EIDA

10 nov.’31.

Lieve Schatten –

Vanmorgen om 7 uur vertrokken Dien en Nico naar Soerabaja. Gister kregen we een telegram van Zus Rempt dat ze nog in de bergen zitten en Dien en Nico niet kunnen logeren – misschien kunnen ze nog bij anderen onderdak komen anders heeft Zus ook een hotel opgegeven. Ze zijn geplaatst in Djeneponto, 2½ uur per auto van Makassar. Er zijn behalve zij nog 2 andere Europeanen + baby, dat is de Europese bevolking! Gister zijn ze inlichtingen gaan vragen bij de moeder van de vrouwelijke helft van het andere echtpaar van daar; toevallig kent Mevrouw Beudeker ze goed. En die mensen zeiden dat het er zo ellendig is, warm, eenzaam, slechte bodem waar niets groeit e.d. Maar Dien trok zich het gelukkig niet aan. Hun huisje moet daar nog gebouwd worden, waarschijnlijk één van bilik, je herinnert je nog wel die gevlochten bamboe. Die andere Europeanen zijn hun superieuren!, Nico´s chef, aan wie hij wordt toegevoegd om het vak te leren. Ik ben erg benieuwd wat ervan zal komen. Ze verlangen erg naar een eigen huisje – Ze zullen daar wel lang niet al het fraais nodig hebben dat ze met hun trouwen gekregen hebben! We hebben het erg genoeglijk samen gehad, al was het wel erg kort. Maandag kwamen ze pas om 11 uur, we dronken thuis koffie met de door Moeder in Indië ingevoerde zandtaart, die ik ´s morgens eerst even gebakken had, door Dien zeer geapprecieerd. We [2] rijsttafelden wat zij beiden erg lekker vinden en daarna zijn we de Prahoe[1] opgegaan in plaats van naar bed! Het was er meer dan steenkoud op de top, een ijswind, ik hoop dat de kiekjes die Nico nam, goed zijn geworden, dan zie je ons bibberen. ’s Avonds moest Nico een paar vrienden bezoeken, waar Hok hem heenbracht en hebben Dien en ik een heerlijk schemeruurtje gehad. De volgende dag deden we niet veel anders dan visites maken – ondertussen kochten we ook nog enige grammofoonplaten voor de koffergrammofoon die ze in Batavia nog even van een oom van Dien kregen + ƒ 10.- voor platen! Hok is ook erg verrukt van Nico, we begrijpen niet waarom jullie hem een jochie vonden, hij zit vol belangstelling voor alles en had zware gesprekken met Hok over de Inlandse bevolking e.d. Ze zijn ongelooflijk leuk samen, enig om te zien. – Ondertussen zagen we de vorige week nog een toneelstuk van de Kunstkring “ ’s Morgens, ’s middags, ’s avonds” – heel aardig gespeeld maar een stuk zonder enige inhoud – het was toch geestig en onderhoudend, maar met een leeg gevoel ging je weer naar huis. – We kregen een aankondiging van een pak uit Amsterdam, waarschijnlijk onze gordijnen, hoewel het wel erg vlug is, o nee, het zal mijn korset zijn, we moeten er nog ƒ 3.50 invoerrechten voor betalen. Dien houdt haar hart ook vast voor alles wat ze zullen moeten betalen, maar wat zul je eraan doen. Heb jullie ook nog invoerrechten gehad? – Deze brief krijg je tegen Sinterklaas – wat een gezellige boel zal dat zijn. Hier begint “men” ook al, maar ik heb de geest nog niet. Heb maar veel pret met je drietjes aan geest zal het niet ontbreken!! – Tommy is gewond, tussen zijn tenen bloedde het gister erg, waarschijnlijk van een steen, tot zijn (Tommy’s) ergernis heeft Hok er gister jodium op gedaan en Tommy hinkte zielig. – Dien’s kleed is afgekomen, ze heeft het mee, hoewel Nico het liever nagestuurd gekregen had, daar hij [3] net als Vader, vond dat ze al genoeg bagage hadden. In Batavia hadden ze er nog zoveel bij gekregen dat ze nog 3 extra koffers hebben moeten vullen die ze vooruit zonden.

Hoe staat het met Emma’s werk – we zijn benieuwd te horen. Jullie brief uit de Rode Zee vlak voor de ontmoeting met de P.C. Hooft is eerst over Port Said gegaan en nu kregen we hem al. Ik had deze week nog niet op een brief gerekend en daar ik wist dat ik van Dien ook niks kon krijgen, stoven we vrijdagmorgen uit ons bed, maar ziet een dikke brief van jullie alle drie. Ik kon onder de vorige nog net krabbelen (zegt u dàt wel!) dat we deze brief gekregen hadden, maar meer kon ik niet. Em, die het hof gemaakt werd door een “door de wolgeverfde meneer”, ongelooflijk! Ja, je zult nu langzamerhand veel mensenkennis opgedaan hebben! en die meneer dit wetende wilde zijn kracht eens op jou proberen, gelukkig voor Vader en Moeder’s rust zonder succes! Grappig dat Mevrouw Wallenquist vroeg of je familie van mij was, want we zagen elkaar voor ’t eerst en ’t laatst op haar trouwreceptie. Wat zielig met zo’n boekengeleerde getrouwd te zijn en die dan nog je taal niet behoorlijk kent, heb je haar niet geleerd haar man op te voeden! – De kiekjes zijn heel moppig – wat heb jullie het gauw weer koud gekregen, al in ’t Suezkanaal. Heb jullie gauw je winterjurken tevoorschijn gehaald en Vader zijn blauwe pak, in de Rode Zee begrepen jullie eerst zeker niet hoe je zo’n ding weer zou kunnen velen, maar nu durf je zeker niet meer naar de voile jurkjes te kijken!! Ons pakket voor 22 december zal wel veel te vroeg aankomen, jullie moet dus geduld oefenen! en niet openmaken – we hebben nog steeds geen brievenbus en de postbode is niet bang meer voor Tommy en Tommy van zijn kant blaft alleen maar als hij aan de ketting zit! Dag lieverdjes, morgen is er weer Vivos. – –

Eida.

EIDA

2 nov.’31.

Lieve Schatten. –

Morgen is Tante Leidie jarig en kunnen we ons jullie dus daár voorstellen. Het zal anders een moeilijke dagindeling zijn als jullie de Elckerlyc wilt volgen. Wij beginnen heb ik gehoord om 9 uur, dus dan hebben jullie het 2 uur. Als jullie alleen mijn stem wilde horen, zul je ons half 3 wel al weer hebben kunnen afschakelen. Iedereen zegt dat ze niet begrijpen dat ik nog mee doe – Maar ik doe het natuurlijk voor jullie; het zal zeker heel merkwaardig zijn, daar jullie precies weten hoe we bij onze woorden doen. – Je zult nog steeds zien dat ik m’n kroontjespen nog in gebruik heb, ik begrijp niet hoe men vroeger snel heeft kunnen schrijven. Maar nee, tóen had men nog geen haast! Overigens heb jullie gezien dat men in Indië nog ouderwets is en alles kalm aan doet, behalve als je autotochten maakt hè, in ’t holst van de nacht. Iedereen kijkt met grote ogen als we van onze nachtelijke ritten vertellen – Ik begin nu weer echt een kletsbrief te schrijven; het is maandagavond en ik verwacht een brief van Dien! Het is meer dan plezierig dat ze zo dicht in de buurt zit, al is het maar voor 2 weken, want ze vroegen maar 14 dagen verlof tot verontwaardiging van Mevrouw Beudeker die wist dat de zoon van haar man best 3 weken had kunnen krijgen! Maar Nico houdt er niet van als protegeetje van zijn Pa alles op anderen voor te hebben. Zij zijn al de enigen van de laatst aan gekomenen, die Celebes gekregen hebben, en dát danken ze ook al Meneer B. [2] Meneer Beudeker zou het liefst alle inlichtingen voor het jonge paar gevraagd hebben, maar Nico liet zich niet “bevaderen”– Jullie weet eigenlijk nog lang niet alles van mijn vakantiereisje (!) naar Batavia – Hok had een belangrijke gemeenteraadsvergadering en verder wou ik niet de volgende dag terug, als ik er net was, dus de dag dat ze aankwamen. Dan had ik ook niet veel aan Dien gehad. En langer vond Hok teveel. [HOK Ze had anders 4 dagen verlof gekregen!] Bovendien had ik allang begrepen dat als ik alleen ging, ik meer kans zou hebben veel bij Dien te kunnen zijn, daar ze me moeilijk zo gauw weer naar huis konden laten gaan. En zo is het ook uitgekomen. Woensdagavond in Batavia gekomen (voor het eerst dat ik die rit per trein deed!), belde ik direct Mevrouw Beudeker op, die zei dat als ze geweten had, dat ik alleen kwam, ik daar ook had kunnen logeren en inderdaad veroverde ik die middag van hun aankomst dat bed. Ik schreef jullie al dat Dien toen bij me kwam kletsen, terwijl Nico zijn ouders wakker hield! Het was meer dan plezierig en we moesten telkens lachen als we daar zo als vanouds tegenover elkaar zaten en dán in Indië. Van ’s morgens half 6 tot ’s avonds half 12, deed ik geen oog dicht, de dag van Dien’s aankomst. Vrijdagmorgen zat ik weer bij hen, daar Dien me telefonisch optrommelde; Mevrouw Beudeker, die helemaal geen “zit” heeft, liet ons steeds alleen, terwijl Nico zich moest melden – We hadden zo dus al veel aan elkaar gehad en besloot ik ’s middags weer naar Hokje te gaan. Ze komen in elk geval in Bandoeng, we hopen op zondag, maar ze hebben hier helaas ook kennissen! Ik ben benieuwd of ze Hok veranderd zal vinden. Ze vond mij niets veranderd en goed geproportioneerd, netjes uitgedrukt hè!! Nico ziet er niet goed uit, Celebes zal hem zeker goed doen en dan Dien’s kalmte! Met Dien had ik precies het [3] gevoel als met jullie, of we niet lang geleden van elkaar waren gegaan, 2½ jaar ertussen hoe is ’t mogelijk. – En jullie eerste vliegbrief uit Holland verwelkoomden we met enthousiasme – Wat enig dat er zoveel bloemetjes op jullie stonden te wachten en zoveel vrienden en jullie grootste vriend in de winter, de kachel. Een prettige thuiskomst dus na een plezierige reis. Wat fijn dat jullie dat alles er zo goed afbrachten, jullie wisselden dus met Dien een groet. Ze vertelde dat jullie er zo vroeg mee waren, toen jullie elkaar nog niet eens zagen. – En de Saturnus’  ontdekker danste de laatste dagen niet meer zo op de golven? Dien is zelfs helemaal niet zeeziek geweest. En in de Rode Zee was het ook minder warm dan eerst, zeker hè of was er niet veel verschil? – Dinsdagmorgen: Tommy is in blijde verwachting! Nauwelijks “vrouw” geworden of daar komt me de hele buurt op haar af! Gisteravond zijn 5e vrijer (aardt naar zijn tante! naar welke??!! bè) Dit laatste exemplaar heeft Hok met stenen weggejaagd, de stakker, maar het was een vieze kamponghond en ik had samen met Kasan Tommy juist zo bloedig gewassen! Z’n dikste vriendje, een fikkie, zal één van de vaders zijn, wat voor “ras” zullen we nu krijgen!, enfin we moeten minstens 2 maanden wachten! – Daar komt me ene Meneer, doende “in edelgesteenten” binnen stappen, dewelke ik beleefd doch dringend verzocht heb, zijn koffer niet te openen en weer in zijn deleman te stappen – de vorige keer kwam hij met een auto, zielig voor hèm maar dat maakte niet méer indruk! Het is nu half 12 en het [4] regent. Dat doet het meestal anders ’s morgens niet, maar nu al 2 dagen. En bij jullie al bijna ijs? Niet in de glazen, maar heuse echte?! – Tot nog toe nog geen woord van Emma, het is werkelijk zeer geflatteerd als Hok schrijft: waarom schrijft Emma “zo weinig”! Enfin, ze heeft dus nog pret gehad met de 1e klassers, haast alweer vergeten? Of is het weer een muisje met een staartje?! Zeg kindertjes ik ben bepaald lollig – vandaag – ik heb zin me vanavond te “vergissen” voor de radio en zeggen “hier zijn wi, Moeder” (in plaats van “here”) Vader en Emma denke men erbij dat zou een té opvallende vergissing zijn. Straks doe ik het nog, wie kan het helpen?! – Ik heb m’n geliefd horloge weer aan, liefjes, zo plezierig; het loopt meer dan schitterend, 1. 2. 3, steeds als ik het afdoe wordt het in zijn rooie doosje gestopt – ik vergeet alleen vaak dat ik nu niet meer naar de slaapkamer hoef te lopen om te kijken hoe laat het is! – Jullie boffen niet dat ik nu juist, nu ik met deze beroerde pen moet schrijven, zo “spraakzaam” ben. Dien’s brief is gekomen; ze zullen hier maandagmorgen 9 nov, aankomen; we hadden eerst gehoopt op zondag, maar Mevrouw Beudeker was zo teleurgesteld. Kan ik me ook indenken. Wij nemen hier ook genoegen mee, ze moeten dan woensdagmorgen met de Eéndaagse weer door, ik heb ze aangeraden bij Zus en Dirk te overnachten; ze hebben nl. niet veel geld, natuurlijk. En bovendien zal “Leiden” bij hen zeer welkom zijn. Donderdag gaat hun boot naar Makassar. Als ze daar dicht in de buurt komen, zal een brief van hier in één week over zijn, plezierig. – Wytje wordt werkelijk al groot, hij maakt fraaie geluidjes en doet je na, als je tegen hem klanken uitstoot, oergenoeglijk. – Kasan gaat morgen voor 4 dagen met z’n hele familie naar [5] Buitenzorg. Zijn moeder of vader is ziek en wil nu alle kinderen en kleinkinderen voor de dood zien. Aldus moest hij vanmorgen eerst het buffet helemaal schoonmaken van binnen!, ik moet toch voor Dien een goed voorbeeld zijn! – Ik heb ook al het goed dat we niet geregeld nodig hebben in de logeerkamerkast gedaan, Hok wil daar nl. niet weer heen terug, het is ook lastig als we logees hebben dat Hok daar steeds in zou moeten. – Daar doop ik bijna mijn pen in de kop chocola die naast me staat – ik drink dat vocht nl. om mijn maag te vullen daar er nog maar 1 boterham over was, die mij het wachten tot 2 uur dragelijk moet maken! – Ik heb “Mario Ferrard’s ijdele liefde” van Fabricius gelezen, maar kan het niet erg waarderen, tot mijn spijt want ik wil Hollandse schrijvers graag beminnen – Maar het gegeven, dat een veelbelovende man tot niets wordt en te gronde gaat aan het feit dat hij juist dát meisje wil hebben dat niet van hem houdt, kan ik niet waarderen: verder vind ik het ook lang niet altijd boeiend. – Mijn moeheid is weer over, toen ik uit Batavia terugkwam was ik doodop, maar een avond om 9 uur naar bed, doet al wonderen, en verder deed ik ook al 2 morgens eigenlijk niets – Maar nu ben ik weer met piano studeren begonnen – er zijn beeldige etudes van Hok maar helaas van Czerny, waarom die man toch niet wat amusanter was? (slaat niet op Hok, dat weet jullie!) Ik kan geloof ik wel eeuwig zo door kletsen. Ik ben vandaag ook weer in een opruim bui. Ik heb alle schoenen uitgezocht, die ik aan de armen [6] kan geven, plus de vele afgedankte jurken. O ja, ik vertelde jullie nog niet eens dat ik met Hok een beeldige bloedrode jurk kocht met witte noppen en een wit kraagje. Iedereen vindt dat hij me erg goed staat en Hok is verrukt dat ik nu eens van het blauw af ben. Bij de chrysantenjurk heb ik vrij donkerblauw gekocht en er weer een stuk van onderaan gezet en om de hals; dat blauw dat jullie meebrachten was nl. al helemaal grijs geworden. Toevallig had Bombay 50 precies de goeie kleur in maar één stof. – Tommy heeft me net gecompromitteerd: hij jankte van pret toen hij de man “in diamanten” zag, hij kwispelstaartte geweldig, waarop de man: hij kent me zeker al!! (doet me denken aan “Moeder, jij kent alle mannen!”) Kasan is klaar met de eetkamer, dus ga ik naar m’n pianootje. Dag! – Woensdagmorgen: gisteravond heb jullie m’n stem dus gehoord – ik ben toch zo benieuwd of jullie nog onze groeten in de pauze gehoord hebben, zo jammer dat ik niet van te voren geweten had dat we nog persoonlijk iets achterna mochten zeggen. Maar was het niet enig! Ik was te zeer in de war gebracht dan dat ik een ongedwongen praatje kon houden, improvisatie is nooit m’n fort geweest. Maar dàt ik iets zei was toch de hoofdzaak. – 

HOK

Vandaag weer voor de eerste keer aan het tennissen. Het ging heel slecht, ook omdat de rijsttafel nog niet verteerd was. Het doet nu niets anders dan regenen. De auto zorgt dat ik droog thuiskom, anders zou ik geen kleren genoeg hebben, want zowat elke dag tegen tweeën begint het te plassen. ’s Ochtends wandel ik naar kantoor, zowel voor de slanke lijn als voor de dikke portemonnee. Het bevalt me best. De uitzending van de Elckerlyc schijnt heel goed te zijn doorgekomen in Holland. Misschien hebt u de persoonlijke toespraak van Eidje nog gehoord. Het zou anders jammer zijn. Volgens De Jongh is de Elckerlyc een maçonniek stuk in een katholiek kleed. Kracht, Schoonheid en Wijsheid; verder vijf zinnen zijn typische symbolen der maçons. [7] Het geheel is in een zeer opvallend katholiek kleed gestoken, omdat de auteur anders niet van zijn leven zeker zou zijn geweest. – Om half twaalf waren we weer thuis. Zoals gewoonlijk was Verheyen zeer nonchalant met het oproepen van de medewerkers. De middag van de uitzending kregen we pas het verzoek of Eida mee wilde doen. Voor de uitvoering te Soekaboemi werd Eida helemaal vergeten! Het werd pas te Soekaboemi zelf ontdekt. 

Zoals Eida al schreef, is Tommy in blijde verwachting. Wellicht krijgt ze bruine foxterriers met pluimstaart tot kinderen. Hij is nog niet zover, dat hij niet meer op zijn achterpoten zou kunnen staan. 

Dag Hok.

EIDA

Liefjes ik had een beeldige speech tegen jullie moeten houden: dat we zo verheugd zijn dat de reis zo goed doorstaan is en dat alles hier nog is, zoals jullie het bij ons achterlieten en dat jullie ook de groeten moesten hebben van Tommy en de auto. Als je dit leest, verbeeld je dan, dat je de radio weer hoort! 

Dag.

Jullie brief van de Rode Zee kwam niet. Fijn dat geen zeeziekte meer kwelde en dat Em zo’n pret had en zoveel guldens won. Ongelooflijk! Dat “paardenspel” kenden wij niet aan boord, we zijn blij dat de mensen gezonder van begrip waren, nu terug naar Europa. Je hoeft je dus niet te verbazen dat wij hier allemaal een beetje knots zijn! We kunnen nu alleen nog hopen dat onze knotsheid minimaal is! 

Dag liefjes, fijn dat jullie zo blij zijn weer thuis te zijn, dan is de kou ook minder erg! Engeltjes gegroet.

Eida 

De kiekjes zijn enig, wel bedankt! Over 2 minuten gaat de lichting!

HOK

27 oktober ‘31

G. Woensdag a.s., overmorgen is Eida van plan naar Batavia te gaan om Dientje Beudeker af te halen. Het zal een prettig weerzien zijn. Ik zelf ga niet mee omdat het me zoveel tijd zal kosten. Hoelang ze er blijven zal, is nog niet bekend. In elk geval heeft Eida een mooie rode ballenjurk van mij gekregen om Dien te verwelkomen. Misschien neemt ze ook nog een avondjurk mee. Je kunt het nooit weten! Wellicht kan ze Dien ertoe overhalen bij ons een week-end door te brengen. Aan Dien zal het zeker niet liggen, wanneer zij Bandoeng niet ziet. Thijs´ koffer is verleden week gekomen. – We hebben Willy Forst gezien in Der Herr auf Bestellung. Een zeer geestige film, met goede afloop: ze krijgen elkaar. Onder andere vergeleek hij het huwelijk met een belegerde stad. Die er in zijn, willen er uit: die buiten zijn, willen er in. Hij stelde voor een feestredenaar, die op alle gelegenheden moest komen om iets te zeggen. Voor alles kun je hem bij je aan huis halen, trouw-, doopfeesten, begrafenis, jubilea etc, met of zonder pianobegeleiding! Zo zagen we hem na elkaar optreden op een bruiloft, doopfeest, lustrum van een wielrijderclub, brandweer, etc, etc. Zeer komische situaties en zeer de moeite waard om te zien. –  –

EIDA

Op ’t ogenblik zit ik bij Tine in huis. Over een half uurtje moet ik naar de trein terug naar Bandoeng. Gister haalden we Dien en Nico van de boot. Mevrouw Beudeker nam me mee naar Priok en hield me de hele dag daar tot 10 uur toe. ’s Middags in plaats van te slapen, kwam Dien bij me in bed en kletsten we heerlijk als vanouds. Dien had me eerst een briefkaart geschreven vanuit Belawan dat ze zeer naar me verlangde en dat hakte de knoop door dat ik alleen zou gaan, althans ik was eigenlijk al 4 dagen eerder van plan te gaan, ik had al aan Tine logies gevraagd voor het geval! Ik kon toch onmogelijk thuisblijven, terwijl Dien in Indië aankwam. We hebben het meer dan verrukkelijk gehad, ik ben erg enthousiast over Niek, niet alleen een leuke jongen toch ook een màn [2] vind ik! M’n horloge terug, loopt al 2 dagen! Liefjes, m’n taxi wacht, de volgende week vast uitgebreider – Dien en Nico komen misschien 2, 3 dagen bij ons, we verheugen ons erg.

Dag lieve engelen, we lazen in de krant dat jullie het erg koud hebben, ellendig, sterkte.

Eida

EIDA

20 okt.’31.

Liefjes –

Vandaag zijn jullie dus weer op de vaste grond, Moeder zal extra blij zijn. Toch hopen we maar dat jullie na Colombo een kalme zee hebt gehad en dàt althans jullie geen narigheden heeft bezorgd. Mijn kroontjespen is een beroerd dingetje – ik las gister in de krant dat ik voor ƒ 1.87 per vliegpost een nieuwe vulpen kan krijgen van een merk dat er nog in moet komen, op voorwaarde dat ik na een maand gebruik hun een nette brief schrijf die ze eventueel kunnen publiceren! Ik heb zin het te doen, ik verlang erg naar een vulpennetje! –

Vanmorgen waren Anneke en ik weer in de stad en A. foof ons op gevulde koeken van Winkelmij. Braga, je weet onze roggebroodwinkel en die van de lekkere krentenbroodjes met suiker! – We kochten o.a. ook kousen voor mij en we lieten ons vertellen dat je zijden kousen eerst een paar uur in koud water moet zetten om hun levensduur te verlengen, weer een wijze les! – We hebben deze week-end heel genoeglijk – ongedacht doorgebracht: zaterdagmorgen had Hok gezegd “zullen we morgen naar Maswati”, maar daar we geen telefoon meer hebben konden we niet meer waarschuwen. Het toeval wil dat we ze (Jan en Annie) ’s middags in de stad [2] tegenkomen – Jan had vergadering van de planters in Preanger, en Annie met ons mee. Henk komt binnenvallen, we eten als Jan terug is – Jan mòet naar de bioscoop en Annie stelt voor dat wij meegaan en na afloop achter hen aan rijden naar hun huis – zo rijden we ’s nachts in een gietregen, met Tommy, die ook mee mag en komen om 1 uur in Maswati. Enfin, we zijn gewend ’s nachts te rijden hè! Fijn dat jullie er zulke prettige herinneringen aan hebben! – De hele zondag bleven we daar en ’s avonds om 9 uur weer terug. – Tommy viel de auto uit, toen hij op het glibberige portier naar buiten hing zoals zijn gewoonte was (let wel “wàs”, want hij is zo geschrokken dat hij het tot nu toe niet meer deed!) Hij zat vast aan de ketting en kon zo niet op de grond komen maar zwaaide heen en weer voor het achterwiel, ik zag het net gebeuren daar ik omkeek en hees hem aan de ketting weer omhoog, de stakker, hij was er ontdaan van en mocht de verdere weg op mijn schoot mee! – Ik heb jullie nog niet verteld hoe ene dame me geërgerd heeft!: men heeft een nieuwe japon van een stof van het Indanthren huis uit Holland, wit met rode en blauwe versierinkjes, men gaat in een andere jurk naar de Vivos, komt daar in een kring van ± 30 mensen, waaronder 1 net terug uit Holland, men ziet alleen de jùrk der dame, zelfde goed, zelfde maaksel (zonder jasje!), vergeet de dame zelf te groeten, die zich extra nog eens voorstelde: “de minuut die een jaar duurde!” Aldus de jurk op de Vivos niet vertonen. – We kochten voor Thijs’ verjaardag een sigarenaansteker, een wens van hem, dat zal dus overmorgen zijn. En moeten we ons jullie dan in Leiden voorstellen? Em ook mee, zich amuserend! [3] Ik heb “Helene Wilfüer” van Vicky Baum uitgelezen – overigens geen lectuur voor onze geliefde zuster, maar enfin wereldwijs is ze altijd geweest! Het is een meer dan boeiend boek, ik begrijp nu waarom Em de reis van Buitenzorg naar hier, alleen; niet lang gevonden heeft! – Ho is gister binnen komen vallen, hij heeft nu een nieuwe tactiek tegenover Mamma: als zij spreekt van ziekte, zegt hij, dat ze dan alleen nog maar geopereerd kan worden, want dat ze verder niets kan hebben – gelukkig heeft ze daar een angst voor, en praat minder over haar ziekte – Tommy is op ’t ogenblik “niet wel” – wij dachten dat hij kindertjes moest krijgen maar Anneke hielp ons uit de droom. Ik wist niet, en Hok ook niet, dat honden daar ook last van hebben! Maar toch draaft hij lustig naast Hok’s fiets, als hij ’s middags een blokje mee om mag met Hok. – Ons nieuwste systeem is nu, ’s morgens wandelt Hok naar G.B., halverwege gebracht door Tom en mij en om 2 uur haal ik hem – dat is eigenlijk verreweg het beste, we moeten dan meteen wat vroeger opstaan! – De vrouw van Hetzel is terug uit het Ziekenhuis en weer is ze erger geworden. Ze zal nu naar een onderneming voor een poos, Hok vroeg hem dan bij ons te logeren, want de kinderen blijven ook niet thuis, maar hij wil liever voorlopig niet; hij is er natuurlijk erg naar over. – De 2 met wie Henk samenwoont zijn nu verloofd, hij is dus nodig aan de beurt, wij doen ons best….! Een vriendin van hem heeft lakens [4] voor hem genaaid, groot genoeg voor een 2-persoons bed! – Er gaan hier de mooiste verhalen rond van de nieuwe G.G. iedereen is erg verrukt van zijn flink optreden, zelfs het A.I.D.  schrijft bewonderend – misschien ook omdat deze G.G. met ontslag dreigt degenen die buiten de grens van “toelaatbare grofheid” gaan, schrijvende en sprekende over de regering – iedereen wordt nu ingetogen en 2 nationale inlanders die op een vergadering zouden spreken werden opeens ziek! – De G.G. werkt zelf op de Secretarie in Buitenzorg en klokslag 7 uur belde hij alle hoofden, zonder succes want ze waren nog niet op kantoor – je weet niemand komt zeker vóór kwart na 7, half 8 (zie Hok!) later op de morgen heeft hij ze allemaal bij zich geroepen en hen verzocht er rekening mee te willen houden dat de werkuren van 7 tot 2 zijn! Hij heeft zich ook in cognito op het departement van Financiën vertoond en zich van het kastje naar de muur laten sturen, toen hij inlichtingen kwam vragen, na 2 uur vergeefs heen en weer lopen van A naar B enz, heeft hij zich bekendgemaakt door z’n visitekaartje; wat een stuip zal men daar gehad hebben! – Ingesloten nog een uitknipsel uit de Javabode waarin Hok bespot wordt. Tine Schepers stuurde het – we hebben er erg om gelachen omdat we niet snappen waar de opmerking van de redactie op slaat! – Eindelijk zijn de stalen van het Indanthren huis weer terug, ik heb net gelezen dat je het pakket na 6 dagen weer hoort terug te sturen. Ik ben benieuwd wat ze zeggen! Ik heb van onze oude stof 4.30 m besteld en iets anders als ze dat niet meer hadden. – Dag kindertjes, bij elke voetstap en wieldraaiing verrijst een herinnering! Eida

[Randje pag. 4]

Lieve Mammeke, mag ik nu al een beroep doen op je giro? Graag ƒ 11.82 aan Indanthren huis, Leidsestraat 89-93 A’dam C, no. 44131 – je zult deze som misschien nog hebben van de ƒ 60.- gaarne.   E.

[5]

HOK

20e oktober ’31.

G. Mijn eerste brief na een zeer aangename onderbreking. Bedankt voor de speeches vanuit Sabang. Tommy hebben we uw brief vanuit Colombo ter ruiking gegeven, maar hij dacht dat hij erin bijten mocht, zodat uw groeten op de verkeerde plaats terecht zijn gekomen. – Voor de verjaardag van Thijs hebben we een sigarenaansteker gekocht. Ik dacht dat hij niets van zo’n peut-être hebben moest. Vaders sigaren-aansteker is nog steeds een zeer geliefd speelgoed; zijn scheerkwast prijkt nog altijd in zijn oorspronkelijke haardos op de wastafel. – Wat hebben wij met u te doen, nu u weer in dat koude, natte land zit. Hier is het anders ook nat. Erger schijnt het te zijn bij de Schüllers, waar we de weekend hebben doorgebracht. De zondag hadden we net een paar uur droog weer. We zijn de laatste tijd niet veel meer op tochten uitgeweest. We halen onze visites in. Waarom schrijft Em zo weinig. Nog niet bekomen van de indische “hitte” of zondert ze zich af van de wufte wereld.

Tommy denkt nog altijd, dat u hier bent. Elk wandelend paar en elk alleen lopend jong meisje wordt bekwispeld en bejankt.  Dag Hok.

EIDA

16 okt.’31.

Dierbaren –

Jullie brieven uit Sabang net ontvangen, prettig dat jullie de kiekjes mooi vinden, al hebben alleen Vader en Hok open ogen op Em’s verjaardagskiek. We doorleven al die tijd telkens weer in gedachten. Vanmorgen kwam Baukje Kreiken vragen hoe ik het nu zonder jullie maakte en bleef gezellig wat. Aardig is ze, prettig dat we zo dichtbij elkaar wonen. En jullie zijn vandaag nog één dag van Suez, wat een geluk als de Rode Zee achter jullie verdwijnt. En hoe zal Em het gehad hebben, die zich tot Sabang met niemand bemoeide, en Moeder veel last van vapeurtjes? en Vader met opgestroopte hemdsmouwen! Dat zul je nu in Holland wel laten, hè! – Hok is vandaag op de fiets naar “school”. De auto wordt helemaal schoongemaakt en nagekeken door de Riding Service, die hem vanmorgen om 7 uur al haalde, toen Hok nog in zijn pyjama en ik in kimono verkeerde.Leuk dat jullie je alles nu zo precies kunt voorstellen. Kasan maakte dus vandaag de garage schoon, hetgeen wel nodig was. Langzamerhand komt het huis weer in een keurig toilet tevoorschijn. Ik rangschikte vanmorgen alle boeken in de boekenkast die Kasan kranig door elkaar had gesmeten zodat geen 2 delen van één boek meer op dezelfde plank naast elkaar stonden. Telkens wanneer ik de boeken rangschik, ontdek ik weer exemplaren waarvan ik niet wist dat we die bezaten, ik heb nu bij elkaar gezet wat ik eens wil lezen, maar dan is er nog 1/3 of 1/4 deel dat ik maar blauw blauw laat als “History of Hungary” e.d. Schreef ik jullie al dat Houw me een boek offreerde van Sigrid Undset “Marta Oulie”. Het is werkelijk goed geschreven maar allerminst [2] opwekkend en veel leer je er ook niet van, althans ik – ik ben ook al een eind op weg en heb al het een en ander ondervonden op het gebied der huwelijksproblemen hm hm! – Maandag zouden we tennissen met Walter en Leni maar voor we bij de baan waren, regende het, we hebben toen maar met hen “schoppen” gespeeld!

Gister hadden we een Duitse collega + echtgenote op de thee – Het onderwerp van gesprek is hier, “De storm op de Mont Blanc”. Iedereen gaat dat zien – elke avond staat de hele Bragaweg vol auto’s. – Een meer dan schitterende film, Anneke en Thijs vonden het ook. Terwijl zij daarheen gingen, zagen wij de Sumatra-rimboe film, ook heel bijzonder met opnamen van apen, zo enig daar had Moeder haar hart aan kunnen ophalen! Er was ook een gevecht tussen een tijger en een karbouw, waarbij de karbouw het wint, hetgeen volgens Hok altijd zo gebeurt. De tijger legt het altijd af tegen het zware lichaam en de sterke horens van de karbouw. Ook wordt er vertoond hoe een hele troep apen, een stuk of 40, 50 – een kleine hut van een inlander leeg gappen, terwijl deze het bos in is. Al zijn eieren, gedroogde, vis en pisang gaan eraan. En ook hoe een tijger een mand waar kippen in zitten, aanvalt en stukbijt en hoe menselijk een orang-oetan doet, loopt, zit en speelt met zijn kind. – We zijn erg blij met deze goeie films, toch was de malaise erg merkbaar: in de loge zat 1 mens!, en een lerares van het Lyceum zat in de 2e klas, waar je volgens Hok en Thijs niet kùnt gaan zitten! – Anneke had gister o.a. Henk te eten. Henk was diep in de put, want hij moet toch naar Atjeh en al in februari, waarschijnlijk voor 3 jaar. Hij heeft het hier juist zo plezierig met zijn vrienden, hij wanboft werkelijk. Misschien doet hij wel tegenover zijn moeder of hij het niet erg vindt, maar jullie spreken haar toch zeker niet meer hè. – Het kleed voor Dien heeft nu al 2 klare zijden, de 3e hoek is ook al af, maar ik vrees het ergste of het klaar zal komen? [3]  Dien zit nu ook in de Rode Zee, dus dàn komen jullie elkaar tegen. Ik heb haar nu al naar Colombo en Sabang geschreven en gedenk de maand juli! – Vanavond is er Vivosvergadering, om Mevrouw Gunning te plezieren zal ik maar gaan; er is een voordracht over Finland, kan wel aardig zijn. – Tommy is zo zoet, 1-2-3 – Sinds ik ’s morgens alleen ben, loopt hij niet meer weg, nu weet hij dat ik niemand anders heb om me mee te bemoeien, hij zendt een extra groet voor de “besar” en “vrouw Emma” – hij krijgt nu elke dag melkzure kalk, ik heb nl. gehoord dat de manier waarop hij zit, zo scheef met zijn achterpoten komt van zwakte – ik eet het nu zelf ook weer eens, als afkeer zeker van tandarts! – Nog niets van mijn vulpen gehoord, helaas. – Vrijdagmorgen: zie je, het is toch verkeerd om met de luchtmail naar Medan te schrijven, want zo krijg je nooit iets van Hok, ik zal het maar veranderen. En Hokje was nog wel zo bedroefd toen jullie weer weg waren en nog steeds zegt hij wat zou Moeder gezegd hebben? e.d. – Gisteravond op de Vivos was heel plezierig – veel mensen en allemaal hartelijk en vol belangstelling voor de 2 maanden van onze familiereünie, 4 achter elkaar zeiden eens gauw bij me aan te willen komen – je ziet m’n standpunt tegenover de Vivos is weer gematigder! Ik nam Baukje mee erheen in de auto, en nog 3 anderen mee terug – we hadden veel pret – Hok lag al in bed toen ik thuiskwam en bromde “of ik dát nou leuk vond, zonder hem uit te gaan”! Gelukkig was hij het vanmorgen weer vergeten en stapte lustig weer op de fiets – we hebben bedacht wat een onzin het eigenlijk is, als Hok dat kleine eindje telkens met de auto moet, hij verleert het fietsen en ik ook. We moesten de auto maar weer [4] wegdoen – maar vaak is het zo’n gemak. Vanmiddag hebben we weer visite en morgenavond is Kunstkringavond, een trio – dus we vervelen ons niet!! – Vandaag komt Mevrouw Hetzel weer uit het Ziekenhuis, waar ze 2 weken is geweest om haar zenuwen weer in orde te doen komen. Ik ga even wat bloemen naar haar huis brengen – Dag liefjes, we omhelzen jullie steeds

Hok en Eida

EIDA

7 okt.’31

Dierbaren –

Onze eerste brief weer naar het Papaverhof komt helaas achter jullie aan, wat een strop dat er net tussentijds geen vliegdienst naar Holland gaat. Dus van Belawan tot Den Haag is een hele sprong – enfin die sprong heb jullie dus volbracht wanneer je dit leest. Een sprong is wel niet het goede woord voor zo’n gerekte zeereis!, of het moest zijn gezien als vertraagde film. Duizenden vragen branden natuurlijk op onze lippen, hoe was de reis, de uitstapjes onderweg, de Rode Zee, de passagiers? – heb je ze aan boord nog Houw’s spelletje “schoppen” geleerd? enz. enz. Hoe vonden jullie je huisje bij thuiskomst? had Jo goed gezorgd? – Elke dag gedenken we jullie weer een dag verder voorbij Sabang, vandaag al in Colombo, nu 9 dagen tot Suez, de lange rit; hoe zal ’t gaan, denken we steeds – één troost dat jullie dat al allang weer vergeten bent als je dit leest, je zult het kikkerland nu beter kunnen waarderen, na die opdringerige zon hier! Overigens is met jullie de zon hier verdwenen! Het regent de hele dag; je zoudt het niet geloven, nu jullie hier niets dan zonneschijn meemaakten. We hebben het die laatste nacht nog ongelooflijk getroffen, want nu is het geen avond meer droog.’s Morgens is er natuurlijk wel zon hoor, we kunnen jullie nu niet meer zoveel wijsmaken! Maar de lucht ’s avonds is grauw, alleen ons “eeuwige volle maantje” is gebleven, we kijken er steeds naar, als we er langskomen en glimlachen! Wat hebben we het zalig gehad, ik heb het gevoel of ik het jullie niet genoeg heb laten merken hoe verrukkelijk we het [2] gevonden hebben, en dat ik jullie niet genoeg omhelsd heb! Daar zouden we trouwens nooit genoeg van krijgen! Hok heeft steeds zin nòg eens naar Priok te gaan om jullie te halen, misschien gebeurt het nog eens! – We zijn benieuwd waar Emmelotje zal gaan werken, Sparmann vroeg naar jullie. Hij dacht dat Moeder en ik 3 weken geleden bij hem waren, terwijl er 2 maanden tussen lagen! De tijd vliegt voor hem zeker ook! – Aldus we zijn inderdaad naar de dokter geweest en met veel succes, hij vond dat alles al beter was geworden; hij vindt me er zo onbegrijpelijk goed uitzien, hij kan niet nalaten het steeds weer te zeggen. Enfin dit bezoek was een groot succes! Verder heb ik nog enige morgenbezoekjes afgelegd, we zijn aan het inhalen! Hok heeft vanmorgen 2 visites afgesproken en we hebben er nóg een, dan kan m’n mooie pakje weer dienst doen! (de hoed is betaald!) – Anneke en ik deden samen boodschappen per auto, enig dat jullie je ons nu kunt voorstellen, rijdend door de stad! We kochten o.a. een deken en een handdoek voor Henk. Hij is nu ingetrokken bij Hok’s collega’s en de goeierd was niet in staat zelf dergelijke dingen als dekens uit te zoeken. Het was vrij moeilijk zoiets voor een ander uit te zoeken, maar hij was zeer tevreden gelukkig!; door een ander worden zijn beddenlakens gezoomd! – We hebben nog geen bericht van jullie gehad, maar morgen met de Dempo[1] zal er wel iets komen. – Gister op mailavond kwamen Jaap en Katy uitgebreid want Hok moest iets van Jaap lezen; Katy was erg gezellig, alleen is ze buitengewoon aardig, daarna kwam Henk z’n deken halen, aldus moet deze brief maar met de luchtpost. Als jullie ons eens een brief 3 dagen eerder wilt laten krijgen dan hij hoort aan te komen, met het oog op verjaardagen of zo, kun je er gewoon een dubbeltje extra op plakken en per vliegpost Medan-Batavia op zetten. – Ik ben benieuwd of de grote vliegdienst Holland-Indië succes zal hebben met de wekelijkse verbinding. Als ze de prijzen van de mail gaan overnemen, zullen ze extra grote vliegtuigen moeten gaan bouwen! – Het [3] enige nare van de laatste tijd na jullie vertrek is, het verlies van mijn vulpen. Toen we jullie op ’t postkantoor, komende van Buitenzorg zo haastig nog wat schreven, heb ik hem daar laten liggen. Ik heb nu een advertentie in de krant gezet, maar het beroerde was dat ze als adres Bragaweg 3 in plaats van ons huis gezet hebben. Dat is toevallig juist de schoenwinkel van “Au bon Marché” en nu zullen ze degene die daàr komt hierheen sturen, ingewikkeld. Ik geloof ook niet dat ik hem terug zal krijgen, maar ik wil toch alle moeite gedaan hebben voor dat ding met 8 dienstjaren! Het liefste zou ik weer één van het “Vulpenhuis” hebben, maar hoe kom je eraan?! Hok wil liever eerst hier eens kijken. Zo schrijf ik nu met een kroontjespen, hoogst degelijk! – Tommy was zo enthousiast toen we weer thuiskwamen, dat hij geen minuut meer alleen in de kamer kon zijn, hij jammerde steeds. Hij is nog steeds erg aanhankelijk en speels, gister was hij zo dol toen Katy binnenkwam, het leek wel of hij in haar Moeder zag, gek en wild was hij. – Ik heb al 3 boekjes gekocht om de kieken op te plakken, we hebben er heel wat hè! – Houw offreerde me als verjaardagscadeau “Marta Oulie” van Sigrid Undset[2], een vrouw die beschrijft hoe ze van liefde tot ontrouw is gekomen in haar huwelijk! – Wat een thema, overigens mooi geschreven in heel eenvoudige taal, ik zal ’t als afschrikwekkend voorbeeld in me opnemen! Ik heb idee dat Houw het zelf niet gelezen heeft. – De leerbekleding van de auto moet eens goed ingevet worden, van het steeds rijden met open kap is alles uitgedroogd en hier en daar gebarsten. De auto weet niet hoe hij het heeft, dat hij nu ’s morgens soms uren in de garage staat! [4]

Vrijdagmorgen 9 okt – Jullie krijgt deze keer niks van Hokje. Doordat we dinsdag bezoek hadden, heb ik hem de brief niet meer onder zijn neus geduwd – hij vindt het erg naar dat het nu niet meer kan – maar dan maar de volgende week. – Vanmorgen kwam jullie brief uit Medan, fijn dat alles behoorlijk naar wens gaat en jullie pret aan je tafel hebt. Wat verschrikkelijk van die zuster van Hessel. – Fijn dat jullie ook zo tevreden terugkijkt naar de verlopen 2 maanden – we zijn helemaal niet vermoeid, van pret word je niet moe, dat weet je. Zaterdagmorgen, de eerste dat we thuis waren heb ik fijn al de kasten opgeruimd. Jullie kast is nog leeg op mijn nieuwe hoed na die de hele bovenste plank beslaat! Hok wil niet meer terug naar de logeerkamerkast, ik bedoel met zijn ondergoederen! Aldus zitten we nog met 2 stikvolle kasten + 1 met 1 hoed, het is je wat. Gister maakten we een gezellige visite en daarna naar de “Storm op de Mont-Blanc”; werkelijk meer dan mooi. We willen best nog eens gaan, dat komt mooi uit want Anneke en Thijs konden nu niet mee. Die wolkenstanden met ondergaande zon tegen de grille toppen van de bergen was fantastisch mooi; toch zal het in werkelijkheid nog wel heel wat indrukwekkender zijn – Deftig dat jullie bij de administrateur zat – dus Singapore is toch bevallen, geen apen gezien? En Moeder’s broche verdronken, jammer, overigens blijkt hieruit de gemeenschappelijke familietrek met mij. Ik verloor nl. mijn vulpen, ook diep ellendig, maar verjaardagen en Sinterklazen zijn daar weer goed voor. – Anneke’s koffertje zal dus ook wel eerstdaags komen – We zijn benieuwd of Em haar plechtstatigheid tot Genua heeft volgehouden en of ze de mensen uit haar buurt verdreef door zware gesprekken over politiek en wat dies meer zij! – Vader gaat nu dus bijna weer naar school en alles gaat weer als toen, wat voor werkster is er en kan Moeder nog kopjes wassen!?

Dag lieve engeltjes weest samen omhelsd door Eida, door Hok niet minder.

Er is een brief voor Em van Hils terwijl we jullie wegbrachten en door Tommy half opgegeten – daar je Hils toch gauw zult spreken, sturen we hem maar niet meer.

Mevrouw Gunning is bij me geweest, erg aardig en gezellig.

EIDA

Buitenzorg den 2e oktober.

Geliefden – 

Aan het schrijfbureau van Frits Went gezeten, doe ik jullie de laatste groet, in Indië te ontvangen toekomen. Ik zie jullie nog steeds voor mijn ogen wegvaren, steeds wuivende en zwaaiende. Het langst zagen we nog Em’s rode jurk en witte muts. Lieverdjes, we hopen dat jullie een heel goede reis zult hebben, en al een prettig deel achter de rug hebt. Hoeveel vrijgezellen? en hoeveel aardige jonge meisjes?! Enig dat we jullie hut gezien hebben, bevalt hij goed en de djongos? Heeft het schip al raar gedaan en de maag? Wij zijn geweldig melig en katterig, ik ben benieuwd of jullie het ook waren in ’t begin. Je zult in de hut de eerste middag ook wel heerlijk geslapen hebben – we hebben dan ook wat gepresteerd die laatste dagen en de auto niet minder! Hoe vond je dat Bob Murzer Bruyns opeens aan kwam zetten. – We hopen zeer dat de kiekjes goed zijn, we hebben er expres veel genomen. – Hoe staat het met de warmte? Ik hoop maar minder erg dan in Batavia – Wij hebben het daar wel heel warm gehad – Nadat we jullie niet meer konden zien, zijn we terug gereden naar Jan en Tine, ons keurig verkleed en weer in de auto gaan zitten naar Mevrouw Beudeker – Ze ontving ons of we zeer belangrijke personen waren, alles even keurig, de bediening, het eten en de tafel. Zelfs wijn en viszilver! Ze was er maar alleen, had enorm leuke kieken van Dien, Nico en Herrie, Nico’s jongste broer. Ze had ook een vliegbrief van Dien, van de huwelijksreis, waarin ze niet eens schrijft waarheen ze geweest waren! Leuke kieken van Dien in de lege hutkoffer, alles gillende van de lach. – Ze heeft een kolossaal huis en toch gezellig ingericht, werkelijk veel smaak heeft ze. Misschien komen ze in april weer in Bandoeng, wel een strop dat ze juist dèze tijd van Dien’s komst zo ver weg zit. – Om half 4 waren we weer bij Jan en Tine en verder hadden we vrij. Ik was niet uit m’n stoel te krijgen en ook de volgende morgen toen Hok en Tine plannen maakten, heb ik me niet laten overhalen m’n stoel met m’n boek (Klop op de Deur ) te verlaten. Om 3 uur reden we naar hier, waar ze ons hielden omdat het stortregende en we niet hard konden rijden – Liefjes, wat hebben we het dol samen gehad, de auto is zo leeg achterin – We stuurden Anneke een telegram dat we vanmorgen kwamen – we moeten nu gaan om vóór 1 uur in Bandoeng te zijn om de kiekjes nog mee te kunnen sturen. [2] De koffer maar gauw gepakt, Hok heeft de kap al opengezet – 

Dag lieve engeltjes, houd je taai, we beminnen jullie zeer. Eida.

Hok zei dat 30 september geen geluksdag voor ons is, verleden jaar eerst en nu jullie weer weggebracht. 

HOK

De auto bonst nu zo erg van achter; jullie hadden nog langer erin moeten blijven. Dat is de uitnodiging om het bezoek zo spoedig mogelijk te herhalen, maar dan wat langer. Thijs’ koffer kunnen jullie vanuit Kota Radja terugsturen, indien dat nog niet gebeurd is. Of anders gevuld vanuit Den Haag. Hebben jullie onze glazenlap met pisangs ook mee. We vonden hem nl. niet meer in de auto. [EIDA heb ik zelf in de consternatie op jullie bed gelegd!!]

Nu goede reis en spoedig weerzien. We moeten voor 1 uur in Bandoeng terug zijn voor de kiekjes.

Dag Hok.

Emmetje, ben je goed uitgeslapen al, voor de verdediging tegen aanvallen van vrijgezellen?

EIDA

Bandoeng postkantoor.

Precies 5 minuten vóór de lichting hier gekomen – Hok haalt de kiekjes, zal nu over een paar minuten terug zijn – Mooie tocht gehad, zelfde weg terug over Soekaboemi, alwaar de oude schoolmeester van Hok opgezocht – in snel tempo gereden, ik alleen gister van Batavia naar Buitenzorg, vandaag Hok. Dag hoor

Veel zoentjes Eida

We hoorden jullie bel voor de lunch nog, of was het voor de 1e klas?

EIDA

Vrijdag 24 juli 1931 

9 uur vm

Lieve Schatten –

Wat zijn jullie al dichtbij, het is gewoon om te jubelen! Ons huisje nadert zijn voltooiing om jullie met open armen te ontvangen, het is zo enig! En ook zo plezierig om alles eens extra netjes te maken. En dán zijn er ook nog enige mensen die we even af moeten doen. Vanavond naar de Kreikens, morgenavond Cas Ortt bij ons, zondag hier te eten Königswald; maandag samenspel (viool+ piano) met Meneer van de Wall, de echtgenoot van een belangrijke ambtenaresse op G.B., hij is gepensioneerd. En ondertussen naaien maar aan alles en nog wat. En dan dinsdag, o zaligheid, gaan we op weg naar Priok!!!! Zus Rempt en Dirk niet te vergeten, leven erg met ons mee. We moesten ze precies schrijven wat we gingen doen met het oog op jullie! Het is toch zo fijn dat Emma ook meekomt, nu hoeven we jullie niet te scheiden, maar degene die Vader en Moeder niet heeft, neemt Em mee naar huis, een schitterende oplossing, ongelooflijk. We kregen Moeders vliegbrief het werd geschreven op 8 juli! Wat een dag, Moeders hanenpoten verraden de stemming! Geen wonder. Je ziet hoe plezierig het eigenlijk is, om ver van elkaar af te zitten, als je tenminste weet dat je elkaar binnen verloop van korte tijd terug ziet. Deze verheugenis is niet iets om cadeau te doen, allemachtig zo genoeglijk! – Hoe vonden jullie onze eerste Indische haven en [2] vrijhaven tegelijk. Is het geen zalige rust ná Colombo? En nu Belawan. Jullie ziet dus onze neef Jan Erik niet, zoals wij. Maar kregen jullie zijn brief die hij aan boord van de Sibajak schreef, op diens vorige reis? Is het kapiteinsdiner al geweest, of is dat niet in de 2e klas. Reis jullie met Dr. Oostingh, dat vriendje-paleontoloog van Hok, burgermannetje!– Ik kan me gewoon niet indenken jullie in Belawan! Maar dat weet jullie nu langzamerhand wel! Dit is nu onze laatste groet, dan de kade!!! Kijk maar uit naar een blauwe dame, c’est moi, en wat Hok betreft geen tropenhelm, dus of zijn zwarte haardos (ik kan ook zeggen zijn volle maan met wat zwarte haartjes!) of een grijze vilthoed, waarschijnlijk in zijn hand! Ik weet nog niet wat ik aandoe, maar in elk geval is het blauw. Als jullie een kijker hebt, zal dat enorm zijn, maar met je ogen zie je ook veel, als je je dochter zoekt! Anneke ried ons indertijd aan op het aller-bovenste dek te gaan, want dáár zijn de minste mensen en ben je makkelijker te herkennen. Dus als je dáár kunt komen. Als het mogelijk is, staan wij op de hoek als het schip vanuit zee, langs de kade gaat varen, daar zullen ook niet veel mensen zijn. Weet je wat, ik doe de jurk aan van dat goed dat jullie me verleden jaar op m’n verjaardag stuurden, en een blauw klein hoedje, dan zul je niet veel moeite hebben me te herkennen! Hoe moeten we deze dagen nog doorkomen! Gelukkig maar dat we het druk hebben. – Ik moet ook nog Mevrouw Ludwig opzoeken die een zoon heeft gekregen, en Anneke Harloff wier moeder voorgoed naar Holland is gegaan, waarover ze zeer ontdaan is. [3] ’s Morgens moet ik eerst Hokje naar G.B. brengen en dan Tommy eten geven, straks moet ik hem ook wassen, laatstgenoemde! Dan kan ik pas aan mijn eigen bezigheden beginnen, als nú aan jullie schrijven! – Het enige treurige nieuws is dat Hansje, onze diepbetreurde poes, is gestorven. Ik weet niet wat hij gehad heeft, misschien wat vergiftigs gegeten, hij was slap en suf opeens ’s avonds, terwijl hij om 6 uur nog met ons wandelde. Ik dacht dat hij slaperig was en bracht hem in zijn mandje en de volgende morgen was hij dood, echt naar. Nu is Tommy weer alleen en moeten wij maar zelf met hem spelen. Em zal ons dáár ook fijn mee helpen!

Gisteravond foof Anton Verheyen de Elckerlyc-spelers op een gezellig avondje met veel taartjes, echt genoeglijk was het. We moeten het nog 2 maal geven, 1 keer in Batavia en 1 keer hier, dan kun jullie mooi kijken. Als het naar Batavia niet op een geschikte datum is, ga ik niet mee. 

Liefjes, we omhelzen jullie reusachtig.

Hok en Eida

EIDA

17 juli 1931

Bemind drietal –

Nu pas kunnen we juichen dat jullie Em meebrengt, hoera! Geweldig leuk, de familie compleet. En dan pas bedacht een week vóór jullie aan boord gingen, dat is nog eens dol om eventjes naar Indië te gaan, het te bedenken en meteen te doen! Em’s uitrusting was dus blijkbaar al zo compleet dat ze zomaar meekon! En wat heeft Moeder een beeldige toiletten, ik vrees dat Anneke en ik erg bij jullie af zullen steken, enfin, als we elkaar maar gezond en wel aantreffen! Ik heb nú al constant buikpijn, als ik denk nog 13 dagen vandaag. M’n buikpijn wordt deze dagen nog verergerd doordat we morgen “Elckerlyc” gaan opvoeren. Gistermiddag waren we al buiten aan ’t repeteren en ik kreeg een aanmerking over m’n buigingen (3x), en m’n élégance, niet van Verheyen hoor!, maar van een andere vrouwelijke medespeelster, ik ben hoogst geschrokken, want dat is bepaald een teer punt van me! Het is ook zo’n beroerde rol, die de jolige, grappige noot in ’t stuk brengt, dat verder hoogst ernstig en plechtig is.

Maar nu wat anders: wij hadden zo’n zalig geheimpje voor jullie. We wilden het eerst bewaren tot jullie hier zijn, maar daar we vrezen dat anderen het jullie [2] dan vertellen, zullen we jullie nu maar vast aangenaam verrassen. Nu dan: wij komen jullie van Priok halen met onze auto!!!!! – Ja, schrik niet, we zijn opeens rijk geworden, maar niet heus! We zijn meer dan daverend enthousiast, en hopen jullie eveneens. Ik heb Emma al nadere bijzonderheden geschreven, is Em soms dáarom besloten mee te komen? Wij verdenken er haar sterk van!! Liefjes, ik weet niet hoe ik jullie ons enthousiasme verder moet duidelijk maken, maar in elk geval jullie zullen Indië zien, vanuit ons eigen vervoermiddel! Je snapt dat we nooit dat ding gekocht hadden als jullie niet gekomen waren, maar alles kwam nu zo mooi uit. Wij hadden al direct na jullie vliegbriefje van 7 april erover gedacht, maar weer verworpen. En nu komt 1e helft van juni Ho hier, die zijn auto beslist kwijt moet, aan wie kon hij hem beter geven dan aan familie! Aldus “kip ik heb je”. En ziet wij weten niet meer wat afstanden zijn, en wat lopen is. Stil maar, Paatje, je mag ook wel eens wandelen, dat kun je hier ook zo fijn doen, vooral tegen zonsondergang. Maatje, herinner je je nog dat jouw grootste wens altijd was een eigen auto te hebben en dat je hem óns nu maar toewenste omdat je wist dat je er zelf voorlopig! geen krijgen zou, en nu zul jullie ervan genieten, Emma zit er zeker de hele dag in!! Ik heb sinds 2 weken ook mijn rijbewijs, net als Hok en nu haal en breng ik hem van en naar kantoor. [3] Iedereen denkt dat we een erfenis gekregen hebben!, jullie komt maar 1 keer hier met je drietjes voor 2 maanden over, en wij kopen een auto en dát nu iedereen bezuinigt om die 5% korting van ’t salaris. Maar wij komen zo best rond, en zo besteden we de ƒ 700.- die Hok extra kreeg voor zijn praktijk, dat schreven we jullie toch? Even een boodschap in de stad, even naar tennissen, even naar repetities van “Elckerlyc” alles gaat even makkelijk en prettig. – Hok werkt elke middag hard eraan, ligt eronder en duikt pikzwart weer op. Anneke en Thijs hebben er ook al veel pret van gehad. Lieverdjes hoe vind je, door je dochter en zuster en je zoon en broeder eigenhandig door Indië gereden te zullen worden! Had je dat ooit van mij speciaal gedacht, dit is het beste middel tegen wagenziekte! Sinds wij zelf chaufferen, heb ik ook geen minuut meer last daarvan gehad, zelfs niet in de bochtigste weg (96 bochten achter elkaar!) da’s sterk is ’t niet!! – Tommy vindt het ook zalig auto te rijden, en hij gaat altijd mee Hok halen en brengen, als hij tenminste geen straf heeft omdat hij is weggelopen! Liefjes, het is een Whippet, we kunnen er net met ons vijven in – wat zullen we genieten – kun je het beseffen! – Dus nog maar 1 brief krijgen we van jullie en dan… een zoen!

Het is zalig niet te geloven, onbegrijpelijk heerlijk.

Dag Eida.

EIDA

25 juni ‘31

Liefjes –

Ik hoop maar dat je althans een van onze brieven aan boord krijgt, ik heb nl. op mijn andere mailbrief alleen Ruys en Co gezet en niet jullie boot genoemd, dus als je hem niet hebt, kun je hem misschien nog opvragen. Ik zal jullie dus nogmaals heel hartelijk welkom heten op de boot die jullie binnen 3 weken bij ons zal brengen. We staan nu al te springen van plezier en ongeduld, hoe zal het zijn wanneer we in Priok op de kade staan, het is ondenkbaar zalig! – Jullie zitten dus nu op het zeekasteel, vindt je ’t niet enorm groot, wat zul jullie zalig uitrusten na al die duizenden boodschappen die je voor ons en jezelf had op te knappen. En Emmelot heb jullie veilig in Niek’s hoede achtergelaten, ze zal zich best amuseren die tijd en nu kan ze ook eens zien hoe het is als je Paatje en Maatje zo ver van je weg zitten! De stakker! Maar ze gunt het ons zò dat we ons niet bezwaard voelen. – Jullie hebt dus al kennisgemaakt met je hutjongen. Heeft hij verbaasd gekeken toen hij zo’n totok-toewan[1]hoorde Maleis spreken?? Of nee, hij zal wel voor jullie vliegen, allicht wie zal dat niet doen! Ik zie jullie al eerst je hut eens inspecteren en zoveel moois daarin vinden, toch wel ruim zeker hè, als het een eerste klas hut is zeker en dan nog òns nummer, dan zeker. Dat nummer 144 zie ik nog af en toe op een nachtpon of zo staan, zij zelf zetten nl. je wasnummer op al je goed aan boord. – Ik zie jullie dan op je lange stoelen liggen, je huurt ze zeker hè. Jullie hebt zeker nogal tegenstrijdige raadgevingen gekregen van alle kanten, maar nu ben je er af voor aan boord. Trouwens nu zullen mensen, die al enige malen in Indië waren het wel heerlijk vinden hun kennis tegenover jullie te luchten. Zulke mensen zul je zeker veel aantreffen en ze zullen bij jullie, die zo goed luisteren kunt, een heel dankbaar gehoor vinden. Ik ben benieuwd of jullie nog een genoeglijk echtpaar aantreft, dat is toch wel gezellig als je niet op de huwelijksreis bent althans!

Hokje kan jullie nu niet schrijven. Gisteravond had hij Gemeenteraadsvergadering van half 6 tot 11! Nou vraag ik je en nu vanmorgen is hij weer naar “school”! Zoals we dat noemen. De buren gaan maandag weg [2] en dan hebben we nog geen nieuwe. Ons hartje klopt van bange verwachting! – Anneke is enorm goed, erg plezierig. – Ze vertelde dat Moeder met de baby wou slapen, het zal je toch niet bevallen Maatje, het is al zolang geleden dat je je ophield met schreeuwende baby’s. –

Enfin, als het minder goed bevalt, kunnen we nog zien. Het is toch misschien wel een goed plan dat jullie soms eet of bij hun of bij ons. Wij zijn toch immers altijd zo gewend geweest ons geliefde ouderpaar tezamen te zien, is ‘t niet. – We schreven jullie al in de mail over onze nieuwe huisgenoot Tommy, een schattig hondje, zo aanhalig, hij loopt me de hele dag na, zo gezellig.

Mamma wil hier pas weggaan als we jullie gaan halen. Ik hoop dat ze al eerder klaar is bij de dokter, want ik heb nog het een en ander te doen aan die kamer en helemaal. Ik vind het zo heerlijk om haar ’s morgens eens te lozen. Ik heb aldoor het gevoel of ik een blok aan m’n been heb en meer kan doen als ze weg is. Maar ze is vriendelijk genoeg hoor. Alleen een echt kind. Ze vraagt alles, net of wij alwetend zijn! En net als een kind is ze tevreden met een of ander antwoord. Vannacht heeft ze Hok wakker geroepen om te vragen of ze een slaaptabletje mocht innemen, wat die dokter haar n.b. gegeven heeft en zij zelf bewaart! Toppunt.

Ik ken m’n rol al voor het Openluchtspel, als jullie even voorbij Port Said zijn, kun je me in Middeleeuws kostuum voorstellen. Jullie viert dus je 27e trouwdag aan boord. Heel veel plezier. En heel erg gelukgewenst.

Vanavond eet Henk hier, Mamma is speciaal boodschappen gaan doen, want dat is haar grootste feest als Henk komt. Net als voor ons! Dag liefjes – kijk maar goed op de kaart waar het vlaggetje staat hoever je bent en suggereer het op te schieten! Heel veel zoentjes van

Hok en Eida