EIDA

6 uur v.m. 3 juni ‘36

Geliefden – Nu is de dinsdag voorbijgegaan zonder dat ik de pen opnam – Truitje is nl. ziek bij een vriendin en moet ik haar werk ook weer erbij doen. Het bevalt me overigens best, vooral om Axel zelf te behandelen. Hij heeft in 4 dagen nog niet éénmaal gezeurd en ongezeglijk geworden, wat hij altijd onder het aankleden is bij Truitje en bij de baboe. Als je veel te doen hebt, pik je alles handiger in, moet je je tijd precies indelen. De bijzondere dingen aan het eten, vlees braden e.d. doe ik ook. Hok vindt het wel fijn, want Truitjes kookkunst is niet alles! – Moet je weten dat Trui zaterdagmiddag om half 3, even vrij vroeg tot half 5 om een jarige te bezoeken, en dat ze, ’s middags, noch de volgende dag noch maandag terugkwam. Wij wisten niet waar ze was en ik maakte me ongerust daar ze toch een huisgenoot van ons is. Na een handige speurtocht vonden we haar in een achterbuurtje [2] met een beetje keelpijn. In een huis vol mensen en niemand die ze even naar ons toe had gezonden. Ik heb haar erg boos toegesproken. Wij hadden minstens aan een ongeluk gedacht – Veel benul heeft ze ook niet blijkbaar! – Ondertussen kwam er van onze Pinksteren niet veel terecht. Hok is niet meegegaan met Chavannes op de autotocht zoals even het plan was, maar heeft het een en ander gewerkt. Axel en ik zwommen één morgen en nog één maal naar de dierentuin – Maar ’t is half 7 en m’n kindertjes zijn goed wakker geworden en m’n heer gemaal rekt zich uit in zijn bed! – ik moet pap voor Lisa gaan maken, de ochtendbeschuitpap. – Truitje is plotseling gearriveerd, ik heb haar nog niet onder ’t oog gebracht dat ze zoiets niet een tweede keer uithaalt. Overigens is het prettig dat ze weer terug is. Maar ik zal zelf de kinderen hoofdzakelijk blijven doen, vooral Axel – het zal haar wel tegenvallen, maar hij is net op een leeftijd om flink aangepakt te moeten [3] worden – Hij is erg zelfstandig, trouwens hij was het ook al, denkend aan die éne morgen dat hij was gaan wandelen met Tommy toen hij 2 was en ik hem bij het Ziekenhuis terugvond. Hij is voor ’t eerst alleen uit spelen gegaan bij de familie Hofstee. Daar is een dochtertje van bijna 4, en die is al erg op Axel gesteld. Zij is enorm verlegen, maar laat zich toch niet op de kop zitten. ’t Is fijn voor hen beiden dat ze een kameraadje hebben. Terwijl hij daar speelde wilde hij opeens naar huis “Aatje kan alleen wel” (zei ik vroeger ook niet zoiets). Want “Aatje honger”! Ze hebben hem daar toen gelijmd met en stukje biefstuk! – Lisa was gister 120 gram aangekomen enorm prettig. Ze heeft nu blijkbaar goede voeding. Misschien helpt het theelepeltje levertraan ook! – Onze nieuwe huisjongen is nog steeds actief en [4] enthousiast, fijn! Hij kalkt het hele huis. De keuken is weer blinkend wit met een nieuw rood-wit zeiltje achter de kachel voor het spatten! – Gisteravond naar het Anton Ruys gezelschap. Verrukt van Vera Bondam en Cruys Voorbergh. Dol om weer eens goed te zien spelen. “Men” is het hier weer ontwend om het spel op zichzelf te waarderen en de zaal was halfleeg. Hoe is ’t mogelijk! Ze speelden “de Fee” van Molnar – echt vol geest, één en al leven. We werden er zelf uitgelaten en loszinnig van! Hok natuurlijk niet!! Hij kan het luchtige ook niet erg waarderen, maar hij zegt nooit veel, laat mij maar de kritiek leveren. – Axel is vlug aan het eten omdat we zelf de brief naar Andir moeten brengen. Axel is dol op vliegmachines. M’n brief naar Em in Medan kreeg ik terug, te laat, vervelend – ik zal zien waar ik haar nu bereiken kan bij ’t aankomen in Holland waarschijnlijk. –

Dag Engeltjes.

Omhelsd Eida

Van Hok veel groeten, hij is naar kantoor.

EIDA

26-5-’36.

Geliefden – Lisa heeft 1 tand! En ze begint te kruipen. Ze gaat nu op haar knieën zitten en wipt heen en weer en gister ontdekte ze dat je zo ook vooruit kunt komen. Van zich optrekken nog geen spoor, maar ze is ook nog zo’n echt klein baby’tje. Nanda Thung, die bij ons logeerde noemde Lisa “vliegend engeltje” omdat ze wanneer je haar opneemt en draagt haar handjes en armpjes opzij strekt – echt schattig. – Daar ik m’n weegschaal weer heb moeten teruggeven voor de baby van Irene, woog ik Lisa vanmorgen bij Pia Hofstee. Ze is dol op baby’s en dus ook op Lisa. Ze is echt enig met kinderen; haar jongste is 4 maanden en weegt al meer dan Lisa, een grote jongen. Daarnaast is Lisa een extra fijn poppetje. Verleden week was ik voor ’t eerst met Lisa op stap in de auto. Axel keek steeds om hoe ze het maakte. Ik had de achterbank weggehaald en daar de bak van de wieg gezet en Lisa vond het prachtig, lag de hele weg doodstil. We gingen zo naar de baby, die gelijk met Lisa werd geboren. Die wonen nu halverwege Lembang, heerlijk buiten met prachtig gezicht op de bergen. Ze was [2] extra verheugd dat Lisa ook mee was. We legden het stel samen in de box maar beiden begonnen te brullen. Toen ze ieder op hun Mamma’s schoot zaten toonde Lisa toenadering, zei ta-ta (toevallig!) en lachte. De ander, een jongen keek alleen maar verbaasd. Helaas had ik m’n kiektoestel niet bij me. – Op Hemelvaartsdag maakten we een wandeling vanuit Dago. Axel was niet erg wandellustig en wilde steeds terug. We hebben hem nog kunnen lijmen door te beloven dat hij water zou zien. Bij het waterleiding meertje zijn we blijven zitten en toevallig kwamen de Hetzels daar ook en waren al lang blij niet verder te hoeven evenals wij. Het was ook al 10 uur, dus te warm om te wandelen. – Iemand vertelde ons kortgeleden dat Thijs in juli kans had op het Parket. Van “geheim” dus geen sprake. – Ik was vast overtuigd dat ik Tante Leidie bedankt had voor het jurkje dat ze stuurde, maar schreef haar net een brief (per mail!). – Zeg Mam, kun je mij ook een paar oefeningen zeggen voor de ogen. Ik heb nl. tegenwoordig erg moede ogen midden onder de [3] film in de bioscoop, hoe spannend die ook is. Verder ’s avonds bij het lezen. Ik heb nu een heel sterke lamp genomen en dat helpt al een heleboel, maar vaak moet ik de ogen nog dichtknijpen. – Ik schreef Em een afscheidsbrief – Morgen is dus de grote dag. Er zullen wel veel mensen hen wegbrengen, dus missen ze ons niet. Wij wensen jullie een erg prettig weerzien en een zalig verlof toe! Zondag kwamen Fanny-Houw met Mamma de ochtend bij ons. Mamma zat met Lisa een tijdje op schoot. Ze verheugen zich er erg op de kinderen te logeren te krijgen, wat ik in het voorbijgaan vroeg, omdat we wel zin hadden samen nog wat te gaan zien, vóór we met verlof gaan. In elke brief vraagt Fanny of het doorgaat en eergister wéér. We kunnen ’t hun niet aandoen van ’t plan af te stappen en òns ook niet!! – Die kwestie van vergiftigde ampullen is nog [4] steeds gaande. Rizzi is kalm naar Japan gaan reizen met vakantie. Eén van de 2, die door zo’n ampul stierven was Didi Palm. – Fijn dat Tante Leidie jullie steeds zocht tijdens haar Schevenings verblijf.  Een goede verhouding is toch een stuk prettiger hè!, vrede is inderdaad maar alles. Enig dat Moeder op die vergadering van de Wereldbond geweest is. Inderdaad moesten zulke vrouwen in een Staat eens op de voorgrond kunnen komen. – We hadden juist zaterdagavond met Hofstee een geweldig debat omdat hij verkondigde dat ontwikkeling van een vrouw niet nodig was, dat huwelijk het enige was. Het merkwaardige is dat hij gister al zo goed als bekeerd was, binnen 2 dagen! – Maar ik vermoed dat we nóg weleens met hem aan de stok zullen krijgen. Hok heeft het meest overtuigend gesproken. Hij weet altijd precies dat te zeggen waar het op aan komt. – Enig dat Vader op Moederdag een taart kocht namens ons, veel dank – Ik kreeg van Axel een grote en van Lisa een kleine plak chocola, zalig! En attent! Hoe oud is Oom Ben nu? Is hij de enig overgeblevene nog? Marietje van Oppen vroeg indertijd naar Tante Mien. Ik zie ze allemaal nog voor me, aardige mensen. Dag hoor,

omhelsd Eida.

[Randje pag. 4]

Ik verdiepte me deze laatste weken in “Vrouw Jacob” van Ina Boudier[1]. Schitterend geschreven, misschien niet helemaal historisch, maar zeer de moeite waard.

[Randje pag. 2]

Vanavond op verjaarsvisite bij Elly Linn. [5]

HOK

G. Morgen gaan Em en Dirk aan boord. Over drie weken zijn ze er! Hopelijk in blakende toestand. – We hadden het deze week erg rustig, geen logees, maar wel gingen we veel op bezoek bij een Dr. Hofstee, collega maçon. Erg aardige mensen. Hij een erg stugge, maar zeer goedige noorderling, die we bezig zijn wat te verzoenen met de moderne vrouw. Hij houdt er nog erg ouderwetse ideeën op na, t.a.v. de studerende meisjes. Gelukkig dat hij het niet aan den lijve voelt, dan zou hij er wel anders over denken. Eidje heeft reeds succes geboekt bij de bekering, vooral de voorbeelden uit de Chinese families, hebben op hem indruk gemaakt. – Zijn vrouw is erg aardig, van Eidjes leeftijd; we kunnen het zeer goed samen vinden. – Over kunstgebitten gesproken, ik vrees, dat ik het volgende jaar er ook één heb, voor onder- en bovenkaak. Wellicht kan ik ermee overweg, en een troost zal de verminderde tandartsrekening zijn. – Van de week weer met Axel gevliegerd. Een erg leuke bezigheid! Verder gewandeld.  Maar Axeltje wilde liever swemmele, en was zgn. moe.  Aatje moe, swemmele! En telkens deed hij, alsof hij niet goed voort kon. – Met mijn werk gaat het nog altijd niet gesmeerd. Wellicht ook komt het gedeeltelijk van de drukkende kenteringtijd.

Dag Hok.

EID

Geliefden – Em en Dirk zijn weer vertrokken. We namen geen plechtig afscheid op Em’s verzoek. Over een jaar zien we elkaar alweer en wat betekent zo’n tijdsduur voor een Indisch mens. We hebben weer echt genoeglijk bijgepraat, vooral de laatste morgen dat we samen met Axel in het Jubileumpark zaten en Em ten zeerste genoot van de frisse berg- en boslucht. Axel was niet van haar af te slaan. Hij vroeg steeds haar aandacht, maar als echte kindervriendin vond ze het niets lastig, maar in tegendeel genoeglijk. Ook Lisa mocht zich in haar belangstelling verheugen. Ze was zeer gesticht over ons stel hummeltjes! – Em zelf vond ik er bijzonder goed uitzien.

’t Is echt heerlijk dat ze na zo’n korte tijd in Indië alweer terug kan, nu ze nog zo blozend is en ook haar banden met vrienden nog hecht zijn. Ze heeft vele cadeautjes verzameld, maar ik vermoed dat ze die pas ná de baby zal gaan uitreiken, en niet als een rond tonnetje! Merkwaardig hoe ze aan alle kanten dik is, ook haar rug en haar gezicht. Haar haar groeit vrij lang, laag in haar nek en krult keurig en weelderig, zodat de dikte van haar lichaam daar- [2] onder minder opvalt. Ze is nog steeds evenwichtig, dus alles prachtig in orde. Ik heb haar nog vergeten te vragen over dokter en ziekenhuis. Moeten jullie dat voor haar regelen? – Truitje was pas 3 dagen naar Batavia. Ze weet pas sinds kort dat haar moeder daar woont en nu kreeg ze bericht dat die ziek was. In 10 jaar hadden ze elkaar niet gezien en de moeder was er enorm van streek van, geen wonder, en zijzelf ook nogal. In die dagen had ik het enorm druk daar ik behalve de kinderen ook het koken nog voor mijn rekening moest nemen. Gelukkig had ik hulp aan de baboe. Maar we hadden die dag ook nog een nieuwe huisjongen, sinds Soma de derde! De vorige was weer weggebleven de laatste dag van Em en Dirk. Gelukkig bleek dat we nog niet álle huisjongens van Bandoengafwerkten!! – Vanavond is nu ons plan de K XVIII[1] te gaan zien, de laatste avond, vandaar dat ik nu op het thee uurtje zit te schrijven. Zou het heus de eerste film van de Koningin geweest zijn, zoals de krant vermeldde? Kan toch haast niet – Axel is met de vlieger op de rug met Hok het veld ingetrokken. Het blijkt ook voor Hok nog een even groot genoegen als in zijn jeugd om vliegers op te laten. Axel vindt [3] het mooiste aan het vliegeren wanneer Hok briefjes naar boven laat gaan. – We zijn net terug van de K 18 film, schitterend in één woord, in alle opzichten, we hebben echt genoten al was het wel enorm vermoeiend. Geweldig wat die mensen gezien hebben, echte genoeglijke zeelui, zoals ze b.v. Kerstmis vieren in een ruimtetje vlak op elkaar. Wat een wereldsteden hebben ze aangedaan. Buenos Aires is geen kleinigheid! en Kaapstad. – Lisa heeft geen weegschaal meer – de zoon van Irene heeft hem nu, een slap mager baby’tje met grote blauwe ogen. Misschien is hij van de reis zo verslapt, maar zijn armpjes en die van Lisa is een enorm verschil. Lisa is trouwens helemaal stevig veerkrachtig. – Vandaag had ze blijkbaar slaaptekort. Ze [4] wilde de 4e voeding niet, maar wilde alleen maar slapen. Ze houdt er dus dezelfde manieren op na als Axel, erg praktisch. – Vanmorgen heeft Axel met enthousiasme de tandartsstoel beklommen. Tussen zijn bovenvoortanden was een gat, dat dichtgemaakt is. Hij heeft geen kik gegeven, zelfs niet met de ogen geknipt. Hij vond het prachtig. Het spoelen deed hij bepaald met schwung! – Gisteravond was ik met 2 vriendinnen naar de Ver. voor Vrouwenrechten, waar ons wat verteld werd van de Huwelijkswetgeving – het was zeer leerrijk, vooral daar we gestencilde papieren erover kregen. Ik ben de Vivos leden ook aan het bestoken, er waren er nu 4. En vrijdag hebben we op de Vivos een lezing over Johanna Naber[2], dus wie weet wordt er nog meer belangstelling gewekt. Misschien doe ik moeite die Naber lezing ook voor de Vrouwenrechten te krijgen. Die Vereniging groeit geweldig, een enorm actieve presidente hebben we. – Dien schrijft net dat ze voorjaar ’38 met verlof gaan, dus alle kans dat we ze niet meer zien, vervelend – Emy en Jan zullen ook wel later gaan omdat hij nu pas in Buitenzorg is. –“Vrouw en gemeenschap” krijg ik toch. Tante Masje vergat me zeker af te schrijven.

Dag Eida. [5]

HOK

G. Vader’s verjaarsfilm is vandaag eindelijk weggestuurd. Onze verontschuldigingen voor deze zeer late afdoening. We hopen, dat de inhoud veel zal vergoeden. Verleden week vergaten we hem door al de logeerdrukte. Dirk stelde voor om hem voor ons mee te nemen. We menen echter, dat we hem beter kunnen sturen, daar hij dan een week vóór Em’s komst er is en u er alle aandacht voor kunt hebben. De film is er hoofdzakelijk een van de kinderen. U ziet Lisa als gymnaste, in training voor de a.s. Olympiade, Axel als zwemkampioen. De angst voor water is dik op zijn gezicht te lezen. Eidje als duikster. Verder ziet u heel even onze juf. – Sinds een paar dagen vlieger ik met Axel. Hij vindt het erg leuk, maar zijn vader niet minder. Vooral is het brieven sturen naar de vlieger een groot succes. Het gaat dan vergezeld met groeten van Axel aan opa oma Holland. We hebben het deze week in vergelijking met de vorige erg rustig gehad. Alleen moesten we zaterdag tot maandag Truitje missen, die naar haar moeder ging. Toen had Eidje het erg druk. Vanavond kunnen we eindelijk naar de K 18 film gaan. Het schijnt de moeite waard te zijn. – Met mijn werk vlot het niet erg. Ik voel me nog vaak slap. Ik heb de laatste weken er dan ook erg van genomen. Kalmpjes aan, te zijner tijd komt de lust weer.

Dag Hok.

EIDA

12-5-‘36

Geliefden – Lisa is vandaag zuigeling af. Ik heb ongeveer niets meer, dus is het beter maar uit te scheiden. Axel voedde ik ook tot 7 maanden. Eerlijk is eerlijk!! – Ze krijgt nu beschuitpap – katjang idjoe pap (= voedzame maïzena), nasi tim – beschuitpap – andere pap. Ik hoop dat het haar goed bekomt. – Em en Dirk zijn hier. Echt plezierig dat ze nog gekomen zijn. Em kwam 1 dag vooruit, gister haalde ik haar van de trein, en een half uur later ging de trein naar Batavia van de Thungs uit Klaten, die tot dien bij ons logeerden. Dus een vlotte opeenvolging. Nanda Thung kwam donderdagmiddag en bleef dus enige dagen – we kenden elkaar alleen door briefwisseling en ze stuurde me beide keren bij Axel en Lisa een pakje. Hok kende haar uit Holland ook wel – We hebben erg plezierige dagen gehad, hoewel ik echt uitgeput was aan het eind [2] door haar drukke praten, hoewel zeer de moeite waard (± Tante Lyda!) – We zijn die avonden ook erg laat naar bed gegaan. En Em’s eerste avond hier deed ik niets dan gapen tot Em me naar bed stuurde! En vanmiddag heeft ons tweetal weer kans gezien ons uit de slaap te houden! – Vanmorgen deden Em en ik boodschappen en zaten in “het” hoekje bij Bogerijen! Het is zo merkbaar dat we elkaar vrij geregeld spreken en gesproken hebben, dat we direct contact hebben. Em is aardig dik haar hele lichaam, haar rug en gezicht, alles doet mee. Maar ze heeft keurige jurken, en ziet er best uit, zodat het best te dragen is. Ze kan nog enorm goed lopen. Gister kon ze van wandelen maar niet genoeg krijgen. Hoe is ’t mogelijk dat ze al over 14 dagen gaan. Een genoeglijk plan om allemaal samen naar Oma Rempt te gaan als ze aankomen. Em heeft ons hun a.s. auto beschreven. Ik kan jullie daarmee ook geluk- [3] wensen, geniet er maar goed van. – Wij zullen ze wel niet gaan wegbrengen, dat zullen wel veel andere mensen voor ons doen. Dan hebben we toch niks meer aan ze. Wanneer wij gaan, zijn ze vermoedelijk net weer terug; dus ons afscheid is maar voor 1 jaar. –

Em en Dirk kwamen net pas om half 10 thuis, ’t is nu half 11 en ze gaan weg. Ik had gedacht dat ze hier nog bij zouden willen schrijven, maar ze hebben al “gemaild”.

Mij rest weinig tijd. Ik omhels jullie van harte met een slaperig hoofd! Dag engeltjes – de volgende week weer beter!

Eida. [4]

HOK

G. Em en Dirk zijn nu hier, nadat we de drie vorige dagen Thung en zijn vrouw te logeren hadden. Het waren erg gezellige, maar ook vermoeiende dagen, zodat we wel wat slaap tekort gekomen zijn. Ze waren hier om een tehuis te zoeken voor hun zoon, die naar het Lyceum moet. Ik geloof, dat ze graag hadden, dat wij hun kind bij ons namen; ons huis is er jammer te klein voor. Wat hadden mijn en Thung’s ouders het gemakkelijker, toen ze een kosthuis voor ons moesten zoeken [EIDA die informeerden nl. niet naar milieu en behandeling!] – Em kwam gisteren alleen, vandaag is Dirk er ook. Zij logeren in Hotel Preanger. – Vandaag hebben ze me weer van een kies bevrijd, de zoveelste die eruit moest. Ik heb er niet veel meer over. In verlof zal ik me maar een nieuw gebit aanmeten. Dan ben ik van al dat gezanik bevrijd. – De vorige week zaterdag heb ik weer eens getennist. Ik had lichaamsbeweging nodig; ik werd hoe langer hoe suffer. Het is me heel goed bevallen, zodat ik er langzamerhand weer mee beginnen zal. – Em ziet er patent uit, zij is in haar gezicht wat voller geworden. – Axeltje werd gister uitgenodigd op een kinderpartij. Hij genoot volop. Er werden ook wat kinderfilms afgedraaid, hij begreep ze al zo’n beetje. Lisaatje zal binnenkort wel gaan zitten. Ze kreeg gister haar eerste jurkje aan.

Dag Hok.

EIDA

5-5-’36.

Geliefden – Fijn dat jullie vakantie weer jullie volle tevredenheid had, ondanks het slechte weer. Wat enig dat zij zich tegenover jullie over het weer excuseerden. Zou het fijne leventje voor A. en Th. nog een tijdje duren, misschien moeten ze op 1 augustus terug zijn. Ik zou ook dolgraag zo’n dik jaar verlof hebben, maar Hok denkt niet dat het zal gaan. – Sparmann is 2 maanden ziek geweest en langzaam komt hij weer in zijn praktijk terug. Hij schijnt vergiftigd te zijn door zijn bedienden en enige patiënten schijnen er ook mee te maken hebben. Ze weten nog niet wie ’t bedacht heeft. Misschien hebben ze wel aan òns gedacht!! – Gister dronk Lisa uit haar bekertje tomatensap, in minimum tijd was het leeg, fijn is dat, gaat wél zo vlug als lepelen. Ze is overigens niet zo erg hongerig meer, het is mogelijk dat ze teveel zware kost krijgt. Elly Linn heeft in allerlei gebruiksaanwijzingen gezien dat baby’s van deze leeftijd meestal nog maar één vaste voeding krijgen. Ik zal haar dan ’s avonds maar geen pap geven, zoals Poortman voorschreef, maar alleen melk met water, wat Axel ook kreeg. Pap vlak vóór de nacht lijkt me zwaar op de maag! Ik geef haar overigens nog borst- [2] voeding de laatste maaltijd, maar zag net dat ze maar 100 gram nog binnen krijgt en gaf haar er nog wat bij. Ze is nl. deze week weer weinig aangekomen, hoewel ze er nog steeds best uitziet en zich goed voelt gezien het vuur waarmee ze gymnastiek doet. Tegenwoordig gaat ze op haar hoofd staan zodra ik haar benen optil, als ze op de buik ligt, zo’n grapjas. ’t Is juist de bedoeling dat ze haar hoofd omhoog doet en op de armen gaat staan! Ze beweert de hele dag “hè já”, anders nog niet. Verder eet ze koekjes met smaak en maakt haar hele omgeving er vies mee. We zullen nu in ernst naar een bed uitkijken, hoewel het nu nog niet urgent is, maar wie weet over een dag of 14. Axel kreeg zijn bed met 8 maanden. – Daarnet was ik met Axel bij de oogarts voor dat “scheel kijken” en weet je wat hij zei: dat Axel absoluut niet scheel is! Het lijkt waarschijnlijk zo, volgens hem, door de mongolenplooi, waardoor zijn oog gauwer weg is dan bij ons, als hij opzij kijkt. Ik vertelde hem dat jullie dat op de film vaak zagen, maar hij weet er geen andere verklaring voor. Ik ben er enorm blij om, jullie ook!? Hij vindt het [3] wel goed om wat oefeningen met hem te doen om hem tekens leren dat hij bij de dokter ook wat zegt. Hij verdraaide het daarnet zijn mond open te doen toen hem een flesje en een potlood getoond werden op een afstand. Hij ziet het nut er niet van in zei de dokter! – We hadden deze week een erg genoeglijk bezoek van Jan Albert, die voor zijn familie een huis voor de vakantiemaand zou zoeken in Bandoeng. Hij kwam uit in Soerabaja. Ik heb hem uitgevraagd over alle familieleden en hij heeft alles precies verteld, zo precies als hij in alles is, d.w.z. in al zijn kennis. Gezellig zo’n familielid, en vooral omdat hij zo op Vader lijkt! – Hij logeerde op het veldbed in het kantoortje en de hele vrije dag van Juliana reden we hem rond op zoek naar een huis. Misschien slagen we wel. – Over 2 dagen krijgen we een nicht van Hok, de vrouw van Thung uit Klaten. Ik denk dat we haar met Axel laten slapen, ’t is wel lastig voor ’s middags, daar Axel opeens niet meer slaapt, maar klaar wakker, wil spelen. Hij is dus blijkbaar weer bijgeslapen! – Zaterdagavond waren we zo gezellig uit met het echtpaar Chavannes. Eerst naar de film Midzomernachtdroom [4] die ons wel goed beviel over het geheel, maar waarvan we wel met pijnlijke ogen vandaan gingen. Een ongelooflijk moeilijk gegeven, maar ze hadden er veel van gemaakt. Na afloop gingen we naar een “tent” aan de Lembangweg, waar we nog wat dansten en ons amuseerden. We vonden het alle 4 geweldig geslaagd. Ik had m’n nieuwe jurk aan, werkelijk schattig is hij geworden – de naaister deed er 4 maanden over! M’n geduld is dus beloond! Als ik Lisa niet meer voed, laat ik jullie beeldige Liberty stof maken, dan word ik waarschijnlijk wat slanker. Ter ere van het feest heb ik me ook “opgemaakt” zaterdag en werkelijk, ik zag er weer veel jonger uit!! – Axel en ik bewonderden de baby bij Mevr. v. Vianen, een dochter van haar nicht, die daar al 5 maanden logeert! Mevr. v. Vianen is erg trots op haar “kleinkind”! – Wat ontzettend dat de Negus[1] nu is moeten vluchten. Ze kunnen nu de Volkenbond wel opdoeken, dat die dat lijdelijk heeft aangezien. Leenmans en Hok hebben wel gelijk met hun snier over die Bond, verschrikkelijk. Mussolini heeft dus zijn zin en die voorspellingen uit de lijnen van zijn hand en uit die van de Negus, dus allemaal gelogen!

Dag Eida.

[Randje pag. 4]

Gelukkig dat Vader’s verkoudheid niet ernstig bleek.

[Randje pag. 1]

Gelukgewenst met Dicky en Anneke. [5]

HOK

G. Bedankt voor de kwitanties. – Wij zijn erg blij te vernemen, dat u het in Tirol zeer naar de zin hebt gehad. Jammer dat Vader griep kreeg, het zal wel van het kille Hollandse klimaat gekomen zijn. Ik had het vroeger in Holland bij + .. ° ook kouder[2], dan in Zwitserland bij -20° in de zon.

Axel is bij de oogarts geweest, die hem voor normaal bevonden heeft. Het onderzoek schijnt erg lastig geweest te zijn, omdat Axeltje nog niet lezen kan en ook erg schuchter is. Lisa drinkt al uit een kopje en probeert ook te zitten. Binnenkort zal ze wel baby af zijn.

Jan Schepers was hier op Prinsessedag. Hij zocht naar een vakantiehuis. Het was erg gezellig. Zijn handtekening lijkt sprekend op die van Vader. Merkwaardig. – Ik zit weer hard te werken. Maar het gaat nog altijd niet zo best als vroeger; ik heb nu meer moeite om mijn gedachten te ordenen. Seniliteit!

Dag, Hok.

EIDA

28-4-’36.

Geliefden – wat geestig van Mennootje van Tulp mes en Tulp lepel, wat een grote jongen al, dat hij dat zelf bedenkt. Ik had het voor een mop van Wytje gehouden. – Axel is eindelijk weer verrezen en sinds een paar dagen gaat alles weer gewoon. We hebben hem nog een tijd ’s morgens laat aangekleed omdat het ’s morgens enorm koud kan zijn, maar goddank is z’n verkoudheid weggebleven. Zondag zwommen we weer met hem omdat het zo’n stralende dag was en hij nodig in de zon moest. Hij ziet geweldig pips, terwijl hij juist zulke ronde wangen had vóór de verkoudheid. Enfin het zal er wel weer gauw bijkomen, hij heeft tenminste erge honger. Ik stop hem steeds pisangs toe en extra melk. Hij is op ’t ogenblik druk in de weer om zijn speelgoed uit de kast naar buiten te slepen om te gaan spelen. Hij heeft net in de box gekeken en ontdekt dat Lisa sliep, maar dat ze geen speelgoed had en direct is hij toen de rammelaar, het eendje en de poes van gummi gaan halen. Gelukkig kon ik net voorkomen dat hij alles bovenop haar gooide! – Lisa kwam deze week [2] voor ’t eerst weer goed aan, hoewel ze lang de haar toekomende hoeveelheden niet binnenkrijgt. Wanneer ze 2 maaltijden goed heeft gegeten heeft ze in de 3e niet veel zin; maar blijkbaar is het voldoende. Het minst is ze nu gesteld op de beschuitpap om half 5. Die eet ze bij voorkeur pas om half 7 op. Met het voeren van die pap ben ik vaak ¾ uur bezig. Ik weet nog niet hoe het moet gaan wanneer ze vóór 7 uur ’s avonds al 5 voedingen op moet hebben. De laatste krijgt ze nu nog steeds om 10 uur. Zaterdag was het overigens 12 uur en deze hele week eigenlijk laat, elke avond uit. Woensdag op de Vivos had ik enorm succes. Cabaret C en A bleek een reuze vondst. Ze hadden al pret toen wij alleen nog maar óp kwamen met onze dikke C en A op de borst. We hadden ons heerlijk opgemaakt, knalrode lippen en zwart om de ogen en een zeer flatteus rood lint om het hoofd en de pols. Er was al stemming vóór ons optreden, dus kregen we het publiek makkelijk mee. Met rijm flansten we diverse liederen aan elkaar. Ze hebben erg gelachen. Ik was er ook erg in en vond het heerlijk om me goed aan te kunnen stellen. [3] Af en toe moet ik dat eens kunnen doen, ben ik gek op ! Het is wel noodzakelijk dat ik m’n repertoire uitbreid. Als jullie weer eens zouden willen zoeken. Bijv. van Louis Davids e.d. Die film potpourri zijn we niet zo verrukt van. Die kun je ook niet zo voordragen. – Het was jammer dat m’n accompagnatrice af en toe niet meekon. Soms moest ik zelfs daarom opnieuw beginnen. Enfin het publiek vermaakte zich ermee. Bep Einthoven zei toen het uit was, “als dàt geen talent is, weet ik het niet!” Zo hoorde ik allerlei vleiends!– De volgende avond aten we bij de Hofstees, heel gezellig, hoewel ik op hem tegen heb dat hij het tegenovergestelde van galante opvattingen heeft, een beetje lomp, als de jongens Prins en dergelijken. Enfin, het geheel was toch genoeglijk en zaterdag waren we samen met hen naar Smeterlin[1], die 2 avonden achter elkaar concerteerde. We waren bijzonder verrukt van zijn spel en aanslag, vederlicht en meeslepend. Alleen was het jammer dat hij de 2e avond na de pauze het hele boek preludes uitspeelde, 25[2] en niet afwisselde met walsen of mazurka’s. Zondag zwommen we weer en filmden [4] daar een beetje. – Verder heb ik deze week aan m’n uiterlijk gewerkt. Eerst kocht ik een keurig korset, step-in met maagstuk, veel meer naar m’n zin dan dat van Thalysia indertijd. Het is heus niet meer nodig tegenwoordig dingen van ƒ 25.- te kopen, de mijne is van ƒ 10.- en dat is één van de duurste en schitterend model. Gister ben ik met Julie Chavannes naar een … schoonheidsspecialiste geweest!! Val niet flauw! We kregen een gratis “make-up”, waarover zelfs Hok niets dan lof had. Ik kocht natuurlijk allerlei potjes en pannetjes om te kunnen verfraaien, waar ik erg aan toe ben. M’n huid heeft erg geleden van de tropen! We hebben ons enorm geamuseerd. Ik was er nog erg dom in en deed de juffrouw verstomd staan doordat ik al die benodigdheden nog niet bezat! Ze heeft zelfs onze oogharen wat opgelakt en m’n oogleden donker gemaakt – je zag het niet als je ‘t niet wist, maar volgens Julie was dat keurig – we moesten direct daarna op verjaarsvisite, waar iemand mij er “schattig” vond uitzien, succes enorm dus! En Hok wierp af en toe eens een blik naar me! Het is wel veel werk om het in toepassing te brengen. Maar af en toe als je uitgaat is het wel enig, vooral nu m’n nieuwe avondjurk klaar is!! Ik word wel erg materialistisch, maar als je zo tegen de 30 loopt… en je hebt nog geen verlof, dan moet je andere middelen zoeken om

[Randje pag. 4]

fris te lijken!! Dag engeltjes, wees niet ontsteld,

Eida.

[Randje pag. 2]

Emy Drost verwacht no. 3, al in mei.

Ik schreef per mail aan Polak. Is hij weer beter? – Morgen komt Jan Albert één nacht bij ons. [5]

HOK

G. Even een kort briefje. De Pithecanthropeus werd op aanwijzing van ir. Duifjes gevonden. Duifjes werd in het krantenbericht “vergeten”. Merkwaardig, maar dit werd weer goedgemaakt in ons Tijdschrift. Duifjes waardeert er me des te meer om.

Ik ben weer druk bezig met het klaarmaken van een publicatie. Het gaat nog niet zo gesmeerd als vroeger, maar goed oefenen.

Dag Hok.

EIDA

21-4-‘36

Lieverdjes – Inderdaad in lang niets van jullie gehoord vanwege jullie vakantiereisje. Hoe is ’t geweest? Hopelijk zoals jullie ’t je voorstelden. Nu was Anneke dus eens de gastvrouw. Naar ik hoop weer een kwieke. Aan joligheid heeft het haar nooit ontbroken hè! Wat dát betreft, had ik haar nu hier moeten hebben. Morgen is nl. de Vivos avond waar ik moet optreden. Ik word begeleid door een meisje Janssen v. Raay en samen noemen we ons Cabaret C en A. Zij heet Carolien en ik Aleida! Mijn repertoire is nog tot 5 stukjes gekomen, het bezwaar is nu dat ik ook wat grappigs zou moeten zeggen en dat is m’n fort niet. Zij laat dat natuurlijk graag aan mij over! – We hebben een moppig kostuum al zeg ik het zelf! Een hele witte jurk met op onze borst ieder onze letter heel groot, zij C, ik A. En dan een rode band om ons hoofd en een rode strik om de hals en knalrode lippen, misschien kunnen we daar de gifvrije paaseierenverf voor gebruiken! Het zal me benieuwen [2] of we gauw stemming krijgen, want de meesten kunnen moeilijk “gek doen”. – Zondagavond waren we gezellig met de Hofstee’s uit, eerst bioscoop en toen Chinees gegeten. Overmorgen eten we bij hen. Ze zijn precies van onze leeftijd, genoeglijk. Het was meteen verheugend dat ik van dat eten niet geen last heb gehad, geweldig hè! Ik eet nog wel elke dag zo’n beetje dieet. Daarom kan er dus goed eens gezondigd worden blijkbaar. – Voor Axel hebben we de dokter gehaald deze week omdat zijn hoest en verkoudheid weer terug waren gekomen; hij constateerde een klein begin van bronchitis, die evenwel binnen 2 dagen over moet zijn. Inderdaad had hij de volgende dag geen verhoging meer, maar zijn hoest en lekkende neus willen niet verdwijnen. De hoest is wel zo goed als over, maar de neus nog niet. Vanmorgen liet ik hem in de zon spelen. Ik hoop maar dat dat geholpen heeft. Het is vandaag weer ouderwets mooi weer met zon vanaf 7 uur vanmorgen en nu [3] om 1 uur piekert hij nog niet over weggaan! – Lisa is direct ingeslapen om 12 uur na 2 uurtjes in de box. Door het spelen van Axel en het lachen tegen hem is ze moe geworden! Het is zo’n lekkere schattebout! Ze verbeeldt zich dat ze in de box niet kan slapen, daarom leg ik haar dáár voor maar weer terug in de wieg. – Schreef ik al dat ik haar nog maar 2 maal voedt? Alleen ’s morgens en ’s avonds. De nasi tim, die ze eerst niet wilde eten, eet ze nu met smaak nadat ze een dag, op aanraden van dokter Poortman niets anders dan elke voeding weer dezelfde nasi tim kreeg – Lisa is nog steeds in onze slaapkamer maar ik denk dat we haar wel gauw weer bij Axel terug kunnen brengen. Als ik luiers of iets voor haar in zijn kamer haal, informeert hij altijd naar haar: “Siesa wéér drinken” of “Siesa al klaar slapen?” – We hebben een nieuwe djongos, die bijzonder goed werkt 1.2.3.[1], al durf ik er haast niet meer enthousiast over te zijn. Hij denkt zelf en hij let op wat je graag hebt en m’n kas klopt!! Wij hebben, zegt Hok, gespaard voor onze vorige knaap! Gister hebben we de officiële verklaring afgelegd, de djongos blijft ontkennen dat hij meer dan [4] 2 maal geld uit de kast haalde, maar enfin. – Net komt jullie brief, wat een heerlijke enthousiaste inhoud. Fijn dat A. en Th. jullie nu ook zo hebben ontvangen als jullie toekomt! En een taart door A. zelf gebakken! Ze is dus beter!!! fijn is dat. Wat een prachtreis hebben jullie gehad dwars door Noord Zwitserland, om te watertanden naar de beschrijving! Het is te hopen dat het mooie weer van de eerste dag teruggekomen is. Wat een stommelingen toch die ouders van Thijs. Verbeeld je dat je maar één zoon hebt en dan kijk je hem de deur uit. Hoe is ’t mogelijk. Ik vind dat weer typisch Leids bekrompen! Hij zal jullie overigens nu wel dubbel waarderen. Geweldig dat A. een theemuts maakte, knap zo zelf ontworpen. Ik maakte er juist ook een voor Hok op zijn verjaardag, eigenlijk 2, maar nummer één kwam niet af en toen maakten we in de laatste 2 dagen gauw nog een ander klaar. No. 1 moest nl. met kruissteekjes, een reuze werk! – Morgen verstuur ik voor Em de goeritaatjes en hemdjes, die ze van me leent en ze krijgt dan meteen de witte grote keep, die ik voor Marijke maakte. Hij is wel gezellig geworden. Ik hoop dat ze ‘m veel zal gebruiken. Ze zal hem in de winter wel nodig hebben voor Marijke. Ik stuurde haar ook een sierluier-stel, dat Wytje en Lisa gedragen hebben, dat is leuk als haar dochter hem nu ook draagt en verder de luierband, die Moeder indertijd voor mij maakte, en nog een schattig pakje dat Lisa al te klein is. – Iedereen vindt dat ze er goed uitziet. Ze eet vrij behoorlijk, maar groeit weinig, Poortman vindt het niks erg.

Dag omhelsd, Eida. [5]

HOK

G. Erg prettig te horen, dat u het in Tirol zeer genoeglijk heeft gehad. En dat het A. en Th. + kleinkinderen goed gaat. Het hoogteklimaat heeft hen heel goed gedaan. – Hier nog steeds regen en wind. Axeltje is dan ook erg verkouden, zodat we hem de hele dag binnenhouden. Lisa slaapt nu bij ons. Hij is erg tevreden met zijn lot, is dol op hoestdrankjes van oom Dokter. Lisa wordt met de dag aardiger. Ze kan al erg ondeugend zijn. – Zondag stond ik voor het eerst weer op de tennisbaan. Het ging nog niet best, omdat ik niet teveel lopen wilde. Ik ben desondanks over alle leden stijf. – Met mijn collega’s hier kan ik het heel goed vinden. Ze appreciëren me, dat weet ik wel. Anders zijn de hooggeleerde vakgenoten in Holland. De collega’s hier bouwen voort op mijn onderzoekingen. In Holland beschouwen ze me als een beterweter, en vooral daarom, omdat ik hun werk heb na te pluizen. En er mankeert wel het een en ander aan. Dat kunnen ze niet hebben. – Momenteel zal ik hen ook niet meer ontzien. Ik ging vroeger hun al te erge fouten, steeds met schroom voorbij. Nu zal ik ze noemen en dat is voor hen een grote misdaad. – Vooral prof. Umbgrove kan niet hebben dat anderen zijn werk niet volmaakt vinden. Erg arrogant. – Ik ondervind ook veel waardering voor mijn werk als redacteur. Het Tijdschrift is bloeiende. Ik heb geen spijt dat ik 2/3 van mijn redacteurstoelage terug heb gegeven ten voordele van het Tijdschrift. Nu kan er tenminste gepubliceerd worden.

Dag Hok.

EIDA

Geliefden – Hoe heb jullie het gehad? Zeker wel weer dol. A. schrijft zo verrukt over hun huisje en hun hele verblijf daar, dat het er wel ideaal moet zijn en een Indisch en een Hollands mens waarschijnlijk ook, doet watertanden. We zijn benieuwd of jullie nog gefilmd hebt. Wij zij met Pasen gister eindelijk begonnen. Lisa was net beter, hoestte niet meer. Overigens is het bij Axel vandaag weer opnieuw begonnen, hinderlijk gewoon. Het is hier meer dan akelig weer, de hele morgen regen en wind. Er heerst hier op ’t ogenblik ook enorm veel griep, de doktoren hebben het druk. – We vierden dus Pasen zonder de Remptjes. Hok schikte het zo ook beter omdat het weer bijna de 14e was (vandaag), de dag dat zijn werk moet ingeleverd zijn. Hij doet het nu morgen. Bij ons moeten de feestdagen allemaal per se ná de 14e zijn, anders worden ze niet erkend! – We hebben op Pasen ons genoodzaakt gezien onze djongos te laten oppakken, het ging en gaat me nog steeds aan m’n hart, omdat hij zijn werk zo goed deed. Maar Hok heeft wel gelijk dat je zo iemand niet kunt handhaven, in wiens buurt geen 2 minuten een beurs veilig is die met z’n eerlijke gezicht elk ogenblik geld uit de kast haalt. Ik heb nagegaan hoe lang hij al bezig geweest is en dat is [2] meer dan een jaar, net zo lang als we hem hebben. In juli hebben we ƒ 50.- gemist en toen hebben we er ook een rechercheur bij gehad, maar die man gezegd dat onze huisjongen buiten verdenking stond en de kwestie is niet opgehelderd. Toen hebben we een Lipsslot op de kast genomen en alle bedienden behalve hem eruit gegooid en zijn vrouw erbij genomen. Vermoedelijk was dat juist een goede zet, want zijn vrouw heeft er niets van geweten. Hij heeft aan de baboe verteld dat hij rijk wilde worden en dat zijn vrouw hem tegenwerkte. Waar hij ál dat geld voor gebruikt heeft? Hij heeft bekend deze laatste maand ƒ 10.- te hebben genomen en gister moest hij aan de politie demonstreren hoe hij het gedaan had. Hij liep direct naar m’n sleutelmandje en haalde de sleutel uit m’n beurs en opende de kast, alles even vlot. Afschuwelijk idee hè. Maar van ’t zilver mist niets. Ik heb die man steeds op zijn woord geloofd en Hok dito en bijna maandelijks nog geld geleend. Zo kun je je in iemand vergissen. Mevr. v. Vianen zegt dat je juist de beste bediende in de gaten moet houden, want hoe beter ze werken hoe meer kans ze hebben om ongestraft hun gang te kunnen gaan. Ik heb er zo’n buikpijn van gehad! Maar bij Inlanders draait inderdaad alles om geld. Hun conversatie is bijna uitsluitend over dat onderwerp. – Het is echt een slag voor me, maar Hok had geen pardon. Misschien wel goed, wie weet het. Het geheel van alle maanden samen is wel haast ƒ 150.-! en voorschot had hij ook nog ƒ 20.-! Enfin, een net leergeld! En wij zijn er niet ongelukkig door geworden!! [3] Ik heb 2 brieven klaar liggen voor m’n beide zusteren. ’t Was wel jammer dat Em en Dirk nu niet kwamen maar ’t was begrijpelijk juist in hun drukste maand. We hopen nu nog een klein beetje op mei. – ’t Is goed gezien dat Em en Dirk jullie ook helemaal voor zich moeten hebben als ze komen. Trouwens waarom zouden A. en Th. daar weggaan, als ze daar goed uit kunnen komen van hun salaris. Voor Em en Dirk is dat een andere kwestie. Daar zul jullie wel plezier van hebben als ze een huisje in Den Haag betrekken. – Moeder moet zich nu mij niet meer voorstellen, maatschappelijk werk verrichtend. Ik doe daar niets meer aan. De tegenwoordige secretaresse van de IEVA heeft geen kinderen meer thuis en besteedt hier al haar krachten aan en aan veel andere Verenigingen. Ik ga er nooit meer heen, kom alleen op bestuursvergaderingen. Nu de school gelijkgesteld is moet je ook mensen voor het oppertoezicht hebben, die er verstand van hebben, want nu is het belangrijk en geen schoolexamen meer. Overigens is er alle kans op dat we die examenklas weer opdoeken. Er komt hier een Kath. Huish. School met veel geld en goede leerkrachten en die zal wel veel opslokken, en ons noodlijdend maken. Bovendien zou het beter zijn wanneer we meer sociaal werk deden want dan hebben we weer kans op staatsgelden en nu niet. Ik voel er eigenlijk [4] ook meer voor om iets te doen voor de meisjes, die juist niet door het gouvernement op de huishoudscholen worden toegelaten. Mochten wij weer teruggaan tot uitsluitend “IEVA” dan heeft het IEV ook alle steun beloofd. Overigens hebben ze dat vroeger ook gedaan en veel hebben we er niet van gemerkt. Irene gaat morgen aan boord. Mocht ze terugkomen in de IEVA, dan moet ze voorzichtig zijn met een secretaresse die ze niets wijs kan maken en zich nergens buiten laat houden. – Is die Mevr. Wijsse nog getrouwd met die jongeman. Gelukkig dat tante Lous weer beter is, al voelt ze zich nog slap. Merkwaardig Ankie zelfverzekerd, ze kon nooit uit haar aarzelende woorden komen op ’t Gym. Vader zei altijd 10 maal zo luid! Hoe is ’t met Vader’s spit, wat afgrijselijk pijnlijk. ’t Is te hopen dat het over is gegaan vóór de reis begon. – M’n buik maakt het uitstekend tegenwoordig. Ik eet helemaal geen medicijn meer, helpt geen spat! Alleen maar dieet en vaak wijk ik er vanaf, zonder enige lasten. Alleen vannacht begon ik opeens te spoken, toch iets raars gegeten. – Sparmann is al 1½ maand ziek. Niemand weet wát hij heeft. ’t Moet wel erg zijn, zielig voor Tine. – Tine Schepers stuurde een schattig kiekje van Magda. Ze is enorm trots op haar ene dochter.

Dag hoor Eida. [5]

HOK

G. Vandaag weer een artikel gereed gemaakt. Ik voel mij opperbest, ben zelfs de hele operatie vergeten. Ik ben sinds de vorige week maandag weer erg druk bezig. Het ging direct vlot. – Is Vader’s spit na Tirol weer beter. Het is geen aangename kwaal. Van harte beterschap gewenst. – Eindelijk hebben we de boef te pakken. Er was voor hem geen ontkennen meer aan, bovendien hebben we zijn vingerafdruk. We legden namelijk op onze geldenveloppe, die wij met brieven en kwitanties opvulden, een glad gepoetste glazen plaat, en daarop weer enige voorwerpen, die direct zouden verschuiven, wanneer iemand aan de enveloppe kwam. Het geheel is prachtig gelukt, maar tot ongeluk van de djongos en zijn gezin. Het is een zielig geval. Maar zijn houding is zo, dat ik het onverantwoord acht, hem weer terug te nemen. Hij zou ons dan reuze stom vinden, en bovendien zou het zeer riskant zijn, omdat hij op mij de indruk maakt van woedend te zijn op degeen, die hem dit koopje heeft geleverd. In zo’n toestand zijn de Inlanders ontoerekenbaar. – Binnenkort krijgt u wat overdrukjes. Dag veel plezier in Tirol.

Hok.

EIDA

7 april 1936.

Lieverdjes – Deze week hadden Axel en Lisa de beurt ziek te zijn. Axel begon geweldig te hoesten en Lisa met een lopende neus en tranende ogen, akelig gewoon! We hielden ze eerst gescheiden zodat ze elkaars ziekte niet óók nog opliepen, maar nu hoest Lisa toch wat, terwijl Axel weer gewoon rondloopt sinds vandaag. Lisa zette ik met wieg en al in de zon en later onder het prieeltje – ik hoop dat het geholpen heeft. De zon is altijd een schitterend geneesmiddel. Ik smeerde hen in met embrocation[1], met het succes van vroeger herinnerend en inderdaad werd de hoest losser – De dokter kwam er niet aan te pas, want er was niets verontrustends. – Hok is gister weer naar kantoor gegaan. Hij ziet er weer vrij goed uit. Hij was de vorige week ook al telkens een paar uur naar kantoor, maar dat was om praatjes met allemaal te maken, opdat ze hem met rust zouden laten de dag dat hij weer echt begon! – [2] We kregen een reuze gezellige lange brief van Anneke. Ze is meer dan verrukt van Mieders en van hun verlof in ’t algemeen, ook bij jullie. Ze voelt zich weer goed, zegt ze en ze is ook erg verrukt van “Van Leggelo”. Je moet daar ook wel opknappen in die zalige sneeuw, dunkt me. Dat zal zeker ook een punt zijn op ónze verlofsagenda. Intussen vieren jullie daar weer reünie en wel met een dag extra, dankzij het cadeautje van Jan Taas, 2 vrije uren! – Hier krijgen de leraren het volgend jaar 33 uur. Ze hebben hier op het Lyceum een dag moeten sluiten omdat er 3 leraren ziek waren en de rest allemaal aaneensluitende uren hadden! – Vandaag is ’t onze verlovingsdag! van 8 jaar geleden, wat een tijd! Hok heeft via kantoor bloemkool (verse) laten sturen, die ze daar blijkbaar hebben gevent – Vannacht begon Lisa te huilen zodat ik in de waan was dat het half 6 was daar ik de lucht ook al licht vond worden. Nadat ik haar gevoed had, bleek het 3 uur te zijn! [3] De eerste maal dat ze ’s nachts wat gehad heeft. Het kan in elk geval geen kwaad daar ze  de laatste dagen toch al zo slecht gedronken heeft. Ik doe steeds pogingen om met de nasi tim te beginnen maar ze wenst het niet te slikken maar laat het zaakje, nauwelijks naar binnen, weer langs de andere mondhoek naar buiten! Het komt misschien doordat ze nu niet lekker is, want het moet anders een lekker voedsel voor die hummeltjes zijn. – Het wordt al tijd dat ze een bed krijgt want op de buik liggend, gaat ze zo hoog steunen dat ze opzij valt en dan griezelig achterover gebogen ligt tegen de zijkant aan. Van de box is nog niks gekomen door haar verkoudheid. Het witte eendje van jullie is zo’n enorm geliefd speelgoedje van haar, dat schreef ik nog niet, geloof ik, ze houdt het bij de kop vast en dan slaat ze hard met haar arm op de matras of op haar buik zodat het eendje piept. Verder speelt ze met de nieuwe rammelaar van Pappie’s verjaardag, die in de wieg hangt. Net zo één als op één van de eerste films van Axel in zijn wieg hangt. – Jullie had blijkbaar nog niet begrepen dat Hok’s ziekte weer het filmen heeft verhinderd en nu weer de verkoudheden van de kinderen, enorm vervelend. Maar nu Em en Dirk [4] niet komen kunnen we ’t mooi met Pasen doen – Net kreeg ik Em’s brief, reuze teleurstelling dat het nu tóch niet doorgaat. Ik schreef haar juist waarom zij niet alleen per vliegtuig komt, dan is er toch helemaal geen bezwaar. Ze zullen het overigens wel niet doen maar de teleurstelling is groot. Het zou haar juist goed doen, een weekje rust in de kou, wat kan dat nou voor kwaad. Enfin, als ze ’t niet durven, is er niets aan te doen. – Vrijdagavond was ik met Jan Schüller naar de Hollandse film “1 April”, waar we geweldig om gelachen hebben. Ik was juist op weg naar een kerkconcert, dat ik maar liet schieten omdat hij vertelde de avond tot 12 uur te moeten volmaken en Hok juist vroeg naar bed wou. – Bep Einthoven heeft me gevraagd wat te willen voordragen op de volgende Vivos avond, we hebben maar één declamatrice, zegt ze! Ze wilde weer “het Gangetje” hebben – Elly Linn moet de muziek daarvan bezitten, als ze ’t nog vindt, kan het doorgaan, want ze had uitgerekend dat er nog maar 5 mensen over zijn van m’n publiek van 4 jaar geleden toen ik het ook zong. Ik neem dan eerst “de Meisjes” van Pisuisse, dat jullie ons verleden jaar zond en tot slot kan “op verzoek” dát dan. Ik tracht nu die “Meisjes” uit het hoofd te leren, dan wordt het veel aardiger. – Ik ben juist zo’n mooi eind opgeschoten aan het keepje van “Marijke” om het klaar te hebben vrijdag maar dat hoeft nu dus niet. Ik naaide het hoofdzakelijk met de hand, dat wordt het netst van beeldige flanel met de kap met witte zijde gevoerd, naar een voorbeeld van Marietje van Loon! – Ik zou het fijn vinden wanneer jullie het tijdschrift van “Nieuwe Cultuur” bleef sturen. Ik geloof niet dat Em er zo op gesteld is, maar ik erg! Misschien is het

[Randje pag. 4]

toch het leukst als we Axel’s halve verjaardag niet vieren, al zou ik die boekjes nú wel graag willen hebben. Als we zijn verjaardag op 16 december vieren, is hij veel jariger wanneer hij dan alles krijgt.

Dag Eida. [5]

HOK

Geliefden,

Erg bedankt voor Herfsttij der Middeleeuwen, een prachtig geschenk, dat blijvende waarde heeft. Vandaag weer op kantoor geweest. Het gaat best, natuurlijk nog niet zo vlot als vroeger, ook omdat ik vandaag erg veel bezoek kreeg. Ik moet voor de 14e weer wat klaar hebben. U ziet dat de appendix-ex nu helemaal niet meer in de weg zit. Misschien zal het juist nog gesmeerder gaan.

Lisa is al sinds een paar dagen niet buiten geweest, ook Axel niet – Beide hummels verkouden. Axel begint nu al opmerkelijk veel te babbelen. Meestal gaat het over Tommy die niet vechten mag, over Mammie, die bij het scheiden van de vechtende Tommy in de hand gebeten werd. Dan over de Opa en Oma Holland en de tjien-tjien = vliegmachine. – U hebt stellig veel genoegen gehad in Tirol en een prettige rustkuur! Emma zal al gauw Hollandwaarts trekken. Ze komen helaas met Pasen niet bij ons.

Dag Hok.

EIDA

31 maart 1936.

Geliefden – Hok’s verjaardag is achter de rug, een gezellige dag. Juist zo genoeglijk dat hij thuis was. In zijn zijden kamerjapon ontving de jarige gasten meest dames! Mevrouw Wormser die ik de volgende dag hielp verhuizen naar haar hotel, kwam ook met Chrisje en de Schüllers tot onze verrassing met de ondernemingsauto daar hun eigen in Bandoeng te koop staat. ’s Avonds dronken de Linn’s een glaasje wijn bij ons. ’s Morgens vroeg zong Axel al van “langselege” en we kwamen met z’n allen met pakjes bij Pappie’s bed. Het hoofdcadeau was een speciale schrijfmachinetafel, die Hok evenwel nu ook gebruikt om weer meer boeken op neer te kunnen leggen. Daarop staat een portret van Lisa + Axel en één van ons drieën, vergrotingen van kiekjes, de eerste met “het kastje” genomen. Die van Lisa en mij krijgen jullie als vergoeding voor het uitblijven van de film – ’t Is een wonder wat een mooie foto’s je met dat kastje kunt maken, jullie zult ze zien. Truitje nam die van Axel en mij en een kennis die van ons drietjes, de rest nam ik zelf op het galerijtje van de Wormsers. Het was nu moeilijk om alles geheim te houden nu Hok zelf de hele dag thuis was! Gelukkig viel alles nogal in zijn smaak. Hij kreeg ook speelgoed voor zijn kinderen, een rammelaar en een vliegmachine, Douglas model, dat hij voor Axel moet uitsnijden uit hout. Hij heeft er al 2 klaar, 1 hangt boven de eettafel aan de lamp, erg leuke dingen. Hier is zelfs aluminium verf bij; deze zal wel “echt” worden. – Morgen gaat Hok misschien naar kantoor, de wond [2] heeft steeds niet dicht willen gaan maar dankzij goede raad van Linn is hij nu prachtig geslonken evenals mijn verwondingen “voor Tommy-vechten” zoals Axel dat noemt dankzij het houden in heet sodawater. Al het vuil is er zó schitterend uitgetrokken. – De nieuwe buren zijn bezig in te trekken, ze hebben een zoon van een jaar of 8, dus niks voor Axel; Hok gelooft dat er ook een klein meisje is; ik hoop het maar. Hij fietst nu heen en weer op straat maar vraagt toch niet naar Chrisje, typisch. – Lisa zou gister met nasi tim beginnen maar ik vergat het op het kritieke moment en gaf haar te drinken, dan vandaag maar. De box staat nu ook klaar, de baboe is bezig een mat te kopen om erin te leggen. Het wordt nu dus opeens al een groot meisje. – Van Em kreeg ik nog geen antwoord op mijn briefkaart met de prijzen van Hotel Homann voor logies en ontbijt. De hotels zijn hier met Pasen zó vol dat ze niet konden “beloven” dat er nog plaats zou zijn als ze het niet snel opgaven. Ik hoop maar dat het hen niet te duur is ƒ 18.- met z’n vijven. Ze zullen dan bij ons eten, 2 maaltijden. – Jullie brief kwam keurig vrijdag aan en Hok was erg blij met het beloofde boek van jullie en dat van mij. “De Opstand der Horden”[1] kreeg hij van de Linn’s. Ik ben erg benieuwd wanneer hij ze zal lezen. – Zondag zwommen Axel en ik alleen. Hok wilde liever thuisblijven. In een auto schokt het nog wat – Wat heb jullie Vader’s verjaardag genoeglijk samen gevierd. Nu komt de tijd weer aan dat je ’t waardeert als je eens samen alleen bent! – Hok is inderdaad tegen zonsopgang geboren, om half 5 [3] naar Mamma zich meent te herinneren. Het adres van Irene is in mei al in Bandoeng: Tasmanstraat 30. Ze gaat 15 april aan boord. Ze gaan allemaal bij de Buck’s in huis hoewel Lettie no. 4 verwacht en Irene er dus 3 heeft en vermoedelijk haar schoonzus ook nog meebrengt! Ze krijgen vast ruzie! – Geweldig dat Marc nu arts is, zou hij nu voor de praktijk deugen en waar gaat hij die uitoefenen. Hier in Indië zijn nog plaatsen waar geen dokter zit. In Palembang b.v. is alleen een militaire dokter, die eigenlijk geen tijd heeft voor andere patiënten. Het klimaat is daar als Batavia. Hier in Bandoeng komt er haast elke maand een dokter bij, als je ook denkt hoe de chirurg die Hok hielp een halve maand van ons salaris verdient in een kwartiertje en het dan allang mooi vindt en niet eens thuis meer kwam kijken. – De korstjes zijn er bij Lisa al afgevallen van de pokken, veel last heeft ze er niet van gehad. – Wat fijn dat jullie weer bij elkaar zijn in Tirol – er is daar nu zeker ook geen sneeuw meer – Anneke en Thijs lezen deze brief dan zeker ook weer en dus kan ik hen vast bedanken voor de briefkaart op Hok’s verjaardag. Als Vader en Moeder weer weg zijn, krijgen ze eens een brief van me. Toen ze nog in Indië zaten, hoorden we meer van elkaar dan nu! – [4]

HOK

G. Erg bedankt voor de verjaarsbrieven met gelukwensen, postwissel, + Herfsttij der Middeleeuwen[2], dat een dezer dagen wel arriveren zal. – Reuze gezellig gejaardagd, ofschoon mijn ex-blindedarm me niet vel bewegingsvrijheid veroorlooft. Van Eida: mooie kiekjes gekregen + lijst; typewriter-tafel; bloemen; taart; vliegmachien, die ik voor Axeltje maken mag (het is een nieuw soort speelgoed, dat je zelf snijden moeten; geschikt voor volwassenen) verder een rammelaar voor Lisa. Veel damesvisite, die ik in een eveneens verjaarskamerjas ontving. ’s Avonds familie Linn, mijn huisarts met wie we een flesje Bourgogne ledigden. – Met mij gaat het best. Ik ben nog wel niet op kantoor geweest, vanwege de wond die nog niet helemaal in orde is. Overigens alles best. – Over een publicatie, die net verschenen is het volgende judicium van Dr. Thalmann: „Ihre Miogypsiniden-Revision[3] ist ohne Zweifel das Beste was bisher auf dem Gebiete der Grossforaminiferen publiziert wurde, und als Beispiel einer entwicklungsgeschichtliche-philogenetisch orientierte Studie gerade zu klassisch. Ich gratuliere Ihren vom Herzen dazu und möchte immer und immer wieder die Hoffnung aussprechen, dass dieser Arbeit bald weitere und noch ausgedehntere folgen mögen. Ich bewundere ferner Ihre Geduld, welche Sie bei diesen minutiösen anatomischen Untersuchungen beweisen und beneide Sie um Ihre hohes Mass an räumlich stereometrischer Auffassung und Darstellung.“ De heren in Holland zullen nog groener worden van nijd. – De volgende maand verschijnt het vervolg van deze studie. Ik ben er erg enthousiast over.

Bedankt voor A. en Th.’s gelukwens. Deze kwam op tijd. Veel plezier toegewenst in Tirol met A. en Th. Onze groeten,

Hok [5]

EIDA

Dinsdagmiddag.

Lisa is erg aan het brullen. Ze is wat verkouden en is erg boos dat ze de nasi tim in plaats van de melk kreeg en niet alle twee. Twee uur na de nasi tim moest ik haar alweer voeden, daarvóór en daarna sliep ze niet en zo stopte ik haar nu om 6 uur maar weer in bed. Ze is nu ook ingeslapen, gelukkig. – Ze komt veel te weinig aan de laatste tijd, 2 weken achter elkaar 70 gram terwijl 100 wel het minimum is. Het bewijs dat ze nu van de borst af moet. – Het zou wel leuk zijn als jullie voor Axel’s halfde verjaardag wat boekjes stuurden die we met hem lezen kunnen en waarin hij plaatjes kan kijken. Die kun je dan als drukwerk sturen zonder invoerrechten, speelgoed kunnen we hier dan wel krijgen. – Homann heeft de kamers voor Em en Dirk afgestaan!! Ze komen dus vast en Em blijft dan nog een paar dagen alleen. Axel kent ze allemaal al Tante Emma en aanhang en weet dat ze met een grote auto komen! 

Dag hoor,

Eida.