet ongerust dat ik daarvan overwerkt zou raken. Het redacteurschap van de M.I.[1] is vervelender. Het vervelendst is, als er herrie opgeknapt moet worden. Dat gebeurt niet zelden, kan ik u wel vertellen. De grote bonzen zijn soms als kleine kinderen. Schelden en elkaar belachelijk maken. Het zijn natuurlijk wrijvinkjes, die een hele geschiedenis hebben en die zeer diep geworteld zitten. Kleinigheden kunnen plotseling een heel vinnig geschrijf in het leven roepen, en ik tracht de mensen te kalmeren voor zover als het kan. Soms speel in censor, wanneer bijv. iets het wetenschappelijk peil van het tijdschrift zou kunnen schaden, of wanneer de polemieken te fel worden. Het kost mij veel tijd; praten en nog eens [8] praten, en de mensen praten soms heel graag. Je leert ze wel zo’n beetje kennen. En juist doordat ik mij met dergelijke zaken bemoei, en mij ook van de “sociale” kant toon, heb ik steeds alles gedaan kunnen krijgen voor mijn werk. Dit redacteurschap geef ik het volgende jaar aan een ander over. – Wat een lange brief van Emmetje. Ga zo voort, reis veel, dan schrijf je ook veel. Dat is beter dan fuiven! Ik begin al vaderlijk te doen tegen je. Ik las in de Rotterdammer dat Memling’s werken nu tenminste wat beter gehuisvest zijn. Ik heb ze niet zo goed kunnen begrijpen. – En wat rijk in de Pullman. Dergelijke mensen als jij beschrijft van Oostende, prat gaande op dingen die anderen niet bezitten, vind je vooral in Kurorten. Dat is de badplaatsgeest. – Wat die oranje-zanden zijn weet ik niet. Ik heb ze niet gezien, toen ik in de Ardennen was. Waarschijnlijk een intensieve geelkleuring door ijzeroxide. Je vindt overal ijzeroxide, afhankelijk van de oxide-trap varieert de kleur van lichtgeel - donkerrood. Bijvoorbeeld de rode grond uit Z. Engeland, waar jij verleden jaar was, komt ook door ijzer. Die grond in Engeland is bekend onder de naam Old red Sandstone, een zandsteen, dat oorspronkelijk in een woestijn is afgezet. – In Midden-Duitsland heb je de Bundsandstein, ook een dergelijk gesteente. –

Dag Hok.

EIDA

Maandag 1 september ‘30

Geliefden –

Welk een vreugde dat pak – we zijn meer dan enthousiast over de inhoud – ongelooflijk wat eruit kwam! ’s Morgens om 6 uur nadat Hok mij z’n cadeaus had geoffreerd, zijn we aan ’t pak begonnen. Allereerst keurig dichtgespijkerd – dan kwamen de slabben te voorschijn, buitengewoon mooi, beeldig, enig, de lieve Tante wordt zeer bedankt, die kleuren zijn ook zo vrolijk. Moeders groene luierbroek is beeldig van kleur, zal hem (haar!) vast flatteren – de kraampjesbroek hoogst degelijk, volgens Trude zeer praktisch, de slofjes zijn direct door Anneke ingepikt om na te maken – zeer bedankt. Het doosje met gebaksschoteltjes zat wel onderin, maar het moet nu maar genoemd – we hopen ze gauw in te wijden – enig al die kleuren – zeker net zoiets als je Vader op z’n verjaardag gaf. Het blauwe stelletje van Tante Leidie maakte enorme opgang – wat schattig is het hè – het staat zo leuk op de witte babytafel, en in de gordijnen zit ook veel blauw – en alles gevuld met zeep en poeder, echt enig. Je Haagse beschuitjes zijn meer dan verrukkelijk, stiekem smul ik er telkens van! – jammer voor de visite! – Het goed voor de jurk vind ik werkelijk mooi – ik verheug me over een maandje op een goed figuur + nieuwe jurk; en de badhanddoekjes ook zo gezellig klein. Het badschort is fraai, ik heb het laten wassen en strijken: “es wird aber auch Zeit”! (uit het liedje: da unten am Meere, da sasz ‘n alte Maid – sie waschte ihre Füsze, es wird aber auch Zeit!) Ik zie Vader al vies kijken en “bah viezigheid” zeggen! Maar het deed me er werkelijk erg aan denken! – Ik ben benieuwd of ik hem gebruiken zal. – Beide [2] kluwenhouders zijn al in gebruik – ik heb zelf de zalm-fraise gehouden, past precies bij de wieg! Anneke kon er eerst niet goed mee overweg, maar begint hem nu ook te waarderen. Ik vind het een reuze vinding, echt prettig dat je je niet meer hoeft te bukken om de kluw op te rapen, komt me goed van pas. – De gesp zal misschien voor de wieg dienst doen. Je ziet alles wat we zien slepen we naar de babykamer! – Het manteltje van Mevrouw Drost lijkt erg ouderwets, maar ’t kan best leuk staan omdat het zo stijf gesteven is. In elk geval erg aardig van haar om wat te sturen. – Nu eerst Hokje: eerst bood hij me een gelukspoppetje aan, met om haar halsje mijn diamanten hangertje van de trouwdag. Hij heeft het helemaal opnieuw laten zetten en alle diamantjes glinsteren nu weer zo mooi, dol! Het poppetje had als broekje een stukje lint van de wieg, om hem heen genaaid – x-je moest toch ook wat! Dan een fles 4711, onze eerste Indische eau-de-Cologne – m’n “gegenüber”[1] is nu haast op; en zeep 4711, hetgeen haast een traditioneel geschenk is geworden, niet kwaad, maar dit keer voor de baby, volgens Hok, – we zullen zien! Dan een schaal met manga’s, de eerste van het seizoen – echt zalig als ze rijp zijn, echt geschikt voor mij op ’t ogenblik daar ze dan niet zuur zijn. Het voornaamste geschenk: een bijzettafeltje van onze stijl, een vierkante, erg fijn. Een echte verrassing, daar had ik helemaal niet aan gedacht! Verder een grote bos dahlia’s en een theeroos uit de tuin! – Er was een stapel mail, ongelooflijk en nog meer pakjes. Tante Leidie stuurde nog een beeldig kraagje voor op de nieuwe jurk, Mevrouw van Gilse: een zelf gebreide “mantelcape” wit met lila omgehaakt. Hij zal nu ’s avonds geen kou hoeven te vatten – ik heb zelf [3] nog 2 wollen manteltjes en Anneke bracht ook haar cape, wat een cadeaus. Van Annetje Rempt een zelf gemaakt schortje, met blauw omgehaakt, voor op de groei, praktisch dus! Later kwam nog een pakje uit Batavia van Olivier – een wit zijden keepje met roze omgehaakt, precies hetzelfde als dat met blauw van Mevrouw van Vianen, grappig. Er zat ook in, uit naam van tante Jenne een beeldig roze hansopje met iets donkerder omgehaakt, erg leuk. Je begrijpt dat het tafeltje goed beladen was met dit alles. En ’s morgens werd alles bewonderd door Anneke, Trude, Heleentje, Deetje v. Erp en Leni. – Ik vergat nog te bedanken voor de dweiltjes en de stofdoeken en dan dat kinderjurkje waar ik eens op de Huishoudschool aan begonnen ben. Het kostelijke was dat Trude hier juist kwam met een jurk aan van precies dat goed. Ze vond zich nu opeens erg kinderachtig met die bloemetjes! – Anneke bracht een geweldig vrolijke plaat voor de kinderkamer, waar we nog niets aan de muur hadden – het stelt voor 2 kinderen die sneeuwballen gooien. A. vond het nodig dat dat het eerste was, dat hij moet weten! Het is helemaal in vrolijke kleuren. Trude bracht orchideeën, Deetje takken met oranje vruchten, niet eetbaar, alleen voor de mooiigheid, Leni chrysanten. –

’s Middags kwam een groot bloemstuk met rozen van Mevrouw van Vianen, verbazend aardig. Zijn jullie er buiten adem van?! – Je ziet alle visite kwam ’s mor-gens. Walter en Leni moesten juist die middag naar Batavia, en Deetje is met Leni meegekomen, wist de datum niet. – Nu vergeet ik nog de gladiolen van Marietje Jager Bruining. – Ik had [4] juist de visite ’s middags verwacht en crême au beurre met chocola gemaakt voor de Savooien taart – gelukkig hebben nu Anneke en Thijs en Hok er goed van gegeten, ik zelf ben niet meer snoeplustig. M’n maag is maar zo klein, kan haast niets bergen. Erg jammer, gezien het menu: kippensoep (de enig lekkere soep!), pasteitjes (kip) dewelke ongevuld van de banketbakker besteld – huzarensla + geroosterd brood – rode wijn (voor de mannen!), vruchtensla + slagroom (verse!). Lekker hè! Geen taart voor de variatie, omdat ik toch ook niet in de keuken kon staan. – Helaas heeft mijn maag maar kort van dit menu kunnen genieten! – x-je hield er bepaald niet van! toch was ’t lekker. Het was een gezellige dag, gesloten om 10 uur – dus heel behoorlijk. – Maar nu: waarom sloot je geen 6 witte truitjes in, die ik bij je bestelde, Maatjelief. Het was zeker te lang geleden: door de telefoon en nog eens per brief – of ben ik niet duidelijk genoeg geweest – ik had er vast op gerekend – maar we kochten er nu hier 3, helaas geen mooie, katoen. Met fil d’écosse niet verkrijgbaar. Maar ’t is nu misschien goed te wachten tot hij (!) wat groter is, dan kan ik nog eens aan je bestellen – ik heb er nu 7, dus in elk geval genoeg. O ja, de 7e stuurde Mientje ter Spill, een beeldige witte zijden – een soort netstof. – Van de club kwam er nog niks, ze vonden niet je “dat” blijkbaar. – We hebben nu ook badhanddoekstof voor onderleggers gekocht en ik heb er vandaag juist een omgehaakt. Mevrouw ter Haar heeft aangeboden me te helpen, aardig hè. Maar ik heb er maar gauw 4 op de machine gedaan voor de zekerheid. Ik geloof wel niet dat hij al zo gauw zal komen, hoewel het niet onaardig zou zijn. Ik heb nu last [5] van m’n zij als ik lang zit, onhebbelijk. – Morgenochtend komt Mevrouw Hartink bij me – de Hartinks horen bij het troepje Ter Haar-Koolhoven. Ik had geen moment verwacht dat ze zou komen, maar die mensen blijken allemaal hartelijk te zijn. We komen erg veel bij Ter Haar, waren er zondag nog. – Alleen maar voor een praatje – ze wonen aan dezelfde straat als Trude en zondag was laatstgenoemde jarig, maar niet thuis ’s mor-gens (de kerk!) en toen liepen we maar door naar Ter Haar. – Voor vanavond hadden we een officiële uitnodiging voor het vuurwerk, maar gezien het feit dat we dan een auto moesten nemen en m’n buikje daar misschien in ’t gedrang zou komen, zijn we maar thuisgebleven. We hebben niets gemerkt van de Koninginnefeesten in ons Berlagedorpje! Hok heeft vanmorgen getracht naar de parade te gaan kijken, maar kon niets zien door het gedrang, dus kwam hij maar weer gauw thuis. Wij zijn echte huismotten! – Morgen komen de Pimmen, Trude heeft ze te eten, daar Anneke en wij naar Niddy Impekoven gaan, zalig! In geen jaren zoiets gezien. Eindelijk zijn A. en Th. lid van de Kunstkring, ze hebben veel gemist deze 1½ jaar.

Dag! Eida.

Hoe gaat met Mevr. Kunst? Ze heeft geen asem gegeven op m’n mededeling of gelooft ze ’t pas wanneer “hij” er is!

De dag voor m’n verjaardag heb ik stiekem m’n haar laten onduleren, staat toch enorm – leve de krul! Hok vindt het ook altijd zo leuk, maar [6]

vindt het gelukkig geen noodzakelijkheid meer!

[7]

HOK

Wimpel voor Emma’s verjaardag.

2 september ‘30

G. Hartelijk bedankt voor het pakje, dat precies op tijd is gekomen. De garderobe van x-je is er zeer door verrijkt geworden. Alles ligt nu opgeborgen in de babytafel in afwachting van het komende. En dat zal niet lang meer op zich laten wachten. We hopen, dat alles achter de rug is, wanneer u deze brief in handen krijgt. – Vanavond gaan we naar een dansuitvoering van Mej. Impekoven, en daarvóór hebben we visite te ontvangen van Pim en Pimmetje Bodisco-C. Tervaart. De Koninginnefeesten zijn voorbijgegaan, zonder ons. Voor het vuurwerk had ik een officiële uitnodiging als Raadslid, maar ik heb er geen gebruik van gemaakt, daar vuurwerk uit Scheveningen zeker nooit door een Indisch vuurwerk overtroffen zal kunnen worden. Een bedrag van ƒ 2.500.- is er op dat avondje in vuur en rook opgegaan. Jammer, hè? We konden het net goed gebruiken. – Deze brief zal waarschijnlijk net op Emma’s verjaardag komen, indien dat het geval is, van harte gelukgewenst, vooral het feestnimfje. Nog vele jaren.

Dag, misschien straks na de visite nog gelegenheid om verder te schrijven.

Hok.

EIDA

26 aug.’30

Geliefden –

Als jullie dit krijgt is het dus om en nabij “het” ogenblik en zitten we allen in spanning welke dag het wurmpje zal uitkiezen of misschien zitten we niet eens meer in spanning – laten we het hopen! Overigens is x-je bezig zich naar lager regionen te begeven, om daar zich voor te bereiden op het einde van zijn donker bestaan. De dokter meende te voelen dat hij aan ’t zakken was en ’t is wel mogelijk al gaat hij niet erg hard. Ik ben nu in een tijd gekomen dat ik maar weinig eet, zodat onze maaltijden heerlijk verkort worden – nu hoeft Hok minder lang op me te wachten. Zelfs at ik vanmorgen niets tussen 8 en half 3. Het verbaast me telkens als ik na een klein tijdje al genoeg in m’n maag voel en omdat ik steeds niet op ’t idee kwam dat ik nu met weinig tevreden was, heb ik vaak teveel gegeten en veel overgegeven de vorige week, want ná het eten begint m’n maag zich pas bewust te worden van hoeveel hij binnen heeft! Aldus ben ik nu wijzer geworden en drentel statig naar het einde, het begin van x-je – hoe vind je Elsje? – Ik heb vast idee van een meisje en de kokki suggereert me verder door het steeds over “nonni” te hebben, de babykamer is de kamer voor de nonni. Ze vindt jongens maar ondeugend, die wenst ze niet! – De babykamer wordt steeds fraaier – Hok heeft de muur bij gekalkt en gordijnhaken vast ingeslagen. Eén overgordijn hangt er en we zijn enorm verrukt van die stof, en vooral de kleuren passen precies bij het raam – groen van buiten en bruin van binnen. Ik zit alleen nog [2] te piekeren over het andere gordijn dat precies moet hangen tussen babytafel, zodat “het” er aan zou kunnen trekken, en de vaste wastafel, zodat hij nat wordt – wat moet ik doen. Ik wacht daar dus nog maar mee. – Hok heeft zondag beeldige vitrages voor daar gekocht, heel dicht geweven zijden draad, erg mooi, beeldig voor een jurk! – Alle laden van de babytafel heb ik vanmorgen laten wrijven, die kan dus ingeruimd, hij staat al op z’n plaats – de wieg staat er ook al, neemt de halve kamer in beslag! Er moet nog een badje komen – Hok loopt alle vendu’s af om er een te vinden, maar tot nu toe nog niets – anders moeten we er een kopen, verven en er een onderstel onder maken - klaar is gemakkelijker! – Mevrouw ter Haar heeft 7 goerita’s voor mij gebracht – ik heb ze ook al “geTant” voor ’t wegraken, d.w.z. de kokki heeft deze en alle babykleertjes van “Tan” voorzien – ik heb de hele lange morgen geen werk genoeg voor haar, als ze niets extra’s doet – zij is erg prettig vlug en houdt veel van extra werkjes – dan voelt ze zich gewichtig. – Als je het telegram krijgt, wil je dan direct even aan Dien schrijven, ook om door te geven aan P.S., Dien is 22 sept. jarig.– Wees verder heel hartelijk gelukgewenst met je jongste dochter, moge ze jullie veel plezierige weekends bezorgen! – Hoe vind je Hok’s succes in de Gemeenteraad, een “joyeuze entree”, zoals Anneke zei. Thijs stuurde alle kranten, zei hij – we zitten in spanning over de P.N.I.-zaak, een sympathieke man die Soekarno. – Ik lees op ’t ogenblik “Buddenbrooks” van Thomas Mann[1], maar ik begrijp niet waarom die man nu zo’n bijzonder schrijver is – hij is af en toe erg [3] langdradig en onbelangrijk. – Ik was gistermorgen met Deetje Holle bij Marietje Jager Bruining, ze stuurde haar auto om me te halen en liet me weer thuisbrengen, waarvan ik profiteerde om even naar Anneke te gaan. – Deetje is niets veranderd, een in hoge mate zacht meisje – ze vond me erg onhartelijk voor de baby, toen ik bij het omhaken van m’n luier (de 3e!) beweerde dat ik me de weelde van niets-doen niet meer kon veroorloven! Ze is echt lief, net als vroeger. – Marietje J.B. draagt nu een stalen korset, is verplicht ongelooflijk rechtop te zitten, vermoeiend. Ze heeft een aardige jonge verpleegster, Schuringa, regelrecht uit Groningen. – Ik heb een (lange) brief aan Groningen geschreven, om met het dubbele “Jacqje” te feliciteren, 9 pond, geen wonder dat het met de 3e maand al te zien was. Een heerlijke opluchting zal dat voor haar zijn, is ze nu weer net zo dun en slank als vroeger, alleen haar buste zal niet zo gauw slinken denk ik. Waarom heeft het arme schaap zulke rare namen, waarvan is Catharina? – Wat een vreselijk mooie kiek van jullie in Harzburg[2], vooral de middelste is zeldzaam goed, een keurig stel! We zijn er erg verrukt van, evenals van de omgeving daar – heerlijk lijkt het. Jullie boften toch met het weer. – Het pak is nog niet gekomen. We wachten met spanning. Dag Eida. [4]

HOK

G. Overmorgen is Eida jarig. We moeten nu voor twee tegelijk cadeaus bedenken. Of ik er goed in slagen zal, staat nog te bezien. Het pak is nog niet aan. Bedankt voor de kiekjes. – Mijn entree in de Raad is een succes geweest, niet zozeer omdat ik op die vergadering de kat uit de boom keek en dus nog niets zei, maar omdat ik amendementen heb ingestuurd, die door B&W zeer geprezen zijn. Het heeft een haar gescheeld of ik was wethouder. Zonder de steun van onze fractie was de huidige wethouder het niet geworden. Maar ik heb me niet beschikbaar willen stellen, én omdat ik het niet tactisch vond om bij mijn eerste vergadering in de Raad me reeds voor wethouder beschikbaar te stellen en omdat het niet dan met moeite met mijn werk overeen te brengen zou zijn. Een volgende keer misschien. Ik zal ook eerst navragen wat voor werk de wethouders hier hebben. Overigens wordt er zeer veel gepraat. Erg vermoeiend. De topic van de week is de berechting van de leiders van de P.N.I.. Hun ideeën komen zeer goed overeen met die van de S.D.A.P., hier komt alleen het nationalistisch moment nog bij. Naar mijn mening is het verhoor nog niet zover, dat men het schuldig kan uitspreken. Het moet nog bewezen worden dat hier werkelijk van misdrijf tegen de staat sprake is. Hoewel we nog niet zover zijn, schrijft “ons onvolprezen” A.I.D. alsof de schuld al duidelijk en overtuigend bewezen is. Een zeer onsympathiek gedoe van dat dagblad! Maar dat is de mentaliteit van zovelen. Alles wat niet direct overeen te brengen is met het materieel belang van de heersende klasse, wat hun positie zou kunnen verzwakken, is communistisch, is staatsgevaarlijk. Sommigen zouden hen maar liever direct aan een boom zien hangen. Men vergeet dat met toeneming van de ontwikkeling de mensen zich niet tevreden zullen blijven stellen met de positie die ze nu hebben, dat ze economisch zich emanciperen willen, en dat zulk een emancipatie voor het kamp der ondernemers niet welkom is, is duidelijk. Maar recht en billijkheid moeten bij dit alles blijven zegevieren. En dat schijnen de ondernemers en daarmee gelijk te stellen kringen niet alle te wensen.

Dag Hok.

EIDA

19 aug. ‘30

Geliefden –

Vrijdag was ik bij Dr. Kuyer. Na flink knijpen constateerde hij dat x-je nog net zo kalm op zijn plaats ligt als enige maanden geleden. Bovendien geloofde hij dat hij nu bezig was te zakken, zodat ik dan in het op-één-na laatste stadium zou zijn. Tot nu toe merk ik er helaas nog niet veel van. M’n maag is gevoeliger dan ooit. Het gekke is dat na het eten van boterhammen ik me best voel, – maar na warm eten, hoe weinig ook, heb ik een opgepropt gevoel, dat steeds blijft. Op ’t ogenblik nog, zit het me tot m’n keelgat, hoewel het nu half 7 is en we om kwart na 2 aten! Het is niet bepaald bevorderlijk voor m’n slaapje ’s middags, dat ik dan ook bijna zittende presteer. Enfin, moge hij gauw gaan zakken, is de leus! Anneke Harloff is alweer iets verder, zij voelt zich beslist al opgeluchter van boven. – Ik heb met Dr. Kuyer afgesproken dat ik een reserve dokter neem, Dr. Visser, die hij me sterk aanbeveelt. Hijzelf is nl. van 8 tot 1 ’s morgens in Tjimahi, in het Militair Hospitaal, ± een half uur met de auto van hier. In ’t geval het nu juist in die tijd komt, kan ik me dan tot Dr. Visser wenden, maar ik hoop erg dat het niet nodig zal zijn, want ik ben erg dol op Dr. Kuyer. – Nu het zo staat, geloof ik wel dat hij zeker niet eerder dan 19 sept. zal verschijnen – dus bij deze brief hoeven jullie nog niet op een telegram te hopen. Het is gek dat jullie nu erg in 2 tijden zult leven: “3 weken terug” door de brieven en in “’t heden” in de hoop op ’t telegram. – Een maand is nog heel wat! Gelukkig maar, want als je nu in de [2] babykamer kwam, zou je er nog geen “kamer” in zien! – Toen het raam dan zg. klaar was, heeft Hok er gordijnstokhouders in de muur geslagen, met het gevolg dat er grote gaten in de nieuwe muur vielen. Hok kon zo met zijn duim hem indrukken! Nu heeft Hok een mannetje van G.B. met behoorlijk cement laten komen, die die plaatsen versterkt heeft. Kasan heeft dan het zaakje overgekalkt en nu hopen we maar dat de muur wit wordt, als hij droog is. Hiervoor hebben we de meubelmaker een riks laten betalen, hoewel we die man van de cement maar 50 cent gaven, als vergoeding voor al het gezeur! Wij zijn ook handelslui!! Ondertussen ziet de hele muur van al dat geverf er zo uit, dat hij wel helemaal gekalkt mag worden; gelukkig dat we zo’n handige jongen hebben! – Enfin – de wieg is nu bijna af, ik heb er 18 el lint aan verwerkt: helemaal onderaan rondom een rand; langs de openingen van voren, van achter op de plaats waar de kanten aan elkaar genaaid zijn en middenin rondom. – Trouwens dat schreef ik je al: je ziet “waar het hart van vol is” enz. Ik was eerst van plan om alles te laten uitslaan, hetgeen wel meer “af” had gestaan, maar Hok vond het zo al mooi genoeg en bovendien kostte het ons weer een riks en mij een gang in een deleman, zodat ik het beeldig (al zeg ik het zelf) op het randje genaaid heb, zodat het stiksel haast niet te zien is. Als ik nu ook nog niet rechte lijnen kon naaien na al die luiers en lakentjes!! – Mevrouw van der Ban vond het heel gek dat ze nu de wieg en babytafel al mocht zien – zeker een of ander bakersprookje. Maar vooral van de babytafel was ze [3] erg verrukt. Hij is ook nu weer mooier geworden, bekleed met hospitaallinnen.[1] Hok zal eerstdaags de laden inruimen, leuk zo alles samen te doen! Hij heeft net de onderste laden met papier bekleed, ik de bovenste. Een ongekend genot: gemakkelijk te kunnen bukken! – Er is een pakje uit Delft gekomen, dat ik niet mag openmaken van Hok. Emma’s verjaarsbrief uit Anseremme[2] verscheen ook al, ook nog niet gelezen, want 10 dagen tevoren, kan ik me nog niet jarig voelen! Hok doet al zeer geheimzinnig en ik pieker al over eten! We hebben nu heel lang al geen feestgevierd – nodig tijd. – Deetje van Erp wist nog dat ik in augustus jarig was en nog enige anderen weten het. Ik zal maar voor de visite een savooien gebak maken, eigengemaakt valt meestal in de smaak. – Deetje Holle kwam verleden week op een morgen aanzetten – we hebben vreselijk gezellig zitten praten. Het is een echt aardig, eenvoudig, kind, net als ze vroeger was, ze was dolverrukt van ons huis en dacht natuurlijk, zoals zoveel mensen, dat Hok rijk was. De huur van ons huis schatte ze op ƒ 125.-. En dit kan geen beginneling betalen. – Diezelfde morgen verscheen Trude met Heleentje en bracht de zalige blikjes en de handige pen, erg bedankt! Het zijn schattige blikjes, net een goede grootte. Op de 28e zal er één aan moeten geloven. Heleentje is nogal stil, maar ze vertelde van de laatste schooldag en allerlei Haags gebeuren. Ik moet haar toch nog eens vragen hoever Ernst Gerritsen is, dat kleine jong. Nog steeds diezelfde dag, nu ’s avonds togen Trude en ik per taxi naar de Vivos. In lang niet geweest – de animo gaat eraf, er komen nog maar weinig mensen. – Tot mijn verbazing wist een [4] nieuw lid, Mevrouw Mohr, mijn eigen naam en vertelde direct de hare: Hetty Beversluis en maakte zich bekend als halfzuster van Lodi. Het lijkt een verbazend aardig meisje. Ze wist van Lodi dat ik in Bandoeng ben, van Anneke wist ze niet. Ze woont in Tjimahi, haar man is gouvernementsarts, oogarts – ze zitten pas 8 maanden hier en denken al aan overplaatsing. Ze leek me erg gezellig en gewoon. Ik vergeet dit steeds aan Anneke te vertellen. – Op de Vivos-avond was een zeer geslaagde lezing over de Volkenbond, had veel belangstelling en wekte lust tot vragen. Om kwart vóór 11 was nauwelijks de helft van de lezing klaar en gezien m’n buikje kon ik me veroorloven middenin te vertrekken om op tijd thuis te zijn, volgens afspraak! – Zaterdagavond hadden we een officiële uitnodiging voor een Soendanees toneelstuk in die taal gespeeld, “Tjoeng wanara”. Ik “mocht” ook mee!, op voorwaarde dat ik me fatsoenlijk kleedde. Aldus leende ik de beeldige avondcape van Trude, die keurig m’n buikje wegmoffelde. Het was alleen wel wat warm de hele avond dat ding om te houden, en als de lichten uitgingen liet ik hem stiekem zakken. Ik had m’n zalmkleurige avondjurk aangedaan, opdat er iets moderns onder de cape uit zou komen! We zaten met de familie Tjen en na de pauze sloten de dames zich bij mij aan en nam Tjen Hok in beslag. Niks leuk: dat noem je nou samen uitgaan! Van ’t Soendanees snapte ik natuurlijk geen steek, maar ik wist door de inhoud, waar ze ’t over hadden. Er waren maar weinig Europeanen, allemaal Inlanders, piekfijn gekleed. – In ’t toneelstuk zit absoluut geen handeling – veel te lang-[5]dradig voor ons gevoel – steeds hetzelfde toneel met links alle vrouwen op een rijtje, met neergeslagen ogen, absoluut stilzittend; rechts de mannen brutaal en jolig kijkend, zoals dat hier hoort! Deze mannen en vrouwen waren “het volk”. Het geheel stelde voor hoe de grens was gekomen tussen “Djawa” en “Soenda”, wier grenslijn nu de Tji-Pemali is: dit is “verboden rivier” d.w.z. het is verboden er overheen te komen, vandaar dat de Javanen en Soendanezen zoveel verschillen.[3] – Het geheel was 7 bedrijven: een koning had 2 vrouwen, beiden zwanger, ieder krijgt een zoon – één wordt vlak na de geboorte in een gouden mandje de rivier afgestuurd (Mozes!), opgevoed door gewone mensen, houthakkers, komt door toeval aan het hof. Doordat hij een koningszoon is, heeft hij een wonderhaan die bij elk gevecht overwint (de hanengevechten zijn hier erg belangrijk), zelfs die van de nieuwe koning, die intussen de oude vervangt. De hofnar die alles weet, herkent de koningszoon en haalt de koning over deze als zoon aan te nemen, op grond van de wonderhaan. – De 2 broers moeten nu het land verdelen, krijgen ruzie en vechten bij de Tji-Pemali, waar de hofnar ze scheidt en de rivier die naam geeft. Het grootste deel speelt aan het hof, het mooiste deel is wanneer 7 danseressen Serimpi-dansen uitvoeren[4]. Het zijn echte danseressen, buitengewoon lenig in hand, pols, armen, vooral één die later nog een solo geeft. Voor het eerst dat we hier danseressen zagen – het is wel vreemd voor ons gevoel, maar zeer esthetisch en knap. – Niddy Impekoven[5] komt hier in september voor de Kunstkring. [6] – Ik zit hier maar regels vol te pennen, hetgeen het uitblijven van mijn echtvriend me mogelijk maakt. Hij is bezig met de Chinese fractie allerhande te bespreken voor de vergadering van de gemeenteraad van morgen. Steeds over de Openbare Vermakelijkheidsbelasting. Op die Soendanese avond stelde Hok me aan de Burgemeester voor, gelukkig die mooie avondcape!!

Dag Eida

Fijn dat jullie het zo mooi had in de Harz en dat de kranten overdreven met de slechte weerberichten.

Onze “Tannen” zijn nu onbe”Scheperst”, het is feitelijk meer dan stom om als je zo’n fijne kleine naam hebt hem te vergroten. Het is voor het ziekenhuis en het zou wel toevallig zijn als er net nog een andere Tan lag ook!

Ze zijn niet erg mooi afgeknipt omdat de Tan nu de hoofdzaak was. Kun je ze nog gebruiken.

Hok heeft geen tijd voor jullie door amendementen op de Vermakelijkheid!

EIDA

11 aug.’30

Lieve schatten –

We zitten met de wieg in de studeerkamer. We hebben nl. donderdag 2 soorten stof gekocht (en voelen ons nu 10 pond lichter! was ’t maar waar!) voor de bekleding van de slaapstede van onze – X-je. Dit was de derde maal dat we naar de stad trokken om stof te zoeken en ziet: binnen een half uur waren we klaar. Van beide stoffen heb ik maar een klein stukje over, hetwelk we jullie hierbij offreren. Het katoenige is voor de binnenbekleding, opdat het niet door het rotan heen zal waaien. Het is machinaal ingehaald en maakt zo een zeer bijzonder effect, iets waarop we, zoals jullie weet, steeds uit zijn! Vooral omdat het zo goedkoop is (55 cent per el!), verhoogt zijn schoonheid in onze ogen! Het klamboegoed is kunstzij, wel om voorzichtig mee om te gaan, maar het staat schattig (70 cent per el). Dan lint om de klamboe mee af te zetten, en het smallere om de binnenbekleding mee aan het rotan vast te strikken. Het lijkt me zo praktisch, dan kun je in 2 minuten de hele binnenvoering eruit halen, ook de klamboe zit er los overheen, zalig makkelijk.

[Tekening klamboe wieg]

De dikke streep is het lint, dat we er tussen in en aan de kanten in laten zetten, met uitslaan. Althans ik zal het zaakje zo eerst in elkaar zetten, dan mag Hok keuren, want er is geen voet op dit gebied die ik alleen verzet, Hok helpt met alles mee en dat is zo gezellig. Een vrij nette tekening hè (al zeg ik het zelf). Zondag hebben we het [2] hospitaallinnen geknipt in 4 stukken, 3 voor de babytafel, één voor de wieg. Hok heeft vreselijk zitten rekenen hoe al die getallen het best uit 1 m x 97 cm gingen, en het is zeer voordelig gelukt, dankzij het koperen maatstokje dat Hok voor de rimboe kocht. – De wieg zal dus eerder klaar zijn dan de babykamer. Vanmorgen was de verver hier om de kleur uit te zoeken voor het raam, waarover jullie wel verbaasd zult zijn, dat het nog niet klaar is. Hok heeft hem 10 dagen de tijd gegeven, waarvan nu een week om is en wanneer het dan nog niet klaar is, betalen we de helft. Dit is blijkbaar de enige manier om de mensen aan het werk te krijgen! – Maar we hebben nog maar 5 weken, althans volgens de tabel (19 sept.), dus ik mag m’n morgens wel gebruiken. En juist heb ik er enige van moeten afstaan: vrijdagmorgen werd de jongste Ter Haar geboren, inderdaad een meisje, waarop ze zo gevlast hadden; het heeft lang donker haar, dat volgens de moeder binnen een week wel weer licht zal zijn, hetgeen zij graag zou willen voorkomen. Ze heeft het weer in een net tempo gedaan, en de tweede dag ontving ze een regiment visite. Er waren massa’s bloemen en wij hadden haar behalve dat, kippenpasteitjes gestuurd, omdat ik me herinnerde dat ze gezegd had, na afloop zo’n zin in wat hartigs te hebben. Ze was er ook erg verrukt over. – Dat is één; “en heb je wel gehoord van de zeven, de zeven enz.”. Wanneer zal Anneke Harloff zeggen: dat is twee!? [1] En wie zal wel de derde zijn?... als we haar eens Catootje[2] noemden. Nog zo gek niet. We zijn nu zover gevorderd met onze smaak [3] voor namen dat we niet meer weten wat we mooi vinden. Net als bij de eetserviezen, weet je wel! – Vanmorgen had ik een andere visite af te leggen: Mevrouw Ludwig is nl. al 2 weken ziek. Ze heeft wondroos gehad en erg hoge koorts en daardoor een miskraam. Ze ziet er beroerd uit, wel zielig juist nu in deze tijd van Mevrouw Ter Haar en mij. Maar het was pas 2 maanden. Je schijnt dat van hoge koorts erg makkelijk te krijgen. Maar ze is er ook te vroeg mee, pas ruim 2 maanden getrouwd – en ze heeft nog de tijd. Ze is ook niet down, maar vond het zalig dat er visite kwam. Ook geen lolletje zo alleen in een vreemd land en je man steeds op kantoor – hoewel: hij had enige dagen vrij gekregen. – Ik zelf ben weer een nieuw stadium ingegaan: ik kan maar weinig (voor mijn doen dan!) eten. ’s Avonds 2 boterhammen en dan moet ik stil blijven zitten, want m’n maag kan dan geen beweging verdragen. Ik heb deze week dan ook weer ettelijke malen “Vesuviusje” gespeeld – maar ik doe nu met het eten m’n korsetje los, dat helpt ook, benevens de onderste knoop van m’n bustehouder, dewelke ik overigens al sinds maanden vrijaf geef. – Hokje heeft deze week al ƒ 6.- extra verdiend. Onze stoelzittingen waren nl. in hoge mate vol vlekken en de timmerman vroeg ƒ 10.- om alles eraf te halen en er later weer op te zetten. Aldus kochten we een nijptang en zaag en zijn onze 4 grote stoelen weer als nieuw: asjeblieft! De kokki heeft ze gewassen en gestreken en er is werkelijk geen vlek meer te bekennen! Een verjaarscadeau voor mij, vindt Hok! Dan hoeft [4] hij er weer een minder te bedenken! Ja, dat is een last van het huwelijk dat je ook nog je eigen verjaarscadeau moet bedenken! Dan is een Moeder toch maar makkelijk! –

HOK

Ik weet werkelijk niet wat voor de 28e te voorschijn gehaald moet worden: ik vind, dat we nog altijd compleet zijn, behalve dan de gebroken stukken van onze serviezen. Komt tijd, komt raad. Eén cadeau, de nieuwe stoelbekleding is er tenminste al. – De wieg wordt mooi. Mw. Ter Haar kreeg na haar bevalling van haar één na – nu twee na  – jongste kind, oud 3 jaar, een zeer lovende toespraak: “dat heb je ‘m gauw geleverd” zei dat ukje! – Verleden week als gast ter raadsvergadering geweest. Veel zwijgende mensen, weinig sprekende. De burgemeester is zeer vaderlijk en zeer tactvol. Hij weet voor de daarvoor in aanmerking komende mensen een zeer eervolle retraite voor te bereiden. Het gaat er zeer gemoedelijk toe. Consumptie (whisky, limonade) en roken vrij. De volgende week de 20e moet ik optreden. Er wordt dan de nieuwe Vermakelijkheidsbelasting-verordening behandeld. Moeilijk, maar interessant. – Het pakje of – te oordelen naar de vooruitgekomen berichten – het pak wordt met zeer veel belangstelling tegemoet gezien. – Morgen gaat Eidje met deze brief verder.

Dag Hok.

EIDA

Dinsdagmorgen. Omdat we een couponnetje mee willen sturen, moet deze brief nu vanmorgen klaar zijn, zodat ik dadelijk Kasan ermee kan sturen naar ’t postkantoor. – Ik heb de hele stad afgebeld om zeegras en kruizemunt, niet te krijgen. Aldus geen kussentje, tenzij Oma er wat op weet…? – We zijn erg benieuwd hoe jullie het in de Harz had en of je niet weggeregend bent. – Als wij jullie antwoord op deze brief krijgen, is de baby [5] er misschien al! Wat een vreemd idee, ik kan het me nog niet indenken. Marietje Jager Bruining stelde ik daarnet gerust per telefoon dat ons kind alvast geen kale wieg zal krijgen – op dat punt is ze nu gelukkig tevreden gesteld, maar ze zegt dat de baby vast voor mijn straf eerder zal komen omdat de babykamer nog niet klaar is. Je ziet, ze stelt er veel belang in, terwijl ze op bed liggend, telefoneert. Ze krijgt nu een orthopedisch korset dat haar rechtop zal houden. Ik ben benieuwd wanneer Mevrouw van Loon bij jullie zal verschijnen, ze is weer terug naar Holland tot haar groot genoegen. Ze zal een grote tegenstelling vormen met de Indië- enthousiaste Borgers. Maar je moet je er maar niets van aantrekken. Ze vindt nergens wat aan, en de Inlanders griezelig en minderwaardig. Misschien is haar oordeel onder het reizen overigens al wat verzacht. Ze is een beetje dom-burgerlijk, maar goeiig. – Wat m’n kousen en schoenen betreft, ik heb Hok’s hulp bij ’t aantrekken nog niet nodig. Kousen gaat heel goed, maar voor ’t knoopje van m’n schoen, moet m’n buik wat ingedrukt. – Natuurlijk loop ik op steunzolen, en ik draag zelfs de hele dag m’n “Bally schoenen”, zodat m’n voeten veel kunnen verdragen, want anders was ik in korte tijd al doodmoe. – Hoe is ’t mogelijk dat Albert May getrouwd is. Ik zou niet graag elke avond m’n man tegen een ander verliefd zien doen of gaat zij ook bij de operette?! Overigens leuk om Fritz Hirsch aan je trouwdejeuner te hebben, hij zal wel leuk speechen! – We hebben enige blikjes, die Hok over had uit de rimboe aan Westerveld overgedaan, bij die gelegenheid at hij meteen bij ons. Het is [6] een aardige gezellige jongen, ongetrouwd, is gister naar Benkoelen vertrokken voor 6 weken, in een absoluut onbewoond gedeelte. Hij vond het heerlijk! – We verheugen ons op ’t pak!

Dag Eida

Een schattig wit gebreid pakje, fil d’écosse stuurde Tante Jacq. Ik zal wachten met antwoorden tot hun kleinkind er is. – We kregen een standje van de douane voor de “onvoldoende verpakking” en kregen 12 cent invoerrechten en 25 cent inklaringsrecht. Ik zal het haar maar niet schrijven. Dag.

 Heleentje Raus is aangekomen. Ze zal deze week wel verschijnen!

 Ik hoop dat dit stukje papier voorlopig onze achterstand zal dekken. Vooreerst kunnen we niet meer missen!

 [Randje pag. 1]

Gefeliciteerd met Mevr. v. Gilse.