Ontmoeting

Eida Schepers (Winschoten, 28 augustus 1906) en dr. ir. Tan Sin Hok (Tjipadang, West-Java, 28 maart 1902) ontmoeten elkaar op 18 februari 1928 op een studentenfeest in Den Haag. Hok heeft zijn opleiding tot mijnbouwkundig ingenieur aan de TH Delft afgerond met een doctorstitel ‘met lof’ op 5 oktober 1927 en is bezig in Bonn een artikel te schrijven over micro-paleontologische fossielen. Het Nederlandse onderwijssysteem dat in de koloniën is doorgevoerd heeft het hem mogelijk gemaakt om na de Europeesche Lagere School (ELS) in Tjiandjoer,  de Koning Willem III  School, HBS  in Batavia te doorlopen en in Delft Mijnbouwkunde te gaan studeren. Eida studeert sinds september 1926 Nederlandse Taal en Letterkunde aan de Universiteit Leiden.

Vertrek

Eida en Hok verloven zich een paar maanden na hun ontmoeting, op 26 mei 1928. Eida breekt haar studie af en volgt de opleiding aan de Koloniale School in Den Haag, als voorbereiding op haar nieuwe leven: Indië. Eida en Hok trouwen op 16 april 1929 en daags daarna vertrekken zij naar Hok’s geboorteland Java in Nederlands-Indië. Het is overigens in de familie van Eida niet ongebruikelijk om naar Nederlands-Indië te gaan. Naast een nicht Goudsmit en twee neven Schepers, is Eida’s oudere zuster Anneke (1905-1982) haar in januari 1929 voorgegaan en in 1935 zal ook haar jongere zuster Emma (1908-2004) haar naar Indië volgen. Eida is de enige in de familie die een multicultureel huwelijk aangaat met een Indo-Chinees.

Bandoeng

Eida en Hok vestigen zich in Bandoeng waar Hok als mijnbouwkundig ingenieur en palaeontoloog is aangesteld bij het Nederlands-Gouvernement. Een aanstelling bij de Bataafse Petroleum Maatschappij (Shell) slaat hij af omdat hij daar niet onder zijn eigen naam kan blijven publiceren. Eida bestiert het huishouden en leert zich te verhouden tot haar nieuwe omgeving en de steeds wisselde bedienden - in het begin zonder de taal te beheersen. Gaandeweg wordt zij zeer actief in de wereld van Vrouwenbelangen.

Contact met Holland

Wekelijks gaat er een brief naar de ouders van Eida in Den Haag, eerst per mailboot en vanaf 1933 per luchtpost. Eida schrijft gewoonlijk 3/4 van de brief en Hok de rest. Zij lezen elkaars teksten en schrijven hun commentaar erbij. Voor Hok is het een grote inspiratie om met zijn cultureel ontwikkelde schoonouders te communiceren. Zijn verhandelingen over werksituatie, wetenschappelijk werk, politiek en zijn verhouding tot Chinezen in Indië, zijn duidelijk gericht aan “Vader”, dr. Menno Schepers (1875-1967), leraar Klassieke Talen aan het Haganum in Den Haag.

Eida’s moeder, Sari Cohen (1877-1965) heeft het diploma van de Huishoudschool.
Hok’s moeder, Thio Hian Nio (1875-1948) heeft geen onderwijs genoten en spreekt Soendanees en Maleis. Hok’s vader, Tan Kiat Tjay (1870-1910) rijstpelmolenaar in Tjipadang West-Java en eigenaar van een welvarende rijstpellerij, stierf toen Hok 8 jaar was.

Kinderen

Eida en Hok krijgen 4 kinderen. In 1930 wordt Elza geboren na een moeizame zwangerschap en bevalling. De baby sterft 6 uur na de geboorte.

Daarna komen Axel (1932), Lisa (1935) en Gijsbert (1942). De kinderen krijgen naast hun Europese voornaam ook een Chinese eigennaam en generatienaam.

De Japanse oorlog en de Bersiap: het einde van de Indische tijd

In 1943, anderhalf jaar na het begin van de Japanse oorlog, wordt het gezin ‘s nachts van bed gelicht door de Kempetai (Japanse geheime politie), waarschijnlijk omdat Hok Vrijmetselaar is. Tijdens zijn gevangenschap in Tjimahi komt Hok tot de overtuiging dat hij met zijn gezin “terug” wil naar China: “Indonesië voor de Indonesiërs”.

Na de Japanse capitulatie in augustus 1945 vindt Hok zijn gezin voltallig terug. Drie maanden later wordt hij tijdens de Bersiap bij een overval door “pemoeda’s” in zijn huis vermoord. Omdat Eida daarbij aan haar rechterarm gewond is geraakt, kan zij met haar drie kinderen per Skymaster de overtocht naar Nederland maken. Op 16 april 1946 komt zij in Amsterdam aan.