EIDA

Lieverdjes –

Na een gietbui vanmiddag is het heerlijk geworden en ik heb me met spoed aangekleed en zit nu over half 6 op het plat – de kinderen spelen in de buurt bij een familie met een jochie van Lisa’s leeftijd, die tegenwoordig ook ’s morgens Lisa geregeld willen meenemen van 9 tot 10 naar het Jubileumpark – hun zoontje is wel het tegenovergestelde van haar – hij is fors en ook al aanhalig, waar Lisa niets van hebben moet. Verder wandelt Lisa alleen op straat met Tommy en ze kijkt goed uit, terwijl dat joch angstvallig wordt vastgehouden en de hele familie schrikt bij elke auto! – Wat een gezellig pension hebben jullie daar, veel dank voor de briefkaart – Wij hebben een paar maal achter elkaar op woensdag geschreven en daardoor kwam onze brief zeker later dan je verwacht had. En nu is de woensdag weer voorbijgegaan zonder dat ik tot schrijven kwam. Het is vervelend maar jullie moet maar denken dat de volgende vlucht de brief dan wel zal meebrengen, wanneer je niets krijgt, als je ’t verwacht. Er komt af en toe plotseling een verhindering, zodat het onmogelijk is, een brief af te krijgen en er gaan toch 3 vliegtuigen per week. Je moet niet direct denken dat we te laat posten of dat er iets is, want juist áls er iets zou zijn, zouden we wél schrijven! – Daarnet tot onze verrassing een brief van Pim Cohen – zij is actiever geweest als ik, met het vragen van ons adres via Holland. Zij schrijft erg aardig en opgewekt, al heeft ze het wel eenzaam en wil Fred geen lid van de Soos worden – ik hoop zó dat hij haar niet is tegengevallen, gezien de verhalen van Anneke en Em over zijn uiterlijk. Was hij ook al zo’n kolos vóór hij van Holland ging? Ze bakt koekjes en leest veel schrijft ze en denkt nog vaak aan de gezellige tijd aan boord – Jammer als zij opgesloten zou worden in de rimboe, het is zo’n aardig meisje. – Wij hadden, van meisjes gesproken, 4 dagen de dochter van Nanda te logeren, een bijzonder aardig eenvoudig meisje van 20. Ze was alleen ’s nachts bij ons en ’s middags om te rusten en het ontbijt, omdat ze zoveel mogelijk bij de Thungetjes moest zijn om ze te helpen wennen aan de vreemde omgeving. Veel hebben we haar dus niet gesproken. – Maandag hadden we een collega van Hok + vrouw te eten – hij is een zoon van prof. Rutten en zij een collega van Mia[1].  Ze vertelde dat Mia een mooie baan heeft gekregen bij de gistfabrieken in Delft. Ik moet nodig mijn licht daar eens over opsteken. Misschien kun je haar opbellen, Mam, als je weer terug bent. – Ik hoop dat jullie nog gezellig oom I’s verjaardag in ’t noorden viert of zijn ze dan op reis? – Vanavond heeft Hok Loge en ik moet naar een vergadering van het Propagandacomité van de Democratische groep. Goddank zijn maandag de verkiezingen! Ik heb helemaal geen propaganda gemaakt, het ligt me niet omdat nu nog alleen de mannen stemmen. Over 4 jaar de vrouwen ook. – Hoe vind je dat Jan en To plotseling arriveerden – erg gezellig en [2] gezellig voor Anneke dat ze nu bij haár logeren sedert hun terugkomst uit Batavia. Ze vertelden dat Em en haar gezin allemaal na elkaar griep hadden. Hopelijk is het nu weer voorbij – Gisteravond aten Jan en To bij ons, ze kwamen over kwart voor 9 en wij hadden de hoop al opgegeven dat ze nog zouden komen – waren net aan de soep begonnen. We hebben hen aan een adres geholpen voor Jan Wim – Het vorige was helemaal niet bevallen, hetgeen mij niet verbaast en meteen wist ik een ander Harting, geen familie van haar denk ik, maar een geoloog, collega van Hok,  die zelf 1 zoon van de 3 in Holland hebben en nu plaats en het niet om het geld hoeven te doen daar hij leider is van Geologisch Technisch onderzoek. – Zij vonden alleen de eerste indruk te zacht en lief, maar daar ze dicht bij het Lyceum wonen en veel zwemmen en aan padvinderij doen, zullen ze er misschien toch op besluiten. Ik zal alleen nog eens zeggen dat ik er geen verantwoordelijkheid voor op me neem, dat ze me niks kunnen verwijten wanneer het niet goed zou zijn. Het is een aardige jongen, die Jan Wim, om zo te zien en hij rende direct met Axel naast de fiets om Axel te laten fietsen. – Ondertussen is Axel´s eerste schooldag al 5 dagen achter de rug. Hij vindt het heel prettig op school – hierbij een ”werkje” –  het spiegelschrift ligt hem af en toe nog beter door zijn linkse aanleg! Stuur het maar weer terug, misschien moeten ze het bewaren. –  We zouden morgen met Anneke naar een uitvoering van plastische dansen door kinderen. Hok zou ook mee en nu blijven Jan en To opeens en willen met Anneke naar de bioscoop. Ik heb haar kaart nu aan Elly Linn gegeven  – het zou wel aardig geweest zijn wanneer we met ons vijven hadden kunnen uitgaan. Het gekke is dat Hok en ik nu een uitgang hebben, die door Anneke is bedacht – we zouden het anders nooit gedaan hebben, maar misschien is het toch wel aardig. – We hadden deze week ook een vergadering van de Ver. v. Vrouwen-belangen, een ledenvergadering met een grote opkomst, het gehalte van de belangstellenden is zoveel beter geworden. Mevr. v.d. Zijl ofwel Coletje[2] was er ook. Ze was ervan overtuigd dat ik de presidente was, toen ze kwam, maar daarvoor hebben we een goede keus gemaakt. Het was een heel geslaagde vergadering. – Vlak vóór Thijs´ vertrek waren we nog per auto op de Prahoe; ik zette de auto net op de plek waar we de Whippet met jullie kiekten. De weg is nu nog doorgetrokken naar een hoger punt waar een parkeerplaats is. Het was fijn om de kraters weer eens te zien – Verder waren we met alle kinderen op het vliegveld, waar steeds Koolhovens[3] opstegen en veel Douglas toestellen stonden. De kinderen waren er niet weg te slaan. Daarna naar het grafje waar de oleander schitterend gegroeid was – ik heb Axel niets nog verteld, later als hij kan lezen. De letters herkende hij niet – ik had gedacht dat hij de TAN zou herkennen, maar nee, gelukkig niet. Dag liefjes omhelsd

Eida.

EIDA

27-7-’38.

Lieverdjes –

Jullie brief is bij Anneke, dus kan ik er niet precies op antwoorden – Wel bedankt voor jullie moeite aangaande Pander, jammer dat ze het grotere kleed niet hebben, misschien hebben we toch aan het kleinere genoeg – we zullen zien. – We waren zeer verblijd met het pakje dat we kregen, veel dank voor het mooie roze broekje, de eierlepeltjes en de zakdoeken, hetgeen alles in goede aarde viel bij de kinderen en mij. Het was een heerlijke balsem voor de wonde die de post ons juist had toegebracht nl. een strafport van 95 cent op een ongefrankeerde Dienstbrief die Vader ons doorzond uit Wageningen. Willen jullie voortaan alle dienstbrieven openmaken. Het is meestal drukwerk en dan kun je met een paar cent frankeren en doórzenden. Nu moeten we ervoor als brief betalen, terwijl het een drukwerkje was, de postbeambte had erg met me te doen en zei dat je voortaan dergelijke brieven kon terugzenden met de mededeling “vertrokken naar Indië, van Hoytemaweg 4” en dan frankeren ze ’t zelf wel bij. En toen hij me het pakje van jullie erna gaf, zei hij, dat jullie er voortaan “geschenk” of “cadeau” op konden zetten, dan hoefde je er niets voor te betalen, dat was een nieuwe regeling. Echt iets voor de post om zoiets niet bekend te maken onder het publiek! Op die manier kun je fijn allerlei sturen en met Sinterklaas misschien ook. Je moet eens informeren bij gelegenheid. – Axel’s vakantie is nu bijna om – hij informeerde gister of het met Kerstmis weer vakantie is! – Ik heb geen enkele keer met de kinderen gezwommen, wel jammer maar het was niet te doen in deze drukte met de huisinrichten, Verenigingen, Anneke in de buurt, naaister enz. Anneke komt nooit beneden tenzij we haar halen. Dat kost dus allemaal veel tijd. Thijs was hier een paar maal met de kinderen. Wytje was verrukt van de jonge hondjes, de “Hansjes” en wil erg graag één, maar Anneke is bang voor Tineke. – Degene die ons Tommy terugbezorgde met inbegrip van 3 a.s. hondjes heeft zich nog niet laten zien, maar we hebben haar gezegd dat ze verplicht is één te nemen. En onze djongos wil er ook graag één. Hoé hij dat wil doen, is ons alleen onbegrijpelijk daar hij op ons erf woont. – Nanda heeft 5 weken geleden haar enkel gebroken, een geluk dat haar dochter uit haar eerste huwelijk bij haar is. Die zal haar nu ook vervangen bij het brengen naar hier van de kinderen, die nu beiden hier op het Lyceum zullen gaan en bij een leraar in huis. Zij zal bij ons logeren. Als ik daaraan denk, rijzen mijn haren te berge, daar onze logeerkamer momenteel de rommelkamer is, waar ook Tommy plus kroost woont. [2] Vanmorgen maakten we de kamer al enigszins bewoonbaar, maar nu staat de grote kist van mijn spiegel er nog, die nog steeds mooi is ingepakt. Hok maakte al ontwerpen voor een tafel eronder, maar ik zocht er nog geen uit. Degene, die ik nu heb van Tia Hettema is erg prettig. Jullie stel staat er beeldschoon op, de spiegel, 2 borstels en de kam en dan past een spuit voor eau de cologne, die ik aan boord met een race won, er precies bij, ook roze, een genot om daaraan plaats te nemen, ik heb dan nooit haast! – De kinderkamer nadert zijn voltooiing. Vanmorgen hing ik de kapstok op, op Lisa’s hoogte voor hun badjassen, Axel’s dassen en de mooie groene waszak (grappig dat we toen groen kozen!). Een paar geborduurde doeken hangen ook al. Lisa heeft er één van Baukje met allemaal dieren en daarnet kreeg ze het er benauwd van, van al dat gedierte boven haar hoofd en huilde toen ik was weggegaan. Gelukkig kon ik haar bepraten en sliep ze gauw in. – Gisteravond was ik met een paar “Vrouwen” naar een congres van Inheemse vrouwen. Ze waren in grote getale opgekomen en ’t was interessant te zien hoe goed ze luisterden. Helaas ontging ons bijna alles doordat er Maleis gesproken werd en geen Pasar Maleis, zoals wij met de bedienden spreken. Het is merkwaardig hoe moeilijk die taal is. – De avond daarvóór moest ik naar een vergadering van het propaganda comité van de Democratische partij; er gebeurt heel wat hier zoals je ziet, gelukkig zal ná de verkiezingen alles wel minder druk worden. Maar het is wel enig alles mee te maken. De Inheemse vrouwen willen ook graag het actief kiesrecht, dus op dát punt kunnen we samenwerken. Maar verder streven ze naar de afschaffing van de polygamie, verbetering van hygiënische toestanden e.d. – Zondag maakten we een heerlijke tocht met Anneke en Thijs helemaal in de krater van de Papandajan, een enorm grote uitgestrektheid met veel kokende bronnen en uitslaande stoom. We hadden grote pret bij het opwarmen van de nasi goreng die m’n kokki gemaakt had op een hete plaats, die een gids ons wees, het werd werkelijk gauw warm. Hok werd met de pan vereeuwigd![1]

– Helaas gingen we te laat naar het panorama – de lucht zat dicht van de mist, dus we zagen niets, maar het was enig. De kinderen hadden tot 12 uur bij Wyt en Menno gespeeld en verder had Karja voor ze gezorgd. Het is echt prettig zo’n betrouwbaar iemand te hebben. – Elke dag komt er weer iets meer klaar aan ons huis. Zondag kregen de groene gordijnen in de voorkamer een donkerbruine rand, heel netjes en nu nadert Axel’s pak zijn voltooiing en dán weer de gordijnen in het kantoor, die al een paar weken zonder zoom hangen! Dagelijks pak ik ook weer een kist uit en verbaas me over de hoeveelheid goederen die we bezitten, afschuwelijk! Moeilijk alles weer een plaatsje te geven, ik laat veel in de kisten, maar dat moet later weer gesorteerd worden dat ik weet waar alles precies is. [3] Ik ben dolblij als ik eigendommen terug kan geven, deze week stuurde ik 6 kisten leeg terug naar Hok’s kantoor op een grobak met Axel mee – een heerlijke opruiming. Karja mag nu enige kisten als tafel gebruiken, dat ruimt ook weer op! En dan neemt Houw over een paar maanden veel koffers mee naar Europa en eind september vraagt Tia Hettema haar boel terug, straks hebben we weer plaats teveel!! – We zijn benieuwd hoe jullie het in Groningen had. – Vandaag vier je natuurlijk de 2e verjaardag van je schat Marijke! Heel hartelijk omhelsd. Jammer dat je haar geen koek op de arm kunt binden!

Dag omhelsd

Eida.

HOK

G. Gelukgewenst met Marijke. Axel heeft de eierlepel in watten gepakt en wilde haar liever bewaren, maar heeft tenslotte er zoveel naar gekeken dat het snijwerk stuk is. De tocht naar de Papandajan was erg gezellig. Anneke en Thijs hebben de benzine + tol betaald, wat erg welkom was, daar we zeer slecht bij kas zijn. De rit heeft ons een groot lek in de achterband bezorgd. – Eida is druk bezig met haar Verenigingen. Na de verkiezingen [4] in augustus zal het wel wat rustiger worden. Zondag draaiden we de films af van de prille jeugd van Axel. Lisa kon niet begrijpen dat zij het niet was. De kinderen gaan ’s ochtends vaak met een dame hier in de buurt in het Jubileumpark spelen. Genoemde dame vindt Lisa zulk aardig gezelschap voor haar zoontje, dat van Lisa’s leeftijd is. – Axel vindt dat het nu al tijd wordt dat de oogjes van de “Hansjes” opengaan. Die kinderen van Tommy zijn reuze mormels. Alle drie vrouwtjes, zodat het heus niet gemakkelijk zal zijn om ze kwijt te raken. – We hebben vandaag een nieuwe tuinjongen gekregen. De oude werd ziek en nu hebben we zijn zoon. De nieuwe kan gelukkig fietsen. Veel plezier op uw reis toegewenst.

Dag Hok.

EIDA

20 juli ‘38

Lieverdjes –

Jullie zijn nu dus ook met vakantie en haalt je hard op aan jeugdherinneringen – Wat een enig idee om met oom Jaap te feesten omdat jullie elkaar 50 jaar kent – net als de feesten van Emy en mij! Wat zielig voor Emy dat haar moeder nu niet goed is, hoewel je kunt zeggen dat het tenminste prettig is dat zij haar dit jaar zo goed heeft mee gemaakt. – Wachten jullie dus maar tot je aardige witte dingen vindt, merkwaardig dat al die witte beeldjes op zijn – jullie kunsthandeltje in de Goudenregenstraat had ze ook toentertijd, wie weet of die ze niet bewaarde – Ik las jullie brieven daarnet aan het gepeupel voor en Axel let nauwkeurig op en laat jullie woorden tot zich doordringen. Na je woorden dat je Lisa’s en zijn zoentje en handje nog weleens zou willen voelen, zei hij, ik ook. En hij weet nog van Betsy Thung en Emy en de kinderen, al beweerde hij dat het jongetjes van haar zijn! – Jullie moet vooral niet denken dat Axel meestal onaardig is voor Lisa, in tegendeel gelukkig. Vooral sinds we weer een huis hebben, is hij weer bijzonder evenwichtig, en wil ook van alles doen. Ik heb hem met verven laten helpen en hij zei dat ik jullie moest schrijven dat hij ook geverfd had, de plankjes waar de closetrollen op zitten heeft hij rood(!!) geverfd; hij begon natuurlijk met de ijselijkste klodders, maar nadat ik hem vóórdeed, heeft hij keurig een rekje voor de keuken wit geschilderd. Het kon zó opgehangen en hoefde niet overgedaan! En nu maakt hij een verjaardagenkalender, een heel werk om 12 maanden te beplakken, ik weet niet of hij het volhoudt. Tante Leidie gaf dit mee in de trein en voor Lisa borduurwerk. Ze is echt handig alleen heeft ze er geen “zit” voor en trok de draad zo hard aan dat een hele zij stukscheurde als postzegelrandjes. – Zeg Mam, hoe doe je precies plakplaatjes. Ik legde ze in water en daarna in het boekje waar ze moesten komen, maar ze laten absoluut niet los, moeten ze heel lang in het water liggen? – De kinderen waren verrukt over je passage dat je een broekje voor Lisa en een pakje voor Axel verstuurde en ik niet minder! Maar dan heb ik wel genoeg broekjes voor Lisa, veel dank. Die dingen rekken zo fijn zodat ik hoop dat ze ze zeker nog een paar jaar kan dragen. Ik kan dan fijn alles aan Riek teruggeven als broekjes en hansopjes, die ze na het bad altijd aankrijgt om te eten en ’s middags te slapen. – Ze slaapt nu prinsheerlijk in haar houten bedje dat mooi jadegroen is geverfd – de babytafel in dito kleur voor Axel’s plezier staat ook keurig. Axel’s bed is nog nat maar over een dag of 2 bruikbaar, zo wordt de kinderkamer opgebouwd – als alles erin staat zoals het het aardigst is, kopen we een mooi groenachtig vloerkleed en gordijnen – Vanmorgen maakten we de goedang in orde, elk blikje, elke spijker bekeek ik en werd verwezen naar zijn bestemming. Doordat ik veel glaswerk van de Familie Moll een plaats moet geven hebben we de boel wat opgepropt op elkaar. Ik schreef de heer Moll een lang verhaal over alles wat we missen en wat we van hem hebben – kennissen van hem, hebben ons vergeten te waarschuwen toen hij in Bandoeng was, hoewel we het verscheidene malen gevraagd hadden – hij gaat nu gauw naar Palembang terug vanuit Soekaboemi, dus moeten we alles per brief doen, echt vervelend. Ik was vanmiddag bij de verpleegster die Mevr. Moll tot het [2] laatst verpleegde en op de kinderen paste; die had niet veel goeds over het gezin te vertellen althans niet over hem en de kinderen, die ze beesten noemde – Ze zei dat ze vaak met medelijden aan ons dacht – Maar wat dàt betreft – onze meubels zien er weer keurig uit, gelukkig dat ze zo solide waren! – De volgende week zullen we wel weten of we nog iets terugzien van het vermiste of niet. – De vorige maal schreef ik ’s avonds om half 12 nog na de “Democratische partij” vergadering. Daarna hebben we als propaganda comité alweer vergaderd – we zitten daar met 3 vrouwen in en 7 mannen, maar alles is eigenlijk mannenwerk, vooral daar de vrouwen niet mogen kiezen. We kunnen alleen onze mannelijke kennissen over halen op de partij te stemmen, maar niet bij vreemde mannen op bezoek gaan! Ze hebben veel plannen voor propaganda, op 10 augustus is de stemming. Hok mag niet eens op deze partij stemmen, alleen op een Chinees! – Axel en ik deden een wandeling mee met Anneke en Thijs van 2½ uur, heel genoeglijk was het zondag. Hok was naar de tennisbaan, en Lisa wandelde met Tineke en haar juffie. Zaterdag was ik met de 4 kinderen (Wyt en Menno) in de dierentuin, waar Van der Pijl ten onzen pleziere met de apen speelde. We wandelden met een orang oetan die mij blijkbaar sympathiek vond en opeens haar armen om m’n hals sloeg, zoals ze steeds bij Van der Pijl doet. De kinderen vonden het overigens alleen leuk op een afstand, toch vertoonde Wyt geen angst toen de aap met aandacht zijn schoenen en kousen ging bestuderen en zijn lippen aan zijn kousen bracht. Ik leerde dat je de apen geen apennoten moet geven maar djeroek. De olifant liet hij uit een glas drinken en een panter aaide hij, zodat die met welbehagen ging liggen om nog meer geaaid te worden, dit door de ijzeren spijlen heen hoor. De kinderen amuseerden zich nog een tijd in de speeltuin, terwijl ik moest denken aan alles wat ik thuis nog te doen had! –Enfin, nu in Axels vakantie doe ik niet veel – ik heb uitgeknobeld hoe een pakje voor hem in elkaar zit en geknipt, de baboe zal het naaien – het is op zichzelf al elke morgen een hele opgaaf om 4 bedienden werk te geven en dan 2 kinderen bezig te houden en ook nog kasten in te ruimen en koffers uit te pakken – af en toe snauw ik ze af als hun mondjes geen ogenblik stilstaan! – Thijs is net gekomen na een Loge vergadering, we zullen hem dadelijk thuisbrengen met jullie brief. – Enig dat Moeder een cocktail lekker vond, hoe heet die? Want zover bracht ik het nog niet. – We wachten maar af of Pander nog een groter kleed heeft. Mocht hij één hebben, laten ze dan opgeven hoeveel vervoerskosten erop komen, dan beslissen we wel, en er is nu toch geen haast hij als Emy en Jan al vol zijn – Betsy zou het anders misschien kunnen doen – Wat duur is zo’n glazen Madonna. Laat maar voorlopig, maar kijk maar uit naar gezellige witte voorwerpen. 

Dag geliefden – wees dierbaar omhelsd –

Het was zeker dol in Groningen!! 

Eida.

[3]

HOK

G. We zijn met ons huis nog niet veel verder gekomen. Het ziet er nog erg kaal uit, omdat de schilderijen niet op hun plaats zijn. We wachten er nog maar wat mee. Het slaapkamerameublement van de kinderen krijgt een groene kleur. Axel’s wens. Lisa is erg blij dat ze weer in haar oude bed slaapt. De kinderspeelkamer is nog veel rommel, evenals de logeerkamer, deze is in gebruik genomen door Tommy en haar mormels; gevolg der logeerpartij. Axel en Lisa zijn erg opgetogen over al die Hansjes, want zo heten ze in het dagelijks leven. Axel doopte ze: Hans, Paul en ? De derde moet nl. bij Tommy’s vroegere gastvrouw komen. Axel blijft ’s middags zelfs thuis, omdat al tweemaal een Hansje uit de mand gevallen is. Axel is erg lief. Hij begint ook al wat te tekenen; ik geloof wel dat hij er iets van kan. Verder zijn ze een paar keer met Wyt en Menno in de dierentuin geweest. – Het is nog altijd geen Oostmoesson, erg merkwaardig. Anneke en Thijs zijn de vorige week bij ons wezen eten. Erg gezellig. Foto’s en films zullen gauw gemaakt worden. Maar we zijn nog lang niet op orde. – Karja hebben we ook terug. Hij is een voorbeeldige huisjongen en is vrijwel huisslaaf. Hij slaapt op het erf en doet alles uit zichzelf. We zijn blij dat we hem terug hebben. De kinderen ook. 

Dag Hok.

EIDA

11 juli!! Hoera!!  

Lieverdjes – Anneke is gearriveerd! – Vanmiddag om kwart na 1 mochten de kinderen nog even met Tommy, die sinds gister weer onze huisgenoot is, omlopen en door een krijgsgeschreeuw van Axel werd ik weggehaald van de kist met linnengoed, die ik bezig was uit te pakken, en zag een enorme taxi met mensen en koffers beladen – de kinderen zagen er goed uit, Tineke wat bleek, maar misschien was het door de treinreis – in elk geval was Anneke blij dat ze zover was en reed meteen weer door. Vanmiddag had ik bestuursvergadering van de Ver. voor Vrouwenbelangen, anders waren we met de kinderen even naar ze toe gegaan, maar nu zullen we straks nog even gaan kijken na het eten, wanneer Hok tenminste tijdig terug is. Hok is naar Harloff, die gauw met ziekteverlof naar Holland moet nadat hij enige maanden ziek was aan zijn longen, opgelopen in de rimboe. Er is een vervelende kwestie met hem en niemand van de Dienst wilde het opknappen en nu heeft Hok het maar op zich genomen. – Ons huis is alweer enige stappen verder. Het is ontzettend prettig je huis zo langzamerhand op te bouwen. Alle glasgordijnen zijn nu klaar, 16 stuks voor 3 kamers, in de slaapkamer zijn ze niet nodig, daar hebben we beneden ramen van geel geribd glas. En er hangen al 5 overgordijnen van m’n trouwe groene indanthren. Als je goed kijkt hebben ze verschoten strepen, maar als ze hangen zie je er niets van doordat er overdag het licht doorheen schijnt, en het ’s avonds niet licht genoeg is, dat je ’t zou kunnen zien – een bof! – Net is een Meneer weer vertrokken die binnen-stormde, je raadt nooit wat hij me kwam vragen: of ik voor de Gemeenteraad me kandidaat wil stellen voor een nieuwe partij, de Democratische groep. Hoe vind je – het zou goed zijn voor onze Vereniging maar ik voel me helemaal niet capabel daartoe, ik kan me natuurlijk onderaan de lijst laten zetten, maar met de geweldige mutaties hier met overplaatsingen en verloven, zit je erin vóór je ’t weet. Gelukkig kon ik een ander noemen, onze pas verkozen presidente tevens Vivos lid. Maar “de Meneer” vond het geen bezwaar om 2 vrouwen op de lijst te zetten – daar hèb je ’t nou, heb ik me op glibberige, voor mijn onbegaanbare wegen begeven! Eigenlijk ben je verplicht deze kans met beide handen aan te grijpen, maar ik zou doodongelukkig zijn , wanneer ik een redevoering moest houden! Bovendien zijn de kinderen nog te klein. Vreselijke geschiedenis! – Ik ben er opgewonden van, en mijn echtgenoot blijft uit! – Woensdagavond: ’t is alweer 2 dagen verder – en ik sta niet op de kandidatenlijst omdat Hok niet genaturaliseerd is en ik de Europeanen niet kan vertegenwoordigen. Ik ben er eigenlijk blij om want er kunnen beter vrouwen in die dat baantje ambiëren, maar die zijn zo moeilijk te vinden – ik heb zeker 10 telefoontjes vanmorgen afgedaan, maar het resultaat weet ik nog niet want de mensen moeten er eerst over denken. Straks moet ik ook naar de vergadering om de afloop [2] te horen – ik moet nu gauw eten. M’n eerste politieke vergadering!! Hok is meegegaan – ’t is half 12 geworden – ik ben in ’t Propaganda Comité voor de verkiezingen – Deze partij is een soort voortzetting van E.D.D.  – die hier opgedoekt werd. Er staan 2 Vivos leden no. 3 en 4 op deze lijst, enig – en we vingen daarnet alle aanwezige dames ± 6 voor onze Ver. v. Vrouwenbelangen. – Anneke is ’t er niet mee eens dat ik me op dit pad begeef – maar ik ben nu eenmaal fel enthousiast voor de rechten van de vrouw! – Ik was al 2 ochtenden gezellig bij Zus Anne – Thijs knapt zienderogen op gelukkig, hij heeft het wel nodig. Vrijdag gaat Thijs mee naar de Loge en komt A. bij mij, daarna eten ze samen hier. Ze zagen ons huis nog niet. – Jullie weet ook nog niet dat we een telefoon hebben 3150. Hok zocht dit nummer uit als makkelijk onthoudbaar, de laatste 2 cijfers althans. Axel en Lisa zijn nog steeds enthousiast als ze de naam Wytje en Menno maar horen - vooral met Wyt zijn ze bevriend. – Tineke is precies als op die vergroting van haar eerste verjaardag – ze is zo lang als Lisa bijna. Dag engeltjes - volgende keer langer 

Omhelsd, Eida. [3]

HOK

G. Eida is zeer ingenomen met het aanzoek dat haar is gedaan. Helaas kan zij er niet op ingaan. De zgn. Democratische partij die haar gaarne als vertegenwoordigster in de Gemeenteraad wil hebben, wordt geleid door mensen die bekend staan om hun rode gezindheid. De artikelen in hun tijdschrift “Kritiek en Opbouw” zijn naar onze mening zeer goed. Een der hoofdredacteuren heeft ook de Indische “Eenheid door Democratie” geleid. Waarschijnlijk is deze nieuwe partij een voortzetting daarvan. – De a.s. gemeenteraadsverkiezingen hebben de gemoederen der Bandoengse dames in beweging gebracht. Elke partij schijnt dames op haar lijst te zetten. Ik ben erg benieuwd wat het resultaat zal zijn. Eida mag, hoe dan ook, niet op de lijst der Democratische partij geplaatst worden, omdat zij de Europese bevolkingsgroep niet mag vertegenwoordigen. – Anneke en Thijs heb ik even gezien op de avond van hun aankomst. Ik heb nog geen gelegenheid gehad ze bij daglicht te zien. Het is anders geen mooi vakantieweer. De Oostmoesson laat nog altijd op zich wachten. – Ons huis is nog altijd niet klaar. De schilderijen hangen nog niet eens. En we missen nog altijd stukken van onze inboedel. 

Dag Hok.

D A   G    O  O  M  I O P A

A X E L L I S A

EIDA

Lieverdjes –

Wat fijn zitten we hier weer met ons eigen boeltje om ons heen – alles staat nog wel niet zoals het moet, maar we schieten aardig in de richting! Vanmiddag waren we een uur lang bezig met het plaatsen en verplaatsen tot in het oneindige van de meubels, maar het slot is niet alleen bevredigend, maar zelfs geslaagd! Je moet weten dat onze zitkamer de kleinste kamer is van de 3: eet-, kantoor-, zitkamer, en ik voor mij had al uitgemaakt dat we die kleinste kamer kantoor zouden maken, maar alles en alles tezamen genomen en gewogen hebben we toch maar zo besloten en het is toch aardig geworden. Mijn schrikbeeld was een kamer met in het midden een recht zitje met 4 stoelen, zo echt fantasieloos is dat en nu vormen de boekenkast en de divan een integrerend deel van het geheel. – Vrijdag zijn we in dit huis gegaan maar de vorige dag bleek nadat het huis leeg was, dat het er helemaal niet netjes uitzag en alle muren nieuw calcarium moesten hebben en de buitenmuren gekalkt en het houtwerk opgeverfd moest worden. Maar we hebben ondanks de werklui ons boeltje in het huis kunnen zetten en vandaag zijn ze klaargekomen en wij ook een eind op dreef. Toen de boel werd uitgeladen hadden we 2 bezoekers: Jo Waal en Van der Pijl, die de nodige opmerkingen hadden over het uitzicht van alles wat van de vrachtauto’s werd afgeladen. Overal zat lagen vuil op en wat ze opgeslagen hadden was voor ons nog een verrassing, die niet altijd prettig bleek. Hoe het zij, we hadden veel pret en lieten alles kalmpjes neerzetten, waar we toen dachten dat het het best was – de volgende morgen vond Hok het zo niet goed geplaatst en besloten we alles te veranderen: de studeer- werd eetkamer – deze zitkamer – deze kantoor – je snapt dat we weer koelies nodig hadden voor het verplaatsen van al onze zware meubels en dat gebeurde nu, vanmorgen. – We hebben nog lang niet alles teruggevonden o.a. m’n mooie witte pot van Ger is er niet en 7 dekens en 2 tafeltjes en al onze 18 messen! Ondanks dat stuurden de verhuizers kalm de rekening daarnet, maar we [2] kunnen dat moeilijk accepteren. Het is natuurlijk mogelijk dat de heer Moll allerlei heeft meegenomen zoals hij ook veel achterliet dat zijn vrouw toebehoorde – Ik heb bv. een hoeveelheid pannen teruggevonden en glaswerk voldoende voor 3 gezinnen! – Onze voorkamerstoelen zijn erg leuk geworden, je zit er nu werkelijk voor je plezier in en we hebben enorm veel plezier van alle lampen vooral van die mooie die Hok van jullie kreeg, die verlicht deze brief en dan die vaaslamp is een genot en geeft heerlijk licht. Axel zei je moet schrijven van de lampen en dat de meubels mooi zwart zijn en van de piano en van alles, de groeten aan Opa en Oma, waarop Lisa verbeterde Omie heet-ie! – Axel is zoals een kind moet zijn, conservatief; toen we vanmorgen alle kamers verzet hadden zei hij wat ís het hier lelijk, het was vanmorgen toch mooi! Maar beiden helpen ze vol enthousiasme dragen wat verplaatst moet. – Van de kist van de Bijenkorf kwam alles schitterend over, alleen stuurden ze maar 11 van de 12 .....glazen merk: Dominant half satiné, hoogte 8 cm en van een vleesschaaltje van het gouden ontbijtservies is een schilfer af, verder alles prachtig. Zou je even willen reclameren, ze kunnen dan eventueel de witte beeldjes die je uitzoekt mee verpakken. Misschien heeft Emy nog plaats, dat weet ze pas de laatste week maar dan kan ze de Bijenkorf nog waarschuwen want die mag tot de laatste dag naar boord brengen. Het kleed van Pander zal 0,1 m² innemen dus dat is ongeveer niets – het motief dat we namen is zoiets met losse figuren erin [Tekening motief vloerkleed]; datgene dat Hok mooi vond is meer van aaneengesloten figuren – Marokkaans is het, witte ondergrond met bruin-grijze figuren – hebben ze dit niet voorradig in 1½ x 2 m, neem dan maar die derde soort, ik weet alleen niet meer hoe die eruit zag – Het ontbijt-servies is knalgeel met bladermotief in de randen er staat onderop “Balmoral Castle Pottery” tot mijn schrik – ik kocht het voor Gouda aardewerk[1]. – Fijn dat jullie naar Groningen gaan, ik hoop dat je deze boodschappen voor elkaar krijgt vóór die tijd, maar overhaast je niet, heb je geen tijd, laat het dan maar, anders gaarne – je kunt de Bijenkorf vragen hoeveel plaats het kistje inneemt en het Emy opgeven – het geheel zal misschien 2/10 zijn, nogal bescheiden! –Een hele brief over ons huis! En nu is Anneke nog in Batavia. Ik zal haar de brief opsturen – hopelijk komt ze woensdag. – We krijgen morgenochtend een telefoon – Hok wil zich niet afzonderen van de wereld en mij met m’n vriendinnen laten keuvelen!

Dag engeltjes, erg omhelsd door Axel Lisa en mijzelf,

Eida.

Heel veel kusjes kusjes kusjes zei Axel!

[Randje pag. 1]

Gaarne ook zo’n witte pul als van Ger ±. – Mocht Emy de 26e al uit Marseille gaan, zal het wel erg op het laastste nippertje zijn maar Pander en de Bijenkorf kunnen ’t best in 1 dag verpakken , zie maar eens – anders moet het maar als postpakket of vrachtgoed. Dag!

[3]

HOK

G. We zitten in ons nieuwe huis aan de Van Hoytemaweg. Op de dag der verhuizing waren Axel en Lisa voor de hele dag bij de Linns. Hun eerste kennismaking met het huis was: “Wie heeft die rommel gemaakt?” (Axel). :”Ik vind het geen leuk huis” (Lisa). Inderdaad was het een rommel; nu is het dat trouwens nog. Onze meubels werden gebracht, toen het huis nog nieuw gekalkt en geverfd moest worden. De meubels kwamen bij stukje en beetjes binnen; alles lag overhoop. Dus beide kinderen hadden gelijk. Nu is het verven achter de rug. Axel merkte vandaag op, dat we ook nieuwe pannen op ’t huis moesten vragen, daar men anders niet zien kon dat het huis nieuw is. – Onze nadere kennismaking met de woning is niet meegevallen. De ontwerper van het huis moet een uiterst onhandige man geweest zijn; want het is werkelijk het toppunt van linksheid wat uit alles blijkt, zowel uit de grote lijn als uit de details! Maar het uitzicht is prachtig. Normale bouwers zouden een ruim terras en open-slaande deuren hebben geplaatst, maar neen, we hebben wel drie terrassen bij het huis, maar deze zijn juist zo gebouwd dat men er geen gezellig zitje kan plaatsen. De kamers hebben niet voldoende muurvlakte; dat zou er geweest zijn, wanneer de vaste wastafels, of ramen ergens anders waren aangezet. Om de luiken der slaapkamers te openen, zijn minsten vier espagnoletten of krukken te behandelen, etc. etc. We hebben nu een huis met 7 woon- of slaapkamers, maar de meubels die we in de 5- kamerige woning aan de Berlageweg hadden, kunnen we er niet helemaal naar onze zin in geplaatst krijgen!! Nu zitten we nog te puzzelen over de piano. Na heel veel overleggen hebben we eindelijk de voorkamer en studeerkamer [4] naar onze zin gekregen. Het oorspronkelijke plan van indeling hebben we niet kunnen handhaven, anders was mijn studeerkamer juist de kamer waar ieder doorheen moet. – Onze meubels en andere stukken van huisinrichting zijn ongelooflijk verwaarloosd geweest. Veel is bovendien weg of stuk. Het was een treurig zootje! Alles moet opgeknapt worden en er zullen heel veel dingetjes nieuw aangeschaft moeten worden, vooral kunstvoorwerpjes – Ons Marokkaans tapijt ligt op de grond. Het ziet er goed uit. Onze vroegere kleden mogen we wegdoen. Zij zien er zo groezelig uit. Ons mooie divankleed, waarvoor u nog zoveel invoerrecht hebt moeten betalen is nog niet teruggevonden! Onze messen zijn spoorloos verdwenen. Zo zou ik verder kunnen treuren, indien we nu niet genoten van de stilte om ons, van de ruimte, van het zachte licht van de prachtige bureaulamp en andere middelen van indirecte verlichting, en van de huiselijke sfeer, ondanks de rommel, die er nog overal is, en de gapend lege boekenkasten. Dus tevreden zijn wij toch, en verbazen ons alleen over de onhandige ontwerper, die ons nu zo aan het puzzelen heeft gezet. – Zoudt u voor ons nog willen kopen en zo mogelijk aan Emy meegeven, we betalen gaarne de eventuele overvracht:

1 Marokkaans kleed van 1,5 x 2 meter. We kochten er één van 2 x 3 (type 5560, de ref. letter van de nota is H; de nota werd voldaan op 16/3 ’38). Gaarne nu een andere tekening dan die we reeds hebben. Moeder herinnert zich wel dat de uiteindelijke keuze ging tussen twee typen, een vrolijke en een “gekledere”. De vrolijke werd toen gekozen. Nu zouden we graag de gekledere willen hebben, het is voor de studeerkamer. – Dan een drie of vier kunstvoorwerpjes van wit porselein of matglas. Het mag tot ongeveer 15 cm lang of hoog zijn, bijv. een hert of veulen of ook een Mariabeeld of ander beeld van mat geslepen glas, zo mogelijk met een lichtje in het houten voetje. U zoudt het bij de Bijenkorf kunnen bestellen, die moeten ons toch nog wat sturen van het glaswerk dat we kochten, zie Eida’s brief. Ons moederschapsnede is ook al weg!. Ons Dinant belletje ook!!

Bij voorbaat erg bedankt,

Dag Hok.

EIDA

27 juni ‘38

Geliefden –

Allereerst bedankt voor de vlekkenlijst waarmee ik erg blij ben – ik heb hem nog niet bestudeerd, maar na 1 juli als ik weer een huishouding heb, zal hij me goed te pas komen. – We hebben deze week besloten Axel op de Montessorischool te laten. De leidster voor de eerste en tweede klas is daar verbazend aardig en ook Hok beviel ze goed, toen ze bij ons kwam theedrinken. We vonden het vervelend hem weer te laten afschrijven van de Schoolvereniging, waar die maçon schoolhoofd is, maar hij was zo aardig en zei dat onze kinderen het beste waren wat we hadden en dat we met hen moeten doen wat ons het allerbeste dunkt. Hij zou Axel alsnog met open armen ontvangen, mocht de Montessori ons tegenvallen – ik vind het een fijne opvatting en ben erg blij dat Hok de toestemming gegeven heeft, want ik persoonlijk ben altijd meer tot het individueel onderwijs geneigd geweest. – Axel zelf nam ik even mee naar die Schoolvereniging – hij bekeek de school en zei, ik wil hier niet naar school – ik vind onze juffie met de blauwe jurk veel liever! Die juffrouw van de kleuterklas draagt inderdaad meestal lichtblauw! Dus in alle opzichten lijkt het mooi. – We genoten erg van Theo van der Pas  – ’t is werkelijk meer dan zonde dat ze hem niet voor Nederland hebben weten te bewaren. We hoorden nieuwe muziek van Van den Sigtenhorst Meyer, die ons erg kon bekoren. – Vrijdagavond hadden we een langdurige vergadering van de “Vrouwenbelangen”. Er waren 4 hoofdbestuursleden overgekomen. Ze hadden hier een onsympathiek bestuur verwacht, maar dat viel ze mee! Er is nl. een geweldige kwestie geweest dat de presidente van ons H.B. kandidaat voor de Volksraad was gesteld door de Vaderlandse Club, maar dat ze ’t niet geworden is doordat de presidente v.d. afd. Bandoeng geen mond ter harer gunste opendeed, en de volgende dag zelf in de krant voor Volksraadslid genoemd werd! Een figuur natuurlijk. Deze dame is maar 1 maand presidente van Bandoeng geweest en gaat morgen met verlof en het viel het H.B. erg mee dat wij het met die houding allerminst [2] eens waren. Alles verliep uitstekend – Maar het voorstel van Tante Masje om het maandblad uit Holland te betrekken had geen kans, doordat we het hier veel goedkoper kunnen krijgen en dat toch maar een noodmaatregel zou zijn daar Indisch nieuws voor hier natuurlijk belangrijker is. De Vereniging schijnt vooruit te gaan, vermoedelijk hebben we ± 250 leden, dus dat gaat. We zullen nu beter propaganda gaan voeren. Ik denk dat ik een gedeelte van het secretariaat krijg over een tijdje. – Vanmorgen bestelde ik het kinderbed voor Tineke, vrijdag komen ze al en gaan wij ook een eindje hogerop. Zondag waren we de hele morgen bezig met het uitzoeken van de stoelbekleding. Het is niet zo eenvoudig daar we ons vloerkleed en de groene gordijnen erbij moesten nemen. Hok ontbolsterde het vloerkleed, dat Pander prachtig verpakte en zo konden we mooi onze keus doen. De rugleuningen van de grote stoelen worden nu ook bekleed – als we het goed  krijgen, krijg je een staaltje. – In de babytafel komt een hangkastje voor Lisa’s a.s. jurken! We kunnen dat meubel dan weer goed gebruiken. – Een enorm werk zal het zijn om alles te verven – ik stel me voor de slaapkamer helemaal in geel te houden, misschien voor de kinderen met een blauwe bies hier en daar. – Hok is nu bezig een 3-persoons bank te ontwerpen, een mengsel van allerlei plaatjes die we hebben. – We zijn het alleen niet eens over de indeling van het huis, daar er geen uitgesproken studeerkamer is, erg lastig. – In onze a.s. tuin staat een hoge radiomast, of er een radio aan te pas zal komen, is evenwel nog de vraag. We zijn er niets om verlegen voorlopig. – Van Em niets meer gehoord sinds ze met vakantie is, gelukkig dat Vader over haar schreef en dat het vervolg in Sitoe Goenoeng beter was dan het begin. – Veel dank voor de ogengymnastiek regels. – Na de verhuizing hoop ik ze toe te passen – alles stellen we tot na 1 juli uit, maar hoeveel dagen het “na” zal zijn, is onbekend! – Merkwaardige gewaarwording die aardbeving – wij beleefden nog nooit zoiets. – Gelukgewenst met 30 juni en het einde van de schoonmaak – gelukkig dat Lisa geen plas in je schone gangen kan doen zoals vanmiddag liefst in een tapijtenwinkel. Goddank, had ze een stukje tegelvloer ervoor uitgezocht! Ze had nl. al veel eerder gezegd dat ze nodig moest maar ik had er niet meer aan gedacht. – De “Vrouwenbelangen” is inderdaad de vroegere Vrouwenkiesrechtvereniging, nu hebben we dezelfde naam als de Hollandse vereniging. Ik zit niet in de redactie, alleen maar in ’t bestuur. – De redactie zetelt in Batavia, iets voor Em! Alvast bedankt voor de maandbladen. – Je hebt Betsy Thung dus al bij je gehad. – Wat enig dat Eid op de jubileumfilm voorkomt – omhels haar en Lou eens van ons, ook Oom Ben. Excuus voor de Hollandse postzegels. We hadden geen postzegels meer in huis die avond en vonden er nog enige in een hoekje – ik wist niet dat het Hollandse waren, lette er niet op. 

Dag erg omhelsd 

Eida. [3]

HOK

G. In de afgelopen week zijn we viermaal met Axel naar de tandarts geweest. Hij kreeg het zeer te kwaad met abcessen in de wortels van zijn kiezen. De pijn komt zeer plotseling op en dan krimpt hij van de pijn. Twee keer was het ’s nachts, zodat hij niet direct geholpen kon worden. Gelukkig dat het gemakkelijk te verhelpen is. Het abces moet een uitweg krijgen en de pijn is dan direct over. Maar dit alles is slechts lapmiddel. De kiezen moeten er op den duur uit; maar we wachten er maar zolang mogelijk mee, om zijn blijvend gebit niet schots en scheef te laten groeien. Ikzelf ben ook al verschillende malen onder tandheelkundige behandeling geweest in deze twee maanden. We leven toch al ver boven ons inkomen, zodat een tientje meer of minder niets betekent! – Vrijdag verhuizen we onze meubels naar het nieuwe huis. Wanneer we helemaal ingericht zijn, weer ik niet. Het zal wel erg druk zijn. We zijn het nog altijd niet eens hoe het huis ingedeeld moet worden. Eida wil van de [4] erkerkamer de studeerkamer maken. Helaas is die kamer als eetkamer geprojecteerd, zodat bij ieder andere indeling de bedienden én het eten door de studeerkamer moeten, om in de andere kamers te komen. – 

Ons nieuwe meubelstuk krijgt ongeveer dit uiterlijk, kleur zwart, bekleding licht.

[Tekeningen 3-zits bank met zijkastjesgrote stoelen na de verbouwing]

Links een kast voor drank en rechts voor koekjes e.d. 

[Tekening stoelen “onze grote stoelen na de verbouwing”]

Ik hoop dat onze nu verbouwde grote stoelen er niet iel bij afsteken. 

De kastjes links en rechts worden er los aangezet, zodat ze als afzonderlijke meubels te gebruiken zullen zijn. 

Dag Hok.

EIDA

20 juni ‘38

Lieverdjes –

Nu is het alweer 1 jaar geleden dat we aan boord gingen naar jullie toe, het lijkt me overigens oneindig lang geleden, iets waarop je zo in de verte terugkijkt. De tijd in Den Haag ligt nog dichtbij en ook de kinderen, vooral Lisa, voelen dat evenzo. Over Omie, Opa en tante Hartingh vertelt ze aan iedereen, Zuster Isabel van Borromeus Ziekenhuis moest er ook direct van horen en alle mensen van de hotelkamers in onze tuin zijn volkomen op de hoogte. Ze vechten allemaal om haar aandacht, de jongens van 6 tot 14 en de meisjes evenzo. Met haar handen op de rug houdt ze hele verhalen of ze zingt liederen. Het meest in trek is op ’t ogenblik “Zie de maan schijnt door de bomen” en “O wat zijn we heden blij, Opa is jarig”, daarna komen nog anderen aan de beurt om jarig te zijn, maar Opa altijd eerst. Van taartjes houdt ze veel en soms zegt ze dank je wel hoor Omie, heélijk! En ze telefoneert met het zalmkleurige toestelletje geregeld met jullie. Vanmorgen was Axel aan het zeuren om pudding – ik negeerde hem over zijn toontje, maar hij wilde het niet laten en was een tijd lang zo bezig. Lisa nam de hoorn en zei: “Axel is vervelend ----- ja – ja – pak slaag maar --- ja –  ja – heélijk hoor – dáág.” – Het is kostelijk om aan te horen. Je zou zweren dat zijzelf een antwoord hoort want ze wacht echt telkens een tijdje tot ze weer wat zegt. – Mijn nieuwe vriendin Thea Hermans van Vivos en Vrouwenbelangen ligt sinds een week in Borromeus. Zij is stapelgek op Lisa; terwijl ze anders over ’t algemeen niet dol op kinderen is, kan ze van Lisa maar niet genoeg krijgen. Ik bezocht haar een paar maal met Lisa, die direct verdween in de kamer ernaast waar een jongeman alleen lag, die dolgelukkig met haar was en allerlei voor haar maakte van kranten e.d. Voor de Zuster zong ze van “Zie de maan”, ze houdt heel goed toon. – Axel is momenteel in een heel moeilijke periode, hij wordt brutaal “je bent gek” e.d. en is ontzettend humeurig. Het moeilijke is voor ons om er niet driftig van te worden en het niet te zwaar te nemen, maar liever met een grapje af te doen. Hij vindt het erg grappig als je vraagt “waar is je vriendelijke gezicht, je Omie gezicht?” En als hij niet op wil schieten met uitkleden moet je vragen of hij nog kan toveren dat hij over zoveel tellen klaar is. Het is niet eenvoudig hem evenwichtig op te voeden dat is zeker. – Schreef ik jullie niet dat ik bestuurslid ben geworden van de Ver. voor Vrouwenbelangen, maar geweigerd heb presidente te worden? – We hebben gelukkig een geschikte gevonden, tevens Vivoslid, zodat we nog met z’n drieën, ook Thea Hermans, als Vivos leden in de Vrouwenbelangen zitten. De “Vaderlandse Club” heeft ook een Vivos lid voor de Volksraad kandidaat gesteld, weer een ander. – Ik heb gelezen dat er een Inheemse vrouw in de Gemeenteraad zal komen, Emma geheten; ik ben benieuwd wie er nu van de Hollandsen zal in komen, ik gelukkig niet!!  – Net een brief van Zuster Anna of ik een bed voor Tineke voor haar vakantieverblijf [2] wil huren – Het is onzinnig zo druk ik het alweer heb tegenwoordig – de hele morgen ren is van de één naar de ander en nooit kom ik klaar! Ondertussen heb ik geboft met een baboe die machine kan naaien en kans zag om 2 broekjes, die ik voor Axel knipte, in elkaar te zetten, eventjes tussen haar andere werk door – het is een bijzonder mens vooral wat betreft naaien, ze kan nu ook m’n ladders in m’n zijden kousen ophalen met de haakpen met de haak! – We hebben plannen om Axel toch op de Montessorischool te laten met de nieuwe cursus – de leidster staat me erg goed aan en Hok heeft ook gunstige inlichtingen gekregen – het lijkt me zo jammer wanneer Axel met z’n goed verstand wordt belemmerd in zijn vooruitgang door langzame kinderen die je toch altijd in zo’n klas van 30 hebt. Vanmiddag zou de leidster bij ons op de thee gekomen zijn, maar ze heeft het blijkbaar vergeten, heel merkwaardig (zij is ook Vivos lid). Misschien had ze een hockeymatch vanmiddag! – Wat ontzettend dat Jan Hupkes alweer ontslagen is, die arme Lien ook. – Er is inderdaad een hotelletje halverwege de Prahoe bij Wattis, waar de Pimmen ook enige vakanties doorgebracht hebben. Ditmaal hebben we van de Pimmen niet eens een welkomstgroet gehad, merkwaardig, hoewel we toch afscheid van hen genomen hebben verleden jaar. – Emy en Jan zijn dus vandaag aan boord gegaan, of de volgende maand? We zullen hier maar een vloerkleed kopen. – Anneke heeft een bezoek gehad van Dien en Nico, grappig – ik moet dus wachten tot ze terugkomen – wie weet is er dan gelegenheid ze te ontmoeten. Je zult de kleine Joke dus weleens in Lisa’s manteltje zien verschijnen – ik ben benieuwd of ze er ook zo gracieus in zal uitzien! – Je ziet dat Annie Biegel inderdaad kwaad was. Maar dat Hok wist dat ze iets te bespreken had, is niet zomaar dat het onhebbelijk was, dat hij niet is gegaan, vond ik direct ook. Het zit haar dus hoog! Vervelend – ik houd er niet van de mensen onaangenaam te stemmen, maar maak jullie het dan maar weer goed! – Anneke komt in Bandoengde dag van onze verhuizing. De eerste dagen zullen we haar niet veel zien. Ik heb m’n gordijnen nu gemeten en heb nog genoeg voorlopig – we kunnen trouwens nog altijd veranderen wat ons niet bevalt. We moeten gauw een stoelbekleding uitzoeken, wel gezellig werk, weer wat nieuws te maken. We zijn benieuwd hoe al het Hollandse spul hier zal uitkomen – De naaimachine is keurig geconserveerd – hij loopt geruisloos, keurig –

Dag omhelsd Eida. [3]

HOK

G. De straat waar we komen te wonen, heet Van Hoytemaweg 4. Begin van de vorige week hebben we enige meubelstukken naar de meubelmaker laten brengen om hen wat op te knappen. Over een tien dagen trekken we van Lux Vincent weg. Het zal dan nog wel enige tijd duren voordat we absoluut op orde zijn. We zullen ook nieuwe meubels moeten laten maken, eventueel op een vendu kopen. Maar daarmee wachten we tot we precies weten wat er nodig is en welke maten de nieuwe huisraad moet hebben. – Axel moet nog heel wat leren voor hij een prettige broer is. Lisa is nog steeds het ideaal kindje, dat de vriendelijkheid en hulpvaardigheid in persoon is. Vandaag leerde ik haar Axel’s autoped te besturen. Zij gilde van plezier, maar zij was nog erg bang om los te gaan. – Hier is het nog altijd de Westmoesson. De droge tijd mag wel [4] komen, zo zoetjes aan. Van tijd tot tijd is het erg broeierig. Ik heb me een garderobe aangeschaft. Het was hoognodig. Alles was wat krap geworden en bovendien versleten. Nu heb ik ook een sportjas. – De bedragen die Tante Lous per 1 juli moet ontvangen zijn: voor polis 421810 ƒ 79,31 en voor polis 421939 ƒ 10,82, totaal ƒ 90,13. We geven per jaar ƒ 860.- voor levensverzekering uit! Bedankt bij voorbaat voor het gireren van dat bedrag. – Karja terug. Die is nu zonder werk. Verder komt ook Tommy terug, hetgeen de tegenwoordige verzorgster zeer spijt.

Erg bedankt voor het doorsturen van de post.

Dag Hok.

EIDA

Lieverdjes –

Erg veel dank voor alle mooie postzegels die we kregen en ook voor het beeldige blauw met terra staaltje – het zal zeker een enig leuk complet zijn en volkomen volmaakt met handschoenen en schoenen, keurig! Een kiekje zou beslist niet overbodig zijn – We kijken met zoveel plezier steeds naar Moeder’s foto’s, Lisa zei gister tegen Riek Heyrmans die hier was, kijk Omie lacht. Ze was trouwens deze week opeens met haar gedachten in Holland, ze verlangt beslist af en toe naar alles. Ik schreef een heel verhaal op dat ze aan ’t ontbijt tegen me hield nadat Axel en Hok al weg waren. Eerst toen Axel er nog was en haar sloeg (ze maken natuurlijk nogal eens ruzie!) zei ze opeens: “ik zal Omie zeggen dat Axel geslagen heb”. En blijkbaar ging toen haar Holland deurtje open en begon ze: “Omie en tante heb schoentjes voor Lisa gekocht en een truitje – wij krijgt altijd paaseitjes van Omie, die moet je niet stuk gooien, dan is Omie boos (weet je nog dat Hok haar paasei brak uit het eierdopje?). Is tante en Omie en Opa in Holland? En Opa heb divan en kussentje en deken en Opa gooit melk om helemaal over de grond – moet je niet doen, jammer moet je weer allemaal nieuwe kopen. Dan gaat ik boodschappen doen met tante, koekjes kopen en groente”. En tenslotte “ik wil naar Omie toe, gaan we straks naar Opa en Omie met de auto – o, een ander keertje!” – Vind je niet enig, ik haalde gauw m’n schrijfblok om alles op te schrijven voor jullie. ’t Is zo’n geweldige kletskous, een dierbaar hummeltje – Ons buurjongetje van 6 jaar, is niet van haar af te slaan, als ze eet, aangekleed of gebaad wordt, hij is er steeds bij en als ze gaan spelen, mag hij haar op de autoped nemen of haar in ’t wagentje voortduwen – Vanmorgen waren we op Jan Schüller’s verjaardag op Maswati en daar was Robert Jan al even blij met Lisa. Jan was net op zondag jarig en we moesten tóch eens naar ze toe, dus was dit een geschikte gelegenheid. Ze hielden ons te eten, zodat we pas om half 4 thuiskwamen. Lisa sliep vast en verder in bed en later speelden we ganzenbord ter ere van de zondagavond. – Het was heel gezellig bij de Schüllers – Jan is bijzonder aardig en zo’n echt gezellige man, als je er weinig hebt. Ik mag Annie trouwens ook wel, ze is een aardige gastvrouw en zeer onderhoudend – Voor ons nieuwe huis krijgen we weer allerlei bloemstekken van hen, Jan heeft een schitterende boom gemaakt met allerlei kleuren kembang sepatoe door “oculatie”, van roze-zalm-tot donkerrood – enig staat dat. – Riek is dus in Bandoeng – ze blijft een volle maand alleen, terwijl ze Henkje naar boven naar familie stuurt. Ze maakt het best – gistermorgen was ze bij me en ’t was net of we elkaar de vorige dag nog gesproken hadden, erg genoeglijk, Henkje is al zoveel normaler. Hij speelde erg verrukt met Lisa en was niet meer zo bang als vroeger, opvallend beter; ze hebben een huis in Batavia voor 15 juli, haar kind zal ze dus daár krijgen in november geloof ik. – Dat flesje dat ik bij Moeder achterliet, is inderdaad kamferspiritus maar een 10% oplossing en het is dus niet, wat erop staat. Als je nooit kamfer- [2] spiritus gebruikt, kun je ’t beter weggooien. Volgens Anthony Gardner was het niet goed voor de huid, het maakt te perkamentachtig. – Ik was voor ’t eerst sinds 4 april weer bij de kapper en m’n golf zit er nog zo schitterend in, ik ben echt blij dat ik ondanks al jullie tegenstand (!!) nog de permanent bij De Weert liet maken. Een vroegere leerling van hem heeft me hier geknipt en gegolfd en heel netjes naar mijn aanwijzingen, maar hij haalt toch niet bij z’n vroegere baas!!, maar ik zie er weer netjes uit. Golven en krullen maken kan ik zelf haast even goed! – Inderdaad zal ik langzamerhand wel het secretariaat van de Vrouwenbelangen krijgen – ik houd het nog op een afstand tot na 1 augustus! – Dinsdag zullen we alles laten opnemen wat aan onze meubels veranderd en hersteld moet worden, het lijkt me heerlijk, wanneer alles klaar is, als we in ons huis gaan. – Ik kreeg ook het aprilnummer van Vrouw en Gemeenschap, februari heb ik toen teruggestuurd en maart heb ik dus niet gehad – maar enfin laten we dan maar tot 1 juni wachten. Gaarne zou ik het jouwe krijgen en ook lezen! – Van de mooie fluwelen jurk, die jullie menigmaal meemaakten, liet ik de verlengde mouwen weer afhalen, hij is nu heel geschikt voor hier. Morgenavond eet ik erin bij de Süverkropp’s waar Riek logeert. Ik zal vermoedelijk niet naar Batavia gaan, ik stuurde Dien een koffer met kleren, o.a. ook het beeldschone roze pakje van Lisa – het broekje is heus nog heel goed hoor Mam, alleen de knie was stuk, maar die repareerden we netjes, het voetstuk is ook weer helemaal goed; brei maar liever die broekjes voor Lisa! Mevr. v. Gilse zal ze ook maken. Ik heb nl. voor Lisa ± 4 broekjes van Riek, die ze eigenlijk terug moet hebben, maar ze zei me ze maar te houden omdat haar schoonmoeder toch graag iets voor de baby wilde breien en mooi broekjes kan maken. Maar het zijn allemaal blauwe en nu ben ik om lichte verlegen, wit of roze, maar Marijke gaat natuurlijk voor omdat die gauw jarig is, hè. – Fijn dat Ovomaltine zo goed helpt en ’t is ook heel lekker, dat is dubbel prettig, en de pols is dus al goed of althans veel beter. – Hok maakte al kennis met Raven – voor 2 weken kregen ze een baby. – Elly Linn vond de Gerzon handschoenen erg bijzonder – ik ben benieuwd hoe zij ze zal gebruiken. – Nee ik zei al tegen belangstellenden dat Juffr. Harting niet meer wil, maar misschien later, als de kraamverpleging niets oplevert. We zijn nog dankbaar dat we haar gehad hebben. – We schreven toch al dat Tommy Hok eerst niet herkende, omdat hij niet tegen het dier sprak – later kwamen we allemaal samen en riepen luid en enthousiast en toen gilde ze weer zo enthousiast als vroeger, wanneer we thuiskwamen – Maar het is een allemansvriend dus je weet nooit of het heus herkenning was. – Axel was daarnet in tranen dat Lisa met ganzenbord de pot won en Lisa is even enthousiast wie het ook wint en Axel tracht de dobbelstenen zó neer te leggen dat hij niet op vervelende plaatsen komt, maar het succes is, dat hij steeds in de gevangenis terecht komt. – Als het meer gebeurt, zal hij het wel geen leuk spel meer vinden. – We zullen afwisselen met “dubbel blank” – heb je daar de lettertjes nog van? Ze zouden ook als drukwerk verstuurd kunnen worden. – Zus Aleid heeft ook nog een mooie Ceylon postzegel op een briefkaart, als je haar eens spreekt. Dag omhelsd

Eida. 

– Coletje  schreef een mooie brief aan ’t bestuur v.d. Vrouwenbelangen met het bewijs uit de Bijbel dat vrouwen gelijkwaardig bedoeld waren aan de man en dat het feminisme dus goed was. Ik sprak haar nog niet, ze weet zeker nog niet dat we er zijn en ons adres ook niet. [3]

HOK

13 juni ‘38

G.

Erg bedankt voor de toezending van de kwitantie van de Nationale. Hierbij die kwitantie retour, met het vriendelijke verzoek het bedrag op uw giro te laten overschrijven; en van dat bedrag op 1 juli aan tante Lous de premie te willen betalen, van de polissen, die dan betaald moeten worden (± ƒ 88.-). Het juiste bedrag van de premie zal ik u in een volgende brief schrijven. De premie die op 1 juni betaald moet worden (± ƒ 104.-) heb ik reeds door de bank laten sturen (dus deze maand hoeft niets betaald te worden!) –

Verder te willen zenden per giro aan Macson & Cie, 120 Bd St Germain, Paris (6e) een bedrag van 376 frcs fr (Giro no. 599 Paris) en bij de mededelingen te schrijven: “Souscription: Roman , Ammonites Jurassiques et Crétasées, frais d’envoie y enclus. Commande de Dr. Tan Sin Hok, Bandoeng (Java) en het hierbij ingesloten inschrijvingsbiljet te versturen. Bij voorbaat hartelijk dank. – De rest van het bedrag houdt u maar in bewaring. We hebben toch nog schuld bij u. [4] Fijn dat Moeder weer zover opgeknapt is. Ik hoop dat ze nu al weer helemaal in orde is. Het huis zal nu wel perfect in orde zijn, en vooral Vader’s studeerkamer, waar nu zoveel meer ruimte is. – We zijn al druk bezig met de voorbereidingen voor de verhuizing op 1 juli a.s.

De brief moet nu gauw weg. Dag 

Hok.

EIDA

6 juni ‘38

Lieverdjes –

’t Is tweede Pinksterdag en opeens dringt het tot m’n zondagsgevoel door dat het maandag is en er morgen een brief naar jullie moet – Gelukkig is het kwart vóór 9, zodat er nog tijd is. De Waal´s wilden ons mee naar de Victoria-film hebben, waar de Beatrix doopplechtigheid vooraf wordt gegeven, maar Hok voelt er niets voor en ik heb juist last van m´n ogen enigszins. Meteen een goede gelegenheid om Moeder nog om de ogengymnastiek oefeningen te vragen – Dirk schreef ons zaterdag om één van de Pinksterdagen in Sitoe Goenoeng te komen, maar gezien we uitrekenden dat dat ons minstens ƒ 5.- zou kosten, en we zuinig wilden leven om onze verlofschuld af te betalen, deden we ´t maar niet. Ik had eerst gedacht om dan bij Houw te gaan overnachten omdat Mamma donderdag jarig is en we er dan niet kunnen zijn, maar Hok heeft er tegenzin in zich te verplaatsen en zo gingen we gister niet verder dan Lembang, waar we een eind wandelden, terwijl de kinderen om de beurt op een paard zaten en waar de kinderen later in een zwembad hun bootje lieten varen. Axel is nu werkelijk op de leeftijd om te leren zwemmen. Aan boord dorst hij absoluut niet in ’t water, maar dat is nu helemaal over. Ook bij het baden, is geen watervrees te merken, hij gooit zelfs een gajong  koud water over zich, terwijl een emmer lauw water naast hem staat. Alleen als hij niet lekker is, wil hij niets met water te maken hebben, zoals toen hij de vorige week in bed moest blijven na zijn autoped-val. Zijn hele gezicht is weer volkomen gaaf, op zijn wang heeft hij nieuw roze vel. Maar van zijn wenkbrauw links missen enige haren, een kale plek – we weten niet of die weer zal aangevuld worden. – Aan onze pensionmuren hangen de meest merkwaardige platen – de ergste heeft Hok nu vervangen door de aquarel van Isaac Israëls, die nu mooi boven ons buffet hangt en mooi zou kunnen uitkomen, ware het niet dat het behang zo druk is, dat alles wat fijn is erop misstaat. Des te mooier zullen onze gekalkte muren weer bevallen. Bijna iedereen heeft hier behang, ik verbaas mij erover want dat is toch één van de kenmerken van een Hollands huis geweest – hoe blij waren we in ’t Papaverhof niet met onze gesauste muren! – We hebben voor onze “Vrouwenbelangen” een presidente gevonden, tevens Vivos lid, een heel aardig mens, zodat we nu met ons drieën van de Vivos tegen(!) 3 Indische dames zijn. Een zekere Thea Hermans en ik bevielen elkaar direct erg goed. Ze deed me zo denken aan Annetje Cohen en bleek ook Mr. te zijn en 3 kinderen te hebben!! Nee, zonder gekheid, haar ogen waren net zo grijsblauw als van onze nicht, even klaar als haar gedachten en woorden. Ze zei later “toen ik jou zag, was [2] het me of ik door een “sidder-rog werd gestoken”, een huisuitdrukking bij haar vanwege de biologische voorliefde van haar man. Ze woont in het huis van Lize Reyzer en zover mogelijk weg van onze aanstaande woning, maar nu vlakbij ons pension. – We stelden samen een brief op voor het hoofdbestuur van de Vrouwenbelangen om eens een werkprogramma op te maken – we hebben hier nl. goede reorganisatieplannen. Het Dagblad voelde er nooit voor eens stukken over de Vrouw op te nemen, maar onze nieuwe presidente is hun bijzondere correspondente, zodat alles nu makkelijker zal gaan. Ik vind het eigenlijk erg aardig om daaraan mee te werken, het is in elk geval iets anders dan de IEVA en lang zo moeilijk niet. Het toeval wil dat ik steeds over de IEVA hoor van allerlei mensen, die me vertellen hoe bijzonder Irene toch is, dat ze die school weer helemaal weet óp te werken, die door vorige besturen is verknoeid. Je snapt dat ik niet m’n mond heb kunnen houden en onthullingen me verplicht voelde te doen, die het voetstuk van Irene wel enigszins deden wankelen. Ik heb overigens neiging om haar eens te waarschuwen een andere weg in te slaan want ook in de Vivos wordt al erg tegen haar gemopperd om allerlei dingen waarin zij haar zin doórdreef, tegen de anderen in, die misleidend. Het kan nog erg vervelend voor haar worden, want ze heeft ook naar buiten de naam van Vivos misbruikt, hopelijk is ze handig genoeg zich te herstellen. – Vanavond deden we ganzenbord met de kinderen, toen we net wilden beginnen kwam een kennis binnen, die meedeed en even later kwam Van der Pijl ook, zodat we een heel gezelschap hadden. Axel en Lisa waren geweldig enthousiast en werden hoe langer hoe opgewondener. Lisa zat direct in de gevangenis nadat ze Axel eruit verlost had en was daar even verrukt over als over het gooien alleen al. – Hok won de pot en Axel vond het prachtig – gelukkig want ik had verwacht dat hij het jammer zou vinden dat hij de winnaar niet was. Vandaag was hij weer bijzonder goed in z’n evenwicht. Gister mishandelde hij de baboe, die hij verhinderde Lisa aan te kleden, zodat het schaap na een uur nog naakt zat. Hij had de baboe geslagen, haar baadje gescheurd en haar met stenen gegooid – een misdadiger gewoon. Maar hij zal het nu wel niet meer doen, nadat ik hem deed inzien wat hij er allemaal voor kwaads mee stichtte. Hij leert op school allerlei lelijke scheldwoorden en probeert ze af en toe ook op ons los te laten als “gekke Mamma”, maar dat heb ik direct de kop ingedrukt – We waren vanmorgen in de dierentuin – Lisa vindt de hertjes het liefst en die geeft ze het eten in de mond, maar een aap krijgt niks van haar, ze wil er ook niet lang naar kijken, voelt zich onbehaaglijk, alleen de krokodil, die onbeweeglijk in ’t water lag en een buffel die aan ’t baden was, vond ze een langere blik waard. Axel wilde maar zo gauw mogelijk naar de zandbak! Maar toch vonden ze het heerlijk met een zakje katjang rond te lopen, nadat Lisa enige had uitgedeeld aan de hertjes, zei ze, straks weer hoor hertje, nu Lisa eerst. Ze vond het zo jammer alles weg te geven, net als wij vroeger de olifantendrop! – Fijn dat jullie het huis nu zo mooi verandert, zo echt voor jullie tweeën gemaakt. – Aardig dat jullie Zus Ortt sprak – Cas kwam ons hopeloos nerveus voor, hopelijk knapt hij in Holland ook op. – Vader heeft nu ook weer de laatste loodjes op school en dan fijn vakantie. Ik ben benieuwd wat jullie

[Randje pag. 4]

doen. – Dien komt 1 dag in Batavia, met dezelfde boot uit Soerabaja, ik heb nog een koffer vol kleren – ik denk niet dat ik kan gaan – Dag hoor – 

Omhelsd Eida. [3]

HOK

G. Even een kort episteltje. We hebben vanavond met de kinderen voor het eerst weer geganzenbord. Lisa was ook opgewonden van het gooien van de dobbelstenen. Zij kwam helaas in de gevangenis, maar kreeg als vergoeding wat kaakjes te eten. Axel begrijpt het spel al heel goed. – We hebben voor Axel een plaats besproken op één der  de scholen van de Bandoengse Schoolvereniging. Het is één van de beste scholen van Bandoeng. Het Hoofd ervan ken ik van de maçonnerie. – Axel blijkt al te goedig te zijn voor al de kinderen. Die mogen op zijn autoped en driewieler en per slot van rekening zitten die vriendjes er meer op dan hijzelf. Hij moet wat van zich af leren bijten [EIDA tegenover Lisa is hij anders!]. – Tante Lous liet ik door de bank geld sturen voor één der polissen. Wellicht ontvangt ze het één dezer dagen. De kwitantie moet ze maar per luchtpost sturen. Intussen bedankt voor de kwitantie die u opzond. 

Dag Hok.

EIDA

Sturen jullie geen oude kwitanties in je brieven, we gooien ze zó in de prullenmand en we hebben liever brieven van jullie!

EIDA

27 mei 1938.

Lieverdjes –

Hok is weer naar de Loge, meestal vrijdags, dus is dat geen geschikte schrijfdag voor hem en sturen we de brief met het dinsdagse vliegtuig. – Ik heb al gegeten, ’t is kwart na 8 en ik verwacht een oude kennis, tevens Vivos lid op bezoek. Eergister maakte ik alweer een Vivos avond mee, juist een lustrumviering, 15-jarig bestaan, ik bofte dus dat ik meteen in een feest viel. Het was weer echt gezellig om in die grote kring te worden opgenomen. Irene is presidente en sprak me hartelijk toe, overdreven natuurlijk zoals ze alles zegt, maar in de Vivos kan ik haar toch het meest waarderen, daar is ze op haar best. 

Ja, wij waren ook verbaasd dat Lisa op alle kiekjes de duim in de mond heeft, maar het was tegen twaalven en ze had last van de warmte, haar duim konden we er niet uit krijgen; in de auto naar Buitenzorg daarná sliepen ze beiden en kwamen aldus wakker geschrokken in de tuin van Houw met een daverend slecht humeur daar aan. Direct na het eten was het geheel overigens weer opgefleurd hoewel ze geen van beiden veel anders aten dan rijst. – Op ’t ogenblik krijgen ze elke middag nasi tim, d.w.z. gewoon nat-gekookte rijst en ze zijn er beiden dol op, vooral Lisa heeft het al haast op voor ik de tomaat gesneden heb! Van vlees moet ze niet veel hebben, alleen van rookvlees en balletjes in de soep. Aan haar dieet hoeven we ons helemaal niet meer te storen. Ze krijgt elke morgen een ei en daar verheugt ze zich de hele vorige dag al op: “gaan we weer eier eten?” zegt ze dan verheugd. Ze eet nog steeds met smaak als in Holland, echt fijn is dat. Ze wilde alleen geen korstjes eten maar doet het nu wel om sterke tanden te krijgen en groot te worden. Ze haalde een keer een korstje uit haar mond, bedacht zich, stopte het er weer in en zei: “je bent grote meis van mij” wat ik af en toe tegen haar zeg ter opwekking! Een grapjas is ze nog steeds. Gister reden ze beiden een uur op een paard, plotseling kreeg ze er de smaak van beet, tot nu wilde ze absoluut niet. – Geestig het “veel bewogen” verlof gedemonstreerd door het Duinrellse kiekje! – Die Von Blombergs maakten echt een huwelijksreisje, bekeken Java en Bali met een vaste trip van Cook of een ander. Een andere Duitse, die uitstekend Hollands sprak en met wie wij veel omgingen, deed diezelfde tocht, zonder de [2] Von Blombergs te kennen. We spraken hen helemaal niet, wisselden alleen een groet. Ze hadden niet veel van spionnen leek me. Ze wilden alleen een indruk hebben van Indië, denk ik. – Een goed idee van de Mima om elke dag wat aan de brieven te schrijven; komen onze brieven goed aan met het oog op het beantwoorden, of moeten we een andere dag uitzoeken. Jullie brief krijgen we vrijdagmiddags, antwoorden vrijdag tot maandag en ’t antwoord gaat met het dinsdagvliegtuig; jullie krijgt hem dan maandag en versturen het antwoord zaterdag – Of gaat dat niet zo? – Enig dat Bep je opbelde na haar huwelijksreis – ze schreef me een lange brief, heel wat rustiger dan vroeger, echt fijn. Over de hanen-theemuts schreef ze niet, zeker vergeten. Malie noemt haar dochter ook al Dineke – en Dien heeft een Joke – de P.S. club leeft voort! – Er zijn ontzettend veel mensen die ik noodzakelijk schrijven moet, maar de dag is gauw om en ’s avonds hebben we bezoek, een uitgangetje of lezen we. We hebben nog helemaal geen behoefte aan amusementen – gisteravond wilden kennissen met ons naar de bioscoop maar we deden het niet – maar nu komt “De model echtgenoot” hier – ik herinner me dat dat gezicht van Heinz Rühmann wekenlang bij Bronovo hing – ik ben alweer vergeten hoe die bioscoop heette! – Vanmorgen won ik voor Anneke informatie in naar haar vakantiehuis – Ze wil veel van me lenen, maar ik kan niet bij m’n boel vóór ze alles in ons huis hebben neergezet. Anneke kan beter een hutkoffer vol vooruit sturen – ik zal er haar over schrijven. Het zal gezelliger zijn om zo’n tijd dicht bij elkaar te zitten. – Ik liet bij Em voor Tine die mooie rood-wit-blauw corsage achter – maar Tine schreef er nog niet over – vreemd; misschien weet ze niet van wie ze ’t heeft! – Ik ben zo blij met alles, wat ik in Holland kocht, alleen die beeldige roze zijden hempjes + broekjes van jouw “Corset moderne” rekken na 1 maal dragen volkomen uit en in de was blijven ze zo vormloos,, dat blauwe stel van Gerzon van 55 cent blijft het mooist en toch zo goedkoop. –

30 mei: Axel is te hard met zijn autoped gereden en gemeen gevallen. Vlakbij school terwijl de jongen hem haalde. Hij werd door een Mevrouw in een Opelet[1] thuis-gebracht met een bloedend gezicht en jammerend zonder ophouden. Ik waste zijn wonden met Mercurochroom [3] volgens de nieuwe methode van Moeder zonder uitwassen en er is niets uitgekomen en glad genezen. Hij ziet er alleen als een clown uit met vuurrode plekken op zijn gezicht. Ik gaf hem ½ aspirine om hem te kalmeren. Hij at die dag niets en dagenlang niet. Hij gaf wat over en de dokter zei: 3 dagen in bed houden en dan nog 2 thuis en dan pas naar school – Morgen is dan zijn tweede dag thuis. We zullen nu toch alle moeite voor remmen doen, die erop passen. In Holland hadden ze er nooit van gehoord, maar hier zijn er meer die het nodig gevonden hebben – Als ’t kalf verdronken is – – –  Axel is er overigens niet door afgeschrikt maar wilde vandaag alweer op zijn dierbare step! Onze buurjongen heeft ook een groene, een aanknopingspunt dus, ook heeft hij boekjes van Bruintje Beer en samen bekijken ze de plaatjes. –Vanmiddag wilde hij beslist iets cadeau doen aan een buurmeisje van een jaar of 10, Lisa’s armband! Wij trachtten hem aan zijn verstand te brengen dat hij dan iets van zichzelf moest geven en zo maakte hij haar blij met het reclameboekje van de Dieseltreinen en was erg blij dat ze ’t mooi vond. Als hij nu eens zo lief voor Lisa was. Lisa viel deze week ook en nog wel op de stenen pal op haar neus, zodat die ook van buiten bloedde – het resultaat was een vuurrode Mercurochroom neus, waarover zij en ik voor de spiegel onbedaarlijk moesten lachen, waarna de pijn vergeten was. Onzinnig dat ze allebei opeens zo’n ongeluk hadden! – Mamma is in dit jaar 9 juni jarig, verleden jaar de 20e – ’t wordt op z’n Chinees berekend – We hebben helemaal geen lust erheen te [4] gaan – ’t is een enorme rit en dan tweemaal. Ik was toen dolgelukkig dat we in Bandoeng waren en dan Axel nog wagenziek in de bochten. – Fijn dat Mevr. v. Berkum er toch werkelijk baat bij gevonden heeft bij het magnetisme. Gaat ze nu een ander leven beginnen? – Fijn dat Moeder zo’n mooi blauw complet kocht met alles in stijl nog wel, dol! – We zullen maar geen kleed meer bestellen bij Emy en Jan, want we moeten nu maar eens onze financiën gaan saneren!

Dag jongens – heel veel kusjes

Eida.

HOK

G. Axel is voor enige dagen vreselijk gevallen; blijkbaar omdat hij een te grote vaart kreeg op zijn autoped. Gelukkig dat hij niet onder een demmo of zoiets gekomen is. We zullen nu voor remmen zorgen; anders is het heus niet verantwoord. Hij wilde niet vertellen hoe hij gevallen was, omdat hij blijkbaar spijt had niet maar mij te hebben geluisterd. We spelen nog elk avond de liedjes uit de bekende boekjes. De kinderen vinden ze nog altijd even leuk, maar meezingen doen ze niet graag meer. – Het pension bevalt gelukkig nog altijd. Het is natuurlijk niet te vergelijken met een eigen home.

Dag Hok.