EIDA

5 nov. ‘35

Geliefden –

Het spijt me dat we aan jullie verzoek omtrent het houden van Lena niet hebben kunnen voldoen – Maar het is niet onze schuld! Ze is opeens de 2e weggebleven nadat ze haar salaris had, zeggende dat haar moeder ziek was. Maar via de Ver. v. Huisvr. hoorden we dat het haar bij ons niet beviel! Hoe vind je; ik zou weleens willen weten wat we misdaan hebben – ze kreeg ook nog jurken van mij en een pak van Hok en vele fooien – enfin. Misschien is het wel goed. Mijn energie is opeens weergekeerd! Aan alle kanten worden trouwens vangarmen uitgestoken voor een nieuwe, maar ze zijn erg moeilijk te krijgen en IEVA meisjes zijn er ook niet. Overigens helpt de nieuwe baboe mij nu wat met Axel baden en ik laat haar hem nu ook even voeren om te kijken of dat iets is en ze wil nl. dolgraag kinderbaboe zijn. Aan zulke mensen heb je misschien nog meer. De vrouw van de djongos komt mor- [2] gen ook weer hier werken. Ik lig toch nog de hele morgen van half 10 tot 12 en Axel amuseert zich wel. Gister bij de buren, maar vandaag was hij erg aanhalig en wou niet van me vandaan maar hing op en om me. Dat is wel lastig, maar zo leert hij misschien ook alleen spelen. – Lisa krijgt vermoedelijk te veel, net als Axel indertijd en nu raadt Linn aan haar maar 5 voedingen te geven. Ik had daarmee willen wachten tot ze 6 weken was (vandaag is ze 4!), maar nu moet het dan maar direct. De tussenpozen tussen de voedingen moeten dan vergroot, terwijl ik het zo had willen houden maar alleen de laatste weglaten, zodat ik na 7 uur ’s avonds “vrij” zou zijn. Maar zó is het dan misschien beter. Ze drinkt per keer meestal 100 gram en haar rantsoen is eigenlijk 500, dus net voor 5 voedingen – Gistermiddag had ik opeens rechts ongeveer niets zodat ik links erbij moest geven. Het was echt vervelend en daarom ben ik aan het drinken geslagen aan één stuk tot 11 uur ’s avonds, toen het weer hersteld was en ze weer 100 kon [3] krijgen. Ik dronk ± 15 kopjes thee, 10 glazen water, gort- en spinaziewater en een kop chocola! Je snapt hoe misselijk ik naar bed ging! Maar 10 pond lichter daar de voeding er weer was. Dat gemier met flesjes zou niks voor mij zijn, daarom zit ik weer met een karaf water naast me voor alle zekerheid! –   Vanmorgen heb ik weer allerlei aan Axel’s kleding genaaid – terwijl ik al deze tijd niks anders deed dan lezen, een goed teken dus voor m’n opleving. Hok heeft binnen 4 dagen tijd een artikel van 18 folio vellen geschreven, hoe vind je en dát terwijl hij ook thuis nog kinderjuffrouw moest spelen, knap hè, en ook nog in het Duits. – Hij is nog niet opgeroepen voor de vaste dienst keuring, heeft ook nog schriftelijk niets gehoord, alleen een mondelinge toezegging van de directeur van het Departement. – We verheugen ons erg op het “Bijenkorf-pak”, natuurlijk dat jullie dat doen, nu de mogelijkheid er is. We waarderen het al erg dat jullie in deze drukke tijden nog zoveel tijd voor óns gevonden hebt. – Jullie zegt niets over de kiekjes in de 2e brief, “de baby met de hand” en die andere, die toch zo mooi scherp is, genomen door Pijl, die jullie in Holland indertijd voor de radio over Bandoeng hoorde spreken. – Verbeeld je dat Em en Dirk plotseling kwamen, zo gezellig, vooral omdat het nog zo kort geleden was dat we elkaar gezien hadden en het contact er direct weer was, we hebben echt genoeglijk gepraat, zoals wij dat in onze familie zo goed kunnen! – Stuur van mij maar ƒ 1.- voor Cannegieter, hij is een echte lieverd.

Dag Eida [4]

HOK

G. Even een kort briefje. Ik moet voor zaterdag een epistel klaar hebben, er is voor de volgende maand geen kopij, zodat de redacteur eraan moet. Ik wil de weggestuurde redacteur niet de pret gunnen, dat direct na zijn vertrek een gebrek aan kopij is. Hij zou in zijn vuistje lachen. Het is een prachtig onderwerp. – De vaste dienst is vrijwel in kannen en kruiken. – Ik moet de wieg nog verplaatsen, bovendien naar de bus gaan. Dag Hok

EIDA

29/10 ’35.

Geliefden – Twee vliegtuigen kwamen aan zonder iets van jullie mee te brengen, zeker een vergissing, moet nog komen, zullen we hopen. Hok is er erg over geschokt daar hij zo trouw 2x per week schreef en nog wel met kiekjes erin, maar het zal zich wel ophelderen dit geval. – Hier alles best – Lisa groeit hard, per dag 50, 60 gram. Ze drinkt enorm gulzig tot ze zich niet meer kan bewegen daar ze tot de nok toe vol is. De kuilen in haar wangen vertonen zich af en toe als ze zich oefent in lachen – haar lachgrimassen werken werkelijk aanstekelijk. Af en toe is Axel vol vuur om haar te gaan bekijken. Als ze huilt kom hij me halen om naar haar toe te brengen en vanmorgen ging hij zelf in de wieg kijken. Hij moest de tule en het gordijn openschuiven en na afloop maakte hij zeer zorgvuldig de klamboe net zo dicht. Overigens gilt en zingt [2] hij in de kamer even hard of ze wakker is of slaapt. Stil zijn kan hij nog helemaal niet. – De vijfde nacht heeft Lisa helemaal doorgeslapen van 11 tot kwart over 6 en daarna nog 3 maal met steeds een huilnacht er tussendoor. Als ze maar een vuile luier gemaakt heeft vóór ze de nacht ingaat, slaapt ze door heb ik gemerkt, maar als dat niet lukt, wordt ze tussen 3 en 5 uur wakker. Meestal staat de wieg bij ons en nu kan ik ook alweer inslapen in de pauze van enige huilbuien als ik haar verschoond heb en weet dat er toch niks meer voor haar gedaan kan worden. Hok slaapt er helemaal doorheen, wordt er niet eens wakker van als ze vlakbij hem huilt. Hij moet nu ook nog veel slaap inhalen van zijn kraamheerschap! – Ik had heel wat visite en steeds weer nieuwe bloemen en cadeautjes, Lisa heeft gister weer 2 manteltjes erbij gekregen – Mevrouw [3] van Vianen was ook hier. Beebs (en niet Zus!) is net beter van zware tyfus; 8 weken verpleegde Mevrouw haar zelf; Zus zit al hoog en droog (?) in Pontianak, maar Stan is weer erg ziek, weer geopereerd voor een baby. In haar familie zijn altijd de vreselijkste dingen. – Met mij gaat het ook best, de voeding komt gemakkelijk zonder veel drinken, wat ik voor alle zekerheid toch maar doe – teveel voeding kan geen kwaad – Ik houd de 6 voedingen maar vol, om weer net als met Axel, als ze 6 weken oud is, de laatste om 10 uur opeens weg te laten, ze zal dan wel goed doorvoed zijn. Ik ben wel erg slaperig want soms wordt het 11 uur half 12, vóór ik klaar ben, maar de laatste tijd doe ik het praktischer en ben om half 11 klaar. Overdag, ’s morgens tussen het baden en 12 uur slaap ik soms wat. Hok heeft het veldbed voor me op de galerij laten zetten en heeft 2 schutsels van kantoor meegebracht tegen de wind en dan lig ik daar heerlijk in een kamertje en laat me [4] door Lena bedienen, ongelooflijk gemakkelijk. Bij het baden zorgt ze voor het badwater en houdt een oogje op Axel die vooral graag aan de weegschaal zit. Vanmorgen had hij grote ruzie bij het bad met Chrisje Wormser, die hij aan haar haar trok omdat ze overal aankwam, wat van Lisa (het bad!) en hemzelf was. Lena had haar handen vol. – Tommy heeft ook belangstelling voor Lisa en springt liefst tegen de stoel op als ik haar voedt en doet pogingen haar te beruiken. Hok is enorm trots op zijn dochter en zit in angst dat ze geen schoonheid wordt, haar oogwimpers zijn hem te kort, Axel heeft ook beeldschone lange, maar die zijn misschien ook pas later gekomen! – Ik lees een erg mooi boek over Joden in Rusland “Die Sintflud” van Asch, vóór en tijdens de laatste revolutie, buitengewoon spannend en interessant want eerst speelt het in de rijkste kringen en daarna in de armste, alleen erg dik, ruim 1000 bladzijden. Em is niet gekomen toen Hok naar het congres was, ze komt liever later met Dirk en logeert dan in Preanger. Hok bracht hun beeldige orchideeën op Annetje’s

[Randje pag. 4] 

verjaardag, maar het sloeg blijkbaar niet in, deze attentie. Nu geliefden – het beste, Eida. [5]

HOK

29/10 ‘35

G. Alles gaat best; Lisa groeit als kool en Eida gaat vooruit. Lisa brult nog wel veel, maar we wennen eraan. Soms is ze erg lastig; hoe we haar ook leggen, alles is verkeerd. Maar dit gebeurt wanneer het drinktijd is. Tot nu heeft zij ’s nachts altijd gebruld [EIDA 3 nachten niet!], meestal om en nabij 4 uur ’s ochtends. Vannacht hebben we haar toegesproken, wat resultaat gaf. Zij werd rustig en sliep verder. Zij lijkt erg veel op Axeltje, alleen de wimpers willen nog niet lang worden. Het komt me ook voor, dat haar ogen meer Chinees zijn dan die van Axel. – Axel beschermt zijn zusje tegen iedere onverlaat. Chrisje Wormser mag aan niets komen, wat aan Lisa toebehoort. Dat geeft een kloppartij. In onze ogen is Axel plotseling een grote jongen geworden. Hij is nu 98 cm lang terwijl Lisa nog maar 52 cm is. Een groot verschil. Axel praat al heel wat. Hij zingt ook, maar op zijn manier. Gelukkig is het geluid, dat hij voortbrengt niet vals. – Vrijdag ging ik naar Batavia voor de vergadering der Sectie van het Natuurwetenschappelijk Congres waarvan ik secretaris ben, bij te wonen. Er was weinig belangstelling. Ik ben blij er verder niet aan meegedaan te hebben. Ik had zeker voor stoelen en banken gesproken. Ik sprak Jan en Tine, logeerde in het paviljoentje naast Em en Dirk. Het was bij hen erg gezellig, hoewel ik niet veel thuis was. Jan en Tine zijn niets veranderd. Zij wonen erg aardig. De kinderen zagen er goed uit. Wat was het er warm. Ik was blij weer thuis te zijn. 

Dag Hok.

Moeder, zoudt u s.v.p. zo vriendelijk willen zijn Mart. Nijhoff NV, gironr 4165 voor mij te willen sturen ƒ 6.- voor 1 abonnement Haagse Post 1935 volgens nota no. 1070. 

Hartelijk dank.

EIDA

Geliefden – Vandaag is Thijs[1] jarig, nogmaals mijn gelukwensen. Gezellig die brief van jullie alle vier aan ons alle vier! Lisa en ik zijn veilig thuis aangekomen in de auto van de dokter, die erop stond dat ik daarin ging omdat die gesloten was; ter verdere voorzorg had hij alle raampjes laten sluiten zodat we lichtelijk stoofden, Lisa in een wollen keepje. Lisa was zo bijzonder tevreden, sliep in het Ziekenhuis, in de auto en in haar wiegje gewoon door tot ze om 12 uur weer eten kreeg. En dáárin werd ze ook nog verhinderd eerst door de komst van dokter Boon en ’s middags van Eddy Linn, die mij om de andere dag arsenicum injecties toedient. Bij de 4e voeding was ze 2 uur later dan in ’t Ziekenhuis!, maar nu ben ik alweer geregeld. De voeding is nog steeds meer dan voldoende, maar ook nog steeds vet, zodat Lisa nú al vol vetpuistjes zit. De dokter ried net aan zinkolie op haar wangetjes te smeren dat de voeding geen vat op haar teint krijgt! De dokter komt ook nu nog dagelijks kijken, nog 14 dagen lang na thuiskomst – Gisteravond stond er een advertentie van Hok in de krant om zijn dank te betuigen [2] aan dokter Boon, die dat graag wilde omdat ook nú nog Sparmann de complimentjes incasseert over mijn bevalling met een stalen gezicht, hetgeen Boon begrijpelijkerwijze ergert. Als verdere dank kreeg hij Hansje mee waarom Axel heel even bedroefd was, maar hij gunde Hansje een autoritje wel en zo was het gauw over en vergeten, wat we nooit hadden durven hopen. – Lisa is erg braaf overdag, deze 3 nachten heeft ze gehuild, eerst om half 4, toen om half  3 en deze nacht om half 5 – Ze leert het dus waarschijnlijk wel dat nacht nacht is en geen macht dat kan veranderen! De thuiskomst zaterdag was enorm feestelijk. Eerst haalden de 2 “mannen” ons van het Ziekenhuis en Axel was niet van me af te slaan en Hok filmde ons ook even. Als bruidsjonker reed Hok vooraan de “stoet” en thuisgekomen was het huis versierd met ranken van de klimplant met lila bloemen en het hele huis stond weer vol bloemstukken – daarna boden alle huisgenoten, ook de hondjes me wat aan en ook was er een doos Droste Carro’s namens Vader en Moeder en Zwitserse chocola van Anneke en Thijs, enig gewoon – Hok gaf me het beeldige polshorloge dat hij op de 8e oktober al ge- [3] kocht had, maar dat nog geregeld moest worden – ’t is een beeld – Van Axel kreeg ik een babyboek van Willebeek Le Mair[2] voor Lisa. Enorm feestelijk dus, zelfs de baboe had een bloem op en kwam aansnellen om Nonnie te bekijken. – Plotseling stond Jan Erik ook voor onze neus en zondagmiddag kwam hij met zijn hele familie. Erg leuke kinderen om te zien en To zo jong, geen verschil met 6 jaar geleden – ze zijn nog steeds op hun vakantieoord. – Die eerste dag was ik nog erg wankel ter been, maar elke dag is het al minder, dat is een verschil met die tijd na Axel. Ik was zelf ook verstomd dat ik me direct na de bevalling zo goed voelde. Mijn kamergenote op ’t Ziekenhuis kreeg juist bezoek, een uur na Lisa’s geboorte, die druk over Mussolini praatte en direct heb ik meegeconverseerd. Maar toen ik een injectie kreeg tegen de naweeën en zij een bezoekster kreeg met een knalharde stem in ikzelf tegelijk ook bezoek had die eerste dag, werd ik eniger mate duizelig! – Ik herinner me na Axel dat ik alles even vreselijk vond omdat m’n wond me zo zeer deed en dat ik helemaal geen interesse voor hem had daardoor die eerste tijd en dat ik het thuis al druk vond met Axel alleen, terwijl ik nu zo’n [4] vakantiegevoel heb, nu Lena voor Axel zorgt en ik alleen maar de baby heb – Lena bergt nog steeds de was op en verzorgt de bloemen en de kinderkamer en brengt me spinazie- en gortwater en mijn dierbare echtgenoot is ook uiterst tevreden met zijn stelletje en als Lena er niet is, neemt hij Axel voor zijn rekening. En ’s middags en ’s avonds snoert hij m’n goerita vast met mannenkracht zodat ik onmogelijk meer bewegen kan! En Axel is enorm braaf over ’t algemeen, onder ’t eten is ’t wel moeilijk hem op zijn stoel te houden, maar hij is aandoenlijk aanhankelijk en is erg verontwaardigd als Lisa uit zijn kamer wordt weggehaald. “Sisa” noemt hij haar. Bij het baden is hij ook één en al belangstelling en klimt van de ene kruk op de andere om er met zijn neus op te zitten. Ik heb Lisa direct zelf gebaad van ’t begin af, de eerste dag thuis heeft Hok wel met de luiers moeten helpen omdat ik van ’t staan duizelig werd maar verder ben ik aardig normaal. M’n blaas is wel weer gaan spoken, m’n zwakke punt, maar het ergste hebben we ook alweer gehad. – Ik heb helemaal vergeten voor Bep van Douwe’s receptie voor bloemen te zorgen, ik heb haar ook niets laten horen, maar enfin, alles moet maar op de brede (?) rug van de baby geschoven! [5] Henk is net komen afscheid nemen. Morgen gaat hij via Batavia naar Palembang. Riek is met Henkje op een onderneming bij een neef Van Gilse. Zij gaan over 3 weken naar Henk. Het is voor ons erg jammer. – Wel fijn dat Anneke en Thijs wachtgeld krijgen vooral als Anneke nog niet helemaal goed is. Thijs zal zich wel niet vervelen. Gaan ze wintersporten in Tirol? “Jud Süss” hebben wij ook gezien voor een paar maanden, wij vonden Conrad Veidt[3] ook heel goed, maar wel wat overdreven, vooral het eind in die kooi doodgriezelig – ik zie het nóg voor me. Het boek vond ik veel mooier. – Lisa wil graag ook een bekertje hebben. Een lepeltje en rammelaar heeft ze al, zelfs meerdere. We kregen al vliegbrieven van Tante Leidie en Jenne en van Mali en Mia en A.C. de Jongh. Ze hadden allemaal jullie advertentie gezien, leuk. – Vanmorgen kreeg ik een wit wollen jurkje voor Lisa met lichtgroen afgezet – ‘t is ongelooflijk wat een garderobe die nu al heeft vooral voor het begin o.a. 5 sierluiers met hemdjes erbij, elke dag een ander kledingstuk! – Deze brieven zijn ook voor Anneke bedoeld – ik schrijf hun maar niet apart, want hierin schrijf ik toch alles. Dag omhelsd.

Eida.

HOK

G. Voor mij slechts dit kleine stukje. Hartelijk gelukgewenst met Thijs’ verjaardag, hem en H.Z.V.[4] toegewenst. Ik vergat hem persoonlijk te schrijven, maar hij wil mij zeker wel verontschuldigen, daar het juist samenviel met de kraamheertijd.

Dag Hok.

HOK

18/10/’35. G. Alles wel, morgen komen ze thuis in de gesloten auto van Dr. Boon. Het huis is versierd met groen, haar stoel eveneens. Op haar wachten een horloge, een babyboek van Axel aan Eida en Lisa, een doos chocola en twee ons chocola van u en Anneke en Thijs, een plak chocola van Tommy en Hans. Verder kreeg Axel voor het voorbeeldig gedrag een Dieseltrein. Morgen is er feest eten, dankzij ....... en Lena. – We zijn erg benieuwd hoe Axel zich gedragen zal, wanneer hij de belangstelling van zijn ouders met Lisa moet delen. Het zal wel goed gaan, denk ik. Verder zijn het kiek- en filmtoestel beide geladen. We zijn dus in blijde verwachting, maar nu zonder de bange spanning. De hondjes, en Axel ook krijgen een bloempje op blouse en halsband. – Eida heeft deze kaart zelf willen schrijven, maar ik vergat een briefkaart mee te nemen naar het ziekenhuis. Met de laatste vliegmail behalve een brief van u nog een van Tante Leidie, tante Jenne, een P.S.-ster, A.C. de Jongh, zodat al een hoop belangstelling uit Holland. – Axeltje moest eigenlijk al kunnen zingen, dan had ik hem een welkomstlied geleerd; nu zal hij alleen door het dolle heen zijn. – We zullen Eida de eerste tijd erg kalm houden; zij is wat bloedarm, daartegen zal ze nu wat arseen injecties krijgen. Linn zal ze geven, zodat het erg vertrouwd is. – Emma komt hier de 23e tot vrijdag logeren. Erg leuk – Ik ga de 24e naar Batavia voor het congres. Eigenlijk met tegenzin, omdat er niets te doen is voor me. Ik moet echter [2] in mijn kwaliteit van secretaris mee. Ik blijf één dag, zodat ik Eida niet lang alleen laat. – Erg bedankt voor uw brief – Ik kan me erg best voorstellen, dat u ook in grote spanning gezeten hebt. Tot nu kunnen we niet anders dan tevreden zijn.

Dag Hok.

EIDA

15/10

Geliefden – Weer een stadium verder: ik lig nu op de bank in de voorgalerij die jullie je kunt voorstellen. Vanmorgen enorm veel bezoek van veel kennissen met veel

2-jarige kinderen – en ik voel me desondanks uitstekend zonder enige bezwaren – ik word naar de bank gedragen, maar wie weet mag ik niet gauw ook lopen. Ik krijg een levertraanpreparaat, hetzelfde wat ik Axel geef. De dokter is van plan nog 6 weken voor me te zorgen “tot er geen vlekje meer in de doekjes is”!  zoals hij zegt. Dat alles hoort nog bij de bevalling. Is dat geen reuze man! We waarderen hem ook erg en ergeren ons des te meer over Sparmann, die flink rond heeft verteld toen ik die 3 dagen in het Ziekenhuis was vóórdat de baby was gekomen, dat het heel erg met me was en er niets aan me gedaan werd, zodat hij zelf klaar stond om in te grijpen. Tine heeft dit aan enige Vivos leden verteld, die niet bij Hok meer naar me dorsten te informeren, totdat Elly Linn alles weer heeft rechtgezet en heeft verteld hoe goed alles juist gegaan is, een rare geschiedenis – op alle manieren tracht hij Boon een hak te zetten! – Wat enig dat Moeder’s “grootmoeders weeën” op 8 oktober erger waren, werkelijk geweldig en Moeder nog steeds ervan overtuigd was dat het een meisje zou zijn. De 2 stuwingsdagen heeft de jongedame geweigerd te drinken, ze kon de tepels niet goed vasthouden maar nu doet ze ’t zo prachtig en zo gauw klaar, net als Axel indertijd – haar [2] wangetjes worden steeds boller – de voeding is wel weer te vet en nu moet ik veel vruchten eten uit jullie mandje (van jullie 4en dat schreef ik toch duidelijk genoeg?) heerlijk zijn ze. – Hok heeft het zo druk. Hij moet haast elke avond uit eten – gister was hij uit met de andere Ruysdaelse kraamheer, ook ingenieur en van Hok’s leeftijd; gezellig al die jonge mensen in onze straat – Hok zal jullie het kiekje wel sturen van “zijn gezin” –  erg geslaagd. Ze is precies Axel als baby – ze wordt aan alle kanten bewonderd om haar teint, vorm van hoofd, neus en wenk-brauwen. Twee dagen heeft Hok alle bezoek voor me afgelast, wat me erg goed deed, daar ik wat last van hoofdpijn had en juist de 3e dag al veel bezoek had – de eerste bezoeken daarna waren een fijne verrassing: Em en Dirk. Ik had ze geen ogenblik verwacht en was erg gelukkig – familie is toch wat anders! Ze brachten alle leuke dingen van jullie uit Tirol mee en nog zelfgemaakte sokjes en een slab van Mevr. Rempt en een broekje van Eida – Wat en beeldige clip – ik draag hem nu op mijn nachtpon! Bij die bretels hoort zeker een bruine broek hè, ik zal zien wanneer ik die kan maken; een beeldig zakdoekje ook en het pijpje. De Zwitserse vrouw die bij mij ligt, was er ook verrukt van hartelijk dank. – Het is half 5 – Hok, Axel en Tommy zijn wat gaan wandelen tot ik de brief af heb, want straks komen zijn collega’s Zijlmans en Ubaghs op kraambezoek, ’t zal me benieuwen – ik vind het erg aardig – elke dag krijg ik weer bloemen erbij, de eerste manden zijn al weggegooid. – Lena is nog steeds erg goed – m’n buurvrouwen zijn ook erg over haar te spreken. We hebben haar nu ook voor deze maand voor ’s middags tot 7 uur, dat is makkelijk voor de eerste tijd dat ik thuis ben – Veel gelukwensen met Thijs. Zielig

[Randje pag. 2]

van de tante in Leeuwarden –

Dag Eida. [3]

HOK

G. Ook dit keer minder schrift dan anders, daarentegen weer kieken. Een kennis was zo vriendelijke het tweetal + Eida te nemen, helaas verschoof het toestel tijdens het opnemen van Lisa alleen. Eida schreef reeds dat Lisa al zelf drinkt. Het gaat dus allemaal naar wens. Axeltje gaat nu zowel ’s morgens als ’s middags mee naar het ziekenhuis. Hij is al erg vervuld van Sisa of Pepi. Eida’s vriendinnen die vanochtend in grote getale kwamen – het kan nu geen kwaad, Eida ligt al buiten – waren enthousiast over Lisa. Inderdaad heeft ze een zeer regelmatig gezichtje, verder al veel haar, wenkbrauwen terwijl haar wimpers al beginnen te groeien. We zullen maar hopen dat deze even lang worden als die van Axel. Axel is veel zelfstandiger geworden; hij begrijpt al een boel meer en kan ook al een hoop zeggen. Merkwaardig is dat hij nu i.p.v. appel appele, verder lopele zegt. Blijkbaar heeft het werkwoord wandele hem van de wijs gebracht. Hij speelt erg lief met Hansje, die nu zijn vroegere naam mag behouden. Hansje is ook erg speels. De juf is nog altijd erg in de smaak. Merkwaardig dat Moeder ook de 8e sterkere Oma’s weeën had. Het kwam inderdaad uit. – Em en Dirk kwamen ons verrassen. Na het bezoekuur gingen we in Bogerijen wat koels drinken, daarna rijsttafel bij ons thuis en toen mochten ze op ons bed rusten. Om 4 uur gingen ze weer weg. Het was een zeer geslaagde dag. Het fonds voor vruchten is nog altijd niet uitgeput. Nu heeft Eida nog volop fruit zodat ik het restant later zal aanspreken, wanneer ze thuis is. – Merkwaardig die Sparmann. Zo-even zag ik hem bij de andere kraamvrouw van de Ruysdaelweg. Ik groette natuurlijk; hij was in no time verdwenen. Blijkbaar een slecht geweten. – Erg bedankt voor het Tiroler pijpje. Ik heb het al vele malen gebruikt. – Op kantoor een geweldige deining, met als resultaat dat we een hoofdingenieur, die redacteur is van ons tijdschrift, de bons gegevens hebben. Ik ben aangewezen als zijn opvolger. Het is een zeer onaangenaam geval, ik zal proberen de boel weer in goede banen te krijgen. Ik geniet gelukkig het vertrouwen van iedereen. – Als alles goed gaat, schrijf ik vrijdag niet.

Dag Hok.

15/10 ‘35

EIDA

11-10-‘35

Geliefden – De derde middag is haast voorbij en alles gaat nog steeds naar wens behalve dat Lisa vandaag de tepels niet te pakken kan krijgen omdat er zoveel stuwing is. Het maakt háár en mij evenwel niet wanhopig – haar niet omdat ze toch genoeg krijgt omdat de zuster de melk in haar mond uitknijpt en mij niet omdat ik weet dat het met Axel toch ook goed is gegaan. – Ik weet niet of jullie al weet dat ze een klein popje is van 5 pond en 2 ons, wat bij de bevalling een enorm voordeel was en waardoor ik ook maar 2 hechtingen heb, die de dokter inknipte, enorm handig moet hij het gedaan hebben, Hok is er over niet uit. Hij waarschuwde ook “op de klok kijken, het wordt dadelijk geboren”, wat mij ook weer een hart onder de riem stak – ik heb Hoks handen ongeveer fijngeknepen die laatste ogenblikken en toch zag hij kans op zijn secondewijzer te kijken! 8 uur 33 min. 40 sec.! Als dát niet precies is, weet ik het niet! – Verbeeld je ik was zo vast overtuigd dat het een jongen zou zijn, hoofdzakelijk doordat je schreef van Van Leggelo’s voorspelling dat het een jongen zou zijn als het bij wassende maan werd geboren – En ’t is wassende maan! Dát moet je hem toch eens zeggen. Onder de weeën door heeft Hok me jullie laatste vliegbrief voorgelezen, telkens onderbroken door “wacht even” als er weer een op komst was; een [2] prettige onderbreking. Hok is helemaal hier gebleven, na half één sliep hij buiten wat op de bank – gister middag heeft hij voor ’t eerst weer wat behoorlijk geslapen, de stakker. – Ik schreef jullie nog niet eens dat het zo fijn is dat Hok uit jullie naam vruchten bestelde – het mandje staat steeds naast me en vele malen daags geniet ik van de uitgelezen vruchten! – Verder lig ik hier in een bloementuin, die steeds nog aangevuld wordt tot grote schrik van dokter en zusters. – De baby van m’n “concurrente” uit de Ruysdaelweg, werd op dezelfde dag geboren, 6 uur later grappig hè. Als Sparmann haar dokter niet was, zouden we gezellig samen kunnen liggen. – Em en Dirk stuurden een beeldige mand rozen met een vers! Gister kwamen de Schüllers en nog meer bezoek, waaraan Hok vandaag een eind maakte, wel rustig, omdat ik nu juist ook moe word van de voeding – Riek maakte zo’n schattig pakje voor Lisa en de zusters van Borromeus een rozenjurkje voor als ze misschien 2 of 3 jaar is – Daar ik nooit aan een dochter dacht, verruimen zich nu de mogelijkheden van de kleding, enig – Axel komt elke morgen naar baby kijken en tegelijk naar diverse andere baby’s. – De Chavannes gaven als “getuigen” een zilveren lepeltje met naam en datum gegraveerd. Hoe vind je dat Jan en To Hok “snapten!” met een andere Mevrouw Tan, Jeanne! Dag –  een enthousiaste brief van Mamma.

Eida.

[Randje pag. 2]

Jeanne Tan at bij mij, toen Jan en To plotseling kwamen. Ze waren op doorreis en logeerden in Hotel Preanger. Wat zullen ze gedacht hebben! [3]

HOK

11 oktober ’35. Alles rustig; hierbij kieken. Ze zeggen meer dan uitvoerig verslag omtrent toestand. Nu reeds aanvang 3e dag. Nog steeds geen verhoging, hoewel wat stuwing en gisteren te druk bezoek. Hieraan eind gemaakt; kennissen menen het goed, maar contingentering noodzakelijk. – Men vindt Lisa mooi poppetje, beaam het. Slaapt tijdens ochtendbezoekuur naast Eida. Is rustig kind, ogen donker, diepe kuiltjes in wangen. Kleur erg gezond. Haar sluik, donker. Dokter Boon erg tevreden. Eida is zijn paradepaard. Hij ontvangt van vele mensen felicitatie met dit grote succes. – Ons telegram helaas onbestelbaar gebleken. Eida zei: Schepers reeds dertig jaar in residentie: bovendien maar één Schepers aldaar. Dus bezuiniging mogelijk, straatnaam en huisnummer weggelaten. Helaas, indien ik probeer zuinig te zijn, kous op de kop. Aanvullingstelegram kostte me ruim 1½ oorspronkelijke telegram en tezamen meer moeten betalen dan telegram van 20 woorden (brieftelegram). Zal geen bezuinigingspoging meer proberen. Kost me teveel. – Axel erg gemakkelijke jongen. Speelt ’s morgens met juf en vriendin Chrisje. Vindt Eida’s bloemen prachtig. Gisteren 5 bloemstukken mee naar huis genomen. Van boom zo vol geladen mist men dit aantal niet; in tegendeel juist meer plaats voor nieuwere en verse bloemstukken. – Getuigen Lisa: Henk Heyrmans en Chavannes. Officiële naam: Lisa Hsi Ch’un, betekent Lisa blijde (zonnige) lente. Is het nu reeds, hoop moge zo blijven. Ben bekaf; zodat niet naar Loge. Excuus telegramstijl, hoop te begrijpen – morgen zal ik Moeder’s en Anneke’s vruchtencadeau aanvullen. Zal spoedig filmen. Lees verder toelichting kieken. Dag tot volgende keer,

Hok.

HOK

                                                           HOLLANDRADI

TELEGRAM NR   094   ,    5            WOORDEN

AANGENOMEN  te    BANDOENG      ,   den  8 / 10    193  5,  te  11  15

ONTVANGEN  te      ’s-GRAVENHAGE, den  8 / 10    193  5,  te  05 43

------------------------------------------------------------------------------------------------

Door aanvankelyk onvolledig adres in de bestelling vertraagd

                           = = LC  = =

                                  Schepers denHaag

                           Lisa voorspoedig  .

EIDA

Geliefden – Het ìs er en nog wel een meisje – hoe vinden jullie – ik ben ongelooflijk blij dat alles achter de rug is, heel erg vond ik het en het duurde eeuwig – verbeeld je dat ik zaterdagmorgen al naar het Ziekenhuis moest, omdat ik een snipje bloed had verloren én omdat het 5 oktober was! en omdat er al weeën geweest moesten zijn daar de baarmoedermond zijn stand al veranderd had, evenwel waren er nu geen weeën meer, maar hij zou ze dan wel opwekken. Twee dagen lang kreeg ik 20 injecties zonder resultaat en al m’n vriendinnen kwamen me moed inspreken en Linn en Hok waren het erover eens dat het een recalcitrant meisje moest zijn, hoewel ik nog steeds op een jongen rekende. Gistermiddag kreeg ik 2 ander soort injecties en meteen knapten de eivliezen om half 3. Meteen weeën om de 2 minuten, die steeds heviger werden maar met groter tussenpozen kwamen. Boon wilde het verloop langzaam hebben, dus ging ik lekker naar huis, en hij voorspelde de geboorte in de loop van vandaag – tot mijn woede natuurlijk want ik had berekend vannacht 3 uur. Ik deed dus geen oog dicht, maar toch ging de nacht vrij vlug om doordat ik de klok erbij had en steeds de volgende wee berekende, ik moest op m’n rechterzij liggen waar het ruggetje van de baby was, wel een prettige houding, omdat ik in het ijzer van de bedrand kon knijpen! Ik heb gemerkt dat ze ’t best uit te houden waren als ik m’n adem inhield en doodstil lag zodat alles doodstil te werk ging – behalve bij de persweeën – hemel ik was doodzenuwachtig omdat ik een perswee voelde en de dokter er nog niet was om 6 uur, maar alles kwam goed en ìs goed.

Dag – Hok zal wel vertellen van Axel en de rest.

Eida

HOK

U ziet dat Eidje het leed weer te boven is. Ze heeft zich kranig gehouden en dokter Boon heeft ons zijn kunde wel getoond. Donderdagavond begon ze wat te voelen, maar Eida schonk er weinig aandacht aan. Vrijdag hield het trekken aan en zaterdagochtend heb ik haar naar de dokter gebracht. Ik had namelijk uit de gesprekken van dokter Boon geconcludeerd dat hij gaarne [2] Eidje volledig onder controle wilde hebben. Hij droeg dan ook een geweldige verantwoordelijkheid en ik begreep ook dat hij er alles op zou zetten om zijn gelijk te bewijzen. Het bleek dat zaterdagochtend de baarmoedermond al vlak was; zodat het geboorteproces al aan de gang was. We spraken af om zaterdagavond naar Borromeus te gaan. Hij zou dan de weeën op trachten te wekken om het kind zo klein mogelijk ter wereld te doen komen. Dit ter voorkoming van een ruptuur als bij Elsje plaats heeft gevonden. Het gevaar hiervan was niet denkbeeldig; alles zou tenslotte afhangen van de wijze waarop de vroegere wond genezen is. Plotseling kreeg Eidje tegen 10 uur een vloeiing. Boon werd direct gewaarschuwd en hij raadde aan om direct maar naar het ziekenhuis te gaan. Zo ging Eidje er dus zaterdagochtend heen i.p.v. ’s avonds. Boon vond deze vloeiing erg vreemd. De harttonen van het kind gingen hem ook te snel. Toen ik hem vroeg wat er aan het handje was, zei hij, als maar niet het litteken in de baarmoederwand (van de keizersnede)  ons parten speelt. Die vloeiing was abnormaal, vond hij. Later begreep ik wat dit had kunnen betekenen. Hij was bang, dat de placenta aan het litteken vastzat, dit is bij de baarmoedermond, zodat bij het zakken van het hoofd het meegesleurd zou kunnen worden en dan afgescheurd van de wand, terwijl het kind nog in de baarmoeder zat. We hebben er Eidje natuurlijk niets van verteld. In de loop van de dag kwam hij nog een paar maal en constateerde tot onzer allergrote opluchting, dat de harttonen weer normaal werden. Onderwijl diende hij haar injecties toe van een middel, dat hier blijkbaar nog helemaal niet gebruikt wordt. Zaterdagnacht en zondag, alsook maandagochtend bleef de toestand stationair. Er waren wel weeën maar ze werden niet krachtiger. Zondag was het middel niet beschikbaar en in heel Bandoeng niet te krijgen. U begrijpt dat Eidjes humeur niet erg hooggestemd was, toen ze de beloofde injecties maar niet kreeg, niet wetende wat er de reden van was. Maandag was het humeur nog meer mineur en ze vroeg of ze maar niet weer naar huis zou gaan. U moet weten, dat we zondagavond nog even omgereden hebben, in de hoop dat de verandering misschien ook versnelling zou brengen. Ze begon Boon ook al verwijten te maken dat hij haar naar het hospitaal had gestuurd terwijl het toch nog geen tijd was. Ik heb haar natuurlijk volkomen onkundig gelaten van de mogelijke consequenties van het feit, dat ze een vrouw met een ”verleden” is. Ik probeerde Eida zoveel mogelijk te kalmeren. Maandagmiddag om drie uur ongeveer braken plotseling de vliezen en meteen kwamen de weeën krachtiger door. Ze bleven krachtiger, maar het tempo werd maar niet sneller. Zo ging het de hele nacht door. Ik bleef bij haar, nu en dan een tukje nemend op de rustbank op de galerij. Dinsdagochtend om half zes, werden de weetjes erg krachtig en toen werd ze naar de kraamkamer (een andere dan die waar Anneke gelegen heeft) overgebracht. Maar ook toen kwamen ze niet sneller. Boon kwam niet lang na de eerste perswee, Eidje maakte zich al ongerust, de zusters waren echter goed op hun qui-vive. Ze hadden Boon al gewaarschuwd. Boon vertelde me, dat ook hij die nacht slecht had geslapen; niets te verwonderen omdat hij zelf in spanning zat hoe dit nu wel zou aflopen. Even voor Eida naar de kraamkamer ging, ging ik huiswaarts om te kijken of Axel wel rustig geslapen had. Tevens ontbeet ik wat. De drie nachten, dat Eidje nu in het ziekenhuis zit, heb ik de djongos op het erf laten slapen. Dan was ik vrijer in mijn gaan en komen en hoef me niet ongerust te maken over Axel. – Het zal ongeveer half zeven zijn dat Boon kwam. Hij liet alles rustig zijn beloop, maar toen de weeën maar niet krachtiger kwamen, toen gaf hij haar uit zijn privé apotheek een paar injecties en toen ging het gesmeerd. Alles ging naar wens. Het kind lag al in de schede. Nu nog de Garibdis voorbij zei hij. Intussen glom hij al van genoegen, dat de baarmoedermond voorbij was en dat zijn vaststelling dat Eidje daar normaal is gebouwd, volkomen juist is geweest. Toen bleek dat er gevaar van inscheuring dreigde, toen nog even een spuitje om de boel ongevoelig te maken en toen nog één om de elasticiteit van het weefsel te verhogen. En toen, voordat we het wisten een knipje, waar Eidje niets van voelde en het kind was er. Even twee hikjes en daarna het gehuil. Eidje richtte zich op en glom van pret, ondanks al de narigheid die ze doorstaan heeft. Nu heeft ze tenslotte ook het eerste geluid van haar kind gehoord. Het was toen 8 u. 33 min. en ongeveer 40 sec. dus rond 8.34. Met de placenta geen last. Even nog een spuitje en alles was eruit. Toen een hechting, heel klein maar, een half uur wachten of er geen vloeiing kwam en gezond was Keesje. Eidje at weer beschuit met rookvlees. Boon was minstens even hoog in de wolken als wij; ik dankte hem en wenste hem geluk met dit geweldige succes, u moet weten dat hier onder de doktoren zulk een afgunst heerst, dat ze hem dit succes niet gunnen. Om half tien was Eidje weer in haar kamer, erg opgewekt en dolblij met de dochter, die per slot haar hartenwens was, ook de mijne. [3] En ook de uwe. Zo is dan het leed geleden. Het geboortegewicht is 5,3 pond. Lisa lijkt op Axel, toen deze baby was: d.w.z. een verbeterde uitgave van mij. Neus, mond en kin van mij, ogen amandelvormig. Haren donkerblond, en dichter dan de mijne. Verder volkomen roze en volmaakt gebouwd. Twee hikjes en het Leven was er. En bij de ouders en grootouders de vreugde, vandaar de “blijde lente” in het dialect van mijn voorvaders Hie Tjoen, in het officiële Chinees Hsi Ch’un.

Boon was erg in de wolken; ja, zei hij, we hebben geluk gehad; het kind is klein, Sparmann’s hechtingen waren goed gemaakt, de weeën niet stormachtig, de navelstreng zat niet dwars, deze hing als een bandelier over Lisa’s rechterschouder. Ze was nauwelijks uit het moederlichaam, (terwijl ze dus nog in de handen van de dokter was) of ze deed een goede plas. 

Boon stelde ook vast dat de placenta inderdaad heel laag vastzat, en dat zijn verklaring voor de bloeding van zaterdag juist bleek. Wat een uiterst gevaarvolle weg is toch de geboorteweg, vol hindernissen, zodat men zich afvraagt, hoe de meesten het toch met succes hebben kunnen bereizen.

Toen we in het ziekenhuis kwamen verzocht ik de Moeder-overste om toch vooral geen patiënte van Sparmann met Eida samen op een kamer te laten liggen. Ze zegde het me toe. Maandagmorgen om vier, toen Eidje net een vreselijke wee had, kwam plotseling een kraamvrouw binnen, die bij ons in de straat woont, een aardige dame, maar helaas patiënt van Sparmann. Ik dacht, daar heb je het nu. De situatie werd door de zusters gered; die dame werd zonder dat we erom vroegen later in een andere kamer gebracht. Aan de ene kant erg jammer, maar het is toch beter zo, het voorkomt pijnlijke situaties.

Sparmann zal het waarschijnlijk doen voorkomen, alsof ook hij deze wijze van verlossing had willen volgen; dit succes van Boon zal hij trachten te verkleinen. Het staat voor ons vast, dat Boon toch de kundigere is. Boon verzekerde ons, dat dit succes als een lopend vuurtje door de stad zal gaan. We gunnen het hem.

Axeltje was de hele tijd erg zoet. Ik vertelde hem dat Mammie Aatjes baby aan het halen was. En als ik wegging zei ik het hem ook. Hij legde zich erbij neer, ging zoet met Nena spelen of ging rustig naar bed, wachtend tot ik thuiskwam, tenzij hij eerder in slaap viel. Dan is het vragen: waas Mammie, en gesticulerend praten met nu en dan Pepi. Veel plezier heeft hij vooral in Hans en Tommy, die zo gezellig ravotten kunnen. Hans hebben we zijn naam afgenomen en herdoopt in Wally. Axel noemt hem Polly. Nu mag Hans zijn vroegere naam weer terughebben. ’s Middags bleef de baboe over, om 4 uur kwam de kinderjuf en ’s nachts waakte de djongos over het huis.

’s Ochtends en ’s middags speelt Axel bij de Wormsers, met Chrisje zijn boezemvriendin. Ze zijn vol lof over Axel, die rustig zijn eigen gangetje gaat en berust in de afwezigheid van zijn Mammie.

Vanmiddag vertelde ik hem dat hij naar Mammie mee mocht. Hij was in de wolken. Tijdens het aankleden riep hij steeds, Pappie, mee Mammie. Ik plukte wat orchideeën die hij aan Eidje moest geven. Inderdaad heeft hij, toen we het ziekenhuis instapten die bloemen opgeëist en ze persoonlijk aan Eidje gegeven. Ik zei hem ook, dat Mammie moe is van het halen van de Baby en dat hij dus rustig moest zijn. Helaas is dit laatste een onmogelijke eis gebleken. Nauwelijks waren we op het erf van Borromeus, of hij brulde, Mammie, Mammie. Later ben ik met hem een straatje om gaan wandelen, toen Eida haar briefje schreef. En toen plukte Axel uit zichzelf grasbloemen voor Eidje, en was niet mee te krijgen voor hij zijn handjes vol had.

Zijn kennismaking met Babytje schijnt hem erg teleurgesteld te hebben. Inderdaad heeft hij van Lisa niet meer gezien dan een klein hoofdje. Dat zal later wel veranderen en we zullen wel zorgen dat er van jaloezie geen sprake zal zijn.

Nu ik zal maar ophouden, let u maar niet teveel op mijn slordige zinsbouw.

Dag Hok.

EIDA

1-10-’35.

Geliefden – Wat een overwinning van Moeder op zichzelf dat ze ons “maar zal geloven” aangaande 5 oktober! Je zult er bepaald geen spijt van gehad hebben, want nu is het al de 1e! – Het is tenminste fijn dat ik nu in ’t begin van de maand er nog ben om rekeningen te betalen! – Maar nu een ander nieuwtje: sinds vanmorgen hebben we een kinderjuffrouw!!! Lena genaamd “Nena” door Axel genoemd, net als ik indertijd jullie Lena doopte hè! Hij is erg blij met haar en ik niet minder. We zaten er toch wel mee wat te doen in die 10 tot 12 dagen met Axel – Mensen buiten Bandoeng als Fanny en Mamma wilden hem graag hebben, maar ik wil hem liever dagelijks zien en Hok wil zijn gezelschap ook niet graag missen, en veel kennissen hier willen wel voor hem zorgen maar niet afdoende. Riek gaat de 15e weg en Jeanne moet haar boeltje pakken, dus dat ging niet en m’n buurvrouw ken ik te weinig om het aanbod te mogen aannemen dat [2] Axel daar steeds zou zijn, bovendien moet ze af en toe tennissen en dan moet Axel weer ergens anders heen en zó is alles ineens opgelost. Hij kan nu ook veel bij de buren spelen en bij iedereen die hem wil hebben, maar dan is er toch altijd iemand die alléén voor hém is. En als ik terugkom zal het ook heerlijk zijn. Degene bij wie Lena vóór mij werkte, had haar juist ook in de tijd na de bevalling en vond haar erg attent en zorgzaam – Ze gaat om half 2 naar huis na het eten met Axel, dus de hele middag hebben we toch weer “vrij” en dat is ook weer heerlijk. In het begin zou ik haar zo nodig kunnen vragen te blijven als ik het niet aankan, maar ik reken voor Axel dan maar op de hulp van mijn echtgenoot. – Hoe vindt je nu alle hulp die ik heb, van ál het zitten heb ik maar weer pijn in mijn zij! ’t Is ook nooit goed! M’n onderleggers krijgen nu meer kans klaar te komen, 17 stuks, flanellen luiers inbegrepen, een raar getal maar toevallig kwam het zo uit en ik vind het meer dan genoeg. Het omhaken is veel werk, maar ik schiet op. De wieg heeft nu ook 2 strikken en is helemaal klaar. De koffer van de baby is gepakt [3] nu de mijne nog, maar m’n korset moet eerst gewassen morgen. Ik kan me nog niet voorstellen dat ik zo’n nauw ding ooit weer aankan, misschien pas ik nu trouwens weer in het Amsterdamse dat me een hand te ruim was, de laatste tijd. Elly Linn kan tenminste niet meer in haar oude jurken, zó span zaten ze dat haar kinderen haar dik vonden, nú pas en die 9 maanden niets gemerkt! – Schreef ik al dat ik de “Levensvreugde” uitlas aan één stuk, een mooi boekje, iets om meer in te lezen. Maar het navolgen is in vele opzichten minder eenvoudig. – We hebben juist fijne dikke boeken gekregen van de Kunstkring voor het geval ik nog lang zal moeten wachten. Zaterdag zagen we Cor Ruys voor de 5e en (goddank voor Hok!) laatste maal – , “Mercadet” tot slot, wat werkelijk buitengewoon aardig was. – We zagen ook “One Night of Love” met Grace Moore waar jullie ook zo verrukt van was hè. – Maar nu gaan we voorlopig vermoedelijk niet meer uit. – Ik feliciteerde jullie en Anneke niet eens met Menno, hierbij alsnog. – Hok schrift al over de naam, enorm veel blijken er te zijn!

Dag Eida. [4]

HOK

Geliefden. Mijn vulpen is voor de zoveelste keer weer op kantoor achtergebleven, zodat u deze keer een getypte brief krijgt. Vandaag heeft een kindermeisje intrede in ons huis gedaan. Een jong meisje, waarschijnlijk van Ambonese afkomst dat een zeer goede indruk heeft gemaakt. Axel was ook erg enthousiast over Nena, zij heet Lena, hij heeft zich zeer goed met haar geamuseerd en Eida is ook erg tevreden over haar. Zij komt om half 7 binnen, zodat zij Axel kan helpen aankleden. Zij blijft tot ongeveer één uur. Hiervoor krijgt ze ƒ 10.- per maand, geen geld vindt u niet. En bovendien moet ze helpen met verstelwerk. Ik heb haar net een kwartiertje kunnen zien. Met Eida gaat het heel best; ze heeft praktisch geen klachten; nu en dan wat pijn in de zij, alle voortekenen zijn dus goed. De dokter was ook erg tevreden; zij was er de vorige week woensdag en morgen gaat ze er weer heen. Hij stelt er prijs op dat Eidje eens per week komt, zodat hij niet voor verrassingen zal komen. We zullen maar hopen, dat er geen complicaties optreden. Overigens hebben we alle vertrouwen in Boon van Ochsee, zelfs veel meer dan we ooit bij Sparmann hebben gehad. –  We weten nog altijd geen naam voor de komende spruit, voor het geval deze een zoon zal zijn. Ik denk dat we de definitieve naam nog niet zullen weten, wanneer hij er al is, tenminste geen Hollandse naam. Zijn Chinese naam zal zijn, de volle lente. Alleen weet ik nog niet of deze twee namen in het officiële Chinees, dan wel in het dialect van de landstreek van mijn voorvaders zal worden getransponeerd. In dit geval is het karakterteken voor vol hetzelfde als dat voor midden. De lente is ook voor de Chinezen een blijde jaargetijde; een gelukbrengende; het midden van de lente is het des temeer. Tevens houdt dat karakterteken in het juiste midden, zodat we in die naam behalve blijheid, ook de juiste maat leggen. U weet wellicht nog, dat Tjoen = lente de generatienaam is. Axel heet Siang Tjoen, hetgeen betekent de gelukbrengende lente. Voor het geval we een meisje krijgen, en we ook haar een Chinese naam zullen geven, zo zal ze heten de zonnige lente. Ze krijgt dan ook een generatienaam. Volgens conservatieve begrippen hoort een meisje geen generatienaam te dragen; we zullen er eventueel van afwijken, zoals trouwens in moderne Chinese kringen meer gebeurt, al was het om te kennen te geven, dat we niet van plan zijn een meisje voor minder te beschouwen dan een jongen. De naam zonnige lente is te zoetelijk voor een jongen. Het is ook ons plan, dat in de advertentie de naam niet genoemd zal worden. We maken dus alleen bekend of ons een zoon dan wel een dochter geboren is. We zullen een gewoon telegram sturen. Zoon eventueel dochter voorspoedig of zoiets. Nadere mededelingen per luchtpost. Het gaat toch al zo snel. Axeltje is een paar dagen geleden weggelopen met Tommy die hij aan de halsband vasthield. Samen zijn ze een paadje ingegaan dat naar de Tjikiniweg loopt en daar gekomen is hij langs Borromeus de Dagoweg afgegaan. Daar trof Eida hem, al wandelende met Tommy aan de halsband. Een hele prestatie, dat hij de weg terug wist, maar geen experiment dat voor herhaling in aanmerking komt. Het is een hele afstand. We hebben die wandeling vaker samen gedaan. Zijn grootste vriendin is nu ons buurmeisje van 2 jaar en nog wat. Chrisje Wormser die hij Tijsje noemt. Hij is idolaat op haar, hoewel geen dag zonder vechten voorbijgaat. Zij slaat gelukkig goed terug. Misschien is dat de reden van zijn vriendschap. Het meisje Beatrijs Chavannes, ook een kind van nog geen twee, huilt direct om alles. Axel kan haar dan ook niet uitstaan. Met haar is het om de haverklap kibbelen of slaan. Hansje, Tommy’s spruit is al een groot diertje; het houdt het midden tussen een teckel en een hazewind, zeggen de Chavannes, die Hansje zullen nemen. Het is een alleraardigst dier dat reuze leuk is met Axel. ’s Ochtends zit hij naast Axel’s pot, terwijl Tommy voor hem op de grond de wacht houdt. Dat is zo de ochtenddienst van onze honden. Verder heeft Hansje erg veel van Axel te verduren, maar hij kan er gelukkig tegen. Nu en dan knauwt hij weleens, maar dat is niets, Axel leert er wat zachtheid van. – Bedankt voor de suggesties voor namen. Meisjesnamen hebben we bij de vleet. – Gelukkig dat Anneke goed vooruitgaat. Inderdaad hebt u ons geschreven over de 70e verjaardag van Oom Johan. Hem hebben we niet vergeten. Hij stuurde ons een pracht bedankje in het Fries terug. Maar van Leenmans wisten we niets. – Over de keuring kunnen we nog niets schrijven, omdat ik nog niet opgeroepen ben. Het is niet bekend, wanneer het feest plaats zal hebben. Het is principieel al uitgemaakt, dat ik in vaste dienst zal komen. Ik maak me er verder dan ook niet meer druk over.

Dag Hok.

EIDA

24-9-’35.

Geliefden – Vandaag is Henkje jarig, we bezochten hem tweemaal, eerst vanmorgen samen en vanmiddag gedrieën om ook vader Henk te kunnen omhelzen. – We staken de verjaardagstaart met 2 kaarsjes aan en lampions in de tuin, welke laatste door de jarige totaal werden genegeerd – de kaarsjes vond hij evenwel mooi, vooral toen we “lang zal hij leven” gingen zingen. Hij begint nu aardig te lopen al is het nog lang niet los en hij zegt ook wat. Over een jaartje zal hij wel weer “bij” zijn. – Gelukgewenst met je jongste dochter, die jullie in dit ingaande levensjaar waarschijnlijk zult kunnen omhelzen, als Mussolini geen roet in het eten strooit. Als dit heerschap uit de weg geruimd zou worden, zou het weer een janboel in Italië worden vermoedelijk, maar daarmee zou de kwestie nog niet zijn opgelost. Hok heeft me uitgelegd wat er allemaal mee verband houdt: een uitweg voor de overbevolking – In ons Vivosblad staat ook juist een heldere uiteenzetting over het vraagstuk “Japan” en nu krijgen we overmorgen een behandeling van het vraagstuk: de positie [2] van de gehuwde vrouw in Rusland, Nederland en bij de primitieven, maar ik denk niet dat ik ga, hoewel ik er eigenlijk geen reden voor heb, want als ik maar een hoge stoel heb, kan ik uitstekend zitten. – Ik bracht jullie gelukwens aan Elly Linn over, maar jullie zijn allang weer voorbarig, want ik zei toch indertijd al dat zij mij 3 weken vóór was. Dus als je dat precies neemt, is mijn dag de 3e oktober. Dan kan Hok op onze gezondheid haring en hutspot op de Loge gaan eten! Erg geheimzinnig al die gesloten briefjes, erg plezierig! Hok heeft ze blijkbaar van buiten geleerd want hij heeft ze zorgvuldig verscheurd! – Voor Em kocht ik een goudkleurig kraagje, handgeborduurd, kan ze misschien op een jurk voor Holland gebruiken en gezien het feit dat jullie mij ook een goudkleurige ketting stuurden, is het in elk geval in de mode! – Fijn dat Anneke zulke nette jurken kocht en zo verrukt is van Van Leggelo. Hok zal zijn horloge gelijkzetten. Op de Vulkaandienst hebben ze de juiste tijd, dan mag Van Leggelo de horoscoop trekken. Die van Axel weten we trouwens nog niet! – De hummel verlangt al naar het licht, geloof ik. Speciaal ’s avonds is hij aan het gymnastiek doen dat ik ervan schud! [3] Elly Linn is zo slap als een vaatdoek, ze heeft te weinig voeding en haar benen zijn opgezet. Maar “omdat” haar man dokter is, doet ze er niets aan! – Wij stuurden Soma, de djongos + vrouw naar Linn, omdat ze steeds ziek zijn, vandaag de 6e dag dat ik zonder bedienden zit! Het blijkt dat ze beiden een gemene ziekte hebben en 12 injecties moeten krijgen. Gelukkig niet besmettelijk. Het moeten erg pijnlijke injecties zijn en inderdaad verscheen de jongen vandaag wéér niet. Hij mag de schade van al deze zieke tijd wel eens inhalen en weer goed maken. Wij aten 5 dagen van buitenshuis, wél leuk voor de afwisseling. Maar vanmorgen moest ik zelf weer koken omdat ik alles in huis had omdat ik vast op de jongen gerekend had. Gelukkig vond Hok het lekker, maar op ’t ogenblik doe ik het niet meer voor mijn genoegen! Gelukkig hielp de baboe wat, die ik door de Huisvrouwen Vereniging kreeg als noodhulp, een reuze flink mens, dat ik maar aanhoud. Bij háár kan alles, zo’n soort dragonder als Minah! Of noem jullie haar nu “Mientje”?! – Als het een dochter wordt zal ze bepaald huishoudelijke aanleg hebben van alles wat ze deze maanden van haar Ma mee- [4] maakte! of misschien een handige jongen, dat is ook fijn. – “Hans” en “Arie” zijn afgekeurd, evenals “Hendrik” – wij zullen het maar opgeven de jongen naar Moeder te noemen. We piekeren nu over Evert, om een goede Hollandse naam te hebben, die toch niet zo alledaags is. – We sturen geen brieftelegram, daarvoor hebben we nu geen geld, een gewoon telegram maar, met vliegbrief na, dat is toch mooi, als je denkt dat jullie vroeger 21 dagen op de mail moest wachten! Adverteren jullie dan maar, áls je dat doet, zoon of dochter; dan krijg je met de vliegpost de naam. Hok zal zo kort mogelijk telegraferen, ik zal hem vragen het precies af te spreken – Met 1 oktober verlagen ze de telegramtarieven – ik moet dus de bevalling voorlopig nog rekken! Precies geteld, heb ik nog 11 dagen, net mooi tijd om nog verstelwerk af te doen! Ik moet eerst de koffers eens gaan pakken! De wieg is klaar op 2 zalmkleurige strikken na, die ik ook al klaar heb, maar er pas opzet, als het wiegenkleed gestreken is. Ik ben nu wel enthousiast over het geheel. Het nare is dat de kakkerlakken dat ook blijken te zijn, daar ze al een paar gaten in de zijden klamboe beten, echt vervelend, maar ik doe maar net of ik het niet zie! – Tek Bheng werkt op dezelfde kamer als Houw; ze hebben nog geen huis. Jeanne is nog hier – ze kwam bij ons met de zuster van Loe Ping Kian, verpleegster, allerliefst in Sjanghai dress met bijpassende broek, die altijd door het split te zien komt. Sparmann maakt nog steeds herrie met Boon over mij en [5] een paar andere gevallen. Hij heeft getracht Boon hier onmogelijk te maken, maar heeft maar een paar doktoren meegekregen – hoe kan hij zich zó laten kennen. Hij wou Boon boycotten voor de chirurgische praktijk en deze blijkt zelfs méér praktijk te hebben als een hier gevestigd chirurg! De andere doktoren lachen nu nog meer om Sparmann, de enige redder der mensheid! Hij heeft ook gezegd dat ik mijn kennissen tegen hem heb opgezet en dit Boon verweten. Maar wij houden ons erbuiten hoor, ik zeg niets meer over hem – In Borromeus schijnen ze veel baby’s op deze tijd te verwachten, ik besprak 2e klas, dus met 2 bedden, 3 is me te vol. Ze kennen me daar nog allemaal. Axel genoot veel belangstelling en van de lange gang waar hij stampvoetend rende ondanks de dikke letters stilte en “st”- geroep van alle kanten! Hij wordt enorm stout en juist nú kan ik het niet hebben als hij op de grond gaat liggen als ik hem aan moet kleden, hij is niet te tillen meer. Bij elke mijlpaal, die weer voorbij is bij aankleden, eten en uitkleden, ben ik dolblij. Wat hém betreft, verlang ik er nog het meest naar dat ik hem weer flink zal kunnen aanpakken, als alles voorbij is!

Dag – groet Leenmans maar van mij – Ik zal hem wel omhelzen als we met verlof zijn, maar nu schrijf ik alleen het hoognodige. Jullie schreef het mij heus niet.

Dag Eida.

HOK

G. Eidje heeft me niet meer ruimte overgelaten. Ik zal wanneer alles goed is alleen telegraferen zoon (dochter) goed. Is er wat bijzonders dan uitgebreider. Per vliegmail worden verdere gegevens bekend gesteld, er zal zeker van beide vliegpostgelegenheden gebruik worden gemaakt. Aan A. en Th. bij voorbaat mij hartelijke dank. Met Eida alles best. Axel erg ongezeglijk; het duurt niet lang of een pak slaag wordt in orde gemaakt.

Dag Hok.