HOK

11 januari ’32.

G. Mijn werk is vandaag ingeleverd en wanneer er niets tussen beide komt, zal het wel in de loop van de volgende maand in druk verschijnen. Het is ongeveer 225 pagina’s, dus een hele bijbel. Twee en een halve maand als een paard gewerkt, van

’s ochtends 6 tot ‘s avonds 11, met enkele uren rust. Ik vind het aan de ene kant erg prettig, dat het klaar is, maar toch niet zo, dat ik de voltooiing als een bevrijding heb gevoeld. Dat was namelijk wel het geval met mijn proefschrift en het stukje voor het gedenkboek van Martin. Toen zei ik: tot nimmer weerziens! Nu lees ik mijn epistel nog steeds met plezier en zelfs met hoe langer hoe meer plezier. Er is namelijk iets bereikt, wat niet alleen van theoretisch belang is, maar wat vooral de prestige van onze Dienst zal verhogen. Die heren in Holland zullen van nijd niet weten hoe zich te houden. Bij hen geldt onze Dienst als een hinderpaal voor wetenschappelijk werk. En wat nu bereikt is, hebben de heren in Holland niet weten te vinden, hoewel ze zelf er alle gelegenheid voor hadden. U ziet: een beetje veel Schadenfreude! Het zal me benieuwen hoe hun kritiek zal luiden, want ze kunnen niet anders doen dan aanvaarden wat ik hun voorzet. Tegen mijn werk zijn al twee kritieken verschenen, beide even voorbarig, beide even onnozel. Hoewel ze uit mijn voorlopige publicatie reeds alles konden halen, hebben ze juist datgene wat de kwintessens is, als een onoverkomelijk bezwaar beschouwd. Dat maakt het geval des te pikanter, als ze zien hoe de uiteindelijke oplossing is. De Jongh is er erg mee in zijn sas. Hij noemde mij zwaar op de hand, en inderdaad zei hij vanochtend dat ik zwaar op de hand was, want het epistel met zijn tweehonderd kantjes woog zo zwaar. Oostingh, die nu mijn chef is, had bezwaar tegen een gedeelte dat zijn gebied betreft. Ik heb het gehandhaafd, omdat de kern van zijn betoog eigenlijk deze was, dat men met mijn stuk hem niet zou kunnen bekritiseren. Ik antwoordde alleen dit, dat ze mij niet tegen hem konden uitspelen, indien hij goed werkte. –

Over het artikel in Martin’s gedenkboek heb ik al een complimentje gekregen van een petroleum-paleonto- [2] loog, Dr. Koch in Den Haag. Het oordeel van zo’n buitenstaander is voor mij van groter waarde, dan dat van de universiteitsheren, wier het een belang is, zichzelf hoger te stellen dan gewone mensen. – Maar met dit al heb ik vele verplichtingen moeten verzaken, zo bijv. mijn mail. Ik zal het nu weer goedmaken totdat weer zo’n periode van werken komt. – Wat zegt u van mijn bijverdienste van bijna mijn salaris. Het zal nu niet moeilijk meer zijn Tommy alledag een kluifje te geven, Eida een permanente permanent te bezorgen en mij een overdrukkenkast. Wanneer dit bijbaantje niet al te veel tijd kost – ik kan het waarschijnlijk nog wel in mijn kantooruren doen – zal ik een andere petroleum meneer, die ik indertijd afgewimpeld heb, ook helpen en zo een spaarpotje kunnen maken, dat sneller vol zal worden dan dat we haar ooit kunnen leegmaken. Misschien wordt het nog een tweede vakantiereis naar Indië, of wat anders! – We hebben nu zo gevoel, dat geld ons op de rug groeit. We moeten oppassen dat we niet blasé worden. Een gemakkelijk middel is onszelf te dwingen niet meer uit te geven dan het bedrag van ons salaris. De bijverdienste wordt dan ergens opgeborgen. Eida had net een spaarbankboekje gehaald, maar de mop was er meteen vanaf, toen ze merkte dat ze er nog hoogstens één of twee keer wat inleggen kon, want dan was het maximum bereikt. – Onze Whippet blijft gehandhaafd, dat begrijpt u. Eida heeft een petroleumjurk gekocht, geel van kleur en van hetzelfde model als Emma’s groene jurk. Ik krijg misschien ook een schrijfmachine en Tommy een mand om warm te kunnen slapen. – Wat fijn dat Emma ook werk heeft. Ze wordt nu echt een werkende vrouw. Moet ze niet in een zeer zedige kleding naar haar werk. – Hoe vindt u het, dat ik na een jaar piekeren, tot het resultaat kwam dat het Leven toch iets anders is dan de dode materie. Dat het Leven iets autonooms is, door niets en niemendal in zijn verdere ontwikkeling beïnvloed wordt. Ik vind het een geweldige trivialiteit, maar het wordt in hoogste ernst beweerd. – Wilt u vooral niemand vertellen, dat we nu zoveel verdienen. Wij blijven liever stille potters en wekken niet graag de nijd van anderen op. Rustig leven is altijd prettiger. Dag Hok.

EIDA

7 januari 1932

Lieve Schatten –

Deze brief heb ik nog gevonden. Hij stamt van de tijd dat jullie hier waren. Vader gaf hem mij eigenhandig! Wij zouden dus alleen vliegmailen bij bijzondere dingen. En ziet, er is hier wat bijzonders aan de hand: wij zijn kapitalisten-in-spé! Ene Meneer kwam aangevlogen uit Holland en wil aan Hok voor zijn a.s. paleontologische adviezen ƒ 500.- per maand geven! Te beginnen in februari, precies de maand dat wij opslag krijgen, aldus we hebben dan een net salaris van ƒ 1.100.-!! Hoe vind je zoiets. En het prettigste is dat De Jongh er zijn goedkeuring aan hecht en dat het Hok misschien niet zoveel van zijn vrije tijd zal kosten! Is het niet ongelooflijk. Als jullie dit leest heb ik misschien al een permanentje! Hok heeft na deze overeenkomst me daarvoor een bon gegeven! Lijkt het je niet ijzig zoveel geld! Paatje, wil je ons advies geven over geldbelegging. Het is zo lastig in deze tijd, met al die dalingen. O jee, nu moeten wij ook de koersen van de dag gaan volgen! – En Hok krijgt een kastje voor zijn overdrukjes, waar hij al zo lang naar verlangt en ik heb een schattige knalgele jurk gekocht + muts, met handborduurwerk (tezamen ƒ 20.-) dus niet duur voor Indië! Het is zijdeachtig linnen, erg moppig. “Je doe maar” hè! Het heeft ook zijn prettige zijden om rijk te zijn! – “O, jongens als k rijk was ik wist wat ik dee” , en nu het zover is, juich nu met ons mee! – De Werkelozen en Pro Juventuten profiteren er nu ook al van – Ik vind het gewoon angstig, net zo’n gevoel als toen we net de auto hadden, ik geneerde mij ervoor. Een paar mensen weten het dat Hok bijverdiensten heeft, maar we zeggen aan niemand hoeveel. Dus vertel jullie ook maar niks, vooral niet aan Mevrouw Kunst, want als Jaap en Katy het weten, weet iedereen het. – We kunnen nu haast wedijveren met doktoren! Hok heeft natuurlijk zin in een nieuwe auto, hoe kon het ook anders! Maar ik houd juist van deze Whippet, omdat jullie erin gezeten hebt, en we moeten niet direct zo o-w.ig  gaan doen!

Ik kan het overigens nog niet geloven voordat het werkelijk zover is. – We staan op ons kop van de pret en Hok is in hoge mate trots! En terecht! [2] Het is toch zo fijn dat we geen spijt hoeven te hebben van de auto en vooral nu jullie er ook zo’n plezier van gehad hebt. Wat kunnen we nu fijn sparen en wat zullen we dan een fijn verlof hebben, alles extra plezierig. Als Vader ons nu maar met raad wil bijstaan! Erna Douwes Dekker heeft me toch goed gezegd dat m’n horoscoop voor geld uiterst gunstig stond! Het is net een plezierige droom – Laten we hopen dat velen er plezier van mogen hebben!

Verder ben ik vanmorgen door Mevrouw Gunning in eigen persoon gevraagd voor quaestrix van de Vivos! Actueel hè. Ik heb het aangenomen, want er moet toch ook een bestuurslid zijn, afgevaardigde van de niet-intellectuele Vivos-mensen! We hebben vanmorgen heftig vergaderd over de feestelijke jaarvergadering van de Vivos. Ik heb hen voorgesteld dat iedereen een historisch persoon zou voorstellen, die die avond komt, en dat vond men een goed idee. Ik ga als “onbekende soldaat”! Verder hebben we een lekker souper met hors d’oeuvre, bouillon, tong en ijs, waarvan ik de tong zal verzorgen! – Ik word dus nog een belangrijk mens en zal wel verplicht zijn naar Batavia te gaan in februari of zo, voor de Algemene jaarvergadering. – Bep Enthoven, die van de radio-Malabar, die vriendin van Jan en Tine, wordt misschien praeses –

Mammetje hartelijk bedankt voor je heerlijke vliegbrief. Wat is het toch eigenlijk wat anders zo’n vers berichtje, het is net of je dan dichter bij elkaar bent. Fijn dat m’n verjaarsbrief je bevallen is. 

Ik moet jullie even zeggen dat de hoogtezon zalig is, m’n witte vloed (moge dit Emma niet schokken, knip het er anders maar af, maar ik vind het zo onaardig tegenover Vader en Emma als ik telkens apartjes met Moeder heb!) zo goed als over is en ik met de dag energieker wordt, als het nog mogelijk is! En al m’n kwalen verdwijnen!

Jammer dat onze Sint-verzen te laat kwamen, maar ik heb gezien dat het kwam doordat hij was aangetekend, moet 1 uur eerder gebust.

We kregen een vliegbrief van Tante Leidi.

Dag lieve kindertjes – 

wat moppig van Mieke, ik kan haar nog net schrijven. 

Wat ellendig dat Tek Bheng zo veranderd is. Komt dat niet van zijn auto ongeluk?

Hok’s publicatie is haast af, nog deze week. – 

We vierden Oud en Nieuw bij Henk e.d.

Moppig van Fancy met de familie Verwey. – Jantje Westerveld is helemaal niet verloofd. [3] 

Voor het geval jullie niets van Anneke uit Pontianak hebt gehoord, wil ik je zeggen dat ik een erg enthousiaste brief van haar kreeg, wonende in een enorm huis, behorende tot de “elite” van Pontianak, kennisgemaakt hebbende met iedereen, gevraagd in een zangkoor en een tennisclub, genietend van de zee en de brede mond van de Kapoeas, die net het IJ is vanaf de Soos gezien. – Het keeltje is weer genezen en Wytje nog altijd even gezond en vriendelijk. Het Kerstpak hebben ze al gekregen, evenals wij jullie gedicht ontvingen. Fijn, schitterend, welbedankt, de volgende week zal ik wel horen of alles goed overkwam, ik stopte marsepein + letter in een Lensveltblik, dichtgemaakt met sanoplast –

Wat Moeder’s verjaarspak betreft, wat stom dat we niets erover schreven. De broodjes met “soesoe” erop e.d. kun je zó eten, hier in Indië smaken ze naar marsepein, en het is een bijzonderheid, dus kochten we het – wat dat “rolletje” is, waar Moeder over schrijft, weet ik werkelijk niet meer, maar als het goed ruikt, zal het wel eetbaar zijn. Verder was alles wat erin zat voor Moeder. Het kaartendoosje dachten we omdat V. en M. nu ook bridgen of is dat niet goed gedacht.

Fijn die loupe voor Moeder’s verjaardag, je hebt hem hier misschien ook wel voor nodig. Want deze vulpen begint al minder te worden!

Dag.

Temperatuur in Pontianak ± = Bandoeng!! Maar gezonder!

Jullie Sinterklaasverzen stuur ik eerst naar Anneke dan zal ze ze wel terugsturen.

7 jan – 

Hoef naar geen één dokter meer toe, ben geheel gezond! Wie doet me wat! Hiep ho (bis) Dag dag!!!

EIDA

5 jan. 1932

Geliefden – Daar mijn eigen blok op is, ga ik als op torentjes, op die van Hok aan. We hoeven nu niet meer zuinig te zijn!! Jullie hebt mijn vliegbrief dan allang gekregen en weet hoe ons de kolder in de kop is geslagen, dankzij de petroleum – We gaan nu al onze wensen vervullen. Op een paar na, want het is niks leuks als je niets meer te wensen hebt. Moet je mij horen! Is het niet angstwekkend ƒ 1.100.- in de maand. Ik hoop dat Vader ons een uitgebreide raadgeving stuurt over geldbelegging! Ik had juist een Spaarbankboekje genomen en daarop gezet wat we nog over hadden van het geld dat het Gouvernement ons teruggaf – nog vele zaken tezamen ƒ 500.- Ik was zo trots en toen ik thuiskwam vond ik een briefje van Hok’s hand “bulletin: Dr. Tan is voor faillissement(!) behoed door een zekere maatschappij, die hem per maand ƒ 500.- zal uitkeren. Dit bulletin is tevens een bon voor: permanent, avondcape tot een gezamenlijke som van ƒ 200.-“ Is hij niet royaal! Ik zal het heus niet opmaken zo maar ineens! Op den duur gaat het wel! – Gisteravond hoorden we Jascha Heifetz, meer dan schitterend, iedereen was dolverrukt, dat zegt niet veel, maar wij waren het ook!, en dat zegt alles. Zolang we in Indië zijn, hoorden we nog niet zulke volkomen mooie muziek. Anders krijgen we hier altijd mensen die in Europa al hebben afgedaan! We spraken daar Elly Linn, die ik van de Vivos ken en die nu haar moeder voor een paar maanden over heeft. Ze zegt dat ze nergens tijd voor heeft, want dat ze aan een stuk door bij moeten praten. Wij vonden het leuk haar te horen vertellen. Dat deed ons [2] weer zo plezierig denken aan aug-sept.

Marie Cornelissen is dus bij me geweest. Ik haalde haar vol enthousiasme af. Ze is niets veranderd en dus hadden we elkaar eigenlijk niet veel te vertellen. Alleen konden we moppig oude herinneringen ophalen. En, herinner je je nog Maggi. Zij zou naar Indië komen, maar nu is haar man ontslagen, zielig hè. Ze vertelde dat al die meisjes, die nu klaar zijn van de Huishoudschool, diploma lerares, het nu ook zo moeilijk hebben, - en geen werk kunnen krijgen, dus overal hetzelfde – Fijn dat Em op het Westeinde kan komen en dan op een nieuw lab. – Wat schreven jullie allemaal fijne lange brieven en daarna nog Moeder’s vliegbrief, reuze! Wat onuitstaanbaar dat onze Sinterklaasbrief te laat kwam. Had ik hem maar niet aangetekend, dan was hij wel met die van Anneke gekomen. Ik schrijf maar niet meer over Medan, dat is een goede afleer. Enfin, jullie hebt de verzen toch nog aardig gevonden, al was Sinterklaas al voorbij, de volgende keer beter, zullen we maar zeggen. –

Als jullie er ongeveer al over piekert wat je op Hok’s verjaardag moet sturen, houdt hij zich vast aanbevolen voor een mooie doek aan de muur, hoeft niet beslist (Hollands) weefwerk, want dat is toch zo duur hè. Als het maar iets is dat niet vloekt bij dit stukje gordijn. Ik vind het nl. zo ongezellig die kale muren. Of misschien zou zo’n kleed als tafelkleed kunnen, je weet dat we nog steeds alleen het witte kleedje hebben liggen. Een huishoudtimmerdoos vind ik ook reusachtig leuk en verder een Liberty das, die zijn zo beeldig, Hok draagt ze nog steeds, hoewel hij [3] verleden week tegen Henk beweerde, dat hij niet hield van de dassen die ik uitzocht.

Die ƒ 6.85 die ik van jou aan Anneke moest geven, is ongeveer in orde, daar ik nog 2 zekeringen voor haar betaalde. Ze krijgt nu alleen nog maar ƒ 0.70 van mij.

Net gisteravond na het concert vonden we hier 2 brieven van hen, 1 met jullie Sinterklaasvers, en één lange brief van Anneke, met tekening van haar huis. Die hebben jullie nu dus ook al gekregen. Wat fijn dat het daar zo koud is en ze met wollen jasjes aan zitten. “Men” zei hier dat het daar zo warm moest zijn, dus dat zijn echt praatjes van mensen die er nooit geweest zijn.

Jantje Molière, die bij ons at, 3 dagen geleden, zei dat zijn ouders er 3 jaar gewoond hebben en vertelde dat het daar zo gezond is, nooit is er iemand ziek, fijn hè. Zo leren we allemaal nieuwe dingen over nieuwe Indische plaatsen, al blijven wij verstokte grootsteedse Bandoengers! – We kregen dan toch eindelijk jullie Sinterklaasvers, via Pontianak! Wat dichten jullie toch knallend, en tot mijn plezier, heb ik gezien dat ik het vrij goed verdeeld heb. Alleen heb ik Greetje Garbo niet in tweeën kunnen delen en maar gehouden. Je moet weten dat ik dacht dat Lensvelt dat erbij gedaan had, het lag zo mooi buiten-bovenop! Ik moet speciaal voor Hok nog bedanken voor de ace-blades[1], als ik dat nog niet deed, en ik moet nog eens juichen over de directoiretjes en hempjes, ik loop nu zo zalig héél rond! Ik wil er best nog meer, dan houden ze het allemaal langer uit – We bewaren de Kerstkrans nu voor Riek’s verjaardag, de 18e van deze maand, die ze bij ons zal vieren. Het is zo jammer hem voor [4] ons samen alleen open te maken en hoe meer mensen ervan genieten hoe leuker. De speculaas is al ganselijk op en de marsepein bijna. Tommy krijgt elke dag een stukje van de varkenspoot en als hij de theekast hoort opengaan ’s morgens, komt ze(!) aanrennen. Ik zal me nu oefenen in “haar” en “zij”!, want het is te gek als er nu jonkjes komen – Het roggebrood is ook nog niet aangebroken, ook mooi voor als Riek er is. Die wordt even verwend. Op Nieuwjaarsmorgen is Riek overgekomen naar een pension, terwijl ze met onaangenaamheden van de familie is weggegaan, waar ze 1 jaar was. Ik heb haar toen maar bij ons te eten gehaald, weg uit haar nieuwe ongezellige pensionkamer. Ik vind haar heel aardig, gezellig en gewoon.

Maar er is nog veel te vertellen in deze eerste brief in ’t Nieuwe jaar. Oudejaar vierden we heel genoeglijk bij de jongelingen, en er is niets van alles wat we leenden gebroken! Klokslag 12 uur kwam de post binnen, precies op het ogenblik dat Jantje Westerveld 2 schoten van zijn buks in de lucht loste, de rest van het stel de gelegenheid latend elkaar een Nieuwjaarszoen te geven. Toen we thuiskwamen, kwam net de post met jullie brieven, wat enig zó de eerste uren van ’t Nieuwe jaar, direct wat van jullie te horen. ’s Nachts nog feliciteerden we Baukje en Egbert! – De 2e dag van ’t jaar, kwam Jantje Molière eten. Hij is absoluut niets veranderd en heeft als enig “tegen”: zijn vervelende stem, zodat Hok zelfs na een half uur al neiging had naar bed te gaan. Gelukkig kwam Houw net terug van zijn vakantie-uitstapje, ditmaal in de buurt van Semarang. Wat kan Houw toch fijn converseren met iedereen, het was schitterend. – De volgende morgen tennisten we met Henk, alles echt plezierig. – Ondertussen ben ik ook alweer onder behandeling van de tandarts!, van plezier gesproken. Ik heb net gelezen dat dames minder kleinzerig bij de tandarts zijn, omdat ze meer voor hun uiterlijk over hebben!! – Vanmorgen kwam Erna Douwes Dekker hier. [5] Het is een echt merkwaardig interessant kind. Ze vertelde nu van seances met manifestatie van een Prof. Donders, die al 40 jaar dood is en die nu allerhande merkwaardige dingen opschrijft door middel van de arm van een doodnuchtere gezonde sterke vrouw, die dan opeens haar arm voelt opzwellen totdat ze er absoluut geen gevoel meer in heeft. Ze neemt dan een potlood en voelt zichzelf krabbels maken, die achteraf uitstekend Nederlands blijken te zijn, als ze het licht opsteken. Terwijl haar arm dat schrijft, praat zij zelf mee met het gezelschap en heeft geen idee van wat haar arm doet die als afgestorven voelt bij de elleboog. Erna vroeg of ik mij ervoor interesseerde, dan zou ze proberen ons eens mee te nemen. Natuurlijk lijkt ’t me hoogst merkwaardig en Hok wil zelfs ook wel. –

Fijn dat Tante J. nu zo blij is met haar schoondochter, een kranig kind moet dat zijn!

Met mijn horloge is het weer ongeveer mis. Hij loopt alleen als hij in de kast ligt, maar aan mijn pols voelt hij er niet voor. Ik kan er nu toch een eed op doen dat hij niet gevallen is noch gestoten.

Vanmorgen heb ik de Kerstboom weer afgetakeld, hij staat nu in de tuin, laten we hopen dat hij het houdt.

Jullie Sintverzen voor elkaar zijn ook enig! Die maan! en dan Vader’s wederwaardigheden vóór de Indische reis, schitterend Mam. Waarom is er geen dichtsel van Vader bij?

Ik geloof dat een vrouw niet bij uitstek geschikt is voor de juiste kritiek voor een film-liga-film. Wij leven teveel mee met [6] de hoofdpersonen dan dat we kunnen zien of alles wel precies zo is opgenomen als het beste is. Maar toch lijkt het mij ook heerlijk die moderne films zo te kunnen genieten. Maar hebben jullie daar geen sprekende films?

En Em heeft weer een cadeautje van een onbekende. Wie zal dat toch zijn? Eens moet het toch uitkomen.

Ik wist niet dat ik Em nooit kiekjes van de Prahoe[2] stuurde. Maar, nu hebben jullie de negatieven al, dus komt het nog wel in orde.

Anneke schreef ook al over Mieke’s a.s. huwelijk. Toch merkwaardig dat ze er jullie nooit eerder van verteld heeft.

Wat zalig dat alles zo goedkoop is bij jullie. Baukje zei dat 1 liter melk 3½ cent kost. Straks koopt Moeder weer een ons koekjes voor 4 cent en telt hoeveel erin zijn!! Wat zal je nu een “tientjes” overhouden!! – Ik lees in de krant dat men het ieder afraadt naar Holland te komen, ik geloof ook zeker dat werkelozen hier beter uit zijn.

Dag Eida.

We hebben de gordijnstof van ’t Indanthrenhuis gekregen, maar niet die groene, maar een bruine vlam, heel mooi. Dag E.

HOK

G. Ik kom deze week klaar met mijn publicatie. Dan ben ik weer een normaler mens, behalve dan dat we zeer rijk zijn, met een extra toelage van ƒ 500.- ’s maands bij een salaris van ƒ 600.- Ik wist niet dat ik mijn uitgevallen haren in goud terug zou krijgen. Enfin, het geeft veel gemak dat kapitalist zijn. Veel liefs,

Hok

EIDA

28-12-‘31

Geliefden –

Jullie pak kwam precies de dag voor Kerstmis, reuze! Ik had eerst een volmacht van Thijs op zegel moeten halen om het te kunnen krijgen nu jullie het toevallig net naar hun adres gestuurd had. Een zalig pak, zeg! Het enige bezwaar is, dat jullie het vers ook al naar Anneke gestuurd hebt, zodat dat nu in Pontianak zwiert, terwijl Anneke natuurlijk erg naar het pak verlangt en ik me een ongeluk prakkiseer voor wie wát is! In elk geval heb ik de ketting voor mij ingepikt, wat een schatje! Ik moet er nodig een jurk bij kopen! De gilette-mesjes heeft Hok in dank alvast op de wastafel gelegd en de pot Marmite is ook hier gebleven. Ik hoop maar dat dat de bedoeling was. Het marsepeinen spek is zeker voor Thijs, dachten we en de worst dan voor ons en de varkenskluif voor Tommy nog. Goed geraden? Fijn die Liemsta en het toppunt van heerlijkheid: de hempjes en broeken! Ik bezat 1 hemd, dat Moeder mij toen in aug. gaf, wat een weelde nu. Nu kan dat ene in de was!! Bah, vies hè Paatje! Ik had zelf net een zijden directoire gemaakt, heel keurig!, en nu 2 erbij; ik draag nu alleen maar helle kleuren. De kerstkrans bewaren we voor Oudjaar, de speculaas is al half op; evenals de allerverrukkelijkste letter!, en de worst, – dát is nog eens [2] marsepein! Wij waren hier de smaak vergeten! – De rest ben ik bezig in te pakken voor Pontianak, een aardige plaat voor Wytje is dat slapende kind. Ik hoop dat alles met deze boot meekan die woensdag gaat, dan hebben ze het net op Nieuwjaar. We hebben nog niets van ze gehoord, dus zullen ze zeker wachten met schrijven tot ze in hun standplaats zijn, dan krijgen we het wel aan het eind van deze week. Ik ben toch zo benieuwd of jullie ze ook nog persoonlijk per radio gesproken hebben. – Hoe vind je dat de Kerstgroet van H.M. hier niet is doorgekomen, zonde hè. Alle lokaliteiten waren afgehuurd en ieder was vol spanning, maar er kwam niks. Enfin in de krant lazen we, wat ze gezegd heeft. Wat is ze sterk gelovig, merkwaardig. Jullie hebt het zeker wèl gehoord hè, tenminste dat zei de krant. – De eerste Kerstdag ’s morgens zijn we naar het meer van Tjileuntja gegaan, waar Baukje en Egbert logeerden. We hebben bij hun gegeten, verbazend gezellig. Het leuke is dat we alle 4 goed met elkaar kunnen opschieten, ook de mannen. Baukje zegt nu wel jij tegen Hok, maar ze zegt maar steeds niets van “bij de naam noemen”. Zou ze Hok oud vinden of zo? Dat lijkt me nogal overdreven! Wij brachten een plak van jullie speculaas voor ze mee met 2 namaak hulsttakjes. Ik wist dat Baukje het eigenlijk niet leuk vond met deze feestdagen van huis te zijn, maar Egbert had zijn rust nodig. Ze zijn de 2e Kerstdag weer beneden gekomen en toen hebben we gezellig bij ons Kerstboompje met ons vieren zitten praten, terwijl de kaarsjes brandden, en Baukje en ik zongen de Kerstliedjes, Anneke had me ook nog de andere bundel van jullie Kerstliedjes beloofd. Maar ze heeft het in de verhuizing zeker vergeten. – Baukje wil met Pasen met ons vieren de Papandajan opgaan, dat lijkt me erg leuk. Gistermorgen hebben we ook nog met ze [3] getennist en met Henk en Jantje Westerveld – Hok ergert zich dat hij nog niet klaar is met zijn publicatie, maar dat telkens weer nákijken, nu van het getypte geheel, neemt natuurlijk veel tijd. Hij zal nog wel een week nodig hebben. We hebben zo’n schattig Kerstboompje, hij ruikt ook zalig. Op Kerstavond hebben Hok en ik hem samen versierd, met al de mooie dingen die Hok verleden jaar kocht, toen ik nog niet naar de stad kon gaan en met een paar nieuwigheidjes, die ik er nu bij kocht. Het geeft zo’n heerlijke sfeer in huis zo’n boompje, de eerste avond las Hok voor uit jullie mooi boek van “de Kerstnacht” en “Vogel roodborst”. En jullie, wat heb jullie voorgelezen? A. en Th. kwamen net met Kerstmis daar aan. Ze kunnen nu waarschijnlijk wel Oud en Nieuw in hun eigen huis vieren. Ik ben benieuwd hoe de reis Wytje bekomen is. Misschien hoor jullie dat alles al tegelijk met deze mail. Hoe vind je m’n schrift!? “De” vulpen uit Rotterdam is gekomen. Hij schrijft werkelijk heel plezierig, zijn enige bezwaar is, dat wanneer de pen weer droog is, ik hem even moet stoten om er verder mee te kunnen schrijven. Maar het is toch heel wat prettiger dan zo’n kroontjespen, die je als maar in moet dopen. Ze hebben er mij 2 gestuurd, ook een groene herenvulpen, zeker omdat ik zoveel geld had gestuurd extra voor luchtpost en ze het per mail stuurden. Tóch netjes van ze! De postbode zei dat hij de hele dag niets dan vulpenhouders rondbracht!, dus een reuze succes voor die kerels, ook trouwens voor de [4] douane, want er moest invoerrechten voor betaald worden! én nog strafport! Ik durf de pen niet in mijn tas te dragen, Hok zegt dat hij zal lekken bij elke schok. Maar hij ziet er beeldschoon uit –

Maar jullie moet toch even een standje hebben, dat je denkt dat wij een week niet zouden schrijven. Meer dan schandalig eenvoudig. Ik ben nu alleen bang dat onze brief voor Sinterklaas bedoeld ook een week te laat kwam, dat zou ontzettend zijn. Ik sta te springen als de volgende mail komt. Maar het is toch geen manier van doen van de post want de lichting is niet veranderd. En Vader schrijft dat we de banden niet moeten laten verslappen. Het toppunt! Wacht even af, voor je zulke dingen zegt. Punt– basta-o-zo. 

Henk is net hier geweest voor “zaken”. Hij wou alles met Hok bespreken, in plaats van met mij, vind je niet mooi, plechtig! Hij wil ons niet op kosten jagen e.d. Hij is op ’t ogenblik de onrust in persoon, doet vage uitlatingen waar je niets aan hebt, doordat je je ongelukkig voelt omdat je niet weet hoe je hem kunt helpen. Enfin, Riek zal hem wel kalmeren, zij is tenminste evenwichtig. Ze trouwen zowat 10 februari en ik denk dat Riek half januari hier komt. – Jantje Granpré Molière is hier eergister plotseling gekomen. We waren juist even naar de stad, dus zagen we hem niet. Vandaag is hij bij Jan Koch komen logeren, dus zal hij wel eerstdaags verschijnen. Ik hoop maar dat hij alleen vakantie heeft, en niet werkeloos is.

29 dec. – Wel gelukgewenst met onze neef Dirk – en ik geloof dat Liesje gister jarig was, is ’t niet? Heb jullie nog wat van haar gehoord. Ik heb haar dit keer niet geschreven, hoewel ik via Emma (!) weet dat ze ’t verleden jaar wel geapprecieerd heeft. – Onze geliefde Hasan heeft waterpokken – Hok en ik zullen ons laten inenten tegen pokken – hoe lang geleden is het? Dunkt me een jaar of 6, 8.

Dag liefjes. Eida

[Randje pag. 1] 

Henk c.s. kwamen net vragen of we Oudejaar bij hen komen vieren, wel aardig, al zijn we stokoud en bezadigd tussen verloofde paartjes!

Verder heeft Marie Cornelissen, voorheen van de Huishoudschool me hier ontdekt. Ze komt morgen hier, echt leuk.

[Randje pag. 4] 

HOK

Dag. Heel weinig tijd. Schröter raadt mij aan om niet onder de ƒ 100.- per dag mijn huid aan de Petroleum te verkopen. Hoe vindt u dat. Misschien kunnen we u een snoepreisje naar Indië aanbieden. [EIDA minstens!!] 

Hok

EIDA

22 dec. 1931

Hoera!  Hoera!

Geliefden –

Lang zal ze leven bis tot in ’t oneindige! Hok en ik vieren samen. Het is bij ons 8.30 uur en dus zijn jullie net bezig met je laatste boterham of hebt die reeds verslonden. Jullie hebt ondertussen al per telefoon van Anneke en Thijs hun laatste berichten gehoord. Wij hopen tenminste dat jullie er ook bij was en niet alleen Papa en Mama . Hoe vind je dat Anneke opeens weer zo kwiek was dat ze met Thijs mee wou. Het was ook verreweg de beste oplossing, want nu kan Thijs onderweg ook voor Wytje zorgen, nu Anneke nog steeds naar berekening nog 2 dagen besmettelijk is. Is het geen wonder dat Wytje er zo gezond onder is gebleven en niks gemerkt heeft. Hij keek alleen telkens verstomd als Anneke, zich van hem afwendde. Hetgeen ze verplicht was op doktersbevel, een zakdoek voor de mond en eerst alles gelucht. Hok heeft precies al die 6 dagen ook keelpijn en last van verkoudheid gehad, maar ik 1 dag wat verkouden, ik ben niet vatbaar voor zoiets merkwaardig. Ik heb Wytje 7 maal gebaad en heel veel “beluierd”,  enig was dat, al moest ik hem op het bed aan- en uitkleden en deed m’n rug af en toe wel wat zeer. Alles leerde en de tante werd alsmaar handiger! Gelukkig dat we ook Anneke’s beide baboes hadden, de nieuwe streek de hele dag en de ander rende naar Anneke als ze belde en hielp kostjes klaar-maken. Kasan als de held van zijn [2] harem, sloofde zich uit in belangwekkende en grappige verhalen, zodat de stemming niet bepaald gedrukt genoemd kon worden! Enfin waarom ook? Binnen ging alles ook vrolijk toe, Thijs was goed te spreken over alles, was opgewekt en een beminnelijke huisgenoot, Anneke was de zoetste patiënte die je je maar denken kunt, werd de hele dag volgepropt met papjes en vlaatjes en als toe nog een roerei en als ze dacht dat het eind er was, kwam er nog soep! Een beetje overdreven, maar de volgorde was niet “je dàt”! Enfin ze vertrok met blozende wangen, een reuze succes dus! Ze had allang besloten mee te gaan, alle koffers waren al gepakt, en liefst al in de auto toen Sparmann naar de “zieke” kwam kijken, hij had lekker niks meer in te brengen en daar ging de Chauffeuse Tan met palfrenier Thijs + als passagiers: ± 7 koffers stationwaarts. We gingen heel zwaar zitten, hadden eigenlijk zo’n stuk lood moeten hebben zoals Oom Jan Alingh op zijn reis!, om het evenwicht tegen het achterste deel te bewaren! Enfin we zijn er gekomen zonder op onze achterste benen te staan! Natuurlijk was de benzine bijna op toen we van huis gingen, maar, na enige malen stilstaan waren we over het hoogste punt op de hoek van de Berlageweg en de Hogeschoolweg, en rolden we statiglijk naar beneden. Later haalden Chris, Thijs + Karta en Anneke, Wytje, de Baboe en ik Hok en togen station waarts, eind goed, al goed, is werkelijk van toepassing. – Ondertussen is vandaag ons kerstboompje gekomen. Het is een schat, van mooi jong groen. Kan zeker 3 jaar mee. Ik bestelde hem tegelijk dat Thijs voor ons grafje een oleanderstruik kocht. “Stomps”,  een bloemist, die van de Huygensweg, heeft hem zelf achter het grafje geplant, gister, we hebben nog niet gekeken. We hebben ook nog 2 Keulse potjes bijgekocht, van verschillende grootte, jullie pot is helaas gescheurd, maar ik geloof niet dat het hindert, hij lekt haast niet. De andere twee hebben we [3] nu op de laagste kant van de steen gezet, deze kleinere zijn mooi voor anjers. Anneke vond dat nu ze alles zo had meegemaakt ze ook een aandenken op het grafje wilde zetten en deze bomen had ze bij Stomps al gezien. Er komen donkerroze geurende bloemen aan, het is een struik die vrij vlug groeit, moet af en toe eens gesnoeid.

Hok heeft een beeldige rode ketting voor me gekocht bij m’n rode jurk, die ik op het sawah kiekje aan had. We kochten hem op passar Moerah vlak voor we naar de “loge” gingen! Ja, we hebben de voorzitter der Bandoengse Vrijmetselaren horen spreken over de maçonnerie. Hij was vurig enthousiast en idealistisch; hij zei: doordat we aan onszelf werken, verhogen we het geluk van de mensheid, wij willen het hoge, verhevene en edele nastreven, en of er nu onder ons al mensen zijn die er nu niet direct thuishoren, juist voor die zijn de maçonnieke symbolen misschien een onmisbare steun en zo iemand zouden ze die steun toch niet mogen ontnemen. Dat vrijmetselaars elkaar helpen, is niets bijzonders, overal gebeurt dat toch onder katholieken en christelijken eveneens. Je mag alleen maar vrijmetselaar worden uit innerlijke drang en om een beter mens te willen worden. 

Emma’s kalender kwam net toen A. en Th. weg waren, maar ook uit hun naam hartelijk dank, het zal fijn zijn weer met een heel nieuwe kalender te mogen beginnen, wel bedankt Sinterklaasje! – 

Wat heeft Nico Verwey zich misselijk gedragen tegenover zijn ouders bij zijn ver-loving. Kun je hem niet eens uitschelden, Mam en Vader? Fijn dat Mund erdoor is. – Anneke heeft de badhanddoek gevonden en zal hem op 19 maart sturen. Bedankt voor het betalen van ’t Indanthren huis – Als je nog geen geschikt boek voor me vindt, stuur me dan maar [4] een Holland-Indisch kookboek. Mijn beide kookboeken kan ik nergens vinden ineens. – Hoe staat het met de enveloppen met haar, vermeerdert het al? 

Baukje en Egbert zijn naar het meer van Tjileuntjap vertrokken, weet je nog dat hotelletje aan het meer voorbij Pengalengan? Ze hebben Kerstvakantie, Egbert is leraar aan de H.B.S.

Donderdag toen Anneke en Thijs niet mee konden, resp. wilden naar “de Brief van de Koning”, waaraan vooraf ging een lezing over Tagore , en Hok keelpijn had, heb ik als partner Jantje Westerveld opgescharreld en verder kon ik niemand krijgen. Aldus zaten Jantje en ik in de K.S.B.  met ieder naast ons een “open plaats”.Veel bekijks omdat men anders een zwarte man naast mij ziet. Een prachtig indrukwekkend toneelstuk, wij hebben erg genoten. Het was aandoenlijk en vol stemming.

Dag Eida.

HOK

G. Hartelijk gelukgewenst met Moeder’s verjaardag. We hebben hem vanmiddag gevierd, toen u aan het ontbijt zat, tenminste laten we hopen, dat u toen al op was. Bij voorbaat bedankt voor het pak. En Emma bedankt voor de kalender. Ik heb het nu nog altijd niet minder druk. Mijn publicatie is op één oor na gevild. Ik merk uit allerlei publicaties, dat men zeer benieuwd is naar mijn resultaten. Sommigen hebben hun ongeduld niet kunnen bedwingen en schrijven maar alvast wat tegen mijn methode. Des te verrassender zal de oplossing zijn. Vandaag een vliegbrief van een petroleum Mij. ontvangen, of ik genegen ben hen te helpen tegen honorarium. De volgende week komt de manager bij me – hij komt per vliegtuig uit Holland – om erover te praten. Ik voel mij zeer gewichtig en weet nog niet of ik dat werk aanvaard. Ofschoon er geld genoeg aan vastzit. Enfin, u ziet dat we van honger niet zullen omkomen. Een volgende keer wat langer.

Dag Hok.

EIDA

15-12-‘31

Liefjes –

Wachtende op Bert Schutter, die al 3 kwartier over tijd is met zijn theedrinkpartij – begin ik maar aan jullie de eerste brief in ’t Nieuwe jaar te pennen. Heel veel heil en zegen nogmaals en dat jullie zo gezond moogt blijven als wij jullie hebben meegemaakt. We hopen dat Moeder door de arsenicum weer vele haren heeft gekregen en dat haar bloed in roodheid is toegenomen. Het is werkelijk onbegrijpelijk dat Moeder na al de genietingen bloedarm was, maar gelukkig dat het niet zo erg laag was. Word je weer brooddronken van de injecties en uitgelaten net als vroeger, als je net als een bakvis huppelend thuiskwam! –

Maandagavond 10 uur. Nu schrijf ik weer op afwachting van Anneke en Thijs en ik heb een nieuwe kroontjespen genomen, is het niet enorm! – We hebben net Bert Schutter thuisgebracht, die vanavond pas om 7 uur verscheen, in plaats van om half 6, wegens drukke werkzaamheden. Ik vind het een gezellige jongen, wat zelfbewust, maar dat is juist wat hij nodig heeft als handelsreiziger. Hij praat verder genoeglijk Gronings en heeft gevoel voor humor. Ik vond hem aardig en zelfs Hok was aardig tegen hem, zodat hij aan ’t eind van de avond Hok vroeg hem bij zijn naam te willen noemen, hetgeen overigens niet op zijn weg lag. Maar hij is wel meer onhandig. Hij schreef mij een briefje met “Zeer geachte Mevrouw Tan, hierbij deel ik u beleefd mede dat ik graag een kopje thee bij u wil komen drinken”! Hoe vind je de [2] woordenkeus?! Ik vroeg hem maar te eten omdat het zo laat werd en ik het gezellig voor hem vond, en om kwart voor 10 is hij weggegaan, keurig hè. – Heel hartelijk bedankt voor jullie royale geste van de ƒ 80.- ik hoop maar dat jullie niet teveel geschrokken zijn, nu het blijkt dat onder jullie overgebleven geld nog ƒ 60.- van ons was – we zullen een mooi spaarbankboekje kopen voor al het geld dat we nu in huis hebben, dan kan alles tenminste niet ongemerkt opraken! Ik had net even tijd jullie aangetekende brief te halen vóór Houw’s trein aankwam. Houw heeft hier tot vanmorgen gelogeerd, 3 dagen. Hij is nu doorgegaan naar een onderneming om bij Patoea Wati, die Emma wel weet, om dáár de helft van zijn vakantie door te brengen, 2 weken. Hij is een echt genoeglijk huiselijke jongen en kon zo uren bij me zitten kletsen terwijl ik naaide. Zaterdagavond kwamen Henk en Riek de hele avond en zondagmorgen tennisten we allemaal samen. We hebben in tijden weer niet zo heerlijk gespeeld. Hok en ik tegen Henk en Houw. We hebben ze in 3 sets verslagen, alle 3 voor ons. Hok speelde ook enorm goed en ik ook nogal, terwijl Houw niet erg vast is, maar Henk weer wel. – We hadden voor Houw voor Sinterklaas manchetknopen gekocht, maar niet gestuurd daar ik geen tijd meer vond ook voor hem te dichten en hij toch gezegd had ± 6 december bij ons te zullen verschijnen. We hadden nu het pakje onder zijn laken op bed gestopt. Maar waarachtig sliep hij er een hele nacht op zonder iets te voelen. Geen prinses op de erwt! Hij merkte wel iets maar dacht dat het niks was. Eindelijk de 2e middag voelde hij een steek in zijn ribben en dacht een doosje sigaretten te vinden. Ik had een vers gemaakt op zijn gemakzucht, het was heel fraai. Hok was er erg enthousiast over, maar aan Houw was het niet besteed hij heeft het zelfs laten liggen. Hij had mij een beeldig leren boekje [3] gestuurd, dat Katrien Went zelf bleek gemaakt te hebben. Het ziet er erg Liberty-achtig uit. – Ik heb me opgegeven voor een Soendanese cursus van de Volksuniversiteit, 12 lessen voor ƒ 6.-, nog eens te doen. Het begint 21 januari en is elke donderdag van 6.30-7.30, dus zal Hok het dan zonder me moeten stellen. Het lijkt me echt enig! Baukje en Egbert volgen het ook en Baukje geeft dan een tea waar alleen Soendanees mag gesproken worden! – Donderdag gaan we met ons vieren naar “de Brief van de Koning” van Tagore. Morgenavond is er Vivos, ik weet niet of ik ga, ik heb zoveel te mailen en Dien moet ook weer een brief. We schrijven elkaar elke dinsdag, en na 5 dagen, zondags, hebben we de brieven, echt moppig zo vlug. Ik ben benieuwd hoe ver het is naar Pontianak, nog wel korter, denk ik. – Wytje had vanmiddag het pakje aan dat Sinterklaas voor hem maakte, stond hem erg moppig. Ik had zomaar uit m’n hoofd gedaan, dus fijn dat het paste, alleen wat te lang. – Dien en Nico hebben op Sinterklaas ook nog marsepein gegeten dat Nico uit Makassar had laten komen, een echte schat die Nico. –  Het moet daar anders wel ongelooflijk heet zijn, maar Dien is er al wat aan gewend.

Dinsdagmorgen half 11. – Anneke is gister liefst om half 12 thuisgekomen, schandelijk hè! Hok en ik waren net bezig naar bed te gaan, het was ons wel wat kras! – ik heb de hele nacht druk “zaken gedaan” à la Bert, echt vermoeiend! – Daarnet ging Anneke naar Christie, de dokter, en ik reed door naar Sparmann, ik heb op ’t ogenblik juist uitslag op mijn kin en Sparmann gaf me een zalfje, daar ik er toch eenmaal was. Ik ben benieuwd of het helpt want voor huidarts deugt hij niet erg, heeft nog nooit van karnemelkzeep gehoord! Dan had het tenminste nog enige zin dat ik bij hem kwam, want verder doet hij niks aan me, er is [4] ook niks te doen!

Onze Vereniging voor Huisvrouwen is opgericht – het doel is om het de huisvrouw gemakkelijker te maken (!!!) en háár volmaakter te maken (dat is beter). Er waren een vijftigtal mensen, waaronder ook Baukje, Mevrouw Benschop Koolhoven en Lous Groeneveld Meyer, die ik meteen aan de hand deed voor juridisch adviseuse voor het maken van de statuten; de stakker ze vindt het erg naar, ze voelt meer voor het vak van huisvrouw en echtgenote!! Pleit voor haar vind je niet! In januari houden we een propaganda tea en iedereen beloofde wat te bakken, ik: zandtaart, natuurlijk!! Ze verkopen ook een aardige kalender voor de werkelozen, ik heb er gister al één aan Mevrouw Chavannes jr verkocht! We moeten allemaal veel reclame maken, ik vertel het ook aan iedereen, maar “men” hapt niet zo gauw. Het geheel lijkt me erg leuk – Gister midden in de verhuizing van Anneke, waar ik om kwart voor 8 was, daar ik Hok maar alleen heb laten wandelen, de ziel! – bracht ik Houw naar de stad, die per taxi doorging naar zijn onderneming, en om 9 uur had ik beloofd bij Mevr. Chavannes te zullen komen en om kwart na 10 kwam ik er eindelijk. Gelukkig is ze niet kwalijk nemend. Ik bleef tot 12 uur, ruimde het huis op voor Anneke en Thijs en haalde ze toen weer van de Dacosta B. om hier te eten en haalde Hok met Thijs van G.B. Het sloot alles als een bus, het leek wel de tijd van aug. en sept.! Hun huis schiet enorm op, Karta is toeziend voogd; Thijs is nu naar de stad en A. heeft Wytje net gebaad.

Ja, ’t is heus waar dat we in jurken zonder mouwen zitten, terwijl jullie verkleumen. Dat is weer de overdadige aarde, die geen grenzen kent! – Moeder haarwatertje, ex-mijne, heb ik mee naar hier genomen in een klein flesje. Maar dat flesje is zo goed [5] gesloten dat het op geen enkele manier open wil.

Van Thijs heb ik de ƒ 1.80 al gekregen. Fijn die goedkope hemdjes en directoiretjes. Ik wil wel graag nog wat meer hempjes hebben, 5 of 6 in ’t geheel is wel prettig, je schrijft niet hoeveel je er al gekocht hebt, maar misschien is het die hoeveelheid al. En als ze soms ook goedkope zijden directoires heeft, houd ik me ook aanbevolen, hier kosten ze ƒ 4.- of ƒ 5.-.  Marmite hoeft ook niet, nu we Tommy hebben, er moet toch perse bot zijn. – Zalig dat we een pak krijgen, enig in lang niet gehad hè, niet nodig geweest fijn! – Hok rookt voor mijn vulpen voor 500 coupons krijg ik een Parker, Bert bleek dezelfde te roken en ik heb hem opgedragen goed te sparen. – Mevrouw ter Haar’s 7e is geboren, een zoon, maakt 4 zoons en 3 dochters, hoe kan ze nog blij zijn!!? Gelukgewenst met Jan Alingh, komen ze nu nog naar Den Haag? – Onze kimono en kamerjas hebben blijvende uitwerking op ons vroeg opstaan. Om 6 uur zitten we samen op ’t stoepje voor huis. – Jaap Kunst is officieel benoemd tot 1e klas in Batavia, een reuze bof. Ze zijn nu ook minder gedrukt, alleen trekt Jaap zich alles aan wat de mensen op hem te zeggen hebben. – Mevrouw Hetzel is weer erg goed, ik zal haar eens opzoeken na Kerstmis. – Henk en Riek hebben ook een dunne ring ge-kocht, maar niemand is toch zo origineel als wij om geheime tekens erin te zetten!! – Als je me een boek van Duhamel wilt sturen, lijkt me fijn b.v. Confession de Minuit, of Deux hommes, of Journal de Salavin: dat is een soort cyclus; misschien zijn ze in Den Haag wel goedkoop. – [6] Onze “tempat plesieran”[1] is nog steeds in ons bezit, als alles gewoon doorgaat hoeven we hem niet weg te doen, als we de maand januari door zijn, die wat krap zal zijn, maar erg opvoedend, daar ik wil trachten ook dán van ’t salaris nog veel over te houden! – In februari krijgen we weer opslag. Griezelig hè, al dat geld!!

HOK

G. Anneke en Thijs zijn nu hier. Ik heb het reusachtig druk en ben tot mijn grote ongeluk in een beginstadium van verkoudheid. Dr. Gunning heeft mij verder geholpen met de naamgeving van de cycloclypei. Hij heeft al zijn best voor me gedaan. Het werk moet voor januari klaar.

Dag Hok.

EIDA

7 dec.’31

Lieverdjes

Wat ontzettend van Trude’s vader; een hartverlamming. Ze kreeg het telegram op Pierre’s verjaardag. Ze ziet afschuwelijk lijkwit. En ze verlangde altijd al zo naar Holland, ze zal Indië nu nog meer verafschuwen. De enige troost was dat ze in september nog 8 minuten met elkaar hebben gesproken en dat Heleentje weer thuis is. Het is erg naar. En nu dat vliegongeluk met 5 doden juist nu iedereen de Holland-Indië vlucht zo veilig vond. En als je naar Japan en China kijkt word je helemaal beroerd en als je dán nog een drama ziet van Greta Garbo in “Inspiration” dan moet je wel even aan je geliefde familieleden schrijven om weer bij te komen! – A. schreef ons net een briefje dat Chris weer terug is, tenminste heelhuids dat valt weer zoveel mee! Hok denkt dat het een smoesje is dat ze hun goud verloren hebben! Maar dat zal ál te slecht van hun gedacht zijn! – Vandaag is het diës van ex-P.S., de vlag blauw-wit-zwart mogen we wel halfstok hangen – Dien heeft het erg warm in Djeneponto, de stakker, maar haar echtgenoot vindt haar eten erg lekker, dat is weer een troost. Hun superieuren (zij is jonger dan Dien, laat zich kalm Mevrouw noemen!) bevallen wel goed. Er is een Mevrouw helemaal van een andere plaats gekomen om Dien te bekijken als curiositeit zó uit Holland. – We vierden reuze dol Sinterklaas, al hadden we niks van jullie, want jullie vers kwam op 6 december omdat de Patria een langzame boot is. Maar het is weer een enig gedicht, jullie waardig! [2] Hok en ik hadden samen 25 pakjes!, en A. en Th. hadden ook heel wat. Zodat we 7/4 uur over de pakjes alleen deden. Anneke had een oude theemuts van haar overtrokken met het goed van haar nieuwste avondjurk, zeer origineel. – Hok kreeg een beeldig vers bij een zak van marsepein met 100.000 erop. – Ik was vrijdag begonnen met dichten en zaterdagmiddag maakte ik m’n laatste, het 15e!! Allemaal van een aardige lengte, waarvan ik zelf het vers voor Thijs vrij naar Hélène Zwart het meest geslaagd vond:

Nog eens aan u, o Homan’s dis

Nog eens een Preanger pait

Nog eens wat Homan’s schellevis [had hij eens gegeten in de Juristenkring]

Dat gaat erin “geheit”

enz.

“En dan nimmermeer”, komt na het 3e couplet als “deleman” nog op “Loge St Jan” gerijmd heeft. – Enige uren kostte het me al die verzen in ’t net (?) te schrijven en toen nog inpakken. Om half 7 was ik klaar, terwijl Hok met zijn 10 “verzen” [HOK nog altijd last van ritme] om 4 begon en om half 6 met alles en alles klaar was maar met Tommy ging autorijden omdat ik hem toch graag kwijt wou! – Er was ook een pakje voor Wytje. Ik had een pakje voor hem genaaid van wit Tobralco[1] met gebloemd rond kraagje, waarvan ik er ook één voor Deetje van Erp maakte, die op 5 december jarig was. Het zag er leuk uit, maar Wytje’s hoofd bleek onmogelijk groot en nu zal ik er nog een split in maken en morgen moet ik wel even naar Deetje gaan om te vragen of ze ’t haar zoon al heeft aangepast. Enfin, niks aan te doen! – Hok gaf mij een beeldige rode kimono met vele bloemen, staat me enorm; (hadden we samen maar uitgezocht vanwege de ogengesteldheid van mijn lieverdje), verder een nagelschaartje (mijn vorige heeft Hok eenvoudig gebroken op de nagel van zijn grote teen!!) en een nieuw horlogebandje en een grote fles 4711[2], zalig, [3] en nog een groot fotoalbum voor kiekjes van vóór ons trouwen, van jullie en van Dien. Verder een beeldige halsketting van suiker op chocola, een chocoladen schaartje en een kartonnen enorme vulpen gevuld met bonbons en nog een zakje bonbons om dat zakje van Moeder, van indertijd 26 september, te vervangen. Je ziet ’t was niet gering! Voor Hok had ik een badjas gekocht een beeld, donkerbruin met fraise en blauwpaars, heel fijn geblokt. In deze zelfde winkel had Hok zijn nieuwe pak laten maken en daar we die contant betaald hadden, mocht ik voor 10% dus ƒ 5.25 iets in de winkel uitzoeken. Wat kon ik dus beter doen dan een badjas kopen, nu hoefde ik nog geen ƒ 10.- bij te betalen! – Hok is overigens zo verrukt van die jas dat hij de dag na Sint mij al om kwart voor 6 wakker maakte om samen koffie te drinken hij in z’n kamerjas en ik in de nieuwe kimono. En telkens loopt hij de slaapkamer uit om dat ding maar aan te kunnen doen!, [HOK gelooft u het?] en ’s middags heeft hij helemaal geen zin meer om zich aan te kleden. Wat een succes hè! Verder kocht ik een leren riem, een kartonnen doos voor zijn overdrukjes, 4 Chinese aardewerken bakjes voor onder de theetafel, dat er geen mieren meer op kunnen, een zijden das met een zakdoek erbij, een schrijfblok met zijn naam, en cartes met naam, waarvan Anneke en ik dezelfde soort uitzochten en dan nog een vliegmachine van chocola of liever een luchtschip om mee met verlof te gaan! – We waren doodmoe na afloop van het lachen en om elf uur lagen we in bed. Van tevoren zongen we natuurlijk Sinterklaasliedjes uit jullie boekje, zo oergezellig. We zijn benieuwd hoe jullie het gehad hebt. – Ik zie daar dat jullie deze brief precies vlak voor Oudejaar [4] krijgt, een zalig uiteinde met je drietjes en een heerlijk Nieuwjaar! – Anneke en Thijs gaan net op Moeder’s verjaardag waarschijnlijk weg. We weten nog niet precies hoe en wat. Maar ze kunnen hier natuurlijk logeren, alleen voor hun drieën is de logeerkamer wel wat klein, ze kunnen natuurlijk ook wel in de onze. A.’s huis is alweer verhuurd, fijn voor Mevrouw van Vianen. – Baukje heeft ons voor een dag in de “Kerstvakantie”(van haar man dan!), te eten gevraagd. Erg leuk. Ik heb me maar bij m’n naam laten noemen door Egbert Kreiken, het was zo gek altijd “dag! en jij”. – Morgen is de oprichting van de “Vereniging van Huisvrouwen Bandoeng” ik heb ook een uitnodiging, ik ga vast. Erna Douwes Dekker, je weet Hok’s vriendin van de horoscoop, is secretaresse, maar misschien komt er wel eens ander, nu zij in februari trouwt. – Al die mensen die nu gaan trouwen. Eerst Königswald, zijn vrouw komt met deze boot aan en hij heeft al een nette krullenkop; zij houdt daar zeker van. – Nu jullie brief, een heerlijke lange van jullie alle 3. Hok zegt dat Tek Bheng al zijn hele leven Raymond heet. Het kon ook niemand anders zijn. Schrijf ons vooral over hem; Tineke Hijmans heeft nog geen logies gevraagd, ik dacht dat ze in Sumatra zat. Maar we hebben toch geen plaats voor 6 weken achtereen. Eind januari of begin februari krijgen we Henk’s meisje Riek Klippers. Ik heb haar aangeboden vanuit ons huis te trouwen en ze zei direct dolgraag. Het is zo zielig dat ze geen familie hier hebben. Ze trouwt waarschijnlijk niet in ’t wit, ook omdat er geen familie is. Wij zullen trachten ’t hun wat gezellig te maken. – We zijn erg geschrokken dat jullie je niet meer herinnert dat wij jullie ƒ 60.- gaven, in hoofdzaak om Martinus Nijhoff te betalen, wiens rekening Hok aan Moeder meegaf met het verzoek Nijhoff op te bellen en te zeggen dat de rekening niet helemaal in [5] orde was omdat wij de maileditie tegenwoordig, te beginnen met maart, per zeepost krijgen en niet meer per landmail zodat dat ƒ 14.- per jaar goedkoper is. Herinner je het je weer? Ik gaf aan Vader de ƒ 60.-, ik weet nog precies wáár. Vader zat op Anneke’s stoel naast de divan en ik op de divan en Vader telde zijn geld. Weet je ’t nu weer? Wij gaven expres meer dan nodig was voor de rekening, die ongeveer ƒ 46.- was, we weten niet meer precies. Maar Hok gelooft dat hij hem aan Vader gaf, niet aan Moeder, maar in mijn kasboek staat duidelijk ƒ 60.- op eind september met bijvoeging “meeg. aan V. en M. voor M. Nijhoff”. – Nu zul jullie het ook wel weer weten. – Wat schattig dat jullie onze notariskosten willen betalen, maar het is nooit in ons hoofd opgekomen dat júllie dat hadden moeten doen, laat staan dat het “niet aardig” van jullie was.  Maar het is eigenlijk al te goed van jullie, hoor! [HOK wij zullen het u heus niet kwalijk nemen, indien u ons geld zoudt sturen zonder opgaaf van redenen!!] – Hierbij enige negatieven van Moeder, de volgende week komt nog meer. Het beste met Mevrouw Borger. – Grappig dat Moeder in de Rademakers bioscoop is geweest en nog wel “Onteerd” gezien heeft, dat wij hier ook pas zagen – Het is echt goed voor de tram dat ze nu verlies lijden of weinig verdienen; als ze verwarming zouden aanbrengen zouden ze opeens weer veel meer mensen krijgen, denk je niet. – Zus Ortt is nooit “vlot” geweest, maar het ongedierte in Condorcet is vrij toppuntig. – We hopen zeer dat Emma succes heeft in het Westeinde als de directeur terugkomt. Groeten terug aan Jo. – Vader’s vergelijkingen met het themaboek Volcke[3] van jullie leven is reuze goed! Fijn dat de leraren allemaal blij waren met de kleden[4] – Dat Zus Riedel nu haar 4e verwacht hoewel Ru juist gedrukt gaat onder financiële zorgen, lijkt me niet prettig. – We zijn reuze [6] benieuwd naar jullie verhalen over Nico’s meisje. – Enig dat Vader zo verrukt is van zijn nieuwe pak en hele toilet, dat mag ik wel! – Ik heb me doodgelachen om Ladesteijn’s rode gordijnen, wat Emma zo gemakkelijk vond, welke regel bleek te slaan op aanwezigheid van Ladesteijn in ’t Papaverhof. En hoe was het feest van Jantje Enthoven? en met de inrichting van je kamer? Wat merkwaardig dat Bep v.d. Meer aan ’t toneel is en dat ze ’t zo goed doet. Ik geloof nooit dat Jan Erikje ’t laatst als 17-jarige gezoend heeft, hij is toch 8 jaar weggeweest? Ik heb leuke kiekjes gekregen van de 2e opvoering van ‘t Openluchtspel, alleen is ’t formaat 3x4 of zo, althans angstwekkend klein. – Jantje Westerveld is niet verloofd [HOK ik ben voor hem zoekende], alleen Harry van Raalten , die daar ook woont met een meisje van de bibliotheek van de opsporingsdienst. – We hebben Henk en Riek samen gekiekt, 1 lachend en 1 ernstig, de eerste is heel aardig, jullie krijgt er ook één. – De Whippet staat nog veilig in onze garage!, het is toch al te prettig die auto, en niemand wil hem toch hebben (ze danken!!) – Mamma is enorm goed, zelfs in autobussen en treinen voelt ze zich lekker, enorm plezierig. Dag lieverdjes, Eida.

Hok doet niets dan werken, vandaag Mohammed’s hemelvaart, een vrije dag, niet veel van gemerkt! Dag E.

Nog even vertellen dat ik bij Deetje van Erp, Mevrouw Chavannes ontmoette, de jonge; ze heeft me direct gevraagd eens bij haar te komen. Ze heeft geloof ik, erge behoefte aan “vriendinnen” en heimwee, zielig. Het zal me benieuwen of ze weet hoe haar man en ik elkaar kennen. – Ik moet ook dinsdags aan Dien schrijven, ze heeft wel brieven nodig, de stakker. Dag. [7]

HOK

G. Ziehier een van mijn cadeautjes. Een prachtige carte vindt u niet. De letters zijn mij wat te klein. Sinterklaas erg genoeglijk geweest. Eidje heeft mij zeer verwend. Met de badjas is het niet zo erg gesteld, ik bedoel met mijn ijdelheid! Zo’n badjas is zeer prettig. Ik werk nu erg hard aan mijn publicatie. De voltooiing nadert met rasse schreden. Einde van deze maand is hij drukklaar.

Zalig uiteinde met warmte in het hart en kruidnagelwijn in het glas. Eida’s gedichten dansen van eigen ritme, dat bij haar altijd zo mooi is. [8]

Mijn gedichten zijn niet ritmisch maar reumatisch, zo slecht lopen ze. We wisten van dat ongeluk van Tek Bheng. Het stond hier ook in de krant. Het zal hem heel wat narigheid geven. Onze auto wil niemand hebben. Tenminste we geloven het, want moeite om hem te verkopen hebben we niet gedaan en zullen we ook niet doen.

Dag. Gelukkig ’32.

Hok.

EIDA

1 dec.’31

Lieve Schatjes –

Gezeten op een witte stoel in de tuin, met Tommy onder me, de blocnote op mijn schoot en jullie brieven naast me om te beantwoorden, voel ik me hoogst in m’n element, vooral nu de zon achter de wolken gaat! Jullie verheerlijkt zeker nu langzamerhand de Indische zon, nu je zoveel koude voelt in plaats van hete steken dwars door je hoofd! – Het is weer meer dan kras wat jullie een visite gehad hebt, je hebt niet te klagen over weinig belangstelling. Zelfs de Prager’s! Had je Mieltje ook gekiekt? – Hoe is de verdeling onder de leraren geweest, wie heeft de kleine Lampongse[1] gekregen en was die tevreden? – Wat naar dat Oom Johan ouder is geworden, maar als Schepers-Weltevreden onderweg is, zal hij wel weer opknappen. Op ’t ogenblik is overigens hun jongste kleinkind onderweg. Vandaag komt de verpleegster bij Tine, die niet in ’t Ziekenhuis gaat. Ik hoop maar dat de dochter (?) op tijd komt en werkelijk een “zij” is. Thijs gaat juist vandaag naar Batavia, dus maakt hij ’t misschien mee. Ik denk wel niet dat hun verlof 2 jaar wordt uitgesteld, op ’t ogenblik bezuinigen ze alleen maar op salarissen. Met juni gaat onze standplaatstoelage ƒ 25.- er ook af. Hoe is ’t  mogelijk dat Lineke van Gos en Stien al 5 is. En is Johan uit Leiden ook al aardiger geworden. – Mijn vulpen is ook op ’t politiebureau niet gevonden, je ziet het aan m’n handschrift! – Heb jullie dat afscheidkiekje aan boord met Jan Albert er op aan Oom Johan gegeven? [2] Dan moet je er zeker nog een hebben hè? – Fijn dat Vader’s eerste schooluren goed zijn bevallen en dat jullie er allemaal zo goed uitziet. Het is nu ondertussen vlak voor Kerstmis bij jullie, terwijl wij tegen Sinterklaas leven. Gister was ik de hele morgen met Baukje op stap. Ik had Mevrouw ter Haar willen meenemen, maar die kon niet en toen ik langs Baukje reed, had ze juist veel zin. We hebben alles bekeken in vele winkels en allerlei gekocht – Omdat Anneke’s a.s. huis op palen staat, wou ik een chocolade of marsepeinen boot voor ze kopen om aan een paal te meren. Maar ik vond een aardige van goud-lak, wat ze zo mooi vindt, dus krijgt ze dat maar. Lekkers is hier angstwekkend duur ƒ 2.- e.d. voor een niet eens groot stuk. Baukje foof me op een ijsje bij Bogarijen en ik zag Moeder en mij zo weer samen zitten. – Zondag zijn Hok en ik met Baukje’s man uitgeweest, Baukje kon niet mee, had doofstomme kinderen te spelen. Hok en ik wilden naar Lembang met Tommy en Kreiken wilde wel graag mee. Hij heeft ons daar langs een genoeglijk paadje geleid, maar Tommy is doodmoe bij aankomst en lag voor dood. Hij mag nu voorlopig niet meer mee uit, zelfs ’s morgens mag hij niet meewandelen om Hok weg te brengen, en ook niet in de auto om Hok te halen, want dat schokt. Zij heeft last van haar a.s. moederschap! – Zondagavond met A. en Th. naar Sous les Toits de Paris. Schitterend vond ik het qua spel en regie, ongelooflijk. Alleen de ontrouw van het meisje viel me zo tegen dat ik helemaal teleurgesteld opstapte. Hok was niet zó verrukt, maar A. en Th. ook wèl. – Ik ga morgen denk ik met A. naar de stad. Het is jammer dat we hen nu niet meer met Kerstmis en Oudjaar hier hebben en met Moeder’s verjaardag, maar het lijkt me enig voor ze om weer zoveel te zien. – We vieren Sinterklaas bij hen. Ze zijn niet erg enthousiast over Sinterklaas, maar dat zal nog wel komen. – Net ben ik 2 uur bij Anneke op visite geweest (dinsdagavond 8 uur). Onze mannen weg, echt genoeglijk!! Hok [3] is ter Gemeenteraad, Begroting vóórvergadering. Het begon om half 6, maar hij is er natuurlijk nog niet mee klaar. Anneke wou me te eten houden, maar daar ik niet wist hoe laat Hok thuiskwam, heb ik het maar niet gedaan. Misschien kan ze morgen hier komen. – Haar hoofd staat niet erg naar Sinterklaas, meer naar boeken en koffers en naar het verband tussen die 2! Enfin de banketletter is al besteld, de rest zal wel komen. Ik kom hopelijk nog in een dichtstemming, ik heb nog niet geprobeerd, maar alleen maar alles gekocht en dat inspireert, hoewel de winkels hier zo weinig origineel (op z’n zachtst uitgedrukt!) zijn dat een mens er geen inspiratie, alleen transpiratie van krijgt vrij naar Edison! (genie[2] = 1% inspiration, 99% perspiration!) – Grappig dat toen ik om over Tine’s baby schreef, deze al niet meer a.s. was, maar reeds reëel en nog wel zich als “man” openbaarde. Tine zal er dus nog eens aan moeten geloven als ze per se een dochter wil hebben, maar misschien zou ze eeuwig moeten proberen! Zeg, ik begin bepaald on-netjes te worden, maar Tine’s zoon, ook al een Jan Albert, moppig hè, die naam moet ook eigenlijk voortleven. – Die arme tante Jenne – maar wie tegenwoordig nog denkt een schoondochter te kunnen uitzoeken, verdient zó gestraft te worden. Het arme meisje van Nico. Hoe heet ze? Misschien is ze wát aardig en krijgt tante Jenne nog spijt van haar spijt! Laten we ‘t hopen. Hebben ze haar nog nooit ontvangen? Jullie hebt hun maar weer opgevrolijkt en de juiste woorden gevonden. Je ziet bij elk [4] mens breng jullie vreugde, hoera! Gaan ze ook gauw trouwen? We kregen net een vliegbrief van Mevrouw van Gilse met verzoek bloemen voor Henk te kopen of een cadeautje. Het gekke is dat we niks van Henk afweten op ’t ogenblik, ik weet niet of ze receptie houden of wat dan ook, alleen hoorden we van een huisgenoot van hem dat er donderdag feest is en dat wij zeker ook moesten komen. Ik zal Riek morgen opscharrelen, maar dan moeten we

’s morgens met de auto gaan, want ik ga nooit verder mee dan halverwege, helemaal tot Geologisch Lab. en terug is me te bar. –

Moeder heeft dus al een nieuwe zilveren broche, gelukkig.

Dag liefjes Eida.

Hoe was Moeder’s verjaardag. Prettige kerstdagen!!

HOK

G. Net terug van de commissievergadering, erg gemoedelijk geweest. Ze hebben me weer aan het notuleren gezet, zodat vanavond nog een hoop inkt vloeien zal. Met mijn werk schiet het heel goed op. Er wordt dan ook met dubbele kracht aan gewrocht. Deze maand moet het klaar. – Was Moeder’s verjaardag gezellig? Hier de laatste week mooi weer geweest. Donderdag is er bij Henk instuif. Het zal me benieuwen of zijn huisgenoten goed fuiven kunnen. Dag Hok.

EIDA

24/XI ‘31

Geliefden –

Ik zat al in de auto om naar de stad te gaan, maar de benzine blijkt op. Hij is nl. 3 dagen bij de Riding Service geweest en die heeft hem zo royaal gesteld dat binnen minimum van tijd 10 L zijn verdwenen. Kasan haalt nu een blikje voor mij want ik kan niet eens de garage uitkomen. Op zo’n manier is ’t een duur grapje, maar daarom niet getreurd, want nu kan ik juist een half uurtje aan jullie schrijven. 

Hok’s oude schoolvriendin Erna Douwes Dekker kwam hier gister, ze bracht mijn horoscoop! Schrik niet hoor, ik haar gezegd dat ik het heel aardig vind als ze alleen onze karakters bestudeert maar dat ik onze toekomst niet wou weten. Aldus heeft ze zich inderdaad tot mijn karakter beperkt, dat van Hok kon ze helaas nog niet doen daar ze zijn geboorte uur niet wist, en Mamma het zelf vergeten is, maar het misschien nog ergens kan opzoeken. Ze heeft me werkelijk over ’t algemeen een goed getuigschrift gegeven, maar veel al te fraaie dingen die, helaas bepaald fout zijn als “talentvol!, zich goed kunnen uitdrukken” – Ook had ik bepaald veel geluk in geldzaken, misschien erfenissen of zo, vrij onwaarschijnlijk hè, maar ik was ook verkwistend! Ik heb idee dat dit meer op Hok slaat [HOK of op de auto!!]! Verder ben ik nerveus (welk modern mens niet?!), actief, breed van opvatting, edelmoedig (!) geestig (!) en origineel! Het is niet mis hè, maar erg [2] overdreven, een tikje heb ik van dat alles; en nòg komt er meer fraais: sterke familiebanden, veel geluk in de liefde met een stemmingsvolle levenspartner! Hok was ziedend over die betiteling stemmingsvol, maar het lijkt me niet zo gek. En ook zou ik veel geluk hebben van kinderen, maar teleurstelling in vriendschap (slaat zeker op de opheffing van PS! [HOK of op haar stemmingsvolle echtgenoot!]), en ik wil graag dat iedereen me aardig vind en dat lukt me vrijwel; want ik ben magnetisch; maar ook ben ik gauw op m’n tenen getrapt en dan demonstratief en ik moet oppassen niet in paniek te geraken en ook voor jaloezie en egoïsme [HOK welk een waarheden als koeien]. Verder ben ik nog socialistisch, filosofisch, weetgierig, muzikaal, heb een slechte bloedcirculatie vandaar de operatie – Vind je niet kranig dat iemand zulke dingen in de sterren leest – Overmorgen zal ik bij haar gaan kijken hoe ze dat nu doet en dan wil ze ’t me uitleggen. Ik had m’n geboorte uur opgegeven als half 11, is dat eigenlijk goed? Anders slaan al die fraaiigheden niet op mij! – Ze zei ook nog dat ik veel zou reizen, niet onaardig. Ze heeft zelf het gevoel dat dit alles toch niet precies klopt, misschien is het uur niet helemaal in orde. Vind je ’t niet grappig om zo uitgeplozen te worden, maar ze heeft m’n slechte eigenschappen teveel over ‘t hoofd gezien, m’n vergeetachtigheid komt niet eens erin voor!! ik zal haar daar eens over interpelleren. – Verder vertelde Erna dat zij, als ze gaat hertrouwen op Pontianak wordt geplaatst in maart. Is dat niet enig. Het is een erg aardig meisje en erg gezellig en interessant. Ik zal haar overmorgen dan even naar Anneke meenemen. Ze kunnen dan hun verkregen inlichtingen inwinnen. Zij is haar hele leven in Indië geweest, maar van een Hollandse vader (kleinzoon van Multatuli) en een Duitse moeder, die ook gescheiden zijn. Ze zal Anneke misschien kunnen helpen met allerlei. Wij hoorden dat alles daar in [3] Pontianak meer Engels dan Maleis spreekt. Er zijn ontzettend veel Chinezen, die alleen Chinees of Engels kennen, dus dat is wel leuk voor Thijs. Verder zijn er 2 talkies, nu vraag ik je; vrolijk toch hè. De nachten koelen er af en dat is erg plezierig.  – Wat zijn jullie daar opeens in de verlovingen gevallen, ik ben benieuwd of dat van Nico Verwey ook doorgaat en met wie, heb je ’t meisje van Ger al gezien? En van Jaap wisten we ook al door Henk. Henk sjouwt al zijn kennissen af om Riek voor te stellen. Hij is op elk uur van de dag opgeruimd tegenwoordig, echt enig, ze hebben juist met haar vader in Utrecht getelefoneerd – Het is voor Mevrouw van Gilse toch wel heerlijk hè. Wij hebben haar al geschreven al was alles nog geheim. – Wij lazen in de krant dat Tek Bheng iemand heeft doodgereden, wat ontzettend voor hem, heb jullie hem al weer eens gezien? – Wij hoorden dat Zusje Schüller aan het werken is gegaan en dat ze nu veel opgewekter is evenals haar moeder, gelukkig maar. – Heb jullie de zuster van Herzel alweer eens gezien? En wat vertelde ze van hem? Is hij al gauw klaar? – Tommy heeft sinds gister helemaal geen eetlust, zelfs niet in koekjes, alleen nog maar kluifjes. Hok studeert met hem “opzitten” in. Hij moet nu echt zitten en wachten tot hij wat krijgt en er niet naar toespringen noch draaien. Het lijkt me voor hem wèl zo rustig, maar hij kan het maar niet grappig vinden en snapt er niets van. Vanmorgen heeft Kasan hem alleen gebaad omdat ik naar de Riding [4] Service moest, maar hij is er nu aan gewend en hoeft niet meer vriendelijk te worden toegesproken onder het wassen! Maar z’n meelevende tante mist hij natuurlijk! Je zou anders nog meer in angst hebben kunnen zitten, verleden week, dan vroeger toen je hem op de Borromeusweg vond. Baukje Kreiken en ik wandelden samen op een dag met hem, je herinnert je misschien, aan het eind van Bandoeng op de Dagoweg, op weg naar het theehuisje, een klein eindje voorbij de “de Grootweg” een bruggetje waarover je rechts kon afslaan om door de sawah’s te wandelen, hetgeen we wel nooit samen gedaan hebben, maar op die plaats lieten we Tommy los en opeens was hij nergens meer te vinden. Overal gezocht, iedereen een beloning beloofd, zonder succes – ik naar Thijs om te vragen wát ik moest doen als hij opgepakt zou zijn. Enfin, nòg eens reed ik de Dagoweg op per kar, want de auto was er niet en m’n fietsband was juist lek! Nog niks. Hok kwam thuis, erg bedroefd, Hok direct erheen op de fiets na het eten, en daar zat me de “dolle hond” in de tuin van een huis en niemand dorst hem te pakken! [HOK goede detective!] Goddank dat inlanders zo bang zijn voor honden, anders hadden we hem niet zo makkelijk teruggekregen! Vandáar naar huis heeft hij aan één stuk naast Hok’s fiets gerend. Hij heeft toch een vrij miezerig reukje dat hij ons huis niet eens terug kon vinden. Dat is nu onze intelligente Tommy!! – Ondertussen zijn de Kreikens nog een avond hier geweest en zijn wij nog eens bij hen aangelopen, van beide kanten gaat het erg goed, ze vinden ons grappige baby’s heb ik zo’n idee. Hij zei toen we weggingen gister als je 21 wordt volgend jaar komen we je feliciteren! Ze zijn verbazend aardig en gezellig en zij is zo enorm actief en een opgewonden standje, juist wat je hier zo weinig hebt. Ze heeft met Hok geweldig gedebatteerd [5] over alles en nog wat. Maar ze heeft nog niet gezegd dat Hok haar bij de naam moest noemen en dus weiger ik het ook tegen hem te zeggen hoewel hij steeds “jij” zegt en dan met nadruk Mevrouw. In mijn horoscoop staat ook oudere trouwe vriend(en), misschien zijn zij het. Of jullie? Ze heeft me ook nog gezegd dat ik religieus, ja mystiek ben, groot aanpassingsvermogen, overdrijft graag, praat wel eens de mond voorbij, beredderig en diplomatiek, opgewekt, kritisch, vindingrijk, vruchtbare verbeelding (last van spijt heeft ze vergeten!)

Deze week zou ik met Anneke in de stad geweest zijn, maar doordat de auto in de maak was, kon ’t niet doorgaan, nu maar deze week. – 

We moesten jullie eigenlijk al feliciteren met Moeder’s verjaardag, maar deze komt wel 5 dagen te vroeg. Toch maar even doen: een heel prettige dag met veel tulpenmandjes en hulst, veel frisse vrolijke mensen met blozende wangen en een lekker warme kachel! Dat jullie het erg prettig met elkaar moogt hebben en ons gedenken. Dag Eida.

Em moet maar een vliegbrief schrijven als ze een baan heeft – het zal zeker moeilijk zijn in deze tijd – Nog geen week in Den Haag of ze is al verbaasd dat de mensen van boord haar nog niet mee hebben uitgenomen. Ik heb idee dat als je in Holland bent, heel Indië + bootreis van je afvallen en je je alleen nog maar interesseert voor Holland en je familie – De Krol’s zijn nu met verlof telkens gaat er eens een Mijnbouwer – wie volgt? –

Ik heb goed gekocht om een apenpakje voor Deetje’s zoon en die van Ludwig, nog steeds kregen ze niks van mij. Dag Schatten. Eida. [6]

Vader heeft wel een schitterend verslag gegeven van jullie eerste week thuis, je moest ook eens 2 minuten rust hebben! En Spittel gaat ook al trouwen. Is hij nu al een belangrijk man bij ’t Vaderland? – Fijn dat iedereen zo roept over jullie uitzicht, al moeten Moeder en Emma nog even weer aan de kou wennen. – Ik begrijp niet dat jullie de film uit Soerabaja niet zo aardig vond. Ik lees net dat Vader het wel aardig vond, maar Moeder niet zó. Tante Leidie heeft zeker het afdraaitoestel te dicht bij het schermpje gezet; want wij zelf waren erg enthousiast in Soerabaja. 

Leuk dat al jullie vrienden direct weer bij je gekomen zijn en met jullie een kopje koffie dronken in Seinpost, genoeglijk. Nogmaals wil ik ophouden, maar ik moet nog vertellen dat Roel Houwink een misselijk boekje over Krishnamurti heeft geschreven, ook nog met een goede recensie. Hij zegt o.a. “de les die Krish. op te zeggen heeft, is slecht. Hij is in hoge mate onduidelijk en spreekt zich zelf op kardinale punten tegen. ..... een aanwijzing dat men meer zegt dan verantwoorden kan. – Wij zien hier met diepe ontroering een eenzame, tot walgens toe van zijn rol vervulde stroman van Amerikanistische religiositeit en een uit Christel. Bhoedistische, Theosofische elementen opgebouwde theorie, bestemd de hoogste geestelijke ervaringen der mensheid genietbaar te maken in een clubfauteuil bij een aangenaam schemerlampje” Hoe vind je dat. Ik ben blij dat Tante Tine hem gezien en gehoord heeft en enthousiast was. Dag. [7]

HOK

24/XI ’31.

G. Van harte gelukgewenst met Moeder’s verjaardag. Ik hoop dat het zal plaatshebben op een droge winterdag met veel zon en sneeuw, en dat het niet koud is. Hoe vindt u Eida’s horoscoop? Zeer frappant, dat ook hier wordt voorspeld dat wij nog veel te reizen hebben. Zou ermee de auto bedoeld worden? – Wat fijn, dat de mensen allemaal vinden dat u er zo goed uitziet. Goede reclame voor Indië, wellicht dat er meerdere ouders ertoe overgaan hun kinderen in Indië op te zoeken en daarmee de vreugde in Indië vergroten. Zoals u zegt, zijn de geestelijke waarden van zo’n bezoek, de reis en al de moeite en kosten daaraan verbonden volkomen waard. Velen zullen u wel benijden dat te hebben meegemaakt. – Wat een attenties bij uw thuiskomst. En smaakte de bami bij de Dommeringen goed indisch? Zij hadden u wellicht beter een goede Hollandse stamppot kunnen voorzetten! – Wat een huwelijksplannen, ze komen zomaar uit de lucht vallen. Daarin dus geen malaise. Han Tiauw Kie is een rare snoeshaan. Studeert in Delft, woont in A’dam, is minstens 10 jaar student en nog altijd technisch student. Ik hoop dat z’n vrouw hem eens aan het verstand kan brengen, dat men niet eeuwig kan leven op kosten van anderen. Henk is nu opgeruimder dan ooit. Ze vertrekken met februari naar Kota Radja. – De overplaatsing van Thijs is wel plotseling. Ik hoop voor hem dat er te Pontianak wat meer werk aan de winkel is, dan hier. Werken maakt het leven waardevoller. Het schijnt daar een warme plaats te zijn; aan alles went men. – De malaise is ook hier het gesprek van de dag. Ook onze dienst moet worden ingekrompen. Hoe dat klaargespeeld wordt, is me nog een raadsel. In elk geval zal het niet gaan zonder ontslag. Allerlei plannen worden er gemaakt. Allerlei geruchten doen de ronde, niemand weet er het rechte van. – Vandaag is weer volle maan, prachtig weer. Fijn om te gaan autorijden. Tommy schijnt wat last te hebben van “zijn” a.s. moederschap. Hij eet niet, holt niet achter stenen, maar wandelt [8] wel graag, besnuffelt dan elke boom; doet alles wat kalm is; dus is hij niet normaal. Ik leer hem opzitten, maar heb geen hoop op succes, omdat zijn ruggengraat slap is. – [EIDA hebben meer mensen last van!!]

Dag Hok.

Emmetje, ben je al met je reisgenoten uitgeweest?

EIDA

17 nov.’31.

Geliefden –

Nadat ik voor mijn eigen “Mien” gespeeld heb en velerlei kapot gemaakt  en daarbij aan mijn moeder dacht die tegenwoordig ook haar kousen moet stoppen, is ’t niet – en nadat ik zeer nuttige (!) vingeroefeningen aan de piano ontlokte en daarna enigszins trachtte een behoorlijk Chopin-tempo te benaderen in allerlei walsen, begin ik deez’ brief. – Jullie hebt nu dus net Sinterklaas achter de rug, we hopen zeer dat we een klein beetje tot de pret hebben mogen bijdragen en dat jullie veel gelachen hebt en na afloop stijve wangen had. Ik ben benieuwd hoe wij het zullen vieren, we hebben er nog niet over gedacht – Gister kochten we een beeldig ontbijttafellaken, bedoeld als trouwcadeau voor Kie, maar we vinden het zo mooi, dat we het jammer voor hem vinden, althans dat vindt Hok, Hok gaf het het liefst aan Henk en Riekje Klippers, maar we moeten hun toch wel en groter cadeau geven. We zullen wel een van de weinigen zijn die hun huwelijk als vrienden meemaken en ze zullen wel niet veel andere vrienden hebben, voor zover ik weet ook geen enkel familielid, behalve een neef van Henk, Van Gilse, die net is ontslagen en vrouw en 1 kind heeft. Dus geen vrolijke bruiloftgangers. We hebben onze oude verlanglijst tevoorschijn gehaald en mijn lijst van linnengoed die jij nog eens voor me maakte, Mam. Ze zullen al begin februari trouwen met [2] het oog op Henk’s overplaatsing naar Atjeh. Hij heeft het erg getroffen met haar, een lief flink meisje. Ik moet haar ook nog eens allerlei raadgevingen aan de hand doen hoe ze Henk heeft op te voeden [HOK wat een opvatting!!]. Ze kennen elkaar nog zo weinig, 3 weken en na 4 dagen waren ze al verloofd. Als je mij vraagt, heeft Henk het veel te gemakkelijk gehad, dat ze zo gauw heeft toegegeven (Hok zou deze opmerking woedend maken!!) Maar het is toch vast zo, een mens wil graag voor iets vechten! En ik zal haar zeggen Henk voortaan steviger aan te pakken; gemeen hè! – Dien heeft me het ellendige bericht gebracht dat P.S. “geliquideerd” is. Nu Dien ook weg is, schreef Bep, dat ze het zaakje maar hadden opgeheven. En ik had Mia juist zo’n ontroerende (?!) scène opgehangen hoeveel plezier ik heb van hun aller vriendschap. Het is jammer, en niet nodig misschien. Goed, mensen als Stans, Mia en Co zagen ze nooit meer en als ze erbij waren, waren ze zo vervelend (zie Dien’s bruids-clubfeest, waarbij Dien aan één stuk pogingen deed iedereen aan het praten te krijgen, zonder enig succes en waar de pret pas begon toen Nico thuiskwam!) dat niemand naar een volgende reünie verlangde. Het is toch jammer, maar ik hoop maar dat ze mij nog blijven schrijven als ik het voorbeeld geef.

Lieverdjes – ik ben dolverheugd met jullie vliegbrief met de mededeling dat je mijn toespraakje door de radio goed kon volgen, althans de 4 oren bij elkaar. Ik zei ook nog dat we jullie eerste vliegbrief hadden gekregen, maar dat maakte zeker de minste indruk. Wat een draken om juist af te schakelen toen Maghe en Neve verschenen. Wat gek dat het bij jullie zo resoneerde, dan zul je van de mannenstemmen in de pauze, [3] wel niet veel verstaan hebben, want toen stonden ze allemaal vlakbij de microfoon. Onder het stuk zelf stond ieder op een bepaalde afstand, die we van tevoren hadden geprobeerd: ik stond er b.v. vlakbij en mijn partner 3 stappen achter mij. Een gekke manier van samenspelen! Anton Verheyen stond weer een stap vóór Neve. In de kamer naast ons stond ook een loudspeaker, maar daarvan konden we alles uitstekend verstaan, alleen “het Goet”, was net een machinegeweer zoals iemand zeer terecht opmerkte. Wij hadden gedacht dat jullie het juist aardig zoudt vinden alles te horen, terwijl je je de enscenering weer voor ogen kon halen – Fijn dat jullie je zo goed kon troosten met het uitblijven van “Maghe” door de gedachte dat het andere mensen nu méér toekwam hun geliefde te horen dan jullie en voor die schattige gedachte werd je weer beloond, net als Elckerlyc! Jammer dat Emma er niet was, maar als je ook een Pythonhuid eventjes krijgt, daar moet je wel iets voor over hebben. Waarom heb je die eigenlijk gekregen? en heb je de 19-jarige zoon ook ontmoet (between the teens)?!

Tante Leidie schreef ons inderdaad een vliegbrief vol enthousiasme, maar ’t was blijkbaar niet tot haar doorgedrongen dat ik haar door de radio nog speciaal gelukwenste, althans daarover schreef ze niet. – Grappig dat ik ook dat gevoel van 1 grote-familie kreeg, toen we allemaal onze ouders en familie toespraken, het was echt enig. – Ik ben al een eind met kiekjes opplakken, ons album begint met onze verlovings- ondertrouw- en trouwkiek en nu ben ik aan 30 juli toe – (het lijkt wel of ik [4] geen Hollands meer ken, komt zeker door de “Irish man’s difficulties” dat ik juist helemaal doorlas. –

HOK

Zojuist kwamen Anneke en Thijs ons vertellen, dat ze naar Pontianak zijn overgeplaatst. Het zal hun daar best meevallen, vooral wanneer je je werk hebt. Ze zullen al gauw vertrekken. Wat een goede gedachte dit jaar te komen, en niet wanneer een gedeelte van de vogels al gevlogen zijn. We hebben met Dien en Nico een zeer prettige tijd gehad. Dien is nog altijd de vroegere, erg lief. En Nico is ook erg aardig. Ze zullen nu ook al wel op hun standplaats zijn en moeite doen om aan hun brakke drinkwater te wennen. Wat zal het voor hen een overgang zijn van Holland, Batavia, Bandoeng naar Djeneponto. Maar ze verlangden erg naar hun eigen huis, zodat ze heus niet te beklagen zijn. Wij zijn met hen op de Tangkoeban Prahoe geweest. Het was er erg koud, we troffen heel helder weer, zodat we de Java Zee konden zien. – Wat heeft Em ons een prachtige lange brief geschreven in de Rode Zee. We trekken onze hatelijkheden in verband met haar “minder schrijven” gaarne terug. Tommy is nu een zeer intelligente hond; hij is zeer gehoorzaam, weet wat hij mag en niet mag. Hij weet ook dat een muilkorf alleen betekent straf, en muilkorf + ketting wandelen. Hij is nu a.s. moeder. Wat voor ras het wordt zal ons een verrassing zijn. – Het is bij ons bezuinigen en nog eens bezuinigen. Er lopen allerlei geruchten rond over ontslag etc, maar we zeggen maar komt tijd komt raad. Dag Hok.

EIDA

Mam, het korset is gekomen en het zit erg prettig, alleen knelt er iets als ik buk op mijn linkerheup knobbel en vlak daarboven. Ik moet het korset misschien iets verschuiven, maar verder past het mooi. Ik moet ze alleen nog ƒ 1.25 sturen voor de verzendkosten, wil jij dat misschien gireren, graag. En dan heb ik bedacht dat ik ons aandeel in het cadeau voor Dien en Nico nog nooit aan Bep van Douwe betaald heb en ik weet op geen stukken na meer hoeveel het is want ik kan juist die brief niet vinden. Als je haar zoudt willen opbellen Benoordenhoutseweg 91, Haag; week-end zal ze wel thuis zijn, dan kan  je het misschien aan haar vader gireren. – Hierbij nog de kiekjes, die ik de vorige brief vergat. – En Anneke zo plotseling overgeplaatst, dan toch eindelijk!

[Randje pag. 4]

We kunnen nog net Sinterklaas vieren. We hebben al gehoord van enige mensen daar die ook maçon zijn en hen graag zullen helpen, dat is dus fijn. Dag Eida.