EIDA

22 december 1936

[Tekening vlaggetje]

hoera hoera hoera

Lieverdjes –

Vandaag wordt ons Mamaatje dus 59 – een reuze bof dat wij de 60e komen meemaken! Wat zul jullie weer een drukke gezellige dag hebben en nu voor ’t eerst met Marijke erbij, die nu al gauw wat van de Kerstboom mag plukken. Heerlijke feestdagen wensen wij jullie toe. – Wij vieren de Eerste Kerstdag met de Kreikens en hun gastheer Van der Pijl, die jullie indertijd over Bandoeng hebt horen spreken door de radio, meen ik! Vermoedelijk komen ze bij ons eten. Ze komen morgenavond pas, dus niet veel tijd wordt me dan voor de voorbereidingen gelaten. We zoeken erg naar een Kerstboom, vele gezien maar nog niet één goed bevonden. Axel zit in doodsangst dat hij er geen zal krijgen en kondigt steeds aan als er weer één aan komt. Vanmiddag ga ik met hem naar een vertoning van “Geboorte” en alles wat daar bij hoort, opgevoerd door allemaal kindertjes van de “Vrije School”, gedeeltelijk zijn ze ook van zijn leeftijd, 3 en 4 jaar. Het moet heel mooi zijn. Ik denk wel dat hij er iets aan hebben zal. Ik heb hem al verteld dat een Kindje geboren zal worden en dat we dan [2]  allemaal zo blij zijn dat we alle lichtjes van de Kerstboom aansteken. Ik heb ook een klein stalletje gekocht om in de Kerstboom te zetten. “De Kerstnacht” van Selma Lagerlöf wil ik ook proberen hem voor te lezen, hoewel hij nog niet aandachtig naar een verhaal luistert. ’s Avonds lezen we hem voor uit een boek van Nanda van Sinterklaas, waarin een jongetje naar Luilekkerland gaat, maar hij snapt er bitter weinig van en interesseert zich alleen voor de plaatjes. Misschien dat we hem toch in januari maar naar dat schooltje sturen. Hij is nu 4 en nu kan hij zich toch niet meer als een baby gedragen en krom praten zonder goede zinnen. – De hele straat loopt langzamerhand vol vlaggenstokken. Wij kochten ook een beeldige Oranje-blanje-bleu. Onze bamboe mast hebben we net wit geverfd en het katrol en touw moeten nu nog aangebracht worden. Wat een slechte tijd overigens om te gaan trouwen, waarom niet een maand later als iedereen weer wat op zijn verhaal is van de Kerstvakantie! – De Linns wilden met ons in een hotel gaan eten een avond, maar ik denk niet dat we ‘t doen, dan gaan we liever met de Kreikens, maar eigenlijk zijn onze pecuniën voor dergelijke grapjes deze maand niet toereikend! – Paul is dus met vakantie vertrokken zaterdag. [3] Hij was de laatste avond zo gezellig weer. – Hok was naar de Loge en hij en ik aten samen en wandelden nog wat, heel genoeglijk. Als hij altijd zo prettig in de omgang was, zou ik hem best willen houden. Maar hij heeft nu een geschikter tehuis met kinderen van zijn leeftijd. Het is wel heerlijk weer onder elkaar te zijn, en zo rustig wanneer om 7 uur de kindertjes naar bed zijn. Paul ging pas om half 9. Hij heeft ons erg bedankt, maar was in de wolken om naar huis te gaan. Hij hangt zo geweldig aan zijn moeder. Die is ook “het” orakel voor hem. Wat zìj zegt, ìs zo! Maar ik kon echt met hem meeleven dat hij zo naar de vakantie verlangde en naar huis vooral! – Vanavond hebben we Vivos, dus moet m’n brief vanmorgen klaar. Ik deed net nog allerlei Kerstinkopen en had van te voren een goed aflopende aanrijding. Een schooljongen draaide over de Dagoweg, d.w.z. 4 jongens naast elkaar, ze wilden oversteken maar zwaaiden daarbij zó dat ze die ene net naar links duwden, zodat hij pal tegen de bumper kwam, ik remde uit alle macht, maar zijn fiets reed niet meer. Gelukkig had hijzelf niks, alleen wat schrammen vermoedelijk. Een agent vroeg direct m’n rijbewijs en gelukkig kwamen we er zó af. Ik wilde de jongen thuisbrengen, maar hij wilde niet. Het zat me wel wat in de benen, de schrik! [4] Axel heeft nu weer een prettige tijd. Beatrijs heeft vakantie en dan vindt Julie het nodig om elke dag wat met haar te gaan doen. Vandaag zijn ze naar de Dierentuin. Voor mij is het ook heel gemakkelijk. –

Geliefden ’t is half 12 n.m. Moeder is bijna niet meer jarig. Ik ben vandaag van het ene Kerstspel in het andere gerold. Tussen 5 en 6 in de school door kleine kinderen met Axel, van 7 tot 8 in de Protestantse Kerk en om half 9 Vivos Kerstavond! Ik moest nog diverse mensen thuisbrengen na afloop een reuze bezwaar van een auto! – De Kerstspelen waren heel aardig, het mooiste vind ik altijd de zang. Vooral in de kerk bij het orgel klinken de liederen heel plechtig. – Fijn dat we jullie brief net kregen vandaag – we moeten jullie nu ook al een Zalig uiteinde wensen en een Goed begin! – In maart willen we hier iets opvoeren voor de Vivos. Ik had gedacht “De ontdekking van Amerika” of  “De Oude wereld”, die Huib Burgersdijk c.s. gemaakt hebben. Ik moet ze zien te krijgen.

Dag hoor omhelsd

Eida.

[Randje pag. 4]

Stuur ons vooral geen geld! Het is heel goed om eens zuinig te moeten zijn. Bovendien heb ik van mijn vorige maanden allerlei overgespaard! [5]

HOK

22/XII

G. Ik hoop, dat u vandaag een prettige dag hebt. De Kerstdagen zijn weer in zicht en dan Nieuwjaar en daarna 4 dagen die we danken aan Juliaantje. Wat een vrije dagen in het verschiet. Axeltje heeft weinig gesnapt van de Kerstuitvoering [EIDA is de vraag – in elk geval kon hij er niets van vertellen.] Hij deed alle moeite om niet te vertellen wat hij gezien had. Ik was namelijk thuisgebleven vanwege een verkoudheid. Lisa is erg levendig en aanhankelijk. Ze is reuze vief en begrijpt al een heleboel. – Op kantoor nog altijd erg druk. Ik hoop echter binnen enkele dagen mijn verslag af te krijgen. Of het tot genoegen zal zijn van mijn chef, betwijfel ik. Dat kan me minder schelen. Daarna kan ik weer aan dingen werken, die me meer interesseren. Fijn, dat u de film mooi vindt. In de komende vrije dagen zullen we weer wat opnemen. We doen het nu zuinigjes. De boot op de film is inderdaad de Baloeran. De opname  was erg kort. Zuinigheid! – Eida is in de vooravond nog naar een kerstuitvoering geweest in de protestante kerk en nu is ze naar de Vivos! – Nog 6 maanden en dan stappen we aan boord. Maar in de tussentijd heb ik nog heel wat af te maken. Zes maanden zijn gauw om. De geschiedenis van de Engelse koning is toch een geweldige blamage. Een kroonprins of koning te zijn geeft zijn zware verplichtingen, die men vervullen moet. Maar Edward schijnt geen krachtige figuur te zijn.

Prettig Oud en Nieuw.

Dag Hok.

Moeder, zoudt u voor onze rekening willen sturen aan J. van de Velde, Sonsbeekweg 44, Arnhem. Postgiro 201576 een bedrag van ƒ 2.50. Bijdrage jubileum Mej. M.H. Steenhuis. Hartelijk dank.

EIDA

15 dec.1936

Geliefden –

Wat gezellig dat jullie zo dol Sinterklaas vierden. Daarnet kwam de brief en we hebben van het feest meegenoten. Gelukkig dat Em erin geslaagd was 9 poppetjes te vinden of hoe heeft ze dat gedaan. Ik had natuurlijk alle verwachting dat ze die opgave voor elkaar zou krijgen, maar het zal toch wel moeite voor haar geweest zijn. Wat enig dat jullie zoveel pakjes hadden, jullie tweeën alleen al 25 ongelooflijk. Ik kan me volkomen indenken hoe fijn dat geweest moet zijn. Enig toch zulke grote kinderen die zelf zoveel verzinnen, trouwens dat deden wij toch ook al vroeg. Ik herinner me diverse inktlappen en deuren waartegen angstwekkend tafels geschoven waren om bezoekers te weren en Rika die ons hielp en steunde! Die Dicky is wel een bijzonder kind, ik vind wel dat hij best van Em zelf had kunnen zijn hè. Hij is haar het meest verwant. Geweldig leuk idee die lamp met ons allemaal erin. Die is prachtig voor op het altaar der familie. – Leuk dat jullie Anneke ook een gedicht stuurde. Em zorgde zeker ook voor die 100%! Die stakker, wat zal ze het druk gehad hebben; al is het wel een heerlijke drukte natuurlijk! Wil je haar bedanken voor de goede uitvoering van de opgave (en haar betalen) en ons dan weer eens te laten weten hoe groot onze schuld is. [2] Als Hok door de exploratie betaald wordt, kunnen we aan jullie het eerst denken!

Maar nu een gelukwens met ons aller Mamaatje, fijn dat ze met Sint zo in het zonnetje is gezet en Vader niet in de laatste plaats. Tezamen nog vele jaartjes van vreugde aan elkaar en de kinderen – schoon- en klein- zoals Moeder dat uitdrukt!   We hopen dat jullie ook van onze gezichten vreugde zult hebben en dat die extra vriendelijk jullie zullen toelachen. Ik weet helaas niet meer of dat inderdaad zo is op de film! We hebben alle hoop dat hij op tijd is gekomen, daar we hem heel vroeg verzonden om weer goed te maken de late op Vader’s verjaardag. Een heerlijke dag moge het weer worden, weer voldoende voor 6 jaar! Inderdaad hebben beslist andere ouders, zoals b.v. Tante Jacq en Oom Izak, niet zo’n vreugde aan hun kinderen daar ze ze altijd om hen heen hebben. Zulke intense feesten beleven die beslist niet. – Overmorgen is dus Axel’s nieuwe verjaardag. We hebben iedereen voor zover ze ‘t wisten verteld van de veranderde datum en zo kregen we de 6e ook niet één gelukwens (behalve van jullie dan!!). Morgen is het daarentegen groot feest. We hebben 12 kindertjes gevraagd van 3 tot 6 jaar, wel geschikt bij elkaar passend hopelijk! Ik bestelde net al 35 luxe broodjes, van de grootte van [3] soezen en 25 krentenbollen. Diverse moeders komen ook mee, maar dat is fijne hulp. Julie hielp me voor elk kind een cadeautje uit te zoeken, dat we ze dan zullen geven na een loterijtje, no.1 het eerst uitzoeken. We moeten nog allerlei verzinnen. Ik laat kleine puddinkjes maken in eierdopjes (dergelijke ideeën krijg je alleen in bed!). Dan worden het net eitjes. Het is met Axel overigens merkwaardig, want nu is hij weer jarig de dag na Inlands Nieuwjaar; Hok heeft vandaag en morgen vrij, echt dol. Vandaag heb ik geen enkele bediende en Hok helpt heerlijk. Vanmiddag waste hij met Paul om en nu zet hij allerlei klaar voor het eten. Maar het is me een draafdag: met Lisaatje en Axel. Hok was gelukkig de hele morgen met Axel op stap, zodat ik mooi kon opschieten. Ik waste ook nog allerlei van Lisa omdat ze anders morgen niks heeft. Het grappige is dat ik in geen tijdens zoveel plassen van haar opving. De eerste in haar broek was pas om 5 uur vanmiddag, ondanks de drukte! Maar de reden was dat ik haar broeken wilde sparen!! – Toen Axel naar bed ging heb ik al verteld dat er een groot pak was van Opa-Oma Holland en hij straalde, jullie nemen al een grote plaats in zijn leven in. Alle pakjes [4] die hij mooi vindt, heeft hij van jullie gekregen! – Gister kwam er een verjaarsbrief voor Axel en een pak van Houw en Fanny met ook allerlei voor Lisaatje, enorm aardig. –Ik zal morgen weer extra blij met alle bedienden zijn en snap niet hoe vrouwen in Holland dat presteren dag aan dag. Gelukkig dat ik niet alles afgeleerd was doordat we kortgeleden 6 dagen geen jongen hadden! Wat die jongen betreft, die hebben we niet meer teruggenomen. De baboe en de kokki waren zo opgelucht dat hij ziek was, daar hij van m’n rijst, thee, zeep e.d. zoveel nam dat zìj er zich voor geneerden en niet meer met hem samen wilden werken. Ik ben dolblij dat we hem kwijt zijn, dat spaart veel, ik had een steeds hogere langganan rekening en sinds kort heb ik nu alles achter slot. Het is wel sterk dat we nog nooit een goede djongos gehad hebben, terwijl wél goede vrouwelijke bedienden. De Soendanese mannen zijn lichtzinnig en daardoor worden ze gauw onbetrouwbaar. We hadden Nanda hier 3 dagen, heel gezellig behalve dat haar zoon die dagen hoogst onhebbelijk tegen ons was, heel vreemd! Maar gelukkig vond ze een goed tehuis voor hem bij een leraar, waar hij dol op is en over 5 dagen gaat hij al met vakantie. Wij zijn echt nog niet ingesteld op zo’n grote jongen. Ik ben benieuwd wat hij morgen zal doen bij de kinderpartij. Dag geliefden – er is nog veel te doen vanavond! 

Omhelsd Eida. [5]

HOK

15 XII ‘36

G. Wat een gezellige viering van Sinterklaas. U hebt het ook verdiend! Van harte gelukgewenst met uw verjaardag, Moeder. Nog vele jaren hierna. Het volgend jaar hopen we die dag zelf mee te maken. Ons verlof lijkt al vlakbij. U zult zien dat de tijd vliegt. Ik heb nog heel wat op het program, dat vóór juni ’37 klaar moet. – De halvering van het overgangssalaris met januari a.s. gaat gelukkig niet door. Daar winnen we ƒ 25 per maand bij, wat we zeer goed kunnen gebruiken nu. Ons verlofsalaris bedraagt ƒ 410 per maand, waarvan zeker een ƒ 100.- af zal gaan aan kortingen voor het pensioen en belasting, zo niet meer! De huwelijkscontributie is een bijdrage die afhankelijk is gesteld van het leeftijdsverschil der echtelieden + 1 volle maand salaris. – We zijn druk met de voorbereidingen bezig voor de partij van morgen. Het is vandaag een erge vervelende dag, zonder bedienden, zodat je alles zelf moet doen. Dat zijn we hier niet gewend. Axel krijgt de garage pas morgen, Lisa mag dan de autootjes omdat voor één der cadeautjes van Fanny en Houw Lisa erg veel te klein is. Verder krijgt hij wat rails voor zijn trein en een overweg. 

De geschiedenis met mijn baas is praktisch voor elkaar; het geheime, “zeer geheime eigenhandig” referaat bewaar ik natuurlijk zeer zorgvuldig om het tevoorschijn te halen, wanneer ik toch moeilijkheden krijg. – Het jaar is bijna ten einde, en dan nog 6 drukke maanden en we nemen 10 maanden vakantie. Wellicht zullen ze in Holland wat voordrachten van mij willen horen. Ik bereid me er wel op voor.

Dag, prettige verjaardag. 

Hok.

EIDA

Fijn dat Vader met Sint op school ook zo verwend is. Hier hebben ze voor de leraren niet veel aardigs bedacht, maar dat komt zeker van al die Indische kinderen die de Sint niet goed aanvoelen.

[6]

15-12-‘36

Lieve Mam –

Elk jaar is bij jullie de vierderij tegenwoordig weer volkomen anders, wat genoeglijk is dat. Er is dan een extra verheugenis bij over het feit dat alles de hele dag weer heel anders zal zijn. En nu in ’t bijzonder met de grootste familie van je kinderen zal het weer extra heerlijk zijn, want “hoe meer zielen hoe meer vreugd” komt altijd uit. Hierbij weer de bijzondere verjaarszoen in briefvorm, die het volgende jaar in natura hoopt te zullen worden geschonken! We hopen zeer dat onze beeltenis ook nog wat tot de feestvreugde zal mogen bijdragen! – M’n halfjaarlijkse brief heeft eigenlijk al mijn gevoelens van de laatste tijd vertolkt – Wat ik zou moeten vertellen zijn ditmaal geen grote lijnen. Over ’t geheel maken we ’t uitstekend, maar vaak zo een dagje verlang ik ernaar weer eens fijn m’n hart bij je te kunnen uitstorten! Dat heeft een mens vast nodig! Maar eigenlijk zijn dat onbelangrijke dagelijkse voorvallen, die een mens onaangenaam treffen, want niet veel later ben je alles daaromtrent weer vergeten, althans ik en daar ben ik blij om gezien de woorden “schrijf de goede daden in steen, de andere in ’t zand”. Maar zo wijs ben je natuurlijk op geen stukken na om het altijd zo filosofisch op te nemen en zo zijn er altijd weer strubbelingen. Inderdaad is het prettig wat de humeurigheid betreft, dat Paul hier is. Meestal zaten we zwijgend tegenover elkaar te eten, als er weer wat “voorgevallen” is! Hok is dan vaak kwaad maar ik stoor me er niet meer aan en zwijg. Maar nu moeten we aan Paul denken, en zijn we aan tafel veel opgewekter en spraakzamer. Hok is bepaald de laatste tijd blijmoediger geworden. Wat dát betreft [7] is het dus wel jammer dat we hem kwijtraken. Maar we moeten nu over ons verlof gaan nadenken en dat stemt natuurlijk vanzelf al blij. We worden overstelpt met drukwerken van pensions, wasserijen, kledingmagazijnen, zelfs kregen we een prachtig tijdschrift over “Hildesheim”. Dat wekt de reislust op! – Gister bekeken we bij de Chavannes, hun film in Rotterdam door een zuster opgenomen van de intocht van Juliana en Bernhard, enig was die. Dat geeft echt een band als je elkaars ouders ook leert kennen. Haar vader en moeder kwamen er ook weer op voor, zodat we die ook al zo’n beetje kennen. ’t Is gek dat je juist een dergelijk contact zoekt in ’t leven dat je elkaar meér leert waarderen hoe meer je elkaars familie omstandigheden en ouderlijk huis leert kennen. Daarom waardeer je hier oude vrienden en familieleden ook meer dan dat in Holland het geval zou zijn. We hebben afgesproken samen Oudejaar te vieren en de stemming werd gisteravond zo goed dat Hok en Wil samen om 11 uur Chinees gingen eten. We hadden geen bedienden dus moesten Julie en ik wel ieder in ons eigen huis blijven. Hok was echt vol vuur, terwijl hij anders als ik eens uit wil woedend is als hij over 11 uur naar bed moet! Maar hij is nu eenmaal egoïstisch hoewel gelukkig meestal niet hinderlijk! – Ik zou dolgraag meedoen met die revue voor “de Trouwdag” maar ik hoor er niets meer van, misschien vergeten ze me toch weer, het gekke is dat ik het niet eens erg vind. Het is wel veel die avonden repeteren en dan ken ik er niemand van alleen één Vivos lid, verder duizenden meisjes à la Truitje! – Nanda was nogal pessimistisch over gemengde huwelijken – ze zei dat het heel goed was dat wij elkaar in de gaten hielden want dat we elkaar nog weleens nodig zouden hebben. Ik geloof niet dat het bij ons nog eens zover zal komen, tenzij ik me misdraag met andere mannen; want anders ben ik te verstandig om het zover doór te drijven, maar haár man, is zo echt Chinees geworden dat ze gaat vrezen dat ze ’t zó niet meer zal kunnen volhouden. Maar voorlopig gaat het nog wel. Ze heeft zó’n druk leven dat ze elkaar weinig spreken. – Axeltje dekte vanmorgen de tafel gedeeltelijk en bergde alles weer weg – heerlijk vond hij het. 

[Randje pag. 7] 

Daarna mocht hij vuil goed in een emmer vol kleren gooien, allemaal evenementen. Morgen zal dan eindelijk de dag aanbreken waarnaar hij gesnakt heeft. Moge de zijne zowel als de jouwe slagen. 

Veel kusjes Eida

EIDA

8-12-‘36

Geliefden –                                                                                                     

Een enige Sinterklaas hadden we, mede dankzij jullie. Een gezellig vers weer bij het pak. We bewaarden de garage met de autootjes voor zijn verjaardag. Heerlijk voor ons allemaal een grote letter. Lisaatje vindt ze ook zo heerlijk, een paar maal daags krijgt ze een stukje dat ze in korte tijd verorbert. Op haar boterham ’s avonds krijgt ze er ook van en Axel ’s morgens zowel als ’s avonds 2 boterhammen ermee. Voor Paul kocht ik er nog één bij, maar van Droste kon ik juist geen P krijgen. Hoe het zij, m’n dichtader begon gelukkig de 3e en 4e te werken, wat wel nodig was voor alle gedichten, daar ik voor Paul ook heel wat pakjes had. Zaterdagmorgen mocht Axel niet in ’t kantoortje komen, waar ik bezig was in te pakken. Hij slikte het heel goed en bracht het niet met Sint in verband. Ik ben nog nooit zo vroeg klaar geweest als nu, zaterdagmorgen al bijna alles ingepakt. Maar ’s middags moesten we weer naar de Ortten waar Sinterklaas weer in een auto binnen kwam rijden. Het was dit jaar minder aardig doordat er geen Zwartepiet bij was en niet gestrooid werd, maar Axel was erg verheugd met het fluitje en onder de indruk van Sint’s woorden die hem erop wezen dat hij niet zo langzaam moest zijn met wassen en aankleden. Hij vroeg eerst hoe oud hij was en Axel mompelde heel zachtjes iets zodat hij eerst de vermaning kreeg netjes te antwoorden als Sinterklaas iets vroeg. Hij was erg bedeesd. De volgende dag waste hij zich inderdaad vlug, [2] maar verder reiken de woorden van Sint niet, ben ik bang! Thuisgekomen moest hij eerst eten en daarna strooide Paul pepernoten door het raam toen het al donker was en Axel bleef maar liever uit de buurt en we moesten hem geweldig animeren om te grabbelen. Daarna “vond” Paul de mand met cadeautjes, die hij zonder uitzondering schitterend vond, maar het laatste was het toppunt, nl. de trein. Hij vraagt daar de hele dag naar maar mag er alleen mee spelen onder Hok’s of Paul’s leiding. Irene stuurde een pakje voor beiden, een servetzakje voor Axel met kuikentjes. Een handwerk is aan Axel altijd erg goed besteed! Voor Lisa stuurde ze chocola. – Wij hadden voor Lisaatje een bal, een rinkelbel, een emmertje en een beest om op te blazen. Het emmertje is het meest in de smaak gevallen. Ze bewaart daar steentjes in als we gaan wandelen. Ze raapt dan altijd de allerkleinste op; ze stopt ze nu in het emmertje waar ze dan zó mee zwaait dat ze naar alle kanten er weer uit vliegen! Axel kreeg ook nog een emmertje, die ze gebruiken als we gaan zwemmen. Axel zoekt dan torretjes in ‘t water. Ik had ook borstplaat gebakken, chocola en djeroek en verder aten we banketletter. Fijn die speculaas van jullie, we zullen hem gauw openmaken. Met Axel waren we om half 8 klaar, nadat de trein ook nog even gelopen had. Paul kreeg zijn rolschaatsen, die ik voor zijn ouders kocht ook toen, zodat hij ook erg tevreden was. Toen Axel naar bed was, vierden we met ons drietjes. Nanda had ook een pak gestuurd, maar we begonnen natuurlijk met jullie vers om in de stemming te komen! Paul kreeg de meeste pakjes, zodat hij er beduusd [3] van werd en zich geneerde, vooral ook omdat hij zelf voor ons niets bedacht had, alleen had hij voor Axel een bootje. Hij betuigde me na afloop daarover ook zijn spijt en verzekerde me dat hij minstens zo’n fijne Sinterklaas gehad had als thuis. Een pleister op de wonde dus, want ik vond het ook een teleurstelling dat hij niks voor ons had. Maar hij was zó met zijn gedachten thuis dat hij alleen voor Klaten een pakje en verzen had klaargemaakt. Maar Nanda heeft voor ons allemaal geweldig aardige gedichten gemaakt en veel lekkers gestuurd en nog een boek om Axel vóór te lezen. Voor Paul had ik een enorme doos met 10 pakjes in geweldig veel kranten verpakt. In elk pakje een pajong, 4 van marsepein en 6 kleine Japanse. Ik had over ’t inpakken haast 2 uur gedaan met het zoeken naar passende opschriften in de kranten als “regenjassen” “in de regentijd” e.d. Anders verpakken we de boel nooit erg. Hok kreeg een grijze riem daar hij alleen een bruine en een witte heeft. Verder liet ik een plaat inlijsten, die we van Nanda hadden gekregen een Rembrandt, Christus, die de zieken geneest. Verder een Baskische muts, een bruine, voor zijn kaal heuft!, voor aan boord; een eigen kop en schotel, daar er van onze ontbijtkopjes nog precies 1 over is! En nog een vliegenvanger! – Ik kreeg heerlijke lotion en poeder en zakdoekjes en keurige gedichten, met zorg gefabriceerd. – Het volgend jaar zullen we dat allemaal samen beleven, wat dol. Hoe heb jullie ’t wel gehad met z’n allen? Zeker stijve wangen na afloop van ’t lachen, dat had ik altijd vroeger! Axel leest voorlopig in ’t prentenboek van [4] Lisa. – Diezelfde avond kwam een geweldige kiespijn opzetten zodat ik eerst geen oog dicht deed en later pas na 2 Kramonnetjes, een verdoving gelijk 4 jaar geleden. Ik trachtte me te troosten met het idee dat weeën en een kind krijgen toch nog heel wat erger zijn! – Ik was dus dolblij dat we Axel’s verjaardag verzet hadden op de 16e. Ik verbeeld me dat ik jullie dat ook geschreven heb. De 6e is werkelijk geen dag, iedereen is melig en praat na over Sint, en walgt van zoetig-hedens! – De 6e zwommen we om onze katterigheid te verjagen, terwijl Hok tenniste; m’n kiespijn was iets minder maar werd ’s middags weer erger zodat ik ter tandarts toog. Gister werd m’n derde verstandskies getrokken, zodat ik er nog één bezit. Ik heb er helemaal geen last van gehad, zodat alles prachtig verliep. – Verder schrijf ik jullie met een bril op. Het is erg prettig en rustig voor de ogen, maar ik krijg er een dof hoofd van, maar ’t zal wel wennen. Hok heeft het montuur uitgezocht. Ik kon het absoluut niet alleen, vond alles even vreemd staan. Het is dun celluloid met doublé hier en daar, heel netjes. Paul brilt ook, dus een hele brillenfamilie. – Ik heb Anneke blijkbaar wel geschreven dat we Axel’s verjaardag verplaatsten. Ze heeft althans niets van zich laten horen. Jullie laatste brief kwam precies met Sint. – Wat enig van Em dat jullie Marijke niet moocht bevoordelen boven de anderen! Maar die hebben overigens al 2 andere Oma’s, en jullie zijn een extraatje voor hen. – Geweldig dat Em nú alweer keiharde kuiten heeft, ook vlug! De dikte tijdens de voeding is heel natuurlijk, gaat er vanzelf ook weer af, kun je aan mij zien – al m’n jurken, pas weer veel centimeters ingenomen. Enig dat Marijke iets in haar “schoentje”  kreeg! Wij ook tweemaal – Dag geliefden, hartelijk omhelsd

Eida. [5]

HOK

8-12-‘36

G. Bedankt voor de Sinterklaasgeschenken. De garage voor Axel hebben we bewaard voor zijn verjaardag, die we 16 dezer zullen vieren. Hij zal er reuze opgetogen mee zijn. Het gedicht is zeer aardig. We hadden een reuze pret, niet alleen over het enthousiasme van Axel voor Sinterklaas, maar ook voor zijn cadeautjes. Hij is erg onder de indruk geweest, toen bij Zus Ortt, de Sint hem bij zich riep en hem op het hart drukte zich wat vlugger aan te kleden en niet te teuten. Nu is hij de vermaningen allang weer vergeten. Erg blij was hij met de trein, die we bij stukjes en brokjes gegeven hebben. Eerst een paar rails, toen een wagentje en de rest op 5 december. Hij mag er echter niet elke dag mee spelen, zodat het een evenement blijft. Op zijn verjaardag zullen we hem nog meer rails geven. Lisa heeft nog niets aan de viering gehad. Wel vond ze de rinkelbel erg mooi. Wij hebben haar ook niet mee laten doen. Paul, onze huisgenoot tot Kerstmis, heeft ook heel wat pret gehad. Hij was zeer opgetogen met de rolschaatsen die hij van zijn Moeder kreeg. – We zitten nu reuze in de korting; per maand wordt er méér dan ƒ 130 van mijn salaris afgehaald, zodat we in de eerstkomende maanden erg zuinig moeten zijn. Dit komt van de vaste dienst. De krappe tijd zal ongeveer 35 maanden duren, tenzij we de in te lopen contributie voor het pensioenfonds ineens betalen.  – Op kantoor nog altijd even druk maar de werklust is wat geluwd, door al de narigheid, die, nu waarschijnlijk tot het verleden behoort. Zwierzychi doet maar net alsof er niets gebeurd is, maar ik vertrouw hem niet.

Dag Hok.

EIDA

Lieverdjes – Gister pakten we “het pak” uit om te zien wat we voor Axel’s verjaardag moeten bewaren. De garage is zeker daarvoor bestemd hè, wat een beeld. Daar zal hij van genieten. Wat dat betreft is, het wel jammer dat hij hem pas de 16e krijgt! En het liederenboek ook heerlijk, en zalig die chocoladeletters, ik zal er nog een P bij kopen voor Paul. Het prentenboek is zeker voor Lisa; datgene dat jullie indertijd voor Axel stuurden is helemaal verschoten, dat komt dus goed uit. – Lisaatje was zondag mee naar het zwembad in Lembang. Maar ze had te kort geslapen tevoren en was in één huilbui in het water net zolang tot ze haar hansop weer aan had. Ze is zeker net zo dol op zwemmen als haar broer, van wie je blij mag zijn als zijn buik en borst onderwater geweest zijn. Hij speelt altijd maar langs de kant. – Van Sinterklaas krijgen ze emmertjes en een opgeblazen gummi vis. Het kost me dit jaar nog meer hoofd-brekens, de Sinterklaas samen met Paul, we kunnen Axel toch moeilijk tot half 9 laten opblijven, en ’t lijkt me ook saai om alles om 7 uur al achter de rug te hebben, zo’n kale avond hebben we dan. We zullen het toch wel in tweeën moeten doen, en dan met Paul met ons drieën vieren. Hok heeft helemaal geen wensen, zo’n lastpost! En Paul ook niet!! – Lisaatje was deze week op dieet, alweer slechte ontlasting. Vandaag is het weer goed en kunnen de groenten ook weer terugkomen. Misschien kwam het van het halve ei, dat ze elke dag met veel smaak verorberde. Misschien is elke dag teveel, een boterham is beter. Hopjes lust ze ook dolgraag en chocola. Ze eet hopjes heel handig, houdt het stevig in haar knuistje en bijt er steeds een stukje af. – Daar komt ze net aandragen met een appel, die ze uit het buffet opdiepte. Ze heeft het druk met het leeg dragen van [2] de fruitschaal. Gelukkig brengt ze alles bij me wat ze ergens weghaalt. – Zaterdagmiddag waren we met ons vieren in de stad, Lisa sliep al. Het was al donker en voor Axel natuurlijk fijn. We hebben Sinterklaas opgezocht in een winkel en we kochten daar 2 stukken rails voor hem, die Sinterklaas hem gaf. De trein zelf komt op 5 december! Hij was als aan de grond genageld toen hij opeens Sinterklaas voor zich zag. Hij wou Zwartepiet helemaal geen hand geven en Sinterklaas pas nadat 2 jongetjes vóórgegaan waren. Ik heb idee dat hij denkt dat Zwartepiet van stoutigheid zwart is, want hij zingt “Wie stout is een roet”, en dan kent hij dat versje van “de koning met honing en roet”  dat zit hem bepaald dwars. – Ik kom net van de oogarts die constateerde dat ik vérziende ben, 10 jaar te vroeg! Misschien gaat het weer over als we eerst jullie maar weer gezien hebben en ons gezegend landje. Ik vroeg hem wat hij van oefeningen vond, maar hij zei, dat hij nog niets over resultaten gehoord had in die richting, zodat ik hem van Moeder vertelde. Hij vond het hoogst merkwaardig, en zei dat ik die oefeningen wel kon doen, maar dat de meeste mensen daar wel geen tijd voor zouden hebben. De bril is ook voor de bioscoop – misschien kan Moeder mij eraf helpen! – Ik ben enorm te spreken over dat biochemische preparaat dat me van de diarreeën afhielp. Ik eet nu gewoon alles met Hok mee, zonder enige last, doe ’s morgens ongestoord (!) gymnastiek, neem dan een warme douche. Overigens heb ik nu weer pijn in m’n hele linkerkaak. Ik verdenk m’n verstandskies ervan mij daar te zitten hinderen, maar heb geen zin in een tandarts – we hebben deze maand zo griezelig weinig salaris. Hok stelt voor om de huwelijkscontributie  maar ineens te betalen, want aan rente betalen we daar ook nog 6% voor, elke maand ƒ 9.-. Op die manier [3] zal ik m’n fiets ook maar weer eens tevoorschijn halen! En nog wel deze maand! Gelukkig dat ik van het geld van Paul nog wel iets zal overhouden, ƒ 40.- betalen ze ons voor 4 weken. We gebruiken enorm veel boter, ½ pond per dag. Vind je dat eigenlijk veel? – Hok is naar de stad om in de Sinterklaasstemming te komen. Het is het prachtigste weer, een reuze bof voor de goede Sint! M’n verlanglijst kost hem altijd veel hoofdbrekens – Paul is een gezellige jongen, maar hij kan er nooit toe komen zich te gaan baden noch naar bed te gaan. Doordat ik vanmiddag uit was, kwam hij om kwart na 6 uit de badkamer! Naar bed moest ik hem uitgeleide doen, anders blijft hij maar rondhangen. – Werken doet hij niet veel maar zijn repetities heeft hij altijd het beste: letterkunde vanmorgen 10, plant- en dierkunde 8, geschiedenis 9 enz.! Verder tekent hij bijzonder artistiek. Eén van zijn tekeningen is naar Amsterdam opgezonden kortgeleden voor de tentoonstelling van Middelbare scholen. Dus veelzijdig genoeg. Hij heeft net een gedicht voor me voorgedragen. Hij wou natuurlijk eerst niet, maar bleef toch net zolang ronddraaien terwijl ik Lisa voerde, tot hij het inderdaad deed, voor zó’n jongen: met veel begrip. Hij is wel een beetje pedant. Hij leert veel te gemakkelijk moest eigenlijk in een hogere klas maar is pas 12, dus vroeg genoeg op ’t Lyceum. Hij bevalt me ’s avonds en ’s morgens vroeg het beste; dan is hij echt vrolijk en uitgelaten. Om 1 uur uit school meestal stug en soms onhebbelijk. Ik heb Nanda gevraagd vooral te schrijven hoe hij ’t hier vindt. Hij vindt het geloof ik, erg gek dat ik hem ’s avonds in bed een nachtzoen geef, maar dat deed de vorige [4] Mevrouw waar hij was ook – Zondagmorgen zwom hij met ons en ’s middags tenniste Hok nog met hem en dat heeft hij heerlijk gevonden, zodat hij me er ’s avonds nog voor bedankte. – De Chavannes gaan waarschijnlijk de maand juni in Mieders huren, dus plezierig voor Joseph Hösz. Ik stuurde haar de prospectie, die Anneke ons stuurde en zo werd ze erg enthousiast. – Vanmiddag kwam de brief. Nog net op tijd zagen we dat we hem pas met Sint mogen openen, gezellig idee, al duren 4 dagen nog lang! – Eéns per week repeteren we met de revue voor Juliana’s huwelijksdag. Hok heeft m’n eerste rol afgekeurd, daar ik een dame moest voorstellen van verdachte zeden, die me overigens bijzonder goed lag. Ik heb nu om een andere rol gevraagd. Het is wel gezellig op zo’n repetitie om te zitten kletsen met 2 kennisjes. Om niet teveel tijd te verliezen, zitten ze te handwerken, maar mij bevalt het beter in ’t schemerlicht te zitten niets doen; wie weet of ik met bril weer actiever wordt! Jammer dat ik hem vanavond nog niet heb. – Vrijdagavond was Hok naar een inwijding en had ik gezellig bezoek van een tandartse, ook Vivos lid.  Die oogarts Fast  bij wie ik net was, gaat op dezelfde boot als wij. Zijn vrouw is Russin, Vivos lid. Ze hebben een zoontje van 4, dat erg goed met Axel kan opschieten. Fijn dat die alvast een vriendje heeft. Hun andere kinderen zijn veel ouder tot 16 jaar toe. – 

Dag hoor Eida. [5]

HOK

G. Erg bedankt voor het Sinterklaaspak, dat prachtig op tijd is gekomen. Ook de bijbehorende Sinterklaasbrief is er al. Hij blijft tot de 5e december achter slot en grendel. – Axel heeft de vorige week Sinterklaas al gezien. Hij was erg onder de indruk. Zwartepiet wilde hij geen hand geven. Zeer ingenomen was hij met de bonbons die hij van Sinterklaas kreeg, alsook met de rails voor het Märcklin treintje, dat hij nog krijgen moet. – Zoals Eida al wel geschreven zal hebben, hebben we nu een huisgenoot. Een aardige jongen, zeer intelligent. Absoluut geen moeite met zijn werk. Steeds 8, 9 en tienen; maar een beetje over het paard getild. We zullen hem zo zoetjes aan moeten opvoeden. Axeltje is dol op hem. En Lisa roept ook al Paul. Lisa is een zeer kittige jongedame, die op de grond gaat liggen wanneer ze haar zin niet krijgt. Was dat ook niet een eigenaardigheid van Emma. – De film zal wel gearriveerd zijn. Veel plezier ervan, zij u toegewenst. – Op kantoor nog altijd erg druk, dankzij de “welwillendheid” van de Poolse Pruis Zwierzychi  (mijn chef). Hij is wat kalmer in zijn oordeel geworden, maar wil toch niet ruiterlijk erkennen dat hij mijn werk verkeerd beoordeeld heeft. Het referaat dat Thalmann hem over mijn werk heeft gegeven, wordt ook zorgvuldig geheim gehouden! Ik heb er gelukkig een kopie van gekregen! – Heb ik Moeder al verzocht voor mij bij Nijhoff: Schindewolf   “Paläontologie, Entwicklungslehre und Genetik” te bestellen. Ik geloof het wel. Anders graag – wil Moeder voor mij ook een postcheque sturen aan de Kassier der Schweizerischen Geologischen Gesellschaft: Dr. Streiff-Becker, Kantstrasse 11, Zürich 7 (Postcheck-Konto VIII 17174 ten bedrage van 13 Zwitserse francs. Er bij te vermelden Mietgliedersbeitrag des Herrn Dr. Tan Sin Hok, Van Ruysdaelweg 6, Bandoeng, Java, für 1937. Erg bedankt. Het volgend jaar zijn we failliet!!

Dag Hok.

EIDA

24-nov.’36.

Geliefden –

Ik ben bezig onze oudste zoon naar bed te jagen, de alleroudste. Hij is vandaag geweldig laat, bijna kwart voor 9, terwijl ik de opdracht kreeg dat hij “eigenlijk” om 8 uur naar bed moest. Van weerskanten bevalt zijn aanwezigheid hier uitstekend. Het is zo gezellig zo’n grote zoon en we vinden dat allemaal vooral ook Axel die fijn met hem kan spelen en hem bewondert omdat hij zelf een meccano auto in elkaar heeft gezet, die heus rijdt met een draaiend stuur en een handrem heeft. Hij is zondag bij ons gekomen, Paul. De dag tevoren heb ik hun slaapzaal met 3 evenwijdige bedden klaargemaakt en alle platen en doeken aan de muur zowat verplaatst en de vergroting van zijn moeder met Axel en Lisa boven zijn  bed gehangen. Ik weet nog niet of hij dat eigenlijk gezien heeft, want hij heeft er nog niets van gezegd. We aten zondag ijs ter zijner ere en ’s morgens wandelden we op Dago met Beatrijs en Julie, die ook Pa- en manloos waren. Hok had nog wat op kantoor te doen en zou daarna tennissen, wat overigens niet doorging omdat hij erg naar was en is van verkoudheid, “een gebroken man” noemt Julie hem! – Ik leende een houten bank voor Paul, waarop een matras van m’n logeerbed past, alleen is er geen klamboe op, maar hij is tenslotte een jongen!, en moet de ongemakkelijkheden van het leven maar vast leren kennen. Ik laat hem ’s morgens ook zijn eigen boterhammen maken om mee te nemen naar school, deden wij ook! En help u zelve is uitstekend. Ik geloof dat hij het juist prettig vindt, dat hij hier zo in ’t gezin is opgenomen. Zijn schrijftafel staat tegen het bureau voor de gezelligheid. ’s Avonds moet hij zich in onze slaapkamer uitkleden en zachtjes naar bed wat hij allemaal prachtig vindt. We hebben daarnet geweldig samen gelachen, echt jolig kan hij zijn. – Ik was deze hele week erg ijverig, maakte boekenkasten schoon, zocht tijdschriften uit, dat is ook allemaal nodig voor ’t verlof. Onder de kast hielden zich 5 kakkerlakken schuil, waarop de kokki en ik met succes met een slof jacht maakten. Vooral m’n oude lappenla is een geliefd vakantie oord voor kakkerlakken en hun eieren! – We kregen een foto van oom Izak met een brief erbij, de tweede geloof ik, van hen sinds we in Indië zijn. Ik verbeeld me toch dat ik hem schreef met zijn 70e verjaardag samen met Oom Johan, nee toch niet, naar ik zie op m’n lijstje. – Axel praat nu over niets anders meer als over Sinterklaas. Morgen is er al één in één van de winkels maar we wachten [3] nog maar wat, vóór we hem erheen brengen, anders moet je elke middag gaan! Het liedje van “Zie de maan schijnt” is favoriet. Hij kent het vrijwel uit zijn hoofd, d.w.z. de klanken; zo enig klinkt dat “van verwachting klopt m’n hachting” zingt hij luchtig en wat hij van “wildgeraas”  maakt is helemaal niet na te vertellen, enorm amusant. “De stoomboot” wil hij nooit meer horen, bepaald een antipathie – “Sinterklaas is jarig” vindt hij ook prachtig vooral “het beestje” vindt hij een mooi woord voor paard. Hij heeft ernstig geïnformeerd naar de mamma van Sinterklaas, maar die bleek in Spanje! Ik hoop maar dat er weer één met de trein aankomt, dan moeten we hem beslist gaan afhalen, jammer dat het elke middag zo stortregent. Hij moet aan het eind van de week maar eens zijn  schoen opzetten. – Lisaatje heeft vandaag weer te veel en te groene ontlasting, ze reageert direct op het eten van iets bijzonders. Gister cake en wat pinda’s, ik baadde haar toch maar buiten, dat vinden ze beiden zo heerlijk, en dan leren ze tegen een stootje kunnen. Axel zwom b.v. zondag zonder zon in aardig koud water en hij merkte er niets van. Hij is nog niet weer 100% maar het gaat al in de richting. Hij heeft nog veel slaap nodig. Hij staat tegenwoordig elke morgen om een uur of [4] half 5 bij m’n bed omdat hij naar de W.C. moet, een vervelende gewoonte, die hij langzamerhand ook moet afleren. Gelukkig lukte het daarnet vanavond zodat ik een beetje hoop heb dat hij morgenochtend wat later zal zijn. ’t Is trouwens merkwaardig hoe ik er ook al aan gewend ben, wakker wordt, hem help en hoe wij beiden dan weer verder slapen! – Ik zie wel enigszins op tegen Sinterklaasviering met Paul. Ik weet zo weinig van hem. Een echte surprise zou geschikt zijn, maar die kan ik niet maken, ik zal eens hier en daar mijn licht opsteken. – Bij een 3-jarig kind is zijn spel zijn leven nog niet, dat is met 4 jaar. Driejarige kinderen kun je er altijd uithalen, vierjarige niet. Wie weet komen we er nog eens toe hem naar school te doen, de laatste maanden of zo, maar financieel is het ook niet gering ƒ 7.50 per maand. Lisa durft al niet aan zijn speelgoed te komen en als hij ’s morgens intens speelt, is ze in de box en later in bed. Daartussen in wandelen we gedrieën. – Ik hoop erg dat jullie liedjes vindt, heb je die nog aan Em gevraagd? Voor een algemene vergadering is het niet zo eenvoudig zelf wat te maken, bovendien zou het dan een heleboel moeten zijn om een half uurtje of zo te vullen. – Axel is een erg rustig kind, ik geloof niet dat hij speciaal last van zenuwen zal hebben hoogstens zoiets als ik, alleen bij emoties! – Fijn dat Lou en Eida bij Mevr. Dijkschoon kunnen, een bof. – Hok schrijft maar niet, hij is te moe. Hierbij een kiekje dat ik toen niet terugvond om bij de andere te doen. – Een prettige Sint!

Omhelsd Eida.

[Randje pag. 1]

Vandaag is Mevr. v.Vianen jarig, Axel en ik aten daar vanmorgen taartjes, ze ziet er erg jong uit.

EIDA

17 nov.1936.

Geliefden –

Nu is het al bijna Sinterklaas en de stemming ontbreekt me ten enenmale, reuze strop – bij mij moet altijd alles op ’t laatste ogenblik en juist dat laatste ogenblik wordt me de tijd betwist door allerlei dringends! – Mensen, die met verlof gaan moet je hier altijd naar de trein brengen, morgen gaat een Vivos lid ’s morgens en ’s avonds moet ik misschien naar een repetitie voor een uitvoering voor de huwelijksfeesten. Op ’t laatste ogenblik heeft men mij ook nog gevraagd mee te doen, maar daar ik nog geen bijzonderheden weet, heb ik het nog niet aangenomen. Inderdaad zou ik het leuk vinden, in zo’n “boerenbruiloft” met die gezellige dansen mee te doen maar ik geloof dat ze me buiten het dansen willen houden en dan voel ik er niks voor (blijkt inderdaad zo, ik heb dus bedankt!). M’n dinsdag is dus al aardig bezet, dus schrijf ik vandaag maar vast. Een hansop voor Anneke’s “dochter” is juist onderweg. Hij werd heel gezellig. Midden op het borstje een tak met 3 rozen. De kleuren zijn alleen niet erg natuurgetrouw maar zeer harmonieus. Een bioloog die me bezig zag, hield het geheel voor geometrische figuren! – Ik had deze week 3 dagen een geweldige stijve nek, maar dankzij een elektrisch kussen en veel warme doeken is het bijna voorbij. Helemaal nog lang niet, zal nog wel duren. Zondag zwommen we in Lembang. [2]

Na afloop lag ik heerlijk met m’n rug in de zon. M’n badpak is vanachter aardig laag en ik heb nu een mooi roodbruin decolleté passend in m’n nieuwe avondjurk! Overigens zal ik die pas gebruiken bij de huwelijksfeesten. Iedereen schaft zich daar een nieuw toilet voor aan. Juliana doet goed werk voor de middenstand! – Zondag tennisten Hok en ik eerst samen, in 2½ jaar geen racket aangeraakt! Je snapt hoe beroerd het ging, niet om méér te doen! Ik houd m’n racket verkeerd vast waardoor m’n pols teveel te verduren krijgt. Ik zal er een trainer bij nodig hebben, maar Hok stelde voor tot het verlof te wachten. In Europa is het trainen goedkoper. Overigens heb ik aan tennissen ook niet veel behoefte. Ik doe dagelijks een kwartiertje gymnastiek en dat is me voldoende met af en toe een zwempartijtje. – De auto van de Hofstee’s is nog steeds niet verkocht, maar gelukkig het zitje wel. Verder kunnen we Hansje kwijt. Hij wordt erg lastig met Lisa, overvalt haar steeds. Ze is helemaal niet bang, maar ’t is vies. Zondag wordt hij afgehaald, dus nog 5 dagen. Als Lisa binnen is moet Hansje naar buiten, als Axel eet, dito, anders zit hij steeds onder tafel! Net een brief van Dien – Joke Muys v. d. Moer schijnt er lichamelijk slecht aan toe te zijn en niet alleen dat, maar ze is ook geweigerd voor het Seminarium omdat ze te lang getreuzeld heeft met studeren. Een zielige geschiedenis, ze is ook al in ’25 aangekomen 11 jaar geleden. – Axel en Lisa rijden met de lege theetafel. Hij kan opeens vrij aardig met [3] haar spelen. Althans dat hij haar geen pijn doet en dat is al iets! – Ik geloof dat ik jullie nog niet schreef dat Mevrouw van Overveldt in Bandoeng gesproken heeft over Aletta Jacobs, bijzonder goed was het, al bleek uit haar lezing dat ze hem waarschijnlijk had gehouden vlak na de dood van Jacobs. Het is geweldig hoe actief ze altijd nog is. Na afloop vertelde ze van Japan, waar ze een paar maanden alleen geweest is en vele kopstukken van de Vrouwenbeweging heeft gesproken. Enige dagen later zocht ik haar op met Axel en omdat ze zo dolgraag Lisa wilde zien, is ze meegegaan en heeft van haar genoten. Ze is dol op kinderen. Zij voedt ook haar kleinkinderen op, dat was duidelijk te merken toen ze verleden jaar met Marietje en kinderen hier was. –  Axel draagt me speciaal op jullie veel zoentjes te sturen – hij zit nu zijn avondboterham te eten en ik moet nu direct aan jullie schrijven anders is het vliegtuig weg, zegt hij. Hij wil jullie de brief eigenlijk zelf met het vliegtuig gaan brengen – Hok heeft dit weekeinde vrijgenomen, hetgeen Axel en ik erg gewaardeerd hebben. Zaterdag naar een zeer spannende detectivefilm en zondagmorgen tennissen en zwemmen, zondagmiddag gezellig bezoek. – Lisa eet opeens een boterham met hagelslag, vóórdien at ze wel de hagelslag alleen! Na de pap ´s avonds eet ze nog een halve boterham en ´s morgens na de havermout dito plus nog een stukje geroosterd brood! [4] En na de nasi tim om 1 uur een pisang uit het vuistje, ze zal dus niet van honger omkomen. Haar eetlust is dus toch pas van de laatste tijd – Moeder’s verjaarscadeau is onderweg, ik ben zo blij dat we nu eens op tijd zijn! – We zingen elke dag Sinterklaasliedjes maar Axel kan nog steeds geen wijs houden, ik zal proberen het hem te leren – Axel is nog steeds niet helemaal op peil. Hij moet veel eten en slapen om de ziekte te vergeten. Ik geef hem ook weer levertraan en kalk en Dohyfral[1]. – Wij luisteren nooit naar voetbalradio uitzendingen, het moet wel geweldig zijn, maar ’t is zo laat van 10-12 of zo. Wij moeten het toch eens een keer doen. – Wat misselijk van Tante Leidie om weer zoiets te schrijven, terwijl Anneke en Thijs toch weer heel goed met Papa en Mama zijn. Thijs vertelde althans dat ze net

ƒ 100.- gekregen hadden en gewoon elke week briefwisseling. Een beetje mosterd na de maaltijd van Tante Leidie – heeft Em zich niets aangetrokken van de verwijten aan de jeugd? Zij heeft het zeker niet verdiend. – Em c.s. viert zeker Sinterklaas bij jullie of jullie bij hen. ’t Zal fijn zijn. Heerlijk dat Em weer zo goed is mede dankzij Mensendieck. Ik hoorde dat die gymnastiek wel goed maar hopeloos vervelend moet zijn en dat je thuis ook iedere dag nog ½ uur eraan doen moet. Het enige dat ik ervan weet is het knijpen van de bilspieren, hetgeen ik toepas als ik eraan denk!! – Vrijdagavond had ik het erg gezellig met 2 Vivos leden, die pas in Indië zijn – de één had nog kampkieken uit Vierhouten waar Em en ik beiden opstonden, we hebben echt gezellig zitten kletsen. Hok was naar de Loge en ik had echte zin eens een eind door de regen te gaan wandelen, dat doe je in Indië zo weinig en ’t werkt zo geestverfrissend. M’n stijve nek is er niet erger van geworden. Dag hoor jochies, omhelsd Eida. [5]

HOK

17 XI ‘36

G. Er is de vorige week een wonder gebeurd. Mijn baas kwam tot het inzicht, dat ik met mijn werk op het goede spoor ben, en dat ik met rust gelaten moet worden. Dit zei hij aan één der collega’s. In afwijking van zijn gewoonte is het hierbij gebleven. Anders is hij gewend om een dergelijke mededeling aan iedereen te doen. Mij zei hij met de meeste nadruk dat hij het altijd met mijn werkwijze eens is geweest. Dit werd zonder stotteren gezegd! Je moet het maar kunnen. – Ik ben nog niet te weten gekomen wie hem tot dit inzicht gebracht heeft. Ik denk een prof. uit Utrecht. Maar zekerheid heb ik niet. – De paleontoloog uit Leiden vindt me erg arrogant. Als dit het enige is wat hij op mij aan te merken heeft dan mag ik tevreden zijn. Want hij is het juist die zoals nu blijkt heel slecht werk heeft geleverd. Indien er fouten in mijn werk te vinden waren, dan zou hij zeker het niet nalaten om te opponeren. Momenteel schijnt hij mijn werk alleen te kleineren. Het is menselijk, dat hij dit doet. – De moeilijkheden zijn dus van de baan, zullen we maar hopen! – Lisaatje kan al verschillende dingen zeggen als ja, nee, wel, tida.[2] Reuze grappig. Vandaag is een film vertrokken per aangetekend pakje. De film gaat over augustus-september. Axel heeft vandaag de huissleutels weggegooid. Hij wilde voor Sinterklaas niet toegeven dat hij het had gedaan. De sleutels moesten pootjes gekregen hebben.

Dag Hok.

EIDA

Geliefden –

De Batavianen vielen hier deze week uit de lucht. Nauwelijks was Thijs weg (Lisa scheurt de brief stuk!) of daar zag ik Jan Albert bij de Thijsse’s zitten. Hij gaat vandaag weer weg. Gisteravond zat hij gezellig wat hier. Hij was in Bandoeng voor de “Van der Wijck” die vergaan is. Ze nemen proeven met de golfslag. Alles wat de krant erover schrijft, is volgens hem kolder. Ze weten nog helemaal níét wat de oorzaak geweest is. Met Thijs hadden we ook gezellige dagen, een bioscoopje en Chinees gegeten, waar van het laatste ik niet eens last gehad heb, wie weet dankzij m’n biochemische pillen! Het is toch merkwaardig dat ik de laatste tijd haast alles zonder enige hinder kan eten! – Verder veel dank voor de eksteroogpleisters. Maar nu ben ik er erg nieuwsgierig naar hoe de werking daarvan is. Ik meen nl. gezien te hebben dat deze aan de onderkant waar ze op het gaasje zitten niets anders hebben dan plaksel – ze nemen dus alleen de pijn weg maar de eksterogen niet. Dan moet je toch eens Trannosan proberen die plak je op eksteroog en 3 dagen later valt hij af, dat is daverend. Je moet daar voetbaden bij nemen, dat staat erop en die maken je ook kiplekker fris, mooier kan het onmogelijk! – Lisaatje speelt met Hansje, hij maakt het haar wel wat ál te bont en dan komt Tommy te hulp en bijt Hansje in zijn nekvel. – Axel is na die week beter verklaard. Hij eet nu weer alles tot zijn grote vreugde. Maar daarna werd hij opeens enorm verkouden, hetgeen vandaag opeens ook over is, dankzij 2 middagen doórslapen van 3 tot de volgende morgen 6 en gisteravond een stoombad van kajoe poeti olie, een bak met heet water [2] onder zijn bed, met kajoe poeti erin. – Laat Oom Izak zijn feest in Paterswolde maar uitstellen,  het is toch zonde van ons Tiroler verblijf, dat moeten we in geen geval verkorten – Als we op mijn verjaardag terug zijn, is het nog vroeg genoeg. – Wat grappig dat Hetty ook juist met verlof is. – Lisa’s ingewanden zijn wel iets beter. Maar als ze in de war zijn, krijgt ze geen groente en vruchten. Ze krijgt nu alleen djeroek- en tomatensap en groente en maar een beetje melk door de pap. – Anneke heeft voor ons geïnformeerd naar een baboe tot Marseille voor ƒ 50.- alles inbegrepen, kunnen we er één krijgen. Het is wel veel geld, maar dan moeten we maar rekenen dat zij het bedienden loon krijgt, dat we anders hier zouden betalen, al is het wel meer. Nee, ik bedoelde een advertentie, die jullie in maart of zo zouden zetten dan hebben degenen, die teruggaan toch allang plaatsbesproken. Maar zó kan het ook – Axel is net terug van de verjaarspartij van Beatrijs, die 3 jaar wordt vandaag. Ze troffen het niet want het stortregent, zodat de lampiontocht maar door het huis in plaats van op straat gehouden werd. Axel heeft een autootje uit de grabbelton, maar het kan nú al haast niet meer opgewonden worden, al geforceerd! – Ze hebben in dit huis zulke slechte schakelaars en stopcontacten aangebracht, dat we ze langzamerhand allemaal moeten vernieuwen. De klok kan vanavond niet lopen door gebrek aan een stopcontact, de tijd staat dus stil! Gelukkig overigens niet, over 7 maanden gaan we al aan boord. Ik geloof dat de tijd snel om zal gaan door alles wat er te doen zal zijn. Overigens realiseer ik het me nog helemaal niet, al zegt Thijs dat je al met één been met verlof bent zodra [3] je een hut hebt besproken! – Thijs bracht een heleboel winterkleren mee, een jurk, trui en muts in blauw voor mij, verder de spijkerschoenen van de kinderen. Ik hoop maar dat Lisa erin zal passen, ze heeft nu nog zulke echte tere babyvoetjes. Ik hoop maar dat zij de verkoudheid nu niet krijgt, vanavond had ze weinig eetlust, de griesmeel kon haar helemaal niet bekoren hoewel ze hem gister helemaal opat. – Om Axel in de zon te houden toen hij zo verkouden was, hebben hij en ik zondag een wandeling door de sawahs gemaakt van een uur lang. Op ’t laatst was er geen weg meer en moesten we over een stroompje springen, en zakten in de modder weg, een heel amusement! De volgende zondag wil hij weer zegt hij. We hadden ieder een wandelstok mee, wat het geheel nog interessanter maakte! – Beatrijs is zelf in slaap gevallen op de grond op het eind van haar partij! Ze zijn ook nog wel wat jong, want spelletjes snappen ze ook niet, al deden we er wel verschillende. Maar het duurt te lang zo’n hele dag jarig te zijn. Eigenlijk moest het om een uur of  2 afgelopen zijn, en niet ná het slaapje opnieuw beginnen. – Wat enig dat Dirk kleurenfilms gemaakt heeft. Kunnen ze ons niet wat sturen zodat we Marijke ook kunnen bewonderen. Overigens zullen we haar met 1 jaar zien volgens Thijs, daar ze vóór 1 juni terug zijn. Dus net zal ons afscheid dan nog in Batavia kunnen plaatsvinden. Zij zullen dan nog wel geen huis hebben. Axel sturen we toch nog maar niet [4] naar school. Hij amuseert zich meestal heel goed thuis. Hij is nu bezig te kleuren en heeft er aardig wat geduld voor. Ook plaatjes knippen en plakken vindt hij nog heerlijk. Ik zal nog wat klei of zo voor hem kopen dan kan hij ook allerlei dingen kneden. Voor Beatrijs kochten we een winkeltje, dat zou aan Axel ook erg besteed zijn. Ik weet nog goed hoe wij vele jaren van het onze genoten hebben. Heb je dat eigenlijk nog? En het eetserviesje? – Op de bewaar-schooltjes spelen ze toch ook maar, zonder vaste bezigheid en ’t is van half 9 tot 11 – die paar uurtjes kan hij ook wel thuis zijn. Tot half 10 wandelen we met Lisa en als die naar bed is, gaan we vaak uit of ik naai en hij plakt of wàt ook. Als de Chavannes weg zijn, wordt het moeilijker. Maar hij is echt een makkelijk kind. Lisaatje daarentegen heeft neiging op onderzoek uit te gaan en kan niet goed stilzitten, maar we moeten het toch volhouden haar in de box te houden. – We hadden deze week nog IEVA vergadering. – Echt dol dat Em bij jullie logeert met Marijke. Het lijkt mij ook zo fijn om weer eens kind thuis te zijn. Julie zei dat ze hoopte ook een beetje ziek thuis te zijn om weer eens goed verwend te worden! Je ziet hoe we jullie waarderen, wist je trouwens ook wel hè! – Over 10 dagen komt Paul Thung al bij ons. Ik heb nog geen bed, had er niet aan gedacht dat het al zo gauw was. Dag hoor – stevig omhelsd

Eida. [5]

HOK

10 XI

G. Volle kenteringstijd, dus erg benauwd en warm. Axeltje is net van een verjaarvisite terug, waar hij zich goed heeft geamuseerd. Lisa loopt als een kievit. Het is moeilijk haar in de box te houden. Thijs was hier enige dagen, hij moest iemand verhoren. Jan Albert kwam gisteren plotseling. Hij moet proeven doen in verband met het vergaan van de Van der Wijck.[1] – De geschiedenis met mijn baas zal wel goed aflopen. Hij maakt zich met zijn intriges tegen mij ridicuul. Van buitenlandse vakgenoten krijg ik volop waardering. Ik schreef u misschien al dat Thalmann een referaat over mijn werk zal schrijven. Ik weet dat die bespreking niet zó zal uitvallen, zoals die baas Zwierzychi, d.i. mijn geachte chef, het zich gedacht heeft. Ik ben benieuwd of dit oordeel hem tot ander inzicht zal brengen. Zo niet, dan is toch duidelijk bewezen, dat het hem niet is te doen om een objectief oordeel over mijn resultaten te krijgen. En met unfaire zaakjes hoeft hij heus niet bij de hogere chefs aan te komen om mij een hak te zetten. – Ik maak me dus in het geheel niet ongerust. Bovendien weet hij, dat ik me niet op de kop laat zitten en alles aanvaard wat hij met me belieft te doen.

Dag Hok.

EIDA

Geliefden –

Wat een schattig kiekje van Em en Marijke. Zó hebben wij er vroeger zeker ook uitgezien, het lijkt een echt familiegezicht, echt bij onze familie horend! Een leuke kleine pop. Gebruikt Em nu de keep niet meer, nu het hummeltje met de armpjes gaat bewegen? Laat ze anders armsgaten inknippen en even met wit omhaken, dan heeft ze er langer plezier van. Laat ze de armsgaten zó maken dat alle ruimte van voren valt, dus van achter alleen de rugbreedte, anders valt hij van voren steeds open. Dat deed ik nl. met de keep van Axel, erg onpraktisch. – Hok heeft erg genoten van zijn inwijding tot gezel. Hij was o.a. met Chavannes. Morgen moet hij er wéér heen en overmorgen weer. Jammer dat Thijs niet kon komen, maar hij schreef op die avond aan Hok, erg attent. – De volgende avond gingen we erg gezellig met de Chavannes uit – We zouden naar de film, maar daar die uitverkocht bleek, kwamen we langs vele omwegen in enige “tenten” terecht. – Vertel me eens Mam, wat voor ondergoed Fientje Bessem droeg . Is Noortje bij je op bezoek geweest? Leuk als je een jurk voor Lisa breit, ik heb er al een paar. Zouden die gebreide hemdjes niet prettig zijn? Die droegen wij toch ’s zomers, is ’t niet? We zouden ze voor ’s winters van wol kunnen maken. – Geef die 5 luiers maar aan Em als ze ze kan gebruiken, of bewaar ze anders maar, voor ’t geval dat Lisa ze in Holland nodig heeft, hetgeen overigens niet te hopen. Gebreide broekjes lijkt me voor haar ook het geslaagdst, er kan eventueel nog een directoire omheen van de stof van de jurk die ze draagt. – Fijn dat jullie het Sintpak al verstuurde – stom van me dat ik geen wensen schreef, de tijd gaat ook zo snel – ik had het in deze brief [2] willen zetten, maar enfin, jullie bent altijd erg knap in het uitzoeken van feestinhoud! – Anneke raadt me ook erg af om de reis zonder baboe te doen. Ik heb Anneke al gevraagd voor me te informeren. Overigens zou ik Minah op diezelfde voorwaarden kunnen nemen. – Jammer dat Emy en Jan een boot eerder gaan, maar wij zouden toch niets aan elkaar hebben daar zij 2e en wij 1e gaan. Deftig toch hè!! – De Vivos is erg geslaagd geweest. Ik heb me er helemaal niet druk om gemaakt, echt prettig! M’n zenuwen zijn bepaald versterkt door de vakantie! Ik had precies goed gegokt op 23 mensen – Het was een hele kring, maar desnoods hadden er nog 3 of 4 bij gekund. Ik leende van 2 kanten stoelen, Julie moest die avond overal op gewone stoelen zitten, ze had nog 2 luie stoelen over, gelukkig kreeg ze geen bezoek! Ik had 10 kleine bijzettafeltjes, het stond echt gezellig. Ze hebben alleen erg karig slagroom uitgedeeld in de keuken, zodat ik de volgende dag nog een grote hoeveelheid vond, die zuur geworden was, maar enfin, het geheel was zeer geslaagd. Ze hadden ook vergeten de bowlglazen van Julie te brengen, zodat tot m’n schrik enige witte wijnglazen met aardbeien binnenkwamen, geen gezicht! Maar over zoiets moet je maar heenstappen. We hadden 6 lampen aan in de kamer en Hok moest alleen met de bureaulamp genoegen nemen. Ik had hem voorgesteld uit te gaan, maar hij voelde daar niet voor. – Axel is bezig met autootjes te spelen die naar het vliegveld rijden om Sinterklaas te halen. Er ligt een creamcracker voor Sinterklaas klaar voor de ontvangst! Het vliegveld is gevormd van overgeschoten lapjes van nieuwe hemden van Beatrijs! – Lisaatje slaapt nog, vandaag maak ik haar maar niet wakker [3] want dan kan ik tenminste rustig blijven schrijven. Op ’t ogenblik wil ze dolgraag rondlopen door de kamer, nu ze dat al zo goed kan en is ze in de box alleen ’s morgens vroeg tevreden, tot tegen half 9, op welk uur Axel en ik altijd een eindje met haar wandelen. Na haar slaapje wil ze in de kamer spelen, maar dan is Axel in één opwinding omdat ze aan zijn speelgoed komt en hij vindt het ook nodig om de politieagent voor haar te spelen, verbiedt haar aan één stuk. Het wordt een ernstig probleem want hij knijpt haar dan bv. in haar hand of gooit haar omver. Wanneer ik er boos om word, wordt hij steeds vervelender en onaangenaam tegen haár. Hoe heb jullie dat vroeger geregeld? Moeten we ze uit elkaar houden en apart laten spelen? Dat lijkt me alleen zo weinig opvoedend. Maar ’t is niks leuk voor arme Lisaatje zó op de kop gezeten te worden. Jullie hebt met Anneke en mij datzelfde probleem gehad. – Het feit dat Hok nu S.H. en niet meer Tan Sin Hok heet voor de wet, kost ons maandelijks ƒ 27.- ! Wat een strop. Overigens blijft Hok bij zijn eerste noemwijze omdat ze hem nu eenmaal zó kennen en ook omdat S.H. zijn beide broers en nog veel anderen heten. Morgenavond spreekt Mevrouw van Overveldt weer in Bandoeng over Aletta Jacobs, het is geweldig wat zij altijd voor deze Vereniging over heeft gehad en nóg heeft. Ze komt maar helemaal uit Semarang om hier te spreken en altijd betaalt ze de reiskosten ook nog zelf. Ik zou juist iemand te eten hebben, maar Hok moet [4] ook uit, naar een lezing. Ik moet nog even gaan opbellen. Soms is het wel enorm lastig als je geen telefoon hebt. Ik zal maar naar de publieke telefoon gaan, maar dat is weer een heel eind. – Zondag waren Axel en ik in de dierentuin, ik dorst niet met hem te gaan zwemmen om zijn buikje – de ontlasting is nog lang niet als ’t wezen moet, maar hij heeft er helemaal geen last van behalve dan van het dieet dat helemaal geen variatie biedt – Vruchtensap mag hij hebben maar je hebt hier geen vruchten die saprijk zijn behalve de djeroek. Van pudding houdt hij niet. Ik geef hem nu veel creamcrackers en beschuit maar alles droog, dik zal hij er niet van worden. Maar hij voelt zich goed en heeft maar ééns per dag ontlasting soms 2 maal. Morgen moet ik het ter onderzoek weer opsturen – Hij mag nu geen apennoten eten en geen lollies, een erge slag! – Ze hebben me gevraagd voor de feestcommissie van de Vivos. In maart hebben we hier de algemene vergadering met de andere afdelingen. Wil je misschien aan Em vragen om die liedjes die je haar indertijd zond? Ik moet wel noodzakelijk wat hebben. Wil je nog eens voor me neuzen? Van Louis Davids hebben ze daár niks van? Mijn repertoire kennen ze hier nu, bovendien is het erg oud! – Wij geven met de V.V.S.L. een cadeau aan Juliana en Hok heeft nog ingetekend voor het nationale huwelijkscadeau. Met de Ver.v.Huisvrouwen deed ik ook nog mee, tien cent per persoon!! – Zondagavond hielden we gemeenschappelijke filmvertoning met de Cha-

[Randje pag. 4]

vannes + Axel en Beatrijs. We hebben alle Opa’s en Oma’s vertoond en de laatste film van onszelf, echt genoeglijk. Julie wil jullie vast opzoeken!

Dag Eida. [5]

HOK

G. De gezelleninwijding was zeer goed, zodat ik ervan genoten heb. Thijs kon door allerlei omstandigheden niet komen. Jammer. – Thalmann zal over één van mijn laatste werkjes een referaat schrijven om Zwierzychi, mijn geachte chef, “tevreden” te stellen. Maar of de laatste er inderdaad tevreden mee zal zijn, is de vraag. Thallmann is het namelijk volkomen met me eens, zodat het stuk niet in de smaak van mijn baas zal vallen. Ik ben benieuwd wat voor gezicht deze zetten zal. In elk geval moest een normaal mens zich doodschamen. – Ik doe eigenlijk niet veel anders dan werken en slapen. Er moet nog zo’n hoop gedaan worden voor het jaar om is. Moeder, wilt u voor mij bestellen bij Mart. Nijhoff: Schindewolf, O.H. Paläontologie, Entwicklungs-lehre und Genetik. 5.20 Mk (-25% reductie). Bij voorbaat hartelijk dank. –

Dag Hok.

EIDA

27 okt.’36

Geliefden –

Het is hier enigermate druk van tegelijk komende dingen.  Lisaatje had al een tijd last van diarree en steeds komt ze er niet vanaf en nu begon Axel gister opeens met de afschuwelijkste pikzwarte ontlasting, ook waterachtig. Vanmorgen stuurde ik het zaakje van beiden naar Poortman – Van Lisaatje vond hij het niets, maar van Axel leek het hem op bacillaire dysenterie, maar morgen geeft hij pas zekerheid omdat hij alleen dode bacillen vond. In elk geval voelt hij zich kiplekker en amuseren ze zich kostelijk samen. Lisaatje mag voor de schoonmaak alleen vandaag drinken, zodat de stakker honger lijdt. Axel hoeft niet in bed, maar overigens was het veel handiger ze samen in de kinderkamer te hebben – De box is Lisa te nauw, ze wil meer ruimte en nu moeten ze wel op de koude stenen. Ik heb dus m’n handen vol en bovendien ben ik morgen de gastvrouw van de Vivos. Dat treft wel erg slecht maar enfin dat gaat ook wel weer voorbij. Ik heb velerlei aantekeningen gemaakt voor wat er morgen allemaal moet gebeuren. De 3 porseleinen borden zullen nu mooi tot hun recht komen. Bij de IEVA bestelde ik 3 soorten koekjes meer dan een pond. Nu moet ik nog een vruchtenslaatje maken, de aardbeientijd is net voorbij maar misschien kan ik nog wat krijgen. Voor ná de lezing wil ik nl. bij wijze van afwisseling vruchtensla met slagroom geven en anders krijgen we meestal bouillon [2] met sandwiches, ook eens warme wijn. Al m’n bedienden moeten er ’s avonds aan te pas komen, maar ik houd m’n hart vast daar ze niet gewend zijn 25 dames te bedienen! Naar de lezing zal ik wel niet erg kunnen luisteren! Een meisje zal spreken over haar bevindingen in Duitsland tijdens haar studie, er zal wel veel belangstelling voor zijn. – Lisaatje is plotseling vreselijk gaan huilen nadat ze al een half uur in bed lag. Tóén voelde ze zeker opeens haar lege maag. Ik gaf haar een heel klein stukje beschuit en terwijl ik haar hand vasthield is ze ingeslapen. Dat heb ik nog nooit eerder gedaan, maar ze was echt zielig. Te hopen dat ze vannacht doórslaapt. – De dokter maakte vanmorgen veel indruk op Axel omdat hij gezegd heeft: “aankleden”!  Ik hield hem nl. in bed, maar dat leek niet nodig. Hij moet wel een week op dieet, maar is de hele dag stralend dat hij òp mocht staan, en vanmiddag bij Lisaatje mocht slapen. Een tevreden jongetje dus!– Ingesloten de verjaarskiek, die wel naar jullie zin zal zijn. Die kleerhangertjes zijn rood en groen. ’t Lint door Lisa’s haar, op schouder en arm is roze, de jurk wit, nog gekregen van de Hostee’s. De schoenen lijken wel zevenmijlslaarzen, maar die zijn toch voor het feestvarken. – Ik schreef Tante Leidie voor [3] haar verjaardag. Gaan de Remptjes erheen? En jullie? – Houw is half ziek geweest van het dragen van Hok’s rok ter ere van de G.G. Houw heeft nl. een buikje en moest dat inhouden! Hij heeft een hele week tevoren weinig gegeten! Als dat niet opofferend is voor zijn Vaderland!! – Fijn dat Em weer veel voeding heeft, fietsen is ook niet goed voor het zog, bewegen überhaupt niet. Gezellig dat in de Herfstvakantie haar weer terugkrijgen. Enig hun filmavond in Pulchri. – Dat Mamma het eten hier slecht vond, was slechts een voordeel, want nu heeft ze ’t de kokki goed geleerd, deze kan nl. alleen Europese tafel. Vanmorgen bakte ze een cake, keurig gaar, maar hij is volkomen bruin, als bruin brood, ik begrijp niet hoe dat komt. Ze gebruikte toch witte suiker. Misschien door de citroenschil die groen was in plaats van geel. M’n avondjurk is net klaar, beeldig geworden. Echt om veel te dragen, lijkt me. Nu heb ik al 3 avondjurken!, voldoende zelfs voor de eerste klas. De naaister maakte een paar beeldige bloemen erbij voor in het haar! – Gelukkig dat jullie Lou nog niet neemt nu wij komen. – Dat Nanda onze kinderen meenam, was van háár kant een tegenprestatie voor háár en Paul’s logies bij òns. Ze wil ons dus voor die komende 3 weken betalen. – We zagen de film “Pareh” een Indische, prachtige fotografie maar het speel leek niet [4] veel. – Wel bedankt voor de extra-ogen-raad. Ik kreeg een ander merk “Trannosan”, maar ook een geel doosje en ’t helpt ook prachtig! Tweemaal per week moet ik ook een voetbad nemen, behalve tijdens menstruatie. Dag hoor –

Eida.

HOK

G. Mijn chef is nog steeds niet overtuigd. Hij heeft iedereen hier al gevraagd om een kritiek over mijn werk. Ving overal bot. Nu heeft hij Van der Vlerk, lector in Leiden het verzoek gedaan. V.d. Vlerk is mijn voorganger, die ik steeds aan zijn jasje trek. Ik maak me er niet benauwd over, daar hij ondanks alle pogingen van mijn kant om hem uit de tent te lokken zich muisstil houdt. Ik weet nu de reden hiervan. Hij geeft nl. toe dat hij op een dwaalspoor is geraakt. – U zult nu wel een gekke indruk hebben van mijn baas. Ik doe niets meer om me tegen dergelijk unfair play te verdedigen, omdat ik zeker ben dat hij overal een blauwtje zal lopen en zich blameren zal.

Dag Hok.

EIDA

20 oktober 1936

Geliefden – Lisaatje slaapt, ze krijgt nu nog maar 3 maaltijden, daar ze een tweede ontbijt versmaadt. Axel kreeg met 1 jaar een beschuit met hagelslag, maar deze jongedame eet liever droog geroosterd brood! direct na een bordje havermout. Daarna is ze blijkbaar volkomen verzadigd dat ze om 9 uur alleen djeroek wil drinken en niet nog meer wil eten. Om 4 uur eet ze een hele pisang en weér djeroeksap, en ’s avonds nog pap. Maar een goede eetster kun je haar niet noemen. Ze begint altijd enthousiast maar halverwege zoekt ze afleiding. Ik heb haar een tijd rijst gegeven zonder het te zeven, maar misschien is dat ook nog te vroeg voor iemand met 4 hele tanden. Puree wenst ze helemaàl niet! – Wáárom vond jullie dat kiekje van haar op de po niet geslaagd? Zo kan ze er heus ook uitzien! Maar inderdaad een film zegt het beter. Vandaag verstuur ik nog allerlei kiekjes voor jullie die je toch wel zult waarderen. – Wat merkwaardig dat Em het zo warm heeft in de winter en een zomerjurk aantrekt. Zij heeft dus ook Bataviase warmte meegenomen. – Fijn dat jullie ons Anny Prins kunt aanbevelen en de film “Rubber”. Heb je “Lentelied” ook gezien. Die is niet ordinair, maar moet echt saai zijn zonder enige spanning. – Jan Schüller schreef enthousiaste briefkaarten uit Praag en Wenen, maar ik geloof dat hij geen minuut ondertussen Annie kan vergeten. Zij doet inderdaad alle pogingen om hem vast te houden – als ze nu een jaar flink is uitgegaan, komt ze misschien wel weer terug. Met zo’n gelijkmatige man als Jan, op een onderneming [2] beleef je ook niets! – M’n ontstoken klier is weer helemaal dun geworden. Het is nu een donkere plek. Wij zullen in elk geval nog afwachten wat het wordt. – Houw en Fanny kwamen zondag plotseling om Hok’s rok te lenen. Ze willen naar een soiree van de nieuwe G.G. Houw ziet er veel nut in alle hoge omes te kennen; het meest verheugt hij zich op de gezichten van de Pimmen, die hem steeds nog negeren! Dat trekt hij zich erg aan! – De kokki heeft toen moeten tonen wat ze van Mamma geleerd heeft en Hok vond het heel goed. Dus dat is fijn. – Thijs kan niet komen voor Hok’s receptie in de Loge. Ze hebben ons voor Kerstmis uitgenodigd, maar ik denk niet dat dat zal lukken, bovendien houdt Hok niet van de warmte. – Ik eet tegenwoordig natriumfosfor voor de vetvertering, een biochemisch preparaat. Het is alleen lastig om de hele dag door ervan te eten, 12 tussen de maaltijden in. Ik weet nog niet of het helpt. Bij mij helpt elk nieuw middel een week. – Dank voor het likdoornmiddel  ik zal het zien te krijgen. – Mijn avondjurk van die Liberty stof wordt zo beeldig. Ze heeft een gedeelte van de stof heel stijf gesteven en daarvan bloemen gemaakt met groene buitenbladeren en groene hartjes van organdie, ook langs het lage (!) decolleté vanachter. – Je zei laatst dat jullie Loutje wel in huis zoudt willen nemen. Maar dat gaat toch niet het jaar dat wij er zijn? – Julie Chavannes weet een bijzonder aardig tehuis in Zeist, daar is ook een jongen van 15 en de rest jonger, maar ik weet niet op wat voor school hij daar zou moeten. [3] Een H.B.S. als dit, is daar misschien niet. – Axel geniet nog van Beatrijs’ vakantie, maar morgen moet ze weer naar school – Axel wil ook naar school en naar “kindertjes jarig”. Hij knipte steeds plaatjes uit de krant die voor dat laatste bestemd zijn “voor kindertjes jarig”. Wij weten nog niet of wij hem op 16 nov. of dec. zullen zetten. – Gister was Julie Chavannes jarig. ’s Avonds maakten we een gezellige autorit met ze tot de tol naar de top van de Prahoe. In hun auto had ik geen last van de bochten, het is een Ford. Hok heeft nu het plan om ook een Ford in Holland te kopen, dan hebben we er dus in Tirol nog geen. Een kennis haalde er één uit de fabriek in Rotterdam een overjarige gesloten 5-zits voor ƒ 1400.- erg goedkoop, maar veel geld! – We zijn nog een morgen gaan zwemmen Axel en ik met de Chavannes, de vrouwelijke dan, en Lisaatje. Ze vond het heerlijk met zoveel water te kunnen plassen en sloeg er naar hartenlust op maar ik mocht geen stap van haar vandaan gaan, dan was de mop eraf! Ze past precies in Axels oude badpak – de stakker krijgt dus geen nieuw! – Ik leende een patroon voor een flanellen hansop van Julie. Deze is met achterklep, wat me toch wel praktischer lijkt, al is het veel meer werk. – Wat vreselijk een schip van de K.P.M. vergaan, zomaar ineens binnen 5 minuten en vlakbij de kust, verbeeld je toch dat je op zo’n schip even van Soerabaja naar Batavia gaat, ontzettend. ’t Is te hopen dat ze nog kans zien iedereen te redden. – Vandaag heeft Lisaatje wat dunne ontlasting en geen eetlust – ik heb haar maar dik ingepakt en zet haar meteen op [4] dieet, geen groente, geen vruchten, geen melk en ei. Ze is overigens nog even vrolijk al huilde ze vandaag wel nogal eens, wat we niet van haar gewend zijn. Ze laat zich ook op de grond vallen als ze zich verongelijkt voelt!! Misschien komt die diarree doordat ze gister erg zure djeroek dronk. – Julie kreeg van haar moeder een koperen emmertje voor de WC. Hoe vind je, volkomen uit de tijd dunkt me, maar het was een wens van haar! – Onze djongos kijkt weer met 2 ogen, een hele opluchting. Hij is er toch 4 dagen mooi mee geweest dat hij mijn goeie raad voor het opentrekken van de fles in de wind heeft geslagen. – Axel is op ’t ogenblik verrukt van A is een aapje. Hij kent het al aardig goed, behalve de eindwoorden ook halve zinnen. Van veel andere rijmpjes kent hij ook grote gedeelten: bij dat ding van “hoe laat is het?[1]” – geeft hij de antwoorden steeds “12 uur”, “de meid”, “ze breit” enz., echt leuk wordt het op die manier. Hij heeft een uitstekend geheugen ervoor. “Koen maak je m’n schoen[2]” is één van de meest geliefde versjes! – Dien stuurde me weer een opdracht voor stof te kopen, op díé manier horen we toch weer eens van elkaar. – We kregen een aanbieding van een bediendenkantoor voor zeebaboes voor enkele reis. Dat kan dus wel, maar me dunkt dat we dan toch ’t meest aan Minah hebben. Julie ried me aan tegen die tijd een advertentie door jullie te laten zetten voor iemand die haar terug wil nemen. Een goed idee, dunkt me.

[Randje pag. 4]

Nu omhelsd

Eida. [5]

HOK

G. Vandaag een briefje van Brouwer[3], dat mijn artikel in het septembernummer van de Academie van Wetenschappen Amsterdam verschijnt. Tevens de mededeling van zijn schrik, dat ik een bijdrage die eveneens door hem aan de Academie was aangeboden, zeer scherp gekritiseerd heb. Het is niet prettig voor hem, maar dan had hij zijn collega Gerth maar niet al te veel moeten vertrouwen. Ik ben nu druk bezig met de verdere uitbouw van mijn resultaten. Het is frappant, zo goed als alles klopt. Maar voorlopig houd ik op met publiceren, omdat ik nu mijn geachte baas tevreden moet stellen. Hij is nog altijd niet tevreden. Onlangs zei hij mij, dat hij de plank waarop ik sta, onder me zal wegtrekken. Hij bedoelt de heer Thalmann, die zeer enthousiast is over mijn werk. Dat typeert de man. Links en rechts vraagt hij een kritiek over mijn werk. Mijn collega’s hebben er feestelijk voor bedankt. Ik smaak het genoegen dat op mij een drijfjacht gehouden wordt, tot ten leste er een kwade hond is, die mij bijten wil. Zo benauwd ben ik er echter niet voor. Ik zal die baas van me, wanneer het ogenblik er is, goed honen. Waarschijnlijk voelt hij dat niet eens. Moeder zoudt u ƒ 6.- aan Mart. Nijhoff willen betalen, ter voldoening van abonnement Haagse Post 1936. Erg bedankt.

Lisa is een reuze schat. Ze wandelt al heel goed. ’s Middags wacht ze met slapen tot ik thuiskom.

Dag Hok.