EIDA

12-2-‘35

Geliefden – Het is een heerlijke stille zomeravond – windstil, we horen alleen de krekeltjes. Het is kentering weer, maar mij niets te warm. Ik heb op ’t ogenblik behoefte aan warmte, in alle betekenissen. – Ik schreef Emmelotje pas over de baby, Anneke al eerder – maar nog geen antwoord van een van beiden – Ik voel me nog steeds normaal, alleen slaperig, maar m’n eetlust is niet bijzonder groot. De rode jurk van jullie, die ik indertijd verkleinde, heb ik weer zijn oorspronkelijke wijdte gegeven – ik ben werkelijk al aan het uitzetten, hoewel het niet kan volgens één van mijn beste vriendinnen hier, die een paar weken verder is. We vinden het beiden erg gezellig dat we in dezelfde toestand verkeren. We gaan samen modellen uitzoeken voor harmonica jurken. Zij heeft al 2 [HOK kinderen], die er nog meer Chinees uitzien als Axel, hun [2] grootmoeder is een Chinese. – Ze had het nog aan niemand verteld, maar omdat ik het al aan Tine Sparmann verteld had, zei ik het haar ook, waarop zij haar mond natuurlijk niet meer kon houden! – Per mail gaan er diverse kiekjes naar jullie, van de pondok waar we met Chinees Nieuwjaar waren. – Hok heeft de toorn van een oude heer opgewekt, die het geen manier vindt, dat Hok die altijd als Europeaan leeft, opeens Chinees Nieuwjaar ging vieren! Hoe vind je! Ik vind dat een mens de voordelen van zijn positie moet zien te grijpen, de nadelen komen vanzelf wel! Ik hoop maar dat Vader alweer naar school is. Het is zeker wel een moeilijke overgang om opeens weer op de pijnlijke knie te gaan steunen – Wát een bezoekers – hoe kan Moeder ze allemaal tellen! Hok snapt niet hoe iemand zoveel [3] mensen in zo korte tijd kan verslaan! – We hebben onze algemene ledenvergadering gehad van de IEVA, er zijn 3 leden gekomen, waar we erg blij mee waren, want we hadden er geen één verwacht. – We hoorden dat Alex weer 6 maanden verlofverlenging heeft aangevraagd, dat wordt dus één jaar – Ze schijnen zowel in Holland als in Duitsland te solliciteren. Misschien komt Irene nu toch eens aan. – We zagen een schitterende film over de Rothschilds, is die nog niet in Den Haag? Zeer de moeite waard, vol gein!, een bijzonder fijne vent die oudste, Nathan, de film zal natuurlijk verboden zijn in Duitsland, want de Joden zijn hier sympathieker dan de anderen. – Hok is naar het graf van zijn vader geweest met Houw en Mamma voor een Nieuwjaarsoffer, zondag – Axel en ik hebben wat bij de buren gezeten, de familie Jansen, erg rustige gepensioneerde mensen, Axel voelt zich daar nu ook thuis, heeft gister gevochten met een poes, zoals hij altijd met Tommy doet, maar tot zijn grote woede, krabde deze en hij gillen – meer van nijd dan van pijn! [4] Wat naar dat Betteke alweer een miskraam had, ellendig moet dat zijn, maar het komt veel voor tegenwoordig, dat is één troost. – Reyzer gaat inderdaad weg in juni – Door wie wordt Jenny Pisuisse opgevoed? – Leuk dat Tante Leidie weer gezellig was. – Mevrouw van Overveld is niet meer erg knap, maar vurig nog steeds. Hoe is ’t mogelijk dat ze zoveel jaren zo blijft vechten, waar iedereen even lauw is, inderdaad is hier nog steeds geen Vrouwen Kiesrecht. – Em en Dirk zullen de films versturen – reken maar tegen Vader’s verjaardag – nu hoef je niet meer zó lang geduld te oefenen, waar jullie overigens al knap in bent. – Em heeft zelf het menu in elkaar gezet met soep vooraf, alles in de opwinding! – Lykle en Lotty hebben er nu ook 3 hè en vlug na elkaar. – Ik moet nu even aan Mamma ook de kiekjes sturen van haar Nieuwjaar, anders is ze niet tevreden, daar we die dag niets van ons lieten horen. – Axel was in Buitenzorg zeer tevreden, riep wel “Eitje” maar was met Fanny tevreden, fijn hè – Jo Olivier schermt hier in Bandoeng, onze familie schijnt hij vergeten te zijn – misschien ga ik even kijken morgen. Met de mail gaan kiekjes + m’n jaarverslag, tegelijk gaat er één voor Irene – Dag.

Hartelijk omhelsd Eida. [5]

HOK

G. Gelukkig dat het met de gescheurde pees vooruitgaat. Meestal duurt het enige weken. En wat een bezoek, om van te rillen! – Voor de verzending van de films wordt te Batavia gezorgd. Het gedeelte dat door ons werd opgenomen hebben we hun gegeven. Ze zullen de film waarschijnlijk weer over monteren. – Ik weet niet of ik al verslag heb gedaan van het onderhoud met de commissie van onderzoek. Het was er erg genoeglijk, een sfeer van elkaar te willen begrijpen. Ze vroegen me mijn standpunt t.o.v. missies, van Volkenbond, van oorlog, etc. Het bleef natuurlijk wel erg aan de oppervlakte; je kunt zulke vragen niet à bout portant[1] goed beantwoorden. – Ik heb één dezer dagen het geven van lessen in de Geologie voor de opleiding van a.s. geografen op mij genomen. Begin 1 augustus. Honorarium ƒ 30 à ƒ 35.- per maand voor 1 uur in de week. Goed zakgeld en filmgeld. Het zal me wel veel werk geven, daar ik het dictaat nog maken moet. Zou Moeder voor mij misschien willen betalen: ƒ 6.- (zijnde restant contributie 1935). Postrekening 40517 Delft. Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap voor Nederland en Koloniën – Erg bedankt.

Dag Hok.

EIDA

5-2-‘35

Geliefden – Het is nu dan toch eindelijk zover, geconstateerd door Sparmann, alles in de beste orde – maar ’t is pas 1 maand dus zal ’t eind oktober worden, we hebben dan nog de tijd – Ik vind het in elk geval fijn, want elke dag wordt Axel meer een grote jongen. Vanmorgen klom hij met vaart een ladder op en zonder hulp weer netjes naar beneden ook. – Maar die pipa van ons, hoe maakt die het? Dat was me een schrik, vreselijk – gelukkig dat Van Leggelo ook hier weer zoveel presteerde, want het lijkt me enorm snel, na nog geen week alweer gymnastiek te moeten doen. Het is ook inderdaad druk om te fietsen in Den Haag en Vader houdt toch zoveel van wandelen, dat komt mooi uit. – Wat een belangstelling had je ook nú weer, bloemen en visite zonder eind, echt fijn, [2] al was het dan ook druk voor Moeder. Maar Moeder kan nu met haar goede ogen weer tegen een zetje! Ik vertel aan iedereen dat ze geen bril meer moeten dragen maar ooggymnastiek doen. Als De Jongh nog eens bij jullie komt, moet je het hem ook vast vertellen. Schrijf je de oefeningen wel op, dan kunnen meer mensen er nog plezier van hebben! – Van Dien hoorde ik ook over de azalea van Bepje, dat ze er zo blij mee was; Mevrouw Burgersdijk heeft wéér een kleindochter erbij van Jop, de jongste dochter, dat is no. 7! En zou jullie dus (!) alleen maar kleinzoons krijgen!? Allebei zou leuk zijn voor Axel, een meisje misschien nog meer om zijn ruwheid af te leren. Vanmorgen trok hij een beeldige iris in onze tuin, waar ik juist zo trots op was, stuk en met kleine honden en poezen is hij ook enorm hardhandig. Ik voel wel dat het opvoeden nu al moeilijker gaat worden. – Hoe kan [3] Vader zo netjes schrijven, liggend op de divan. Aan het schrift is niets geen bijzondere stand te merken! Die telefoontjes zijn dus goeie loopoefeningen voor Vader van divan naar telefoon! Of heb jullie de divan daarheen verplaatst? Gek dat die Wim van IJzeren niet kon converseren. Meisjes van die leeftijd kunnen het dus beter. Enig die leerlingen allemaal op bezoek. – Gister was het Chinees Nieuwjaar, Hok nam vrij, en zaterdagmiddag tot maandagmiddag waren we boven in de bergen in de hoogtezon in een pondok (= chalet). Meer dan fijn was het, alleen kreeg Hok net vlak vóór we weggingen spit zodat hij niet eens de koffers kon opbinden. Maar vandaag is hij alweer gaan tennissen dankzij de droogte daarboven en het masseren van mij! We namen Annah mee naar boven, ze maakte rijsttafel voor ons. Alles hadden we meegenomen, alleen kip en petroleum kon je daar krijgen. – We hebben zalig in het gras in de zon gelegen – er waren uitgestrekte weilanden waar paarden graasden, [4] ’t was nl. een militaire hut waar geen anderen mochten komen. Daarom is Mevrouw Bijl de Vroe meegegaan om ons daar te kunnen brengen. Ze is heel aardig alleen er kwebbelig. Je zult ook kennis met haar maken. In augustus gaan ze met verlof. Dit jaar loopt het hier leeg in Bandoeng, ongezellig. – Met Em wisselden we pakjes. We stuurden hun de Bali films en de zoutlepeltjes die ze nog van ons kregen en zij óns een reuze leuke vergroting van ons drietjes; ik ben benieuwd wat júllie ervan zullen zeggen! – Em schreef dat ze ’t goed maken en dat de kinderen blij waren toen ze weer thuiskwamen. Geen wonder. – Eén dag deze maand was ik misselijk, verder zo normaal als wat! – Op de IEVA vergadering kreeg ik een pluim voor het jaarverslag en voor al het werk dat ik dit jaar deed – aardig hè, van Mevrouw Chavannes. Deze week de algemene vergadering waarop ik met 2 anderen herkozen moet worden. – Vanavond hebben we 2 advertenties in de krant voor een dame van de huishouding en een helpster – Vervelend zoveel nieuwe mensen. Adri Buriks blijft onze steun en toeverlaat! – Cas Ortt is vandaag jarig, we dronken heerlijke kersen op sterk water!

Dag Eida. [5]

HOK

G. Wat een schrik van de aanrijding. Gelukkig dat het zo goed is afgelopen; we hopen maar dat de verwachting van Leggelo goed is uitgekomen en Vader nu weer naar school is. De afschaffing van de fiets is wel een krasse maatregel. Erg leuk is die belangstelling! – Eida krijgt van mij, – eigen opgespaard geld  –, een grote nikkelen leeslamp, dat is gemakkelijk, wanneer je met je tweeën een boek zit te lezen. Ze is vandaag bij Sparmann geweest. We hopen maar dat alles van een leien dakje loopt. Axeltje is een reuze brutale jongen. Geen respect voor de staart van Tommy, evenmin voor zijn ouders. – We zijn gisteren teruggekomen van een weekend. Erg prettig, het zou prettiger geweest zijn, wanneer Mevr. Bijl de Vroe er niet bij was geweest. Maar deze was een noodzakelijk aanhangsel; we hadden anders niet in die pondok, die alleen voor officiersfamilies bestemd is, gekund. Zij is zo’n ontzettende kwebbel, dat het niet mooi meer is. – Verleden week kreeg ik via Reyzer een aanbod om als docent mee te doen aan een cursus voor opleiding van a.s. geografen. Ik heb degeen die deze cursus organiseert, geschreven over cursusduur, honorarium, etc., maar heb tot nu nog geen antwoord ontvangen. Het schijnt dat voor een les in de week, ƒ 35.- ’s maands betaald zal worden. – De toespraak op Dirk’s dejeuner had ik niet op schrift. Ik heb maar wat gepraat, en Em en Dirk’s mentaliteit kennende, was het niet moeilijk om iets te zeggen wat tot hen sprak. – Mijn spit is gelukkig weer over. Het was vreselijk. Ik voelde me een oude man. Het was een gewone kouvatting op de rug.

Dag Hok.

Bedankt voor de toezending van giro aan Brill, Leiden.

EIDA

29-1-‘35

Geliefden – Hoewel de Ortten hier zitten, ben ik maar gaan mailen. Het is al bijna 8 uur n.m., Axel heb ik net in bed geploft en nu kan ik dus beginnen. Vanmorgen waren Axel en ik tot bij énen uit, vandaar dat er van schrijven niks kwam. Ik was vanmorgen eerst naar de begrafenis van Didi Palm – een geweldige slag voor haar man en kind (net zo oud als Mennootje) dat zij plotseling stierf – Ze schijnt vergiftigd te zijn geweest van angina en daarna moest ze geopereerd aan de keel, maar al na de injectie is ze gestorven – Ze is net zo oud als Anneke. Herinner je je haar nog – ze was getrouwd met van Alphen de Veer. Ik was er zo beroerd van vanmorgen, er waren erg veel bloemen en mensen. Ik begroette haar nog geen week geleden in de stad. – Daarna met Axel naar de verjaardag van de zoon van de Bucks, ik deed Axel zijn bloemenstrooierspakje aan, het staat hem zo schattig. Axel was plotseling zo lief tegen hun dochtertje van 1½ jaar. Hij gaf alles aan haar wat ze wilde en was helemaal niet agressief. Ik was zo verstomd, tot nu toe had hij haar altijd geduwd, misschien heeft hij nu pas gezien dat het “maar” een meisje is! Later speelde hij trouwens ook in alle vriendschap met een jochie van 3½. Ik ben enorm blij dat hij die wildheid heeft afgeschaft. – Ik heb erg gelachen om jullie, die er iets achter zochten dat Axel en ik naar Batavia vlogen. De werkelijk enige reden was de snelheid, want [2] Axel is toch net op de leeftijd dat hij zich met alles vies maakt en in de trein zou het wel erg geweest zijn. Maar ik had het ook niet gedaan als Dirk het niet aangeboden had. – Jullie weet dus intussen dat het stel inderdaad getrouwd is, wij kregen een brief voor Houw van Em, dus uit haar handschrift van de envelop kunnen we zien dat ze gezond en wel is. – Ik hoop dat jullie intussen steeds méér hebt kunnen ontdekken op het filmpje van Axel’s verjaardag en dat jullie je ogen er niet op bedorven hebt. – Wat leuk al dat bezoek dat jullie hebt, dat Jan en Lientje met Lya gekomen zijn. Het zal me benieuwen of hij die directeursbaan krijgt. Hij heeft altijd de schitterendste betrekkingen “op ’t oog”! – Vreselijk lijkt me die verloofde van Jan Alingh, die grote vrouwen doen me altijd denken aan Haagse Post moppen van zielige mannetjes onder de plak! Hoe waren die Sluyters uit Batavia, dat mispunt van een mens dat Em heel wat op stang heeft gejaagd (genre Tante Leidie!) – Grappig dat nieuwe familielid van 65 en nog wel zo’n chique naam en dat Moeder haar eerst niet kon waarderen omdat haar hond rook, enig! – ’t Is niet te geloven hoe geweldig Moeder’s ogen vooruitgaan, dat schrijven ook zonder bril zal vast ook komen. – Op onze film komt na mijn tennissen een gedeelte waar de film gedraaid [3] gezeten heeft, want bij het tennissen wilde hij opeens niet meer verder, wel jammer. – We hebben zaterdagavond de film van Schuberts leven gezien, wel niet helemaal historisch, maar toch erg goed vooral door de heerlijke Schubert muziek. Zondagavond vierden we de koperen bruiloft van de buren Ortt mee. Er waren een stuk of 8 echtparen, erg gezellig – werden ongeveer de hele avond geamuseerd door iemand die alles op de piano kon spelen en ongelooflijk veel liedjes kende, zo iemand als Hans Goudsmit vroeger. Hok vond dat ik ook zoiets moest worden, kon ik maar zo goed pianospelen, had ik maar geen les gehad van Eva! Maar dat bracht ons op het idee dat jullie misschien wat nieuwe liedjes kunt sturen van Davids b.v. (over Scheveningen) en van Klingedoornbos of een nieuwe ster. O ja, “de meisjes” van Pisuisse zou ik dolgraag ook willen hebben. – (Graag geestige dingen waar je om kunt lachen!) –

Van het Vivos feest weet jullie ook nog niet. Het was een erg geslaagd feest met een enorme opkomst. Het blijkt wel altijd dat de feesten in Vivos het meeste bezoek trekken! – Ze hadden geen tafelschikking gemaakt. Je moest allemaal op een rij gaan staan en op de stoel gaan zitten waar je kwam. Het bleek dan dat we allemaal onder ons bord een onderwerp hadden waarop we in verband met Vivos moesten spreken. [4] Toen ons dit werd meegedeeld konden we eerst niet eten van schrik, maar na enige glazen wijn namen we het minder zwaar op! Ik moest spreken over “stoelen”, Elly Linn over “schemerlampen”, een ander over theekopjes e.d. We hadden allemaal een kaartje met ons onderwerp, geestig getekend door Bep Einthoven, expert in zulke dingen. Het werd over enen, we zongen echte studentenliederen, het was weer enorm gezellig. We hadden deze week ook een ongetrouwde collega te eten, Hok had Chinees eten besteld en wilde de stakker met stokjes laten eten, maar ik heb hem gauw gered. M’n Jaarverslag voor de IEVA is af, het wordt getikt en dan gestencild, dan krijg jullie er ook één. Mevrouw Chavannes vond het erg goed gelukkig, veranderde er maar weinig in. We zitten erg in over de volgende presidente, nu Mevr. Chavannes met verlof gaat, en we niet weten of Irene terugkomt. Ik vind het erg beroerd want met een nieuwe zal welhaast al het werk op mij neerkomen – Baukje schreef me een brief, niet erg enthousiast is ze meer, erg vervelend, ze was in Holland zo goed, maar trouwens de laatste maanden ook al niet meer. – 4 februari neemt Hok vrij, we hebben dan zaterdag-zondag-maandag. – Ik heb me in m’n hoofd gezet dat we beslist uit moeten gaan. Axel is nu ook groot. Ik heb enorme behoefte om buiten een stad te zijn!

Dag Eida. [5]

HOK

G. De volgende week wordt het Chinese Nieuwjaar, oude stijl gevierd. Ik mag dan vrijaf nemen en zal het waarschijnlijk doen ook. Eida is van plan om ergens heen te gaan, maar vaste plannen hebben wij nog niet gemaakt. – Axel is nu al vrijwel de baas in huis. Als ik hem voor een of ander stoutigheid boos aankijk, dan fronst hij ook met zijn wenkbrauwen; hij kijkt je dan scherp in de ogen, en met even woedende blikken. Als je hem beknort, scheldt hij hard terug. Blijf daar maar rustig bij! Als je even lacht, stoort hij zich niet meer aan de vermaningen. Dat is nu deze week al verschillende malen gebeurd en nu schuddebolt hij van het lachen, wanneer je hem beknort! [EIDA alleen bij Hok hoor!] – De vorige week ben ik gekozen tot secretaris van de Vereniging van Ingenieurs en Geologen bij de Dienst van de Mijnbouw. Dit is onze vakvereniging, die in deze tijd van bezuiniging niet veel kan doen. Verder ben ik sinds enige tijd secretaris van de Geografisch-Geologische sectie van het Natuurwetenschappelijk Congres. Veel werk is er nu nog niet. Het congres wordt in oktober van dit jaar gehouden. – Ik heb voor de Ortten een filmpje gemaakt van hun koperen bruiloft. Erg benieuwd of het beter gelukt is als de laatste film van Axel. – Voor mijn verjaardag zou ik gaarne een kleed aan de muur, of een mooie ets willen hebben [EIDA dassen!!!]. Bij voorbaat bedankt.

Dag Hok.

EIDA

Hij heeft ook een badjas nodig of een vloerkleed kleuren o.a. oranje-groen voor in vóór- en eetkamer – een beetje grote dingen hè. Ik kan ze ook hier krijgen. Schrijf even apart aan mij van tevoren wat je stuurt, dan kan ik eventueel nog hier voor de andere dingen zorgen – We hebben ook geen scherm voor de filmvertoning, ook erg nodig. Dag.

[Randje pag. 1]

Gelukgewenst met Anneke’s trouwdag.

EIDA

21-1-’35

Geliefden – Axel en ik zitten tegenover elkaar aan het bureau. Axel op Hok’s plaats. Of liever hij hangt op het bureau want hij speelt met allerhande interessante doosjes. Ik schrijf nu weer ’s morgens omdat we vanavond Vivos jaarvergadering hebben met souper. Dat moet wel midden in de week omdat wij echtgenoten er niet voor voelen de onzen op zaterdagavond alleen te laten zitten. We zullen proberen eens iets van de Vivos te maken want op ’t ogenblik is het niks. Een paar willen er een debating club van maken, anderen een gezelligheidsvereniging, een compromis is moeilijk! Ik voel natuurlijk voor het laatste! – O ja, Mam, nu ik lid ben geworden van de Vereniging van Vrouwenbelangen hier, wil ik maar van de Staatsburgeresse af, wil je voor mij bedanken en Anneke vragen mij het blad op te zenden? – Ik ben al een heel eind met het IEVA Jaarverslag – ik vind het erg leuk werk. Ik ben op ’t ogenblik in een geweldige administratiewoede, die zich ook uitstrekt tot Hok’s overdrukjes – ik wil nu alles [2] zo indelen dat het praktisch is en direct teruggevonden kan worden, soort bij soort – wat wij allemaal in huis hebben van diverse verenigingen moet toch ordelijk zijn, het bewaren van tijdschriften neemt geweldig veel plaats.

Sinds gisteravond hebben we een nieuwe huisjongen, de broer van die van de Ortten, en dat is zulk net soort. Ik ben erg verrukt, hij is al direct begonnen met het netjes maken en schoonmaken, hoe vind je, alweer een nieuwe! Ik heb nu goeie hoop dat we nú voorlopig niet meer zullen hoeven te veranderen. Wat we met de edele Awan, de vorige meemaakten is ongelooflijk – deze zit nu achter slot en grendel tot onze verlichting. Hij heeft iedereen met wie hij in aanraking kwam bedrogen, hij heeft minstens 20 schuldeisers, verduisterde de fiets van de djongos der Ortten en meubels van onze Annah – dit laatste heeft ze ons nú pas verteld – Awan wist door zijn prettige optreden aller harten voor zich te winnen, ook ons verlakte hij, hij was razend lui, liet allerhande jochies voor hem werken en gaf ze als dank nauwelijks te eten, laat staan het hun beloofde salaris. Je reinste oplichter. Zondag zijn we met dat zaakje zoet geweest. Ik gaf [3] hem ook voorschot, dat we nu kwijt zijn, maar enfin, we zijn van hem af – Gisteravond draaiden we Em en Dirk’s Bali films. Ze lieten ze eerst aan òns sturen omdat ze toch in Bandoeng moesten worden ontwikkeld – Ze zijn erg aardig, we kunnen ons hun reis waar we zoveel over hoorden nu erg goed voorstellen. Em las ook uit haar dagboek voor, erg geslaagd. Jullie krijgt dat ook allemaal te genieten. – Ze brachten voor ons een beeldige withouten kop mee van een dansmeisje, beeldig bewerkt en voor Lies Andriessen namens ons een mooie witte vogel, als dank voor onze logeerpartij bij haar. Ze lieten ook alle voorwerpen zien die ze voor allerhande mensen hadden meegebracht, ’t is geweldig. Ze aten erg gezellig bij ons, nu aan het eind van de huwelijksreis dorst ik ze wel te eten te vragen, eerst niet! Ik had ze als “stel” nog nooit gehad, want de vorige maal dat ze hier samen waren, was het juist niet “je dát” tussen hen! – Dirk vond dat hij er in ons bruiloftslied bekaaid was afgekomen. Ik had er nog in willen zetten dat Em en hij samen naar “Vader vrijgezel” zijn geweest in zijn verloftijd maar er was geen tijd meer [4] voor daar Em op Oudejaarsavond al polteravond[1] wou vieren. We hebben al geweldig gewerkt om het klaar te krijgen, op alle ogenblikken tussen eten en na slapen zocht ik de volgorde uit, en tikte Hok of Lies. Voor Dirk hebben ook op de koperen bruiloft al gezongen. – Em praat graag over die tijd, schreef ik al dat ze zelf een lied voor de kinderen gemaakt had op de wijs van jullie bruiloftslied, waarop wij voor Dirk en Zus zongen, maar dat vonden we toch niet leuk. – Gister waren Axel en ik op bezoek bij de Burgemeesteresse, tante van Mien ter Spill. Ze was erg aardig en verrukt van Axel hoewel zij schrok bij elk van zijn bewegingen, angstig dat hij iets zou breken of vuil maken. Gelukkig morste hij alleen wat djeroek op het tafelkleedje, maar brak niks. Ze moet nodig grootmoeder worden over een tijdje (haar zoon is 18!) – jullie zijn toch vast niet zo! Zij werd commissaresse van de IEVA, over een week zal ik haar de school laten zien. – Fijn dat jullie zoveel bloemen kreeg met 2 januari, geweldig, haast meer belangstelling als Em zelf! – Ik vertelde ze dat je erg blij bent met alle 48 “Ems en Dirks”, gaan jullie die soms ook inlijsten?!! Langzamerhand heb je een extra kamer nodig voor de verschillenden zijden van jullie nakroost! – Emy Drost heeft weer een dochter, gezellig zo dicht op elkaar – Hok heeft plannen een Japanse taalcursus te volgen – deze gaat uit van het Gouvernement. Hij zal vragen of ik ook mee mag doen, veel leuker samen – in de krant stond dat het 3 uur per dag aan zelfstudie zou kosten, wel erg veel hè, verbeeld je dat we de hele dag visite hebben!

Dag Eida. [5]

HOK

G. Bedankt alvast voor de bestelling van boeken en de verzending van giro’s. Vandaag kreeg ik bericht, dat ik mee kon doen aan de cursus in het Japans. Het Gouvernement stelt er prijs op dat er van de verschillende departementen mensen Japans kennen om eventueel als tolk te fungeren. Ik geef me er voor op, zonder de zekerheid te hebben, dat ik die cursus tot het eind zal kunnen volgen. Het schijnt een stoomcursus te zijn. In de tegenwoordige benarde omstandigheden, waarin de Opsporingsdienst verkeert, moet men een appeltje voor de dorst hebben. Je kunt er een examentje in doen en het lijkt me dat zo’n papiertje in de tegenwoordige tijd meer waard is, dan een Mr.-, een Drs- of een Ir. titel. Gek is dat, maar men is bezig onze Opsporingsdienst, in het algemeen instellingen, die niet directe baten afwerpen af te boeken. – Hopelijk dat ik nog lang als paleontoloog aanblijf, verontrustende berichten zijn er niet, maar hoe dan ook kennis van het Japans is altijd interessant, en je kunt nooit weten, of ik nooit eens in die contreien kom. – Reyzer is een reuze slappe chef. Hij is niet de man, die de Opsporingsdienst verdedigen kan. Daarvoor is iemand nodig die niet bevreesd is voor zijn baantje. Waar hij wel zeer goed voor gezorgd heeft, zijn de toiletten in ons gebouw. Merkwaardig is dat. Hij heeft in al de gebouwen, waarin successievelijk het Hoofdbureau gevestigd was extra wc’s laten bouwen!

Dag Hok.

EIDA

14-1-’35.

Geliefden – Axel is met Hok mee een paar boodschappen doen, het is al half 7 maar hij is pas om 5 uur wakker geworden zodat ik hem moeilijk alweer kan laten eten. Hij is 4 dagen niet buiten geweest. Drie dagen helemaal in bed en 2 half – hij was meer dan erg verkouden, hoestte en snotterde en het weer was afgrijselijk, regen en ijskoude wind ook ’s morgens– iets heel vreemds in Indië, maar tegen Chinees Nieuwjaar komt het geregeld voor, dat zal zijn op 2 februari, Mamma krijgt dan een extra toelage voor een sembajang. Aan deze offers wordt verder niet meer gedaan, geloof ik, we horen er althans niets meer over. In Batavia vergaten we helemaal om Ho op te zoeken. Toen we erheen gingen heb ik er wel aan gedacht, maar later niet meer. Hij werkt op het kantoor voor Statistiek en het grappige was, dat Creutzberg ons vertelde, toen we met hem en Nel, A. en Th. en Lies Chinees aten, dat bij hem ook een Chinees genaamd Tan werkte. Ik snapte opeens dat het Ho moest zijn, maar Hok wist van niks. Die Creutzberg keek erg gek op. Ik had best naar hem toe willen gaan maar doordat we elkaar [2] nooit schrijven, is het me door ’t hoofd gegaan. – Onze tuin staat vol bloemen, zo enig, we hebben van alles wat, dwars door elkaar hier en daar – de begonia’s die we van de Schüllers kregen, staan schitterend, ik stuurde Jan er wat van in het Ziekenhuis. Vandaag is hij weer weg, ik boomde heel wat met hem af, zo’n bijzonder gezellige gewone jongen – Hok zocht hem ook een paar keer op. – Ik zit hard te broeien op het IEVA jaarverslag, zondagmorgen ben ik fijn opgeschoten. Het was afschuwelijk weer en Hok “knipte” de film, hetgeen volgens de kenners het belangrijkste van filmen is. We zijn erg benieuwd wat Em en Dirk ervan zullen zeggen – het geheel is nu zeer pakkend! Het was een reuze werk – de hele morgen was hij ermee bezig. Ik vind het echt zielig dat jullie nog zo lang geduld zult moeten hebben, maar jullie hebt al goed leren wachten en je verheugen! Anneke en Thijs zullen hem pas voor ’t eerst bij jullie aanschouwen, grappig idee. – We schreven ook aan onze De Jongh die de 25e jarig is, Riek Heyrmans is de 18e jarig, wat stom dat ik dat niet eerder schreef – Houw en Fanny stuurden een erg aardige kiek [3] van Fanny met Axel, 2 dochtertjes van Ho en Pascha – Er gaat ook naar jullie een geschriftje van Hok toe – “men” is hier erg goed te spreken over deze publicaties, er volgen nog 2. Hij heeft wel gezeur met het verder publiceren – opeens wil de Dienst de 3e niet betalen, wij moeten het dan zelf maar doen (ƒ 120.-!) je snapt dat er van verder filmen dan voorlopig niets meer kan komen, we hebben er nu ook 2 maanden achtereen telkens één gemaakt, ondanks de lege filmpot! – Voor ik het vergeet – heel erg bedankt voor het sturen van de bloeiende azalea aan Bepje – Ze schreef me direct een vliegbrief met potlood, 3 maanden heeft ze er nu gelegen, afgrijselijk. Verder geen dank voor de seringen – Mieke heeft er dus goed voor gezorgd op 2 januari. Het is wel geen gewoonte dat de ontvangster het zelf moet betalen, maar zou je in de functie van onze penningmeesteresse, Mam, het bedrag aan Mieke willen teruggeven. Vermoedelijk ƒ 2.50. Breng je haar onze dank ervoor over. We wilden jullie die dag [4] toch ook een gelukwens sturen! – Ik schreef ook aan Mevrouw Rempt met deze mail, wat een vlaag van schrijfijver hè! – M’n bedorven trouwjurk krijgt een strook over de vlek – ik zal hem aandoen vrijdag als onze Balineesjes terugkomen. We zullen ze maar bij ons te eten vragen, al is dat geen gewoonte op huwelijksreizen, maar zo de laatste dag gaat misschien. Ze lazen jullie laatste brief aan ons, wat je over Tante Leidie schreef, wilde ik overslaan, maar ze had het juist in de gaten en stond erop het te weten. Gelukkig ergert ze er zich niet meer zo over. Heeft Tante Leidie niet gezien dat Zus’ portret op hun verlovingskiek staat. Dat zou je haar toch in elk geval moeten vertellen, daar kan ze toch niks kwaads uit maken. – Vanavond houdt Mevr. Chavannes een lezing over de rechtspositie der vrouw voor de afdeling “Vereniging van Vrouwenrechten” Bandoeng. Het schijnt een afdeling te zijn van de Staatsburgeressen – Mevr. van Overveld schijnt erg actief te zijn. Ik zal haar vragen of ze tante Masje kent.  Ze moet in Den Haag ook meegewerkt hebben, ik verbeeld me zelfs – dat ik haar naam daar wel gehoord heb van jullie. – Morgen gaan we Chinees eten met Hok’s Duitse collega die zijn publicaties tot feilloos Hoogduits maakte, en zijn vrouw, als dank voor zijn moeite. – Hertha heeft zóveel lessen, dat ze nu meer verdient dan vroeger op de school! Ze is de hele dag bezig, fijn hè. –Moeder is precies op tijd wakker geworden, geweldig – we zouden om half 11 gaan, maar het werd later, wat een zuivere telepathie! – Ik hoop erg dat ons verslag

[Randje pag. 4]

van de trouwerij voldoende uitgebreid was – als je nog wat wilt weten zeg je het maar..

[Randje pag. 4]

Jullie moeten veel groeten van Mevrouw van Overveld hebben en ook

[Randje (zij) pag. 2]

T. Masje. Ze was zo blij met me en vroeg me meteen liefst presidente van de afdeling te willen worden, hetgeen ik natuurlijk afketste – ze dacht uit dàt nest zal ze wel deugen – Het spijt me zo dat ik zo verlegen ben – was er maar een middel tegen. – Marietje van Oppen

[Pag. 5 = bovenrandje van pag. 2]

was een leerlinge van Vader hè.

Dag Eida.

 [6]

HOK

G. Met de mail krijgt u een overdrukje. Er zullen nu achterelkaar drie van zulke stukjes verschijnen. Het was mijn plan om elke maand er één het licht te doen zien. Helaas zal hiervan weinig meer komen. Reyzer, onze chef van de Opsporingsdienst is plotseling van mening dat dit werk niet van direct belang is voor de Dienst, zodat voor de benodigde platen geen geld beschikbaar kan worden gesteld. Zijn betoog maakte op mij en ook op hen die voor mij mee hebben gepleit, een zeer gekke indruk. En deze pleitbezorgers waren niemand minder dan Reyzer’s eerste adviseurs in Dienstzaken. De kneep ligt dan ook ergens anders. Reyzer is geen moedig man en bovendien nog iemand, die van de wetenschappelijke kant van onze Dienst vrij weinig snapt. Om de laatste reden kon hij het dienstbelang in mijn stukjes niet onderkennen, en daarbij gevoegd de grote vrees zich in de vingers te snijden, was zijn beslissing te voorzien. Het zou eerlijker van hem geweest zijn, om niet tot allerlei weinig steekhoudende argumenten over te gaan, maar eerlijk te zeggen dat er geen geld voor beschikbaar is. Ik heb toen maar de knoop doorgehakt en de aanmaak van de platen zelf bekostigd. En nu begin ik een bedelcampagne om subsidie. Voor mij hebben deze stukjes ondermeer de betekenis dat mijn positie bij de Dienst erdoor versterkt wordt. Men ziet nu in, dat dit werk niet door een ieder kan worden gedaan. Van daar dat ik maar een greep gedaan heb in onze spaarpenningen. Ik hoop nu maar, dat ik wat geld los kan krijgen om de publicaties voort te kunnen zetten. – Men zal in China moeite doen om me als gastdocent aan een universiteit in Peiping te krijgen. Toen we te Batavia waren, bezocht ik een Chinese medicus, die net van een congres in China terug was. Deze man had toevallig een zeer invloedrijke Chinese prof. op bezoek. Deze prof. zal de kwestie aan het rollen brengen en het schijnt veel kans op succes te hebben, tenminste wat de uitnodiging betreft. Ik weet natuurlijk niet of ik mijn werk kan laten liggen. Ze zullen de uitnodiging langs diplomatieke weg sturen. – Morgenavond moet ik voor de commissie van onderzoek van de Vrijmetselaarsloge verschijnen.  Ik ben benieuwd naar de vragen die ze stellen zullen. – Bedankt voor de verzending van de giro’s en voor het geslacht van “stolo”. – De films zijn reuze leuk geworden. – Ik ben benieuwd of u zien kunt welke gedeelten door mij werden opgenomen en gemonteerd en welke door Dirk. Dirk zal zijn films wel niet meer terugherkennen.

Dag Hok.

EIDA

8-1-‘35

Geliefden –

We genieten mee van Em en Dirk’s huwelijksreis! We hebben ze al 2 maal aanschouwd, wel een bijzonderheid hè! Gisteravond waren we echt aan de zwier. Het was Inlands Nieuwjaar, zodat we geen bedienden hadden, hetgeen al erg plezierig! – We hadden Anneke de Waal (van Vivos) en Annie Schüller (want Jan ligt in ’t Ziekenhuis met een geopereerde zweer aan zijn teen, enorm pijnlijk, maar nu al haast beter) meegevraagd om Chinees te gaan eten en daar komt het jonge stel opeens binnenstappen in shorts met feestplannen. Ze gingen dus mee – Em vond voor het eerst Chinees eten lekker! – Aten met stokjes, gingen ter bioscoop en daarna nog naar een “tent”, zoals Thijs zou zeggen, zodat alles erg gezellig was. – Vandaag zijn ze nog niet weer verschenen, ze hebben altijd snel opkomende plannen, dus wie weet waar ze alweer zitten. Het plan is morgen met de Eéndaagse te gaan, misschien zien we ze vanavond nog. – Maar nu moet jullie nog alles weten vanaf 2 januari, gezien van ónze kant, van Em zul je er ook wel over horen. Eén januari ’s avonds ging Hok naar Buitenzorg om in ’t geheim Axel te halen, die [2] later ook een erge verrassing bleek. Hij kwam precies tegen half 11, toen de stoet zich al opstelde – Dinsdagavond brachten Em, Dirk en ik jullie brieven naar de bus, ze brachten mij bij Lies Andriessen en wandelden weer terug. Dit was de eerste avond dat ik eens alleen met mijn gastvrouw was, we bleven gezellig nog nakletsen tot 12 uur op haar terrasje in de heerlijke Bataviaanse lucht; zalig vond ik het daar weer! Lies is verbazend aardig, Hok en ik zijn het daar volkomen over eens, we hadden het bijzonder aardig bij haar. Eén schaduw was er natuurlijk ook en wel dat de ellendeling van haar baboe mijn trouwjurk bedierf door met een heet strijkijzer een grote zwarte plek midden voor op de rok te maken – je snapt m’n ellende – nog nooit gedragen, speciaal voor Em laten maken. Ik was volkomen verslagen, maar Em en Dirk wisten raad, zochten een jurk uit Em’s garderobe en boden me die aan, zo schattig hè. – Twee januari ’s morgens vroeg, toog ik naar Em, alwaar al gauw werd begonnen met het binnendragen van grote witte bloemstukken, zeer bijzonder tot onze vreugde, daar we ettelijke chrysanten onmerkbaar roofden voor onze bloemenstrooiertjes! Dirk liep al vroeg rond in zijn zwarte jacquetbroek, Anneke, Em en ik kleedden ons aan om een uur of half 10, althans Em tot haar jurk toe, want die hielpen wij aandoen, waarna ze zich ongeveer niet meer kon bewegen, rok [3] en mouwen waren allemaal even nauw.

Dat ze zulk beeldig ondergoed heeft schreef ze natuurlijk – ze vond het zo jammer dat niemand dat zag. Met haar sluier ging het heel wat gemakkelijker als indertijd bij ons. Ze had er al een hele laton ingenaaid (láten naaien!) van haar hoofdwijdte, je hoefde dat kapje alleen maar even op haar hoofd te plaatsen, alleen het boeketje madeliefjes dat je ook op de film zult zien, nam eventjes tijd. Aldus was ze gereed. Dirk moest even in de koffer wat zoeken in haar kamer toen ze al gekleed was “de bruidsmeisjes gauw even weg alle vier toen…. een zoen!” – Em was zeer rustig onder al deze manipulaties en was een waardige bruid, en een allerliefste, hetgeen allerhande mensen opmerkten o.a. Lies Andriessen. – De stoet stelde zich op – Hok was al in de tuin, stond in zijn zwarte pakje in de zon te wachten met toestel, zijn “badpak” noemde hij dat. Ik liep dus met Loutje, en Dicky alleen achter de bruidsmeisjes, daarna Anneke Thijs, daarachter Loutje en ik. – Wij gingen allemaal samen + bruidsmeisjes in Dirk’s auto, waarvan we de contactsleutel eerst niet óm konden krijgen, een hele consternatie, gelukkig lukte het Loutje. Het bruidspaar reed dus vóór, wij achter en eventjes opzij om te filmen – de ambtenaar van de burgerlijke stand zei helaas zijn lesje op, maar ze zeiden toch met Schwung [4] “ja”. Er waren veel aangedane mensen, Eida huilde vreselijk, genre Tante Leidie! – We gingen nu Axel ophalen, die al in zijn groene pakje was gekleed door Annah. O, wat vond ik het vreemd hem weer te hebben, maar snel waren we weer aan elkaar gewend! Hij is bepaald ouder geworden en wijzer daar bij Houw, hij begrijpt alweer veel meer. – Het bloemen strooien zouden we eerst repeteren, maar juist kwamen ze er al aan. Axel verdraaide het een bloem uit het mandje te nemen, in Batavia is hij altijd onhandelbaar, Wytje gooide steeds op dezelfde plaats, liefst achter Em! Toch was het wel leuk dat ze er waren. – Anneke zong erg goed – We aten heel lekker, het ABC van de kinderen, dat Anneke hoofdzakelijk maakte, was erg geestig, ongedachte dingen erin, enig. Axel wou niet naar bed, hij liep er weer uit omdat er geen met hek was, en zat mee aan op een laag stoeltje en dommelde daar wat. Thijs en Hok spraken beiden naar Em’s hart, vooral Hok! De mannen zaten nog steeds in het zwart, Hok’s boordje was al pikzwart van vocht en jas, je kon hem later uitwringen, maar het was zo toch feestelijker. Toen zij weg, Em in een keurig reispakje, en later wij nadat we een lekke band ontdekt hadden. We aten bij Houw, waren pas om half 1 ’s nachts thuis, kregen nog een lekke band bij Tjimahi. De volgende dag om 2 uur kwamen opeens Em en Dirk die ik in Bandoeng moest filmen. – Axel is opeens verkouden geworden en vanmiddag is hij door geslapen vanaf 3 uur. ’t Is nu

[Randje pag. 4]

half 10 en hij slaapt nog erg diep. Hij heeft nog veel slaap in te halen. Nu ik ook.

Dag jongens Eida. [5]

HOK

G. We hebben nu net 3 dagen achtereen vrij, vanwege het einde van de vastentijd voor de Inheemsen. Em en Dirk zijn net van ons vandaan om hun reis verder voort te zetten. We hebben het erg gezellig bij hen gehad. Het was vier dagen achtereen fuif. Eerst Dirk’s verjaardag, die ik in de gauwigheid vergat, ik ging immers naar Batavia voor een bruiloft. Toen Oudejaar. Dit hebben we gefilmd, hetgeen u zeker zal bevallen. Die film werd bij het licht van een zeer heldere lamp gemaakt en is bijzonder goed gelukt. De bruiloft zelf hebben Loutje en ik beiden gefilmd. We zullen de stukken aan elkaar lassen. Waarschijnlijk krijgt u het tegelijkertijd met de films die Dirk op zijn reis maakt. Ze hebben hun trouwfilm al gezien en waren er erg enthousiast over. – Axeltje heeft bij Houw leren dansen (Europese zowel als inheemse) en verder leren zingen. Houw heeft een radio, op de muziek daarvan doet hij de allerkoddigste stappen. – Van mijn toetreding tot de Vrijmetselarij heb ik niets geschreven, omdat de stukken pas tussen Kerst en Nieuwjaar klaargemaakt werden. Voordien was het nog geenszins definitief, ik had slechts pas een aanvraagformulier ingevuld. En wat de inauguratie betreft, daar weet ik nog niets van, ik heb nog niet alles achter de rug. De mededeling dat het in februari aanstaande plaats zal hebben, is dus alleszins[1] voorbarig. – Ik ben nu secretaris geworden van het aanstaande Natuurwetenschappelijk congres (sectie geologie-geografie) en verder van de Vereniging van Ingenieurs en Geologen.

Dag Hok.

EIDA

Geliefden – ’t Is eerste Kerstdag – de Kerstboom is net uitgebrand – Axel heeft de laatste kaars zien uitgaan. Hij vindt het zoiets prachtigs die boom en toen we hem aanstaken was hij helemaal overweldigd zodat hij er maar aan een stuk door naar zat te kijken en wijzen. Vanmorgen vroeg wilde hij direct de eetkamer binnen en stoof weer op de boom af. Wat gezellig hè. Hij wil alleen geen liedjes zingen met zijn handen op de mijne. Hij wil wel samen met mij zingen als Hok speelt. Teveel zang bevalt hem ook niet dan gaat hij er doorheen praten en net zo lang “Eitje” roepen tot ik hem middenin het lied antwoord – ik mag m’n aandacht niet bij iets anders hebben! – Daarnet zijn we naar de Kerstpreek geweest van een Vrijzinnige dominee – ik had zo’n zin om te gaan en Hok ging mee. ’t Viel niet zo mee in zijn geheel, al zei hij wel mooie dingen, maar we zaten net vlakbij open bovenramen en in ellendig ongemakkelijke banken, zodat we naar ons Kerstdinertje verlangden. Dat is nu ook al achter de rug, genoten bij de verlichte kerstboom, gezellige gewoonte is dat. – ’t Is een rare dag om te mailen, zo middenin deze [2] feestdagen. Dan moet je denken aan het vliegtuig dat op Kerstmorgen vertrekken moet en dan houd je je hart weer vast over zijn vlucht en voor zijn behouden aankomst. Na dat ontzettende met de Uiver, besef je opeens weer hoeveel er toch nog kan gebeuren al heb je een schitterend uitgerust toestel en een goede bemanning. Er rust geen geluk op die naam ooievaar, al hebben ze hem dan veranderd, en dan die jongen Zadelhoff die met de beide ooievaars meevloog, en Beekman, die wij hier hoorden spreken bij de aankomst van Parmentier c.s. voor de huldiging, en die met moeite gedaan gekregen had, naar men zegt, dat hij deze Kerstvlucht mocht maken. Er moet bepaald iets aan het toestel gekomen zijn al vóór de landing, want in het maken van noodlandingen zijn ze toch experts. – Wij waren juist samen om het IEVA Kerstfeest te vieren toen Tine Sparmann kwam vertellen dat haar man naar Mevr. Berretty was, ontzettend en dát onze Hollandse trots! – Wat naar dat Mennootje mazelen heeft, als Wyt het nu maar niet [3] ook krijgt, vreselijk zou dat zijn. – Ik heb deze week last van een rauwe keel, kreeg een aanstipgoedje van Linn, ik had echt het idee dat het angina zou worden en wilde dat natuurlijk per se voorkomen. Het is nog steeds niet helemaal weg, ik ben ook erg slaperig, zat daarnet in de kerk enorm te gapen!, maar verder gelukkig niks. Axel gaat nu bij zijn grootmoeder logeren (bij gebrek aan de andere!). Ze zijn zo verrukt, om de 2 dagen schreven Houw of Fanny of het nu nog doorging! De 28e gaan Axel, Annah en ik met de morgentrein van 6 uur naar Batavia, zijn daar al vóór 9 uur en dan een klein uur later in Buitenzorg. We gaan maar over Batavia omdat je naar Buitenzorg nog geen vlugge treinen hebt maar moet boemelen. Hok komt de 29e met de auto – ik ga die dag in elk geval door naar Em en Dirk en Hok misschien ook. – Vanmiddag was Lies Andriessen hier, die aanbood ons te logeren. Ik doe dat veel liever dan in een hotel – We hebben de Loe’s afgezegd omdat ze dan [4] pas net uit het Ziekenhuis thuis zal zijn. We kregen evenwel nog geen antwoord. Em schreef erg verrukt dat ik en Hok misschien ook, de 29e al kom, wat een feestdagen! – Anneke stuurde heel wat verzen op de wijzen van lenteliedjes, maar wij keurden helaas alles af. Die kinderwijsjes lenen zich niet voor gekkigheden. Anneke had er vermoedelijk ook geen tijd voor gehad, zodat de inhoud verre van aardig was, echt tam. Ik hoop maar dat ze ’t me niet kwalijk neemt. Ik maakte nog een paar dingen over “juj jou”[1] en “het van drift tegen de muur lopen”. – Maar we weten zo weinig geks uit haar leven, alleen haar vele vrienden. We missen jullie voorlichting erg. – Vanmorgen zwommen we in Tjimindi, gek idee op Kerstmis. Axel wordt steeds enthousiaster, wil er niet eens meer uit! Ter ere van zijn logeerpartij kreeg hij 2 witte bloesjes  – een nachtpak en een groene pyjama, die een naaister hier naaide van mijn knipsel  – die over ’t algemeen vrij goed uitvielen, alleen de bloesjes zijn wat te lang voor óver de broekjes. – Ik heb een permanent, staat me keurig, ’t was op Hok’s verzoek, ik ben er erg blij mee, echt natúúrlijk! – Nu slaap lekker, ik kijk scheel van de slaap!

Eida.

[Randje pag. 1]

Annie Schüller is net uit het Ziekenhuis, miskraam, toen het er uit was, was ze ineens weer beter. Meer dan een maand was ze ziek en akelig. [5]

HOK

25 dec.

G. Wat ontzettend van de Uiver en niet het minst voor de nabestaanden en wat jammer van het toestel: er is tenslotte maar één Uiver. Het is een ramp, die heel de natie aangaat. Men was er hier diep van onder de indruk. Festiviteiten werden afgelast, er werd halfstok gevlagd, nu al sinds zaterdag. Wat mag er wel gebeurd zijn. Zouden de Douglas toestellen toch niet betrouwbaar zijn? – We hebben vanavond ons Kerstdiner gehad, getweeën, bij het licht van de Kerstboom. In de vooravond gingen we naar de Kerstpreek van ds. Janssen. Hij is ons tegengevallen, we hadden meer verwacht, omdat we hem al een paar maal hebben gehoord. Axel vond de Kerstboom reuze. Vooral de glinsterende bollen en ook de chocolaatjes. Hij was er zeer onder de indruk van, wat at hij zoet zijn boterham op. Vanochtend zijn we weer met hem wezen zwemmen. Het was helaas geen zonnig weer. Axeltje ging weer mee in het water. Hij vond het al prettig, vooral in het ondiepe warme water, en ook de douche. Dit laatste heeft hij tenslotte ook thuis.

Moeder, zoudt u voor mij bij Martinus Nijhoff willen bestellen: A. Morley Davis, Tertiary fauna’s, a Textbook for oilfield paleontologists etc. Vol. II. Bij voorbaat bedankt.

Eind dezer week trekken wij bruiloftwaarts.

Dag Hok.

EIDA

18-12-‘34

Geliefden – Een vrolijk Kerstfeest! Komt er ook een Kerstboompje bij jullie? De onze staat nog in de tuin, maar wil maar niet in de breedte groeien, alleen in de lengte, erg fraai is hij niet. Verleden jaar had Axel er absoluut geen oog voor, maar nu zal hij de lichtjes wel mooi vinden. – Ik moet nog allerlei voor ons eigen Kerstfeest kopen. Met Axel was ik er al op uit voor de Kerstmand voor de werkelozen. Wie wil krijgt een gezin op, precies met leeftijden van de kinderen en koopt daarvoor dan cadeautjes, maar hoofdzakelijk nodige dingen als katoen, stofjes voor jurken, boter, thee, koffie, zeep e.d. Wij hebben een gezin met 2 kinderen, één jongen van bijna 3 en een meisje van bijna 6 dus dat is niet zo moeilijk. Van jullie heb ik de kunst van gezellige pakken maken, zo’n beetje afgekeken! – Bij de IEVA hebben we vrijdag Kerstfeest en op Vivos donderdag – Houw en Fanny zouden eerst komen met de Kerstdagen, maar ze vinden het te ver voor Houw, reuze jammer, maar met ons tweetjes is ook leuk. – We doen die dagen niet mee met de Kerst tenniswedstrijden, dan zit je de hele dag weer op de baan, misschien komen Jeanne en Tek Bheng wel. – Houw, Fanny em Mamma dringen er erg op aan dat we hun Axel een poosje te logeren geven van de 29e tot de 2e, we hebben nog niet besloten, maar hebben logies gekregen bij Loe Ping Kian, wat Houw weer niet zo [2] prettig vindt. Het is een lastige kwestie!, maar we vinden wel iets. – Anneke stuurde juist een pakje van Wytje voor de maten voor de bruidsjonkerpakjes! Ik kocht lichtgroen zij linnen, ‘t zal wel schattig staan. Blauw staat Axel ook wel maar maakt hem erg bruin, vooral bij Wytje valt dat erg op. Ik ben benieuwd of jullie nog wat stuurt van verzen. Anneke heeft heel wat gemaakt, ik moet het nog eens goed bestuderen na vandaag, want nu moet ik na jullie ook nog aan onze De Jongh schrijven, hij houdt echt de vriendschap met ons aan. – Vanmorgen tenniste ik weer voor het laatst ’s morgens, ik heb deze club opgezegd met 1 januari; ik wil nu eerst een baby! Als die maar wil! – Wat een fijne doos kaakjes is dat voor Axel, ik presenteer er hem altijd uit, hij is erg conservatief en neemt alleen maar de opzetkaakjes, vooral die met de gaatjes vindt hij prachtig. We kregen een briefkaart van Tante Masje, Betsy Thung en Gerardje, erg aardig. Ik schreef Betsy in geen jaren! – Hoe vind je dat Mia “cum” heeft. Joke stuurde een hele beschrijving van de promotie aan Dien, die zij weer doorstuurde aan mij. Haar moeder was iets beter, schreef Dien, ze was zo afgevallen, maar de dokter wist de reden niet. Ze is er wel ongerust over. – Ook wat, voor Henk en Riek dat ze opeens moesten blijven, ze gaan wel ver van Mevr. v. Gilse wonen, maar Den Haag is “je” van “het”!! – Ze schreven ons ook met de laatste luchtmail. Een [3] brief van mij aan hen is al onderweg naar Sabang. – Wat hebben jullie de Pimmen een enig leuk Sinterklaasfeest bereid! Inderdaad net als grootouders. Jullie weet altijd zo goed wat kinderen prettig vinden. Is Netteke geen nufje meer, indertijd was ze zo echt op het uiterlijk, er op uit wat men van haar zou vinden. – Fijn dat de “U” groot was, eigenlijk bestonden er niet zulke groten, maar voor mij wilden ze hem dan wel spuiten! – Fijn dat Moeder de letters van de telefoon alweer ziet, ’t is heus ongelooflijk. – Hertha kreeg 2 maal achterelkaar een vliegbrief van Cannegieter over de middenoorontsteking van Mevrouw. De laatste maal was het weer beterende. Ze heeft me al 2 maal geholpen met het IEVA archief in orde maken, dat is hopeloos in de war n.l. Ze heeft zich een permanent aangemeten, wat haar werkelijk wel aardig maakt. Ze verdient al maandelijks ƒ 20.- van bijlessen, heeft weer werk voor een bibliotheek voor een maand van ƒ 50.-, dus ze kan er nog steeds komen. Ze heeft gesolliciteerd voor het Blindeninstituut, als leerkracht, ze hoort de uitslag pas eind januari, maar kans heeft ze. – “Deze week is alweer om” zou Oma zeggen. Elke avond wat en ’s morgens al evenzo, vanavond IEVA vergadering, reuze vervelend, maar we moeten een nieuwe presidente en er is niemand, die wil, wat moet Alex doen? Op Irene rekenen we maar niet meer. Niemand weet iets van haar. – Bij m’n opdracht bij de “U” was geen [4] afzender, wat stom! Dag jongens. Ik zal dit keer maar korter zijn, misschien vult mijn echtgenoot het aan. 

Eida. 

Misschien is dit de laatste brief voor 2 jan. – We wensen jullie heel veel geluk met je dochter en zoon en dat ze heel gelukkig mogen blijven en dat jullie een prettige dag samen zult hebben.

HOK

G. Het loopt alweer tegen Kerstmis. Viert die dagen prettig. Zondags gingen we met Axel zwemmen, hij moest zijn nieuwe zwemband proberen. In het begin wilde hij niets van het water weten, maar later vond hij het leuk. Hij deed zichzelf de band om en ging mee naar het diepe gedeelte. Het was de eerste keer, dat hij met loshangende benen in het water dorst. Een enkele keer ging hij kopje onder, maar vond het niets naar. De volgende keer, hopen we dat hij niet weer tot de oude vrees vervalt. – De kinderliedjes, die Axel met Sinterklaas kreeg, spelen we elke avond. Dat is voor Axel dan aanleiding om mee te “zingen”! Merkwaardig is het, dat Axel absoluut niet papa wil zeggen. Hij kan het wel, want bij vergissing zegt hij het weleens. Maar wanneer hij het zeggen moet, zegt hij altijd mama. Hij roept mij met “hé”, “Eidje, Mamma, Annah of Tommy”. Of ik hem al zeg dat ik zijn Pappie ben, hij zegt dan pal daarop mammie en wijst naar mij. –

Ik heb al een paar keer moeten optreden. Als hij aan tafel zeurt en alles wil behalve wat van hem verlangd wordt, is het enige tegenmiddel, hem in zijn [5] bed te stoppen. Als het heel erg is, dan krijgt hij een paar tikken op zijn broek. Het resultaat is dan 100% verbetering en hij wordt dan zo gezeglijk als we vroeger van hem gewend waren. – Wat sneu voor Henk en Riek dat hun thuisreis plotseling uitgesteld moest worden. Ik kan me zo levendig hun spijtigheid voorstellen. Als alles ingepakt is en verzonden, is het niet prettig om de reis niet voort te zetten. – Al onze collega’s die met verlof gaan, komen automatisch op wachtgeld. Dat eist de versobering van de Dienst. Moeder, wilt u wellicht voor ons  ƒ 5.- sturen aan gironummer 1844: Werkcomité Julianahuis, Kneuterdijk 20. Haag. Bijdrage ten behoeve van de afbouw en inrichting van het Nederlands Collegium in de Cité Universitaire te Parijs. Bij voorbaat onze dank. – 

Kan Vader mij misschien zeggen wat het geslacht van het Latijnse woord “stolo” is. Het betekent wortelstok, uitloper. Het schijnt een weinig gebruikt woord te zijn, ik vond het toevallig in een Italiaans woordenboek (Rigutini – Bulle: Italiänisches Wörterbuch, onder “stolone”). Bij voorbaat bedankt. – Erg fijn, dat Moeder’s ogen zo vooruitgaan. De mijne zullen op die manier wel niet verbeterd kunnen worden, omdat het gebrek aangeboren is. – Prettig Oud en Nieuw toegewenst. Dan zijn we waarschijnlijk bij Em en Dirk.

Dag Hok.

EIDA

11 dec.’34.

Geliefden – Hartelijk gelukgewenst met Moeder’s verjaardag! Jullie zult het nu wel extra knus hebben samen, nu je weet dat deze dag het volgend jaar in groter gezelschap zal gevierd worden! Wat enig zal dat zijn. – Wij hebben een film gestuurd, maar die komt pas 6 januari aan omdat we het zo leuk vonden ook Axel op zijn verjaardag op te nemen. De film is vandaag verstuurd, met een vrachtboot zie ik net tot m’n schrik, maar nu zien jullie er ook al op hoe hij naar de tram over de tandradbaan kijkt en dat hij een taart heeft met 2 kaarsjes uit het pak. De volgende maal moet je geen rode sturen want die worden zwart op de film! – Over deze film zijn we overigens erg teleurgesteld. Het geheel is sterk onderbelicht, jullie moet hem dichtbij het doek afdraaien ± 1 meter, dan is het wel klein maar nog op z’n scherpst. Ik hoop maar dat jullie hem toch aardig zult vinden. In elk geval kun je zien hoe groot Axel nu al is – Hij draagt het blauwe pakje dat jullie 6 juni stuurden met het speelschort van mij van de Huishoudschool. – De Uiver eerst, maar ook niet zo scherp, [2] daarna 1 tel mij op de tennisbaan, toen wilde het toestel n.l. niet, dan niks en daarna Annah die met mij confereert over het vleesboekje; en dan Axel met zijn fiets door Tommy getrokken, spelend met Tommy en het bot, dansend op het platje in pyjama, terwijl hij zijn afzakkende broek vasthoudt. Hij drinkt ook uit de zilveren beker en gaat dan als de Inlanders op de hurken zitten en zegt “kijk nou Mamma”; Connie Ortt op het fietsje en Axel duwend erachter; dan z’n verjaardag en tot slot vertoning van de lauwerkrans. Ik draag dan de rode jurk. Je ziet ook het nieuwe huis op de Hogeschoolweg, en Axel en Tommy die samen grijpen naar een stukje spekkoek dat Mammie in kimono boven “het pak” houdt. – We hadden een bijzonder gezellige Sinterklaas – bij de Ortten kwam hij in levende lijve voor 20 kinderen en Axel kreeg ook een pakje. Hij trok er zich niks van aan maar danste en zong mee toen we bij de piano zongen. Hij kreeg z’n vrachtauto om 6 uur, maar de rest maar de volgende dag. Hij was hiermee al erg in z’n nopjes. – Jullie pak kwam juist 4 dec. en weer zo’n kolos! Hartelijk dank voor alles, weer echt geslaagd. De brug met tram mag hij alleen van verre bewonderen, niet aankomen. Vanmiddag zongen we liedjes bij de piano, maar hij hoort nog geen wijs, al vindt hij het wel leuk. Het linnen prentenboek moet steeds geopend op de auto liggen, maar hij herkent er ook nog niets op – Maar ’t is fijn voor [3] over een half jaartje of zo, en dan al het lekkers, fijn en dat boek voor mij. Na 2 jan. ga ik daar me in verdiepen, fijn zo’n nieuw ding, en dat andere prentenboek voor Axel met schitterende foto’s! Je moest nodig schrijven dat we “alleen maar lekkers” kregen. Ook fijn het kalenderblok – Na van dit pak genoten te hebben (Em’s bruidslinten zullen hun bestemming vinden) hebben we zelf nog veel pakjes geopend. Hok heeft mij enorm verwend en zijn verzen liepen zo schitterend, haast als Vader’s metrische vertalingen. Hij maakte eerst de maat kort-kort-lang of zo en vulde dan de woorden in! En het rijmde ook nog zo mooi. Ik kreeg een ring met zwarte steen passend bij m’n hanger en clip, en een potloodje met klein odeurflaconnetje met zwarte kwast, zoiets beeldigs, niemand snapt hoe een man dat alleen kon uitzoeken! Ik heb heus niet geholpen! Verder kreeg ik een huisbel, zo fijn en gemakkelijk – we hebben hem zelf aangelegd – Hok is op zolder geklommen en heeft halsbrekende toeren moeten doen, maar we hebben nu 1 bel boven de etenstafel en één in de voorkamer bij de theetafel, reuze handig, en dan nog een beeldig blauw crêpe-georgette geborduurd kraagje, waar ik een jurk bij moet laten maken! Is ’t niet enig. – We hebben veel gelachen om elkaars geest en genieten nu nog na van al het lekkers, de speculaas is weer zalig. Dirk had direct de trommel in de gaten, toen hij hier gister kwam, [4] uitgehongerd en wel daar hij geen restauratie had gehad in de trein van 7 tot 2 uur, afschuwelijk hè. – Op Axel’s verjaardag waren 3 kinderen en 4 grote mensen ’s morgens en ’s middags nog 3 heren! o.a. Jantje Westerveld, die bleef eten, en ons meenam ter bios, een snertfilm helaas!, maar zaterdag foven we hem op “Bleke Bet”[1], werkelijk enig is die. Dat Hollands is zo fijn om te horen, ordinair is hij toch niet – we vonden haar alle drie werkelijk goed. – Axel aanvaardde het feit dat iedereen met een pakje kwam als heel gewoon en legde ze allemaal bij mijn stoel neer. – We hebben gezongen van “lang zal hij leven” toen we de kaarsjes aangestoken hadden. ’t Is inderdaad een ondankbare dag na Sinterklaas daar zelfs de kinderen geen zin hebben in een taartje en een verjaardag daar toch niet zonder kan! Axel at die 2 dagen alleen zoetigheid zowat! Hij vond de versierde stoel ook erg mooi. Het volgend jaar moeten we de kamer ook versieren. Hij kreeg een grote bromtol van Mevr. v. Vianen en verder nog veel speelgoed, het was ook een gezellige dag. – Ik ben van plan om ook de 29e naar Em te gaan, we kunnen bij Loe Ping Kian logeren als tenminste hun baby vlot geboren is of wordt. – M’n jurk is vanmorgen klaargekomen voor het feest, erg leuk. Loutje zal de 2e filmen, en Hok ook, dus beter kan al niet. – Ik laat 2 gelijke pakjes maken voor Wyt en Axel, groen – Axel is opeens groot – hij waarschuwt altijd voor een plas en komt mij ervoor opzoeken, wil het sinds 7 dec. opeens ook op de WC staande doen. Is dat niet enorm!

Dag Eida. [5]

HOK

12 dec.’34

Geliefde jarige,

Van harte gelukgewenst en nog vele jaren hierna in goede welstand. Met de vrachtboot gaat een pakje mee. Helaas kwam zijn inhoud, in verband met slecht weer, alsook met de feestdagen 5/6 dec. niet tijdig genoeg klaar. En helaas ook is het product, wat helderheid aangaat veel en veel minder dan de vorige die de studio aan de Berlageweg verlaten hebben. Het geheel is pas te genieten indien het projectieapparaat niet verder dan 1½ m. van het projectiedoek afstaat. Dan zult u er wel plezier van hebben. – We zijn nu doende om voor een belichtingsmeter te sparen; ik schrijf nu wat artikeltjes voor een Maleise krant en verwacht er honorarium voor. Dan zullen we geen last meer hebben van onderbelichte films. – Axel en zijn ouders laten u hartelijk danken voor het Sint- en verjaarspak. We hebben er heerlijk van genoten. Axel was reuze blij met het linnenprentenboek en de tram. Met de laatste mag alleen zijn vader spelen, Axel mag toeschouwer zijn. Van de cadeaus die zijn ouders hem gaven, vindt hij een vrachtauto: rood met witte bak, witte wielen met blauwe banden, het mooist. Die laat hij door Tommy voorttrekken, waarbij hij Tommy aan de teugel heeft, om wanneer hij moe is, er zelf in te zitten. Hij kan net in de bak, maar moet zich daarbij geweldig opvouwen. [6] reuze grappig om te zien! De auto lieten we aan de deur maken, en we hebben hem zelf geverfd. Een ander zeer in de smaak gevallen cadeau is een kruiwagen die hij van Houw kreeg. Hierin versjouwt hij de vruchten die we aan de deur kopen, verder al zijn klein speelgoed. Van de echte Sinterklaas kreeg hij blokjes (inschuifbare) die vindt hij ook erg prachtig. Maar de andere spullen, interesseren hem weinig. Hij is nu op een leeftijd om rollend materieel leuk te vinden. Van paarden, honden, eendjes, behalve dan de levende, moet hij weinig hebben.

Met Sinterklaas gaf Eida mij een wollen pullover. Hiervan heb ik gedurende deze dagen van verkoudheid erg veel plezier. Verder schrijfpapier, een eigenhandig gemaakte agenda met al de huiselijke feestdagen speciaal aangegeven.

Gelukkig dat u ons het vertrek van Henk en Riek schreef: we wisten niet dat ze al teruggingen. Wat zal het naar zijn voor Mevr. van Gilse.

Nu nog veel plezier op uw verjaardag. Jammer dat ons cadeau er nog niet kan zijn.

Hartelijk gegroet

Hok.

EIDA

Ik kreeg ook nog een kalender “De 11 Provinciën”, zo mooi – We maakten voor Hertha ook een pak + vers, maar ze heeft geen idee dat het van ons is!

Dag.

EIDA

2 dec. ‘34

Geliefden – Met ’t oog op het feit dat het altijd moeilijkheden met zich brengt om de dag vóór Sint nog brieven te schrijven te hebben, begin ik nu alvast zondagavond. Jullie moet op Axel’s verjaardag schrijven, geloof ik, of juist op Sint? Dat zou een nóg grotere strop zijn. Overigens zullen het dan nóg dichterlijker brieven zijn dan we al gewend zijn! – Alvast bedankt voor de gelukwensen en vreugdewensen voor de a.s. feestdagen. We doen alsmaar boodschappen – Sinterklaas komt bij de buren, die 17 kinderen op hem heeft gevraagd + Axel – ’t zal me benieuwen hoe hij zal reageren, maar hij zal wel met open mond staan kijken. – Dit jaar vieren we het dus weer samen – verleden jaar was Jeanne hier. Nu zouden we eigenlijk heel aardig moeten zijn en Hertha vragen, maar er zijn teveel bezwaren aan verbonden. Haar humor is alvast een andere en daarbij zouden we haar op kosten jagen en dan zouden wij zelf niet zo vrij zijn in onze gedichten. Ik stuur haar maar een pak – Gelukgewenst met ons bruidspaar, Em schreef een briefkaartje [2] over hun aangelegenheden zonder dit te vermelden, maar een kennis zei me hun namen in de Bataviase krant gelezen te hebben, hoe vind je zo’n type! – Ik weet nog niet waar we logeren, maar schreef erover aan Houw, misschien kunnen we bij zijn vriend want bij Loe Ping Kian moet gauw de baby komen. Van baby gesproken, Emy Drost verwacht no. 2 omstreeks Nieuwjaar al, maar de onze wil niet! – Fijn dat je ogengymnastiek doet, Mam en dat je vooruitgang merkt. Het lijkt me ideaal, die methode zal zeker veel aanhangers werven als ze succes hebben. – Ik schrijf ook maar groter met het oog op dat oog! O hemel, ik heb nog niet één gedicht gemaakt – ben steeds verdiept geweest in de “Erfgenamen”, ’t is inderdaad een prachtboek, hoe kan een mens 905 boeiende bladzijden schrijven, zeer bijzonder. – Nu hebben we weer 4 nieuwe boeken, maar ik begin maar na Axel’s verjaardag. – ’t Is ongelooflijk, wat jullie toch een blijvend succes hebt met de films, een zoen, orchideeën en prettig gestemde mensen, schitterend resultaat. [3] We zullen vast met Em’s trouwen filmen – dat komt wel voor elkaar. Er zal ook wel nog een kennis of vriend van Dirk zijn, die ook kan filmen. Em schrijft niet of Hok en Thijs ook moeten getuigen, wél dat Dirk in ’t zwart gaat. Hok kan niet eerder dan Oudejaarsdag, misschien kunnen Axel en ik eerder gaan, Em trouwt tenslotte maar ééns. – Ik heb vroeger een contract met Em gesloten dat ze me een cadeautje zou geven wanneer ze vóór haar veertigste trouwde – ze voelde zich nl. een echte vrijgezel toen! – Ik moet het nog ergens hebben – Dat kan ook mooi in ’t lied – Het beste met Mieke en oom Jaap. – Bep van Douwe schijnt ook steeds ziek te zijn, zou je eens naar haar willen informeren en wat bloemetjes sturen zo nodig van onze rekening (hoeveel is die?!) – Enig dat jullie de Uiver ook hoorden, wat Parmentier zei over elke bemanning die het even goed had kunnen doen, heeft hij in elke plaats gezegd in Semarang, hier, Medan, enz. Hij vond het zeker een vondst! Je kunt ook niet verwachten dat zo’n gewone man [4] maar opeens redenaarstalenten vertoont! – Toch fijn dat Tante Leidie nu zo prettig aan Em en Dirk schreef, misschien zal ze zich hierdoor over ’t geheel wat opgelucht voelen nu de verantwoordelijkheid voor de kinderen weer bij een echtpaar berust en zij er niet meer over hoeft te piekeren dat zij ze beter zou opvoeden. – Nee, wij willen geen samenwerking met de IEVVO, alleen een goede verstandhouding, zonder tegenwerking en daar begint het nu wat op te lijken. – We moeten over 2 maanden een nieuwe presidente hebben, op Irene rekenen we maar niet meer. Als er maar iemand is. – Zaterdag komt Hertha om te helpen met het IEVA archief uit te zoeken, ik breng haar dan ook even naar Mevr. Chavannes die al moeite doet voor een baan voor haar, en haar een tehuis aanbiedt voor ƒ 25.- per maand, aardig hè. – We kregen zo’n aardige brief van De Jongh o.a. voor Axel’s verjaardag, attent hè. Diens moeder valt geweldig af, maar de dokter weet niet wat ze heeft, als je T. Leidie spreekt, vraag haar dan eens naar haar. – Axel wou helemaal niet gaan slapen vandaag, om half 9 riep hij nog – ’t is zo grappig dat hij Hok en mij allebei mammie en eitje noemt, pappie vindt hij blijkbaar niet klinken. – 4 Dec. – We zitten beiden hard te dichten, het pak is gekomen, fijn, en weer zo’n kolos, ’t is enorm. Axel moet morgen van Sinterklaas persoonlijk een pakje in ontvangst nemen bij de Ortten – ik ben enorm benieuwd, er komen 20 kinderen. Voor z’n verjaardag: een zachte zandtaart met 2 kaarsjes!

[Randje pag. 4]

 Axel’s Sinterklaascadeautjes krijgt hij ook maar op zijn verjaardag, Hok krijgt ze eerst met een gedicht! Hij is dit jaar nog te klein. Hij krijgt een hobbelpaard en een vrachtauto door onszelf geverfd, reuze leuk, Hok maakte en paard met tanden, lippen, ogen, een neus en manen, met een witte vlek op voorhoofd en borst: een echte bles.

[5]

[Randje pag. 4 bovenaan]

De auto is ook erg geslaagd, rood met wit en zwart en blauwe wielen, enig.

Dag Eida. [6]

HOK

G. We zijn erg aan het dichten. Daar deze bezigheid mij erg slecht ligt, moet ik nu helaas erg kort zijn met deze brief. Bedankt voor het pak, dat gisteren gekomen is. Wij zijn erg benieuwd naar de inhoud van mijnheer Langwerpig.

Dag Hok.