EIDA

Gelukgewenst met de trouwdag.

7-7 ’32

Lieverdjes –

Hok schijnt het vliegpapier schrijfblok te hebben ingepikt en naar kantoor te hebben meegenomen, maar daar dit ook maar 5 gram weegt, is dit eigenlijk nog wel zo prettig. Ik heb bedacht dat ik wel per vliegpost moet schrijven als ik het nog over mijn verjaarspak wil hebben (egoïstisch hè!) – Als je weer een stofje voor een jurk stuurt, wil je dan een eenvoudige voile jurk sturen en/of voor een morgenjurk, daar heb ik veel meer aan van indanthren dan aan voile de soie, daar een avondjurk van indanthren eigenlijk niet nodig is. Maar ik heb nu juist een aardige voile middagjurk (zie foto) laten maken en die geeft erg af in de was en zoiets draag je veel, daaraan heb je veel meer, en kun je voor ’t zelfde geld ook méér krijgen!

Verder dolgraag nog van die hemmetjes met schouderbandjes, dus niet die aan één stuk geweven, met ronde hals. Je schreef indertijd dat ik die wel terug kon sturen, maar voor ’s nachts zijn ze heerlijk en bovendien heb ik ze allemaal al gebruikt. Bij gelegenheid stuur ik de buikband wel terug, ik vind hem niet zo prettig en slaap nu met een kussentje tegen m’n buik én één in m’n rug! Wat een ouwe tante hè!

Verder weet ik alleen nog maar: een mooie geweven doek voor aan de muur, geeft niet wat voor model; en een leeslampje om ergens aan vast te zetten, b.v. aan de rand van de piano of aan de stoelleuning, voor de piano hebben we nog geen verlichting. Ook blikjes zijn niet te versmaden!

We spreken familie Schepers uit Weltevreden, die naast ’t Dago theehuisje logeert, geregeld, ze blijven de hele maand juli. Morgen komt Tine op m’n machine naaien en gistermorgen zat ik de hele morgen dáár. ’t Is daar meer dan verrukkelijk! [2] Af en toe heb ik eens erge zin om lui in een stoel buiten te zitten en dat kan daar erg geschikt, evenals in ons tuintje.

Voor de baby hebben we niet veel meer nodig, of eigenlijk niets; alleen gezellige apepakjes – o ja als je leuke boekjes ziet met kruissteken of met andere versieringen van dieren e.d. houd ik me aanbevolen. Dieren kan ik niet goed fantaseren en Hok heeft het zo druk, zowel met de karteringen als met de Petroleum, ’s middags is hij meestal nog weg tot half 8, 8 uur, hij moet ook zelf al zijn brieven tikken want hij moet voor Holland, Madoera en zichzelf 4 exemplaren van alles hebben. We zullen nu maar een schrijfmachine kopen, dan hoeft hij niet altijd naar G.B. en kan ik me er ook in oefenen. ’s Morgens komt elke ir. bij hem om te vragen voor hèm te werken. Alle publicaties moeten nu in november af zijn, en Hok moet al het paleontologische werk daarvoor alleen doen. Kon ik het ook maar!

Tine was verstomd toen ik haar vertelde van onze baby, want ze had het aan mij niet gezien. Ik ben ook altijd nog even normaal, alleen een korset en lange autotochten kan ik hoe langer hoe minder waarderen! Zondag had ik opeens geweldige zin in melk en dronk alles op tot Hok’s verstomming, verder eet ik Kalzan en heeft Sparmann m’n urine in orde bevonden. Sinds kort voel ik ook al leven, die is er dus gauw bij hè!

Dien schreef ik het nu ook en ze antwoordde in juichkreten. –

Wat plotseling van Dr. Heringa, ’t stond hier niet in de krant –

Ons Huishoudinternaat is al een week bezig, Irene is een wonder. Ik heb gewoon geen tijd er heen te gaan. – Ons salaris is weer met ƒ 25.- verminderd – en Ho heeft steun gevraagd ƒ 50.- per maand – misschien gaat het toch nog van ons salaris.  – Suus Hortsink’s ene long is toegeklapt, ik

[Randje pag. 2]

moet haar straks maar even opzoeken. – De Soendanese cursus begint weer – ik ben alles vergeten, maar doe toch maar weer mee. Emmetje, heel veel succes eind juli-begin aug. zullen we je gedenken. Vanmorgen bestuur Vivos vergadering bij ons, ’t bestuur zal duetten presteren en dan Bep Einthoven en Elly Linn en voordrachten o.a. Clinge Doorenbos door mij! Henk schrijft een vrolijke brief over zijn verjaardag. Houw heeft een dikke lever, maar verder schrijft hij niet. Tineke Hijmans weer geloosd! Ze is toch ontegenzeggelijk ons “genre” alleen vermoeiend en wat dikke huid.

Dag jongetjes omhelsd, Hok en Eida.

[Randje pag. 1]

Ik wist niet dat de Tielrooy’s een dochtertje hebben, ik hoop zeer dat ze niet naar haar vader en moeder aardt. Maar blijf er niet voor thuis de hele vakantie om dat kind les te geven – sloof je maar niet uit voor de Tielrooy’s – als je ’t gedaan hebt, kennen ze je niet meer!

Reuze leuk om een vliegbrief te krijgen hè!!!

EIDA

4 juli 1932

Lieverdjes –

Daarnet was ik even in de stad met Jan Albert  en Hansje, terwijl Tine met Annie Thijsse op stap was. Het is zo gezellig dat ze hier zijn, we spreken ze haast elke dag. Maar ik moet eerst vertellen dat de opera Rigoletto schitterend was, alvast een mooie bariton en sopraan en een goed orkest. We vonden het alle drie fijn, maar ik merk daar dat ik jullie die week vrijdag schreef, zodat ik dit alles al vermeldde.

Dan ben ik dus tot vrijdagmorgen dat ik eerst een bloeiende cactus met lila bloemen voor de opening van ’t IEVVO-huis bestelde, daarna een beeldschone koekenpan kocht en de Schepersen van de trein haalde. Aan ’t station gekomen, merkte ik dat ik naast de auto van Thijsse stond en inderdaad kwam Annie Thijsse + zoon met de anderen naar buiten. We bekeken eerst het nieuwe huis van Thijsse na in optocht met 3 auto’s gereden te zijn. Tine bij Annie met Albertje (die al heel groot is en een heel ander gezicht heeft dan de 2 anderen), Jan met Dikkie bij mij en Hansje met de baboe + een stuk of 12 koffers in een taxi. Dikkie is enorm leuk geworden, is heftig enthousiast en lacht altijd, Hansje is niets veranderd, nog altijd bang aangelegd en snoeplustig. Vanmorgen kocht ik een zakje dropjes voor hem, waarvan hij er op mijn verzoek Jan en mij ieder een gaf, maar zelf de rest verorberde, maar misschien zijn alle kinderen zo – daar kan ik nóg niet over oordelen. – Daarna hielpen we Tine uitpakken – ze hebben daar in ’t Dago pension, vlak naast het theehuisje waar we Emma’s verjaardag vierden, 4 kamers, een [2] eet- en zitkamer en 2 slaapkamers, dus erg aardig. Ze hebben een prachtig gezicht op Bandoeng vanuit hun zitkamer. Er is een erg genoeglijk zwembad in de tuin aangelegd, waar Hansje en Dikkie niet meer uit te krijgen zijn, vooral daar er ook 2 platte bootjes in liggen. Jan is net zo dol op zwemmen als Hok en ik en toen ik zaterdagmorgen kwam, vond hij “de visite” een goeie reden om zijn badpak in de kast te laten! Tine liet hij maar met de kinderen scharrelen en plaagde haar ondertussen ook nog. Hij is altijd even gelijkmatig van humeur, en Tine erg vrolijk. Een genoeglijke familie. Tine zei me dat ik veel moest komen, maar dat hoeft ze me niet te zeggen! Het vervelende is dat ze zo ontzettend veel vriendinnen in Bandoeng heeft en vooral Annie Th. voelt zich op de eerste plaats. Een strop dat zij ook een auto heeft en zelf chauffeert! Gemeen hè!

Dinsdagavond: vanmiddag vergaderen we over de “Vrolijke avond” van de Vivos. Het wordt vast hoogst amusant. De roulette is goedgekeurd, verder krijgen we duetten van Elly Linn en Bep Einthoven en zal ik enige liedjes voordragen, lach niet! “Mens durf te leven”  en “’t Gangetje” waarvan Elly Linn toevallig de tekst had en “Vragen staat vrij”, denk ik. We gaan lampions ophangen en bowl en poffertjes geven; ik vind het eigenlijk een veel te mooi feest voor zomaar eens – we hebben nu maar uitgevonden dat we Diës vieren, die overigens al eind mei was. 

Ik schreef Dien van onze baby en kreeg een erg enthousiaste brief terug, dat ze ’t voor zichzelf ook zo fijn vond, omdat ze zich niet meer bezwaard hoefde te voelen als ze over haar baby schrijft. Nico schrijft zelfs persoonlijk een aparte brief voor dit bijzondere feit. Onze spruit wordt hoe langer hoe levendiger, je moet weten dat ik sinds een paar dagen leven voel. ’t Is dus best mogelijk dat hij iets vroeger komt, hoewel ik er niet op wil rekenen omdat het de vorige keer ook zoveel later kwam. En nog steeds kun je niets aan me zien; Tine aan wie ik het vertelde was verstomd. [3] Vrijdag bekeken Hok en ik een schilderijententoonstelling o.a. van Prof. Wolf Schoenmaker, die met Hok in de gemeenteraad en in de technische commissie daarvan zit. Hij schildert voornamelijk naakte vrouwen, waarvan ik er zelfs enige kon appreciëren om zijn mooie kleuren en composities, er was ook een Balinese vrouw bij met een kleurige hoofdtooi en netjes in een hoge sarong, heel mooi. Deze kocht De Jongh. Maar die naaktfiguren zou ik toch niet graag in m’n huis willen hebben, tenzij in de slaapkamer! Verbeeld je dat een vrijgezel op visite komt of wie dan ook, net of je zelf daar zal hangen, zoals Tine Sparmann het uitdrukte. De andere schilders Dezentjé, landschapschilder en Wenghart, portretschilder, hadden minder succes dan Schoenmaker, die de eerste middag al 3 stukken verkocht, hoewel hij nog wel pas schijnt te beginnen. Hij is bouwkundig ir.

Wat vreselijk dat Dr. Heringa opeens stierf, nee wij lazen ’t niet in de krant. Maar voor hemzelf is ’t inderdaad wel het prettigst zo, denk ik.

Hok heeft dus op zijn geweten dat jullie Wimpje Massink voor niet helemaal normaal houden. ’t Is toch wat. ’t Jong is vast zeer normaal, stel je voor een kind dat 4 uur lang in een auto zit en dan in een vreemd huis logeert, dat hij dán nog niet eens lastig zal mogen zijn! Nee, jullie én Hok overdrijft! 

Dank voor opa’s portret, hij kwam vrij goed over, maar voortaan moet je steviger karton nemen, dit is al te buigbaar, ik heb het portret onder een zware atlas gelegd en zo zal de vouw er wel uitgaan, of anders wordt hij gestreken. [4] Fijn dat jullie het “Mijnbouwportret” aardig vindt. De Jongh is helemaal niet dik, hij is forser dan Vader, maar zijn hoofd is breed en forser dan van een ander.

Er is hier een ouderwetse kakkerlak op visite geweest – hij heeft 3 gaatjes in m’n nieuwe pofmouwtjes gegeten van m’n nieuwste jurk, ’t is droevig, maar misschien kan ik er een reep goed op zetten, net of ’t zo hoort. 

We kregen een brief van Henk, als dank voor de verjaarsbrief – Riek heeft hem lekker eten gegeven en gezellige cadeautjes, ook uit Holland kreeg hij ’t één en ander. Verder maken ze ’t best. Riek schrijft er dit keer niets bij – ik had me beklaagd dat Henk zelf nooit schreef en nu is dit het resultaat! Natuurlijk heb ik Riek’s brieven anders liever, daar staat veel meer in.

Zaterdag hadden we Wim van der Lee te eten, met wie Henk vroeger musiceerde, je weet van de papierfabriek in Padelarang en daarom Wim Kertas  geheten. Het was hoogst genoeglijk en na ’t eten gingen we ter Jaarbeurs, waar we het vlooientheater hogelijk bewonderden, o.a. een vlo, die door een hoepel sprong en één die een draaimolen liet draaien, en derg. Verder zagen we tot onze verstomming motorrijders tegen een rechte muur in ’t rond rijden, ze waren dus horizontaal en reden met geweldige vaart om zo te kunnen blijven; ondertussen lieten ze hun handen los, gingen op ’t stuur zitten, zodat m’n knieën knikten toen we eruit kwamen. ’t Waren natuurlijk Amerikanen die dat deden. Wim trachtte nog flessen omver te gooien met een bal, maar toen [5] zijn we in ’t restaurant neergevallen, alwaar we tot half 2 bleven en de volgende morgen om 9 uur zaten we alweer in de auto met Jan, Tine en Hansje en reden via Soemedang naar de Prahoe. Daar we met open kap reden en de hitte me te bar werd, keerde ik even m’n maag om en zetten we de kap weer op. De Schepersen vonden ’t erg leuk en zagen kan Hans al die 4½ uur te amuseren. Jan is een erg leuke vader, hetgeen je niet van hem zoudt denken. ’t Is zo merkwaardig met hem, dat hij altijd anders is dan je verwacht. Hij is toch een aardig familielid. – Woensdagavond – deze maand staan de brieven in ’t teken “Schepers”. Vanmorgen was ik de hele morgen bij hen en daarnet zagen we Greta Garbo in Susan Lennox, wel goed, maar ze speelt altijd dezelfde rollen van een vrouw, die van 1 man houdt, maar door misverstanden in de goot terechtkomt met een goed einde. Dan zijn de films van Marlene Dietrich interessanter, zoals “Dishonoured” en nu komt de Shanghai Express, die vast ook spannend lijkt.

We hadden ons overigens voorgenomen, althans ik, nu eens wat minder uit te gaan, maar daar zie je ’t weer! Vrijdagmiddag gaan we hier musiceren, generale repetitie voor de Vivos avond, ik zal een paar liedjes voordragen, hm hm. Ik weet niet of ’t geslaagd zal zijn. ’s Avonds uit, zaterdag visite, zondag dito, maandag Carmen. Morgen moeten we misschien nog met De Jongh naar de Jaarbeurs om een Inlandse “toneelster” te bewonderen, we spraken het af om er eens heen te gaan, maar we hebben dan alleen nog morgen “vrij”!

Dag Eida. [6]

HOK

G. Vanavond gingen we naar Greetje Garbo’s Susan Lennox, een prachtig gespeelde film, maar een draak van een intrige. De volgende week draait hier Marleentje’s Shanghai Expres. Deze zal ook zeker beter bevallen. Het petroleumrapport was eerder klaar dan ik verwacht had; vandaar deze escapade. De zilvervloot uit Madoera is nu heel vroeg binnengekomen, we hebben hem al. Deze maand zal het wel rustiger zijn met dat petroleumen. De boring is in afwachting van nieuwe toestellen stopgezet en onderwijl gaat het honorarium door. Ik heb daardoor gelegenheid om het werk wat nauwkeuriger te doen. Op kantoor is het voor mij nu heel druk geworden, sinds de bezuiniging. Ik word van alle kanten aan mijn oor getrokken om werk af te leveren; geen prettig gedoe dat gejacht. Voor ons is de hoeveelheid door de bezuiniging er heus niet minder op geworden.  

Met Eidje gaat het opperbest. Geen klachten of bezwaren. Zelfs de maag doet alsof er niets op handen is.  Bedankt voor de kiek. We zullen hem een goede plaats geven. –

Tommy zal wel gauw moeder worden. Met spanning wordt de bevalling door één van zijn vriendinnetjes, een meisje van 6, verwacht. Dit vriendinnetje ziet Tommy alle dag wanneer Eidje me komt halen. We hebben haar een kleine Tommy beloofd. Dat kind maakte zich ongerust toen ze Tommy twee dagen niet zag. Maar stelde zich gerust door te zeggen, dat wij Tommy met het oog op zijn toestand niet meer in de auto meenamen, maar alleen met hem wandelden, omdat dit zo goed is voor Tommy’s die baby’s verwachten. Een vroegwijs kind; maar, waaruit u ziet dat Tommy nog altijd grote aantrekkingskracht heeft op kinderen. 

Dag Hok.

EIDA

28/30 juni ’32

Lieve Kindertjes –

Als ik jullie de gebeurtenissen van deze week schrijf, kun je weer flink buiten adem raken! Tineke is woensdag gekomen voor een week verblijf. ’t Is net de maximum tijd, die ik zou kunnen verdragen! Ze is heel gezellig en amusant maar met harde stem en erg vermoeiend! Ze maakte opgang bij Nel Stam en bij de Kreikens door haar Jodenmoppen en verdere verhalen speciaal over kinderen. Nel Stam kwam donderdagmorgen en zij en Tineke waren direct geweldig bezig elkaar te plagen en nonsens te vertellen. We hadden veel pret, en dronken een kopje koffie bij Bogerijen, aangeboden door Nel. Zaterdagmorgen gingen we met ons drieën naar de opening van de Jaarbeurs. Hok wou niet mee, maar ik had zo dus ander gezelschap. Nel en Tineke kregen natuurlijk de slappe lach onder een speech omdat ik een beest uit m’n haar haalde en, volgens Nel, alleen beweerde dat het een mier was, terwijl zij op een vlo toespelingen maakte. De Jaarbeurs was wel aardig, Tineke had veel verstand van allerhande inheems weefsel. Ze is ook in Sumatra in de Bataklanden geweest, liefst op een eilandje in het Tobameer, waar een zendingshospitaal is. Ze werkte daar 5 weken. Verder was ze op Bali, in Djokja e.d., heeft geconverseerd met de vrouw van de Mangkoenegoro en met hemzelf op een intiem feest! Hij schijnt meer tegen haar gezegd te hebben dan “hoe maakt u ‘t”, Em!! Jaloers? Nel Stam had grote eerbied voor Tineke’s kennis. Overigens is ’t niet erg leuk boodschappen met Tineke te doen. Haar optreden tegen Inlanders, Chinezen en Japanners is in die mate onbeschoft, dat ik me geneerde bij haar te horen! Ze spreekt heel beroerd Maleis, met verkeerde klinkers en medeklinkers en heel veel Hollands en snauwt geweldig als ze haar niet direct begrijpen en dan moet je vooral die beschaafde Japanners hebben! Ze is echt gehaaid geworden, sinds ze 4 maanden de huishouding doet van een weduwnaar + dochtertje van 7 in Semarang. Ze kan [2] grote verhalen doen over een Inlander of Chinees die haar 4 cent wil afzetten en snauwt daar blijkbaar enorm tegen langganan en iedereen. Het is toch misschien beter dat ze niet als directrice in ’t IEVVO-huis komt, voor ons ook rustiger. Ze vindt dat ze die familie niet in de steek kan laten en wij hebben hier ondertussen al een directrice gekregen, een Zuster Venema.

Onze 2e goudregen is nu gekomen in plaats van op 1 juni! Maar hij komt dus toch nog op tijd op ’t spaarbankboekje, dat ik kinderlijk verheugd af en toe eens bekijk. [HOK in drie maanden 1.100 gld gespaard!].

Tommy’s kindertjes zullen nu wel gauw komen, elke nacht droom ik ervan. Gister kwam haar echtgenoot nog eens naar haar kijken, allerliefst hè. Als er nu maar niet meer dan 4 komen, ik weet me geen raad! Als ze aardig zijn, kunnen we er al 2 kwijt! 

Aan tafel begon Hok erover wat we zouden doen als wij een baby kregen. Tineke wist natuurlijk van niks en begreep ook niet dat het werkelijk al in die richting gaat. Ze zei direct dat ze na kwam bakeren, maar ik ga liever gewoon dood! We zeggen haar niks, maar als ze ’t uit Holland mocht horen en schrijft dat ze wil komen, schrijf ik ’t haar eenvoudig dat ik wel genoeg hulp heb. Zodra Tineke nl. haar verpleegster allures gaat aannemen, word ik enorm prikkelbaar. Ze heeft er een handje van om te zeggen dat ik gauw naar bed moet gaan of zo en dat kan ik niet uitstaan!

Gisteravond gaf Baukje een afscheidsdinertje voor Nel – we waren alle drie uitgenodigd en Tineke was de halve avond aan ’t woord, ongelooflijk grappig, maar ze weet alleen van geen ophouden, m’n hoofd draaide! Maar ik kreeg de indruk dat men haar zeer amusant vond. Het grappige van haar is ook, dat ze zich overal thuis voelt en de juiste toon weet aan te slaan, zodat ze gister helemaal niet als vreemde er bij zat.

Van onze baby weet Houw het nu ook en Dien en onze de Jongh, aan wie ik het vertelde omdat ik niet meer mag tennissen. Hok denkt dat Baukje ’t me erg kwalijk zal nemen als ze ’t merkt, maar ze zal er wel overheen komen! Gisteravond had ik m’n avondjurk aan bij hen [3] maar hij staat me nog altijd best! De Kreikens zijn sinds 2 dagen weer terug van hun reis, ze zijn 3 weken weggeweest en hebben enorm veel gezien, ze waren zelfs in Soerabaja. Alles met de auto en verdere tochten te voet. ’t Heeft hun echt goed gedaan, ze hebben het echt fijn gehad; ’t is wel fijn, zulke lange vakanties. Wij zouden ook best zin hebben! Ze hebben een koperen koe-bel voor ons meegebracht met houten klepel, aardig hè, en ook een doosje met pruimen, die ze onderweg kochten, die ik nog nooit gezien heb in Indië. Gelukkig dat Nel ze nog zag vóór ze naar Batavia ging. Ik heb gister een plezierig adres voor Nel opgepikt waar ze mag logeren tot ze een huis heeft. Twee goeie kennissen van de Schepersen uit Batavia, kwamen bij ons op de thee; één van hen kenden we al door Tine en de ander bleek de presidente van de Vivos-Batavia, die mij in een hoedenwinkel! aansprak, waarop ik hen beiden op de thee vroeg. Zij wonen samen, zijn beide lerares en willen Nel wel te logeren hebben. Ze waren verbazend aardig en vlot, dus leuk voor Nel. – Ondertussen vertelden die 2 ons dat Jan, Tine + drietal de hele maand juli in Bandoeng komt logeren! En Tine schreef me geen woord. We zullen hen nu stiekem verrassen en ze van de trein halen of wat bloemen naar hun kamer sturen, lijkt me erg grappig! Echt leuk dat ze hier komen!

Tineke is op ’t ogenblik alleen naar de stad. Ik ben al zoveel dagen met haar mee geweest, een taxi is er niks bij. Aldus had ik geen zin in uit te gaan, maar meer in brieven schrijven in ons lekkere tuintje. Anneke’s brief is alweer gepost. Deze keer hoorde ik niets van haar, maar ’t kan verlaat zijn.

Zaterdagmiddag bekeken Tineke en ik de papierfabriek van Padelarang, waar Wim v.d. Lee ons rondleidde. Hok ging liever werken, dus was ik de beheerser van de auto. Ik vind het altijd hoogst spannend Bandoeng uit te rijden naar een andere stad, echt fijn! Jullie kent die weg ook langs [4] Tjimindi en Tjimahi richting Batavia! Allerleukst die papierfabriek met watermerken, die onmogelijk vervalst kunnen! Ze maken papier voor iedereen zonder hun naam erop te zetten, bescheiden hè. Wim had me altijd een waslijst beloofd, wat eigenlijk 2 schriften aan elkaar of onder elkaar zijn. Hij vergat het maar hij zal ’t nu meebrengen als hij zaterdag bij ons komt eten. Dit is nu eens een echt aardige jongen, ik vind ’t zo jammer dat hij zo alleen in een huis woont.

Hok is vandaag of morgen klaar voor deze maand met zijn petroleumwerk. Zondagmorgen heeft hij al tot half 12 vrij genomen, in welke tijd we heerlijk met de Kunsten in ’t Jubileumpark hebben gelegen. Jaap was over voor 1 dag en Katy + spruiten gaan vandaag weer terug. Met hun vijven troffen we hen daar. Katy liet kiekjes zien van Hetty van Weli die doctoranda Frans is geworden, daarop stonden ook in zelfde positie: Co ten Bokkel Huinink en Fietje Braak, weet je nog, Mam. Zondagmiddag werkte Hok ook, maar tot kwart na 6 en haalde ons toen uit de bioscoop. We amuseerden ons best dankzij Felix Bressart c.s. in “Madame und Ihr Chauffeur”. Bij ’t uitgaan troffen we de Kreikens en Nel waarop de afspraak voor het diner van gisteravond werd gemaakt. Vanmorgen stonden we weer om half 6 op om Nel naar de trein te brengen en vanavond fuift Tineke ons op de Italiaanse opera Rigoletto. Morgenochtend om 6 uur gaat ze weer weg met de bus naar Cheribon.

Vrijdagavond waren Jan en Lientje Hupkes bij ons. Het was werkelijk erg gezellig. Jan was zeer spraakzaam en vrolijk en Lientje heel eenvoudig. Hok vond het ook genoeglijk en praatte nogal veel.– Tineke en ik hadden zoute bollen en stengels gebakken, die zeer in de smaak vielen, en waarvan later nog een volle schaal door onze 2 Bataviaanse vriendinnen werden verorberd. – Donderdagavond: de mail is dinsdagavond niet afgekomen – ik was tot hier en wou na de thee verder schrijven, toen opeens die 2 Bataviaanse leraressen weer binnenstapten, ze hadden het recept voor de zoute bollen vergeten te vragen! De ene Juffr. Revers, uit Leiden ± 35 jaar, ging direct op de piano af. Ze wou volstrekt [5] dat ik wat speelde. Ik haalde quatre-mains voor de dag, de bekende van Grieg en toen speelden we de hele bundel achterelkaar uit. Haar krachten waren ongeveer als de mijne, dus ging het fraai! Zij in middagjurk + hoed, ik in kimono! Ondertussen converseerde Tineke tegen Mej. Jet Hennequin (dat doet me denken aan die mop: “weet je hoe dat heet als ik met mijn vrouw praat? Een monoloog.”). Het was ongelooflijk leuk zulke gezellige mensen – we vonden het allemaal jammer dat we elkaar niet eerder gekend hebben, want hun vakantie was 1 juli om, ze zaten op de Dagoweg al 6 weken! Ze bleven weer tot half 8 waarna Tineke en Hok de ingesloten kiekjes nog moesten halen, we ons allemaal moesten verkleden en eten en naar de opera gaan – gelukkig begon die pas om 9 uur. Ons Bataviaanse tweetal vertelde aan Hok die ze thuisbracht, dat ze ’t zo echt Hollands gezellig bij ons vonden en ze waren ook verrukt van onze meubels. De volgende morgen bracht ik ze nog een koffer daar ze hier zoveel kleren en allerlei gekocht hadden dat ze 1 koffer meer nodig hadden. Later bleek overigens dat die ene zelfs niet genoeg was! – De opera was werkelijk over ’t algemeen mooi, de bariton, Rigoletto zelf was prachtig, evenals de sopraan, zijn dochter, welke beiden ook goed acteerden. Het boeide ons tot het einde toe, de decors waren ook, voor Indië, prachtig, evenals ’t orkest. Hok had direct weer zin naar nog één te gaan en vanmorgen stuurde de Kunstkring een kaart dat ze 2 zondagen “La Bohème” en “Carmen” geven, welke 2 Hok overigens al enige malen hoorde, maar ik de eerste nog nooit, de laatste 2 x. Dus dat is een bof, nu kunnen we voor ƒ 1.25, anders voor ƒ 4.-. Hoewel ook dát voor ons geen bezwaar meer is (we hebben al ƒ 1.600.- op ’t spaarbankboekje en gaan nu Indische Leening kopen!) – De rust is in huis teruggekeerd, Tineke vertrok! [6] Ik kan nu m’n tijd indelen zoals ik zin heb.

Morgen wordt het Huishoudinternaat geopend en morgen komen de Schepersen, alles ’s morgens – Vandaag is ’t jullie verlovingsdag, al 35 jaar, is t niet? We gaan ’t misschien dadelijk op de Jaarbeurs vieren, daar is ook kermis. We kunnen dan van half 9 tot half 11 of zo gaan, echte fuifnummers hè en toch houden we elke maand van ons gewone salaris ook nog ± ƒ 70.- over! 

Anneke stuurde “Vragen staat vrij” e.d. die we misschien kunnen gebruiken voor de a.s. vrolijke avond van de Vivos. Vanmorgen beloofde Tine Sparmann weer waar te zeggen met kaarten. Ze vond dat ik er zo enorm goed uitzag, en Sparmann voor wie ik “een flesje” meebracht, dat heel goed werd bevonden, glunderde weer over zo’n fraai uitzicht! Tine zei er niets over, zeer politiek van haar, omdat ik niets zei, maar ze zou wel onnozel moeten zijn als ze ’t niet wist – ik breng toch niet zó maar eens “flesjes”! 

Dien stuurde me een volledige lijst van haar baby uitzet, en ’t is niet mis, als je denkt dat ze alles kreeg. Ze zou jullie ook schrijven over het baadje en is erg verrukt over mijn maaksels, en over de Dennison-rand. –

Dag Eida.  [7]

HOK

30 juni

G. Verlovingsdag, gelukgewenst. Straks gaan we naar de Jaarbeurs om te feesten. Deze week had Eida het zeer druk; ik heb er niet veel anders van gemerkt, dan dat ik meer moest converseren, Tineke is ontzettend druk en hoogst onelegant! (zie de kiekjes). We zouden haar meer appreciëren indien ze maat wist met haar praten. Gelukkig dat ze niet aan de IEVVO komen wilde! – Met haar gingen we naar Rigoletto, gegeven door een Italiaans gezelschap, dat een tournee maakt. Pracht stemmen, behalve van de tenor, die me teveel gorgelde, wat jammer was.

De zilvervloot was deze maand wat laat; ik heb opgespeeld en met succes.

Tommy zal al heel gauw moeder worden; zij zal een zeer gemengd nakroost krijgen. Twee hebben we al vergeven, een derde houden we zelf. Hij zelf is er zeer kalm onder, alleen eet en slaapt hij meer dan anders. Ook is hij soms wat melancholiek. – Eidje maakt het zeer goed. Ze is absoluut normaal in haar doen en laten. Zelfs de maag is niet uit zijn doen. De hierbij ingesloten kiekjes spreken voor zichzelf. Hoe vindt u Eida’s hoedje. Ze staat op een der kiekjes koketter dan Em op haar koketst. 

Nu dag Hok.

EIDA

Liefjes –

Het is weer meer dan heerlijk weer, het is 10 uur, Anneke’s brief hebben Tommy en ik net weggebracht en nu zitten we in de tuin – hij kluift op zijn bot, ik zelden op mijn vulpen, met welk laatstgenoemd instrument ik zeer tevreden ben, al schrijft hij wat dikker dan die van Moeder! – Daar werd ik alweer opgehouden toen ik zover was, door onze huisbazin + zoon, die weer eens kwamen kijken. Wat zijn we toch gemakkelijke huurders, nooit spelen we eens op! Ik zal toch dadelijk nog eens met hen praten over een klein platje om thee te drinken, zal veel gezelliger zijn. – Gaat niet door, ze heeft geen geld! Ze vertellen net dat de Berlageweg wordt doorgetrokken, wanneer is nog onbekend, maar zodra het Lyceum zijn nieuw verdiepingsgebouw met gevel aan de Berlageweg gaat zetten – dan zullen we hier misschien nog eens asfalt krijgen! Ons geliefd veldje zal dan verdwijnen, echt naar, vooral voor Tommy! Vlakbij komt dan een pleintje, dus hoogst fraai. – We zijn bezig de tuin te veranderen, Jan Schüller heeft me eens goed uitgescholden en me instructies gegeven hoe de tuin dan wel moest. Allereerst zijn de canna’s, je weet die lange stijve stengels, die langs de heg aan Hasan’s kant stonden verwijderd, alleen de Kerstboom staat er nog. Nu komt er een smal grasrandje langs die hele kant en daarachter ga ik wat zaaien, van alles, dat Riek me uit Garoet meebracht. En dan komt het middenperk aan de beurt. – Houw is met de auto naar de stad – gistermorgen belde hij Hok op kantoor op dat hij kwam eten enz. Woensdag vertrekt hij weer om weer zaterdag terug te komen voor de Jaarbeurs. Gister kwam hij ziek aan, sliep ’s middags tot 7 uur, vanmorgen ging hij weer op de divan liggen en met moeite kreeg ik hem in de zon, maar toen is hij maar meteen uitgegaan en daar hij al 1½ uur weg is, zal hij wel weer [2] best in orde zijn! Als hij woensdag weggaat, komt ’s middags om 6 uur Tineke Hijmans. Ze schijnt ziek geweest te zijn en daar haar pleegkind uit logeren is, wou ze maar weer eens hier komen “voor een paar dagen” schrijft ze. Ik ben benieuwd wat dat wordt! Maar ik zal me perse in allerhande boeken verdiepen en trachten haar tot zwijgen te brengen. – Hok gaat de hele dag toch weg, dus die heeft er weinig last van. – Gister had Hok ’s middags getennist met een Delftenaar die op Banka werkt en ging ’s avonds nog om half 9 tot 10 naar G.B. We hebben overigens onze 2e zilvervloot van deze maand nog niet eens, al is het al de 21e! Misschien gaat Hok de volgende maand even naar Madoera! Hij wil graag dat ik meega tot Soerabaja, maar misschien gaat hij vliegen en ik weet niet of ik daarvoor voel! En de trein duurt ook wel erg lang. Maar ’t is wel de laatste keer voorlopig, dat we die kant eens op kunnen gaan – Maar ’t vliegtuig kost wel ƒ 250.- heen en terug, geloof ik! Maar Hok heeft nooit zin alleen uit te gaan, is dat geen ideaal echtgenoot! [HOK eindelijk zie ik het zwart op wit!]. We zouden ook per auto kunnen gaan, in 2 dagen, maar dat kost teveel tijd, want Hok moet vakantie nemen van G.B. en dat gaat van de 14 dagen af, waar toch maar 10 van over zijn, sinds Tjisoeroepan.

Ik heb de glasgordijnen eindelijk eens laten wassen! Nog nooit gebeurd, in 3 jaar!! Niet aan Juffr. van Anrooy vertellen! Maar ’t maakt niet eens zo erg veel verschil, schoon of niet! Dit is een ideaal kleurtje, zo crème voor gordijnen. Op 2 na, zitten de ringen er alweer aan, maar nu moet er nog een groene wollen draad doorgeregen, daar kan Tineke mooi mee helpen! [HOK waar je je logees toch niet voor hebt.]

Dien probeert telkens weer een ander recept van me, nu heeft ze zoute bollen gemaakt, terwijl ik er zelf nog nooit toe kwam. Ik ben nu vast van plan ze vrijdag ook te maken, als ’s avonds de Hupkessen hier komen. Hok neemt alleen vrijdag visite aan, dan tennist hij ’s middags en is meestal te moe om te werken! Wat een beminnelijke gastheer hè! Zaterdagsavonds gaan we uit, meestal. Zaterdag gingen we naar de film “Wien, Stadt der Lieder”. Maar in de pauze zijn we maar weggelopen, [3] blij dat gezanik niet meer te hoeven aanhoren!

Mamma heeft een brief geschreven dat ze weer eens verhuisd is – ze woont nu in een plaatsje buiten Tjiandjoer en Ho schijnt weer voor zijn eigen kinderen te zorgen. Hij neemt het baantje van ƒ 40.- in de maand maar aan, maar vertelt aan Jan en Alleman dat hij er ƒ 100.- ! verdient! Kinderlijk hè! Hij begint als jongste bediende op de Bataviase Bank. – Als Houw ontslagen wordt (hij zegt dat hij nú al overbodig is, maar dat zijn directeur hem graag houdt) zal hij wel weer wat vinden, in elk geval zal hij 8 maanden zijn vriend Prof. Donath’s assistent kunnen zijn, wiens assistent met verlof gaat. Dus dan zijn we weer een half jaar verder. Het schijnt, naar men zegt, wel mogelijk te zijn, dat in september de tinprijzen weer wat zullen stijgen en aan ’t eind van ’t jaar de wereld er gunstiger zal uitzien. Dan zou astrologie nog gelijk krijgen!

Als je eens een “Vrouw en haar Huis” van juli of aug. in handen zult krijgen, moet je naar de inhoudsopgave kijken. Ik heb inderdaad per vliegpost een brief aan de redactie geschreven over de IEVVO, naar aanleiding van een stuk “Vrouwentaak in Oost-Indië” in het aprilnummer door Mevr. Feteris-de Baan. Irene heeft het gekeurd, en samen hebben we nog wat veranderd. Maar ik lach me dood als die bestuursleden der IEVVO mijn naam onder dit stukje lezen, terwijl ze me niet eens kennen. Behalve die ene Indische dame die me maar wou opdringen dat de IEVVO van het I.V.E. is, en mij dus liever niet als vertegenwoordigster zou zien! Maar als er nu niemand is, die het kan doen?! Irene en die ene secretaresse hebben geen tijd! Irene wou dat ik me commissaresse noemde, maar ik heb maar niks gezet, alleen “uit naam van de IEVVO afdeling Bandoeng”. Ik ben toch ook niks, maar wil voortaan wel liever de vergaderingen bijwonen, want ik weet op zo’n manier niet wat er allemaal gebeurt. Irene heeft steeds tegenslagen door mensen die [4] ze vertrouwde, en dan ben ik degene aan wie ze veilig alles kan vertellen. Ze schijnt veel vertrouwen in me te hebben, is overtuigd dat ik haar nooit zal afvallen! Toch beweert ze dat ze geen mensenkennis heeft!

Houw is weer thuisgekomen en heeft weer het een en ander aan de auto in orde gebracht. Hij vindt het geld voor de “riding service” onzin, althans blijkt telkens dat ze er daar werkelijk niets aan doen, de gewoonste schroeven zitten los en niets, zelfs van wat eropaan komt, is in orde. 

We hebben vast idee dat Tommy’s baby’tjes doorgaan, ik ben enorm benieuwd wat voor soorten eruit zullen komen, in elk geval iets bijzonders!

Wat mijn of liever ons a.s. baby’tje betreft, die houdt zich enorm fatsoenlijk, houdt zich op de achtergrond, laat niets van haar of zijn aanwezigheid merken. Ik ben enorm in mijn schik tegenwoordig, alleen af en toe wel eens prikkelbaar, vooral als de boel niet zo gaat als het moet, als de baboe iets geks met het eten doet of als Kasan vervelend is. – De vorige week kookte ik 2 dagen zelf, daar de baboe griep had, toen merkten we dat het toch niet aan het vlees ligt, dat het altijd zo droog en niet smakelijk is. Ik ben blij dat ik er nog werkelijk iets van kan. Hok zou wel willen dat ik elke dag zelf kookte, maar ik zou ’t alleen doen, als het moest om de financiën. Maar de baboe wast en strijkt toch ook, dus daar zouden we toch iemand voor moeten hebben. Een paar dagen koken, vind ik erg leuk, ik maak dan natuurlijk een eenvoudig menu!, maar elke dag, nee hoor! – Van mezelf kan ik maar geen nieuws vertellen, m’n buikje groeit nog niet, alleen m’n maag puilt wat uit! en een korset bevalt niet meer enorm. Maar ik kan nog goed in m’n avondjurk en niemand weet iets, voor zover ik weet. – Vrijdag was ik even bij Mevrouw Gunning, die mij had opgezocht, toen ik uit was. En ze zei met heel veel nadruk dat ze vond dat ik er zo bijzonder goed uitzag en of ik ook werkelijk zo goed was. Of ze bedoeld heeft iets uit me te krijgen, weet ik niet, Tine Sparmann zou de enige zijn die het rond zou kunnen vertellen. Jullie zou hiervan misschien afleiden dat ik mezelf zo belangrijk vind, dat ze over me kletsen, maar zoiets vinden veel mensen toch interessant! [5] 

Ik wens jullie geluk met de eerste tand  op de kleinkinderlijke tak van jullie nageslacht! Nu kan hij dus fijn op die ivoren ring kluiven, of heb je hem die niet gegeven?!

Ik heb heel gezellig bij Mevrouw Gunning gezeten, haar man was er ook een poosje bij en was heel beminnelijk! Hij had zo’n aardige brief van Vader gehad. Hij blijft nog een jaar hier en dan heeft hij pensioen. Hij gaat dus niet mee met de A.M.S. (dat ben ik niet! ), maar blijft aan Lyceum voor oude geschiedenis aan de H.B.S. Mevr. Gunning zei zo goeiig dat ze een goede kracht hadden willen hebben en dús hun oog op hem was gevallen, terwijl je juist hoort, dat hij zo’n slecht docent is. Als Vader er zich maar niks mee op de hals haalt, door hem aan te bevelen, al is hij nóg zo’n knappe kop!

Nel Stamm, komt nu in Batavia onder een directeur, die bekend ongeschikt is als zodanig, en onder wie zelfs de beste leraren geen orde meer hebben op ’t laatst, omdat hij vaak gewoon in een volle klas de leraar ongelijk geeft, tegenover de jongen! Daarom hebben ze hem nu de Inlanders en Chinezen e.d. gegeven, omdat die kalmer zijn en nemen ze de beste leerkrachten, en daarom moet Nel erheen! Toch een eer voor haar! 

De overgordijnen op ’t kantoortje hangen eindelijk! na 3 jaar van kaalheid! Het is precies dezelfde kleur als ’t Calcarium , donkerbruin met lichtere figuren erdoor. Het is een echte herenkamer! Alles donker! En toch zit ik er nog meer dan Hok, geloof ik. Hok is er ’s middags nooit en dan schrijf ik, lees de krant of reken m’n kas uit en ’s morgens naai ik op Hok’s plaats als ik de machine nodig heb. Mevrouw neemt de kamer dus in beslag!

Van Henk en Riek twee maand ruim niets gehoord en er moet nu wel weer eens wat komen.

Ik studeer paleontologie, Hok heeft me 2 boekjes gegeven, maar [6] ’t lijkt me niet overdreven gemakkelijk! En vooral voor een Indische huisvrouw, wier hersenen voor 90% op non-actief staan! 

Hok zal wel antwoorden op ’t Atlantis verhaal van Moeder. Volgens hem is die piramide door Egyptenaren gebouwd. Maar ik wil graag met Moeder helpen geloven dat de wereld in 1936 uit de crisis is!

Wat het IEVVO-huis betreft, ’t is speciaal voor de Indische bevolking niet voor de Inlandse, dus voor de Indo’s, al wordt het geld en de energie voornamelijk door Hollandsen aangevoerd. Volgens Hok is die crèche ook datgene dat het minst succes zal hebben, omdat Indischen meestal ook wel een familielid voor de kinderen hebben, maar dit is één van de onderdelen waarvan ook verwacht wordt dat Hollandse dames er gebruik van zullen maken, evenals van enkele te geven cursussen. 

Krankzinnig om op je visitekaartje M.B.Ch.B. te zetten, zondermeer. Oom H. Schaap  zou er wel weer wat moois van maken. Wat maakte hij ook weer van Hok’s m.i.: “minnaar van Israël” of zoiets? 

Dag Eida.

HOK

G.

Even een krabbeltje over Atlantis. Vader zal u wel vertellen, dat het verhaaltje door Plato in de wereld is gebracht. Velen hebben zich met het al dan niet bestaan hebben van dat eiland beziggehouden, maar tot nu is men niet tot een resultaat gekomen. Dat over het land zelf. Wat de knapheid van de Atlantis betreft en de technische hoogte van hun civilisatie, ik geloof er niet veel van. Anders zou Plato er ook iets over gerept hebben, want dat zou zijn zegsman toch zeker even belangrijk hebben gevonden als de overstroming en verwoesting van het eiland zelf. En evenmin geloof ik iets van het verband tussen Zondvloed en Atlantis. Het is vrijwel zeker dat de Zondvloed een plaatselijke overstroming was in het land van Euphraat en Tigris. En wat de voorspellingen betreft, ik vind ze hoogst ongeloofwaardig.

Wel schijnt men in de bouw der piramiden bepaalde wiskundige grootheden tot uitdrukking te hebben gebracht. 

Nu dag, Eida wacht om naar de bus te gaan. 

Hok.

EIDA

13 juni 1932 – 

Liefjes,

Dat is vermoeiend werk al die briefkaarten met betaald antwoord te beschrijven! Ik heb er ook één aan onze De Jongh gestuurd. Ik ben benieuwd of hij er die moeite voor zal nemen. Zeer verheugd met de vliegbrief, erg blij dat jullie je ook zo verheugt. Ik schreef natuurlijk eerst over de ontvangen ƒ 500.- omdat wij toch hadden beloofd een brief te sturen als we die zouden hebben. Is ’t niet fijn dat ik zo normaal ben, ik eet alles gewoon, zelfs uien! Alleen voor iets dat al een beetje gegist is, of aan de zure kant, dankt m’n maag. Ik heb nergens nu heel veel zin in, alleen vruchten vind ik wel fijn, en speciaal zoete sinaasappels, maar helaas is nu juist de tijd daarvan voorbij. Maar er zijn ook wel lekkere djeroekjes. Ik dacht wel dat jullie extra enthousiast zou zijn nu ik naar Sparmann gegaan ben. Juist ben ik wéér geweest, precies na 4 weken. Ik was nl. enorm duizelig, maar hij ontdekte direct dat het wel samen kon hangen met constipatie. Enfin, hij deed me vele natuurlijke middeltjes aan de hand, pruimedanten e.d., maar je lacht je dood, want geen één laxeermiddel is voor mij beter, dan het zitten in de wachtkamer van een dokter. Toen ik thuis was al direct enorm succes en ziet, de duizeligheid verminderde en is nu weer over! Een duur laxeermiddel anders ƒ 3.50!! Ik mag nu niet meer tennissen, maar wel zwemmen en autorijden, welk laatste vooral plezierig is, ook chaufferen niets op tegen. Volgens hem, zie ik er “fabelhaft gut aus”, wat wil je nog meer. M’n korset draag ik nog steeds gewoon dicht en niemand heeft nog iets in de gaten. Zelfs de Schüllers die me toch in 2 maanden niet gezien hebben, merkten zondag niets! Maar nu ik niet meer mag tennissen wordt het geheimhouden lastiger, Lenie vraag je altijd het hemd van ’t lijf. [2] Ik zit nu graag op een hoge stoel, heef m’n maag het minst te lijden. ’s Middags wandel ik een half uurtje met Tommy, als Hok naar G.B. is, en ’s morgens gaan we nog steeds halverwege met Hok mee. – Sparmann heeft gezegd onder de hele zool van de schoen een schuine zool van binnen dik van buiten niks. Zondagmorgen wandelden we 1½ uur, ik op die zo vermaakte schoenen, en ik was niks moe, toch hebben we onderweg niet gerust. Toen we thuiskwamen lag er een briefje van de Schüllers dat ze eindelijk weer eens in Bandoeng waren en bij ons wilden eten als ’t kon. Ze waren eerst naar de kinderbioscoop met Jackie. Later bleek dat Jan jarig was. Ze hadden voor de feestelijkheid een fles Chianti meegebracht! Aldus rijsttafelden we en dronken Chianti. Annie is nu in haar 6e maand, maar ze draagt niet zwaar, je ziet er niet veel van, ze is alleen helemaal forser. Ze vertelde ook dat Mevr. Schüller zeer verrukt was van m’n brief. Ze gelooft blijkbaar de boel eerder als een vreemde het zegt, dan als Annie ’t zelf schrijft. Annie voelt zich sinds een maand heel best, en is vol van Anja. Ze trekt het geen ogenblik in twijfel dat het een meisje zal zijn.

Van Hok moet ik je troosten Mam, dat je duizeligheid weer is teruggekomen. En ik zou je graag willen verzoeken eens naar een specialist te gaan. Je wijze dokter zal vast wel heel knap zijn, maar een professor/specialist vindt misschien weer eens wat anders. Het duurt op zo´n manier toch wel erg lang.

Ik vergat jullie verlovingsdag te herdenken en kan meteen gelukwensen met 11 juli, al 28 jaar enorm hè!

Hok is doodsbenauwd dat de baby zijn neus zal krijgen, ik vind ook voor een meisje beter de mijne! Maar als dat het enige minder mooie zal zijn!

Egbert en Baukje lieten niets van zich horen, over een week zullen ze wel weer thuis zijn. We moeten dan maar gauw met ze naar Homann want m´n avondjurk is nogal getailleerd!!

Irene Hasenstab heeft me nu gevraagd wat te helpen met de [3] IEVVO-correspondentie, ze heeft in ’t bestuur niemand, die haar eens flink helpt, zo zoekt ze steun erbuiten! Er zijn 2 secretaressen, maar de een is bij de krant en heeft het razend druk en de ander is een kind dat nog niet weet wat een secretariaat betekent, maar Irene wil haar niet opdoeken, Indische vrouwen zijn toch zo uiterst gevoelig voor die dingen. Ik moet nu aan de redactrice van de “Vrouw en haar Huis” schrijven, daar er in dat maandblad een stuk over Indië gestaan heeft, met de bewering dat er in Indië geen sociaal werk gedaan wordt. De IEVVO moet de Indische vrouw dus rehabiliteren. Maar ik vind het erg lastig, en hoop maar dat ik het voor elkaar krijg. Gisteravond heb ik op verzoek van Irene aan Tineke Hijmans gevraagd of ze eventueel directrice van ons tehuis zou willen worden. Ik ben benieuwd want ze is nu eigenlijk in betrekking. Het lijkt me voor haar erg leuk zelfstandig werk. – Op de polikliniek is nog niemand gekomen, want ook dáár schijnt het I.EV ons tegen te werken, ze zeggen dat alleen I.E.V.-leden daar mogen komen, toppunt! Terwijl wij juist iedereen willen helpen! Eén bestuurslid van het IEV is enorm op Irene, dus op de IEVVO gebeten en die slooft zich uit ons dwars te zitten!

Vanmorgen was ik bij Julie Chavannes om haar lid te maken van de IEVVO, ze moest er nog over denken, maar ik zou haar schoonmoeder ervan vertellen. Ik hoop maar dat het iets wordt. Ik zou meubels e.d. bij elkaar halen voor het internaat, maar m’n vermoedelijke enige vangst tot nog toe is een kast van Elly Linn, toch wat! Gister heeft Meneer v. Vianen toezegging gedaan een tegeloverloop in het tehuis te maken, gratis, aardig hè. Irene zei natuurlijk direct “uw vrouw is al lid”; misschien heeft dat hem ertoe doen besluiten! [4] Het stop- en verstelwerk, dat de IEVVO aanneemt, is het enige dat nu al goed loopt! Dat is tenminste wat!

Donderdagmiddag hebben we vergadering over de feestavond van de Vivos in juli, ik kan er niets voor bedenken, ben ganselijk uitgeput.

Hokje zal me inwijden in de geheimen der paleontologie, dan kan ik wat werk uit zijn handen nemen, voel me zeer trots!

Anneke schrijft dat we nu januari ’34 liefst al “binnen” zullen zijn! Een klein snippie overdreven! We hebben pas 1 maand extra binnen! Hok vreest dat het wel na 4 of 6 maanden uit kan zijn, maar enfin, we hebben nu al ƒ 1.000! op de Spaarbank!

Nel Stamm is plotseling overgeplaatst naar Batavia. Wél merkwaardig als je half juni hoort dat je met 1 juli weer in een andere plaats ingeburgerd moet zijn. Maar zij zegt dat dit erg tijdig is, want officieel is het voldoende als ze ’t op 28 juni zeggen en je dus 3 dagen tijd geven! Zij vindt het erg vervelend, ze is pas 1 jaar in Indië en in Bandoeng en begon zich hier juist thuis te voelen. Ze kwam opeens bij me binnenvallen en verzocht om steun. Ik schreef direct aan Mevr. Beudeker, in de hoop dat zij haar paviljoentje zou willen afstaan. Maar toevallig kreeg ze mijn brief, terwijl ze al in Bandoeng logeerde, en stond gister opeens voor mijn neus. Helaas wil ze ’t niet afstaan daar ze dát als logeergelegenheid gebruikt. Mevrouw Beudeker vertelt me altijd heel veel nieuws over Dien, natuurlijk schrijft ze aan haar ouders het uitgebreidst. Hok zegt dat Mevr.B. graag bij mij komt praten om te zien of Dien háár wel alles schrijft.

Hokje is zaterdag met Ter Haar en Koolhoven naar Soekaboemi geweest en heeft stenen gehaald. Hij heeft erg genoten van de tocht en kon zich niet begrijpen dat ik niet mee wou! Ze reden die dag 300 km, Hok steeds aan ’t stuur (voorbeeld: van hier naar Batavia is 200 km!).

Die dag had ik Nel Stamm bij me te eten. Gezellig zo’n ongetrouwde vriendin. Een getrouwde zou dat nooit kunnen! We hebben heel wat afgeboomd en zij vertelde aller grappigste dingen [5] uit haar studentenhuis van Mevr. de Waardt in de Brugstraat Groningen, een huis boven een winkel – een enorm groot bovenhuis! Ze woonden daar met 18 jongens en meisjes en o.a. is de verloving van Mia Goudsmit met Tom Beukema dáár aangekomen. Van welke tak is die Mia eigenlijk?

Inderdaad zijn de Kunsten hier, maar ik herinner me dat ik dit jullie al schreef, daar ik ditmaal weer vrijdags pas mailde vanwege Tek Bheng. Tek Bheng heeft ons die dag nog geleerd dat je hier in Indië best een bol blikje mag eten. Mijn sardines spoten bij ’t openmaken, Hok zei weggooien, Tek Bheng niet doen. Aldus hebben we er precies ieder evenveel van gegeten en… niets van gemerkt!

Wat fijn voor Tante Leidie dat ze haar huis verhuurd heeft, zeker wel behoorlijk? En dat ze nu naar Indië komt, zeker speciaal voor de kleine Remptjes hè. Van To was ze toch niet meer zo verrukt. Hok vindt het alvast niet goed als ze eventueel bij de komst van onze baby zou willen helpen! We zullen dus Tante Leidie’s verjaardag niet mee kunnen helpen vieren.

Verstandig dat jullie een autotochtje hebben gemaakt met Pinksteren en dat jullie in de tuin zat, wat eens in de 3 jaar blijkt voor te komen! Wij hebben Tek Bheng nu eens meegenomen in onze auto! Maar alleen thuisgebracht naar de Multatuli-boulevard.

Nu Nel Stamm is overgeplaatst, moet Mevr. v. Vianen weer naar een ander uitkijken, jammer voor beiden.

Emmetje zeer bedankt voor haar brief. ’t Was inderdaad eens nodig dat ze de pen opnam! Heel veel succes in begin juli – We zullen beiden duimen, ik zal ’t Tommy ook leren! Tommy was gister jarig, althans 1 jaar bij ons, ’s morgens vroeg al een bot, en een stukje rookvlees! Verder een beeldige blauwe strik [6] aan de halsband waarop zeer trots!

Het zou leuk zijn als jullie op Oom Izak’s[1] verjaardag daarheen gingen, maar ik dacht dat je naar Oom Johan[2] moest in die tijd, maar je kunt het beide natuurlijk doen.

Wat een plannen Em, naar de wintersport – Heb je geld teveel?! Emma kent regimenten moderne boeken, waarom stuurde je me dan niet iets wat zij mooi vond. Onze smaken verschillen wat dát betreft, niet zoveel!

Ons “de Vosje” wordt brutaal, zat eergister met zijn vriendinnetje thee te drinken, terwijl ze anders alleen als ’t donker is verschijnt! Een echt Indisch meisje, zal wel geen menens worden, hoewel ’t al heel lang aan is.

Zo op  papier lijkt het heel wat wat ik presteer, maar als ik Irene meemaak geneer ik me voor het kleine beetje activiteit. M’n verstand gaat ook hollende achteruit, Etzel Andergast van Wasserman kan ik op veel plaatsen niet eens volgen, hij filosofeert heel zwaar, maar je moet het ook eigenlijk niet na tafel lezen, zoals ik doe, maar als je fris bent, maar dan doe ik andere werkjes. Daar is Hok, ’t is 8 uur n.m. Dag!

Mevr. Gunning moet hier geweest zijn, volgens Kasan, al beschreef hij haar als van mijn leeftijd. ’t Is zeker dat hij niet meegaat naar Djokja – maar hij schijnt nog te denken hier nog wat te zullen krijgen. Hij moet een onplezierig leraar zijn, kan ik me best indenken.

HOK

Ik sluit me aan bij Eidje’s verzoek dat Moeder naar een prof moet. Wellicht vindt hij een sneller werkend geneesmiddel, wat toch prettiger is dan een half jaar lang maar half te zijn. Deze maand is de zilvervloot nog niet in zicht, wellicht komt ze nog deze week. De adviseur van de Algemene Exploratie Mij. vraagt mij om eens poolshoogte te nemen op Madoera, om de leider der boring te controleren. Ze vertrouwen zijn rapporten niet helemaal. Het schikt me deze maand niet. De volgende maand kan het niet, omdat Oostingh voor één maand op tournee gaat. Dus in augustus zullen we naar Soerabaja gaan. Dag Hok.

[Vlek]

EIDA

Hier sloeg ik een muskiet dood!

[Randje pag. 1]

Hok heeft er fouten in gevonden

dimunition niet démunition en verder 

nous préserver de la ruine niet : préserver la ruine!

EIDA

8-6-’32

Lieve kindertjes –

Hok verdween naar kantoor, tegelijk verdween mijn vulpen. Dat komt ervan als je beiden een van dezelfde kleur hebt! Wat een vent overigens hè, op maildag, toppunt! Gisteren wachtte ik met smart op een vliegbrief van jullie, maar bij nader inzien heb ik mij een week vergist. Het misselijke was dat er wel een luchtbrief kwam, maar een voor Hok over “zaken”! Ik snelde er tevergeefs heen! –

Tek Bheng was bij ons, hij zei al tweemaal eerder te zijn geweest, toen wij uit waren. Hij kwam nu voor mij heel ongelukkig, daar het kwart voor 8 was en ik om 8 uur bij de Smitten moest zijn voor de lezing over Jacques Perk dat ik met hen allang had afgesproken en waar ik dus onmogelijk af kon. Hok had al gezegd er niets voor te voelen, was dus geëxcuseerd, en bleef gezellig 1½ uur met Tek Bheng aan het bomen. Je hebt wel gelijk dat we hem niet zouden herkend hebben, als we niet geweten hadden dat hij hier was. Hij kon absoluut 2 x in zijn jas. Maar het is me een raadsel waarom jullie zo ontsteld over hem waren, ik vind zijn gezicht nu veel aardiger, veel meer karakter erin. Hij was toch wat al te pafferig! Hij was allergezelligst en met moeite kwam ik ertoe uit te gaan. Hij zat bij ons aan tafel, terwijl wij aten, dus echt huiselijk. Ik hem gevraagd gauw eens te komen eten. Hij zal nu wel weer terug zijn uit Batavia, waar hij aandeelhoudersvergadering had van hun landerijen. Hij zei dat wat zijn moeder betreft het weer loos alarm geweest is, ze is heel best – Hij heeft nu in 5 dagen en nachten [2] zijn boeltje moeten pakken, vandaar dat hij bij jullie wat slaperig was! – Jullie hebt je dus toch ongerust gemaakt over een eventueel ontslag. Hoe is het eigenlijk gekomen, want ik heb ervoor gewaakt dat er nooit iets over in de brieven kwam. Is het Mevrouw Hupkes haar schuld, toen ze van Jan’s zgn. ontslag vertelde (waar overigens nog niets van bekend is, dus vermoedelijk blijft hij wel). Jullie hebt dan ook wel aardig komedie gespeeld in je brieven, m’n compliment! Of was het pas sinds korte tijd bij jullie opgekomen. Nu kan ik je zeggen dat ik een tijdje wel angstig ben geweest, vooral met het oog op onze a.s. baby, en nu zijn we dubbel blij en Hok rekent heftig hoeveel we wel niet zullen sparen in deze maanden, daar we de ƒ 500.- ongeveer schoon overhouden, als we er iedereen voldoende voor gefoven hebben. Het is een feest dat we nu wel royaler leven – je denkt er niet meer over iets na te laten om het geld! En je doet extra ’t een en ander: ik foof zaterdag b.v. Nel Stamm, een leraresje ± 27 jaar, die ik bij Baukje en op de Vivos leerde kennen, op een ijsje bij Bogerijen, nadat we bij Mevr. v. Vianen geweest waren om over haar paviljoen voor Nel te spreken. Mevr. v. Vianen wil haar 2 kamers, de eerste 2, geven met pension voor ƒ 110.-, Nel heeft er wel zin in evenals Mevr. v. Vianen, vooral ook misschien omdat zij een kennis van mij is, hm hm! (Mevr. v. Vianen klaagt Mam, dat ze nooit iets van je hoorde, en stuurt je haar groeten.) – Ja visite heeft het nu ook goed bij ons, allemaal lekkere dingen! Zaterdagavond hadden we een bridgeavond op verzoek van onze gast Houw!, die sinds vrijdag weer 3 dagen is geweest – Nel als vierde man – we hadden bonbons, vruchtensla en gebakken broodjes met overgeschoten tong, die ik nog even maakte. – We speelden tot 1 uur, dus vrij geanimeerd! Houw deed het verreweg het beste en Hok en ik legden het af. Maar Houw heeft toch kans gezien ons enigszins enthousiaster voor het schone spel te maken en zondagavond speelden we weer nu met de “blinde” en wij drietjes, maar ik had enorme slaap en gaapte niet gering, hetgeen niet wegnam dat we tot 11 uur [3] doorspeelden. Ik kan me begrijpen dat Emma nog niet erg verrukt is van het edele spel, maar veel doen zodat je er steeds meer van snapt, want dán wordt het pas aardig. Vrijdagavond gingen we naar de bioscoop “Le Roi des Resquilleurs”[1] veel minder dan “Sous les Toits de Paris”. Dus je ziet dat Houw ons flink uit de slaap heeft gehouden. Overdag waren we om de beurt verdiept in “Rubber” waar jullie al over schreven dat Marietje het heel juist beschreven vindt. Ik vind het ook enorm goed, alleen kan ik me niet begrijpen dat de vrouwen zich daar zó misdroegen in die dronkemansbende, toen de “hausse” al te lang duurde. Op die manier gun je ze de malaise in hoge mate, als ze hun geld op die manier wegsmijten tegelijk met hun manieren en de dames hun vrouwelijkheid en eerbaarheid. O jasses, wat een bende, iedereen met een ieder getrouwd!, geen onderscheid welke man je voor je hebt! –

Maar zoals verder de Indische sfeer in de natuur, in ’t oerbos, onder de Inlanders, op de pasar, beschreven wordt, kunnen wij (of misschien jullie nu ook!) echt in meeleven. Alleen is misschien daar, waar de huizen kilometers van elkaar staan, de eenzaamheid groter dan wij, stadsmensen, ons kunnen indenken. Heeft Marietje echt zelf dergelijke braspartijen meegemaakt, moet je eens schrijven – zij zelf passen dan allerminst onder de “planters”.

Een reuze boeiend boek overigens, als ik er in bezig was, deed Houw steeds pogingen me op te laten staan! en na het eten, wie het het eerst in handen kon krijgen!

Op 1 juni is ons IEVVO-huis geopend, d.w.z. je moet je er nog niets van voorstellen, daar het huis nog op die datum ongeveer leeg was, alleen stonden er nog een paar meubels door Irene in bruikleen gegeven. Toen ik zover gekomen was, stopte er een auto voor huis, waaruit Tek Bheng stapte. [4]

HOK

G. Bedankt voor de balans, we zullen gauw onze schuld afdoen. Tek Bheng vertelde dat u zich ongerust maakte over onze betrekking. Er was eigenlijk absoluut geen reden voor. Men heeft de afvloeiingen over het gehele corps van academici verdeeld: zowel ouderen, bijna pensioenrijpen, als tijdelijken en ongeschikten heeft men voor ontslag voorgedragen. Als principe heeft men aangenomen, dat zij die moeilijk gemist kunnen worden, aangehouden worden, zelfs al zijn ze tijdelijk of in nog losser verband. Verder heeft men geen rekening gehouden met de nationaliteit. Zo zijn er een aantal Nederlanders voor ontslag voorgedragen terwijl er in dezelfde categorie ook tijdelijke Duitsers werkzaam zijn. De meesten vinden het erg gek dat men niet zoals in het buitenland gebeurd is, de buitenlanders het eerst ontslaat! De betrokken Nederlanders hebben dan ook gerekwesteerd.[2] Wat de beslissing van de regering zal zijn, wordt met spanning afgewacht. – Van onze Paleontologische Dienst is er maar één ontslagen, een jonge Duitser Dr. Scheffers. Veel is er niet aan hem verloren. Een zeer oppervlakkige en fantastische werker. Hij doet precies hetzelfde als ik, vandaar dat onze verhouding tamelijk koel is. Ik kan het me best indenken, dat hij mij als de hindernis aanziet, waarover hij gestruikeld is. – U spreekt van koude in mei! We kunnen hier spreken van een niet komende droge moesson. Het regent nu nog altijd heerlijk, wat onze tennismiddagen niet zelden tot zwemdagen maakt. –

Ho is nu helemaal zonder werk. We zullen hem wel moeten steunen. Gelukkig dat we het missen kunnen. –

Tek Bheng was gisteren weer hier en we hebben gezellig geboomd tot ongeveer 11 uur, wel wat laat voor Indische verhoudingen. We vinden hem niet veel veranderd. Nog altijd even enthousiast en gesticulerend. – Vandaag schreef Houw ons, dat hij zijn ontslag verwacht met het eind van het jaar. We hopen maar dat dit niet waar is.

Dag Hok. [5]

EIDA

Maar om op ’t IEVVO-huis terug te komen. Irene was van plan geweest haar meubels cadeau te geven, benevens een gasfornuis, en nu ze ’t haar zo moeilijk maken van de kant van ’t I.E.V. (Indo-Europees Verbond) doet ze ’t maar op deze manier. Eén keer is de polikliniek nu gehouden en 3 x per week kun je er stopwerk brengen – Een jong Indisch meisje met haar “vriend” verven daar alles, dat is tenminste een goede hulp van de Indische kant. De banken en tafels beitsen ze met een permangaan oplossing, ze worden dan donkerbruin, heel aardig, en een goedkope manier! Ik moet nodig weer eens gaan kijken hoe het met het huis staat – Met de opening stuurden wij een mandje orchideeën, slechts 2 andere bloemstukjes waren er. Irene maakt zich hoogst verdienstelijk o.a. door allerhande firma’s allerlei af te zetten: zo kreeg ze een fonteintje plus aanleg + enige lichtleidingen van de één, betegelde keukengootsteen van een ander enz. Ongelooflijk in deze tijden hè!

Tek Bheng kwam dus gister weer en bleef gezellig eten. Hij is nog vol vuur en actie als hij wat vertelt. Op hun aandeelhoudersvergadering heeft hij een Chinees Volksraadslid, dat nooit door iemand van zijn eigen ras was tegengesproken, vastgezet, hetwelk de man zeer vertoornde en Tek Bheng deed glunderen. Hij moet nu weer op reis, dus zullen we hem voorlopig wel niet meer zien.

Houw heeft indertijd een accept van ƒ 3.500.- voor Ho ondertekend en nu zit hij eraan vast en moeten hij en een neef ieder de helft betalen. Houw wil zijn auto nu verkopen en raadt ons dringend aan ons geld goed vast te houden, daar er ook nog kans is dat hijzelf in januari ontslagen wordt en dat Hok dan de enige verdienende zoon nog zou zijn. Wij weten trouwens niet of Houw die ƒ 1.750.- wel heeft. Al zijn papieren heeft hij Ho indertijd al gegeven, water in een bodemloos vat. Ho had zich een half jaar eerder failliet moeten laten verklaren, dan [6] was Houw er in elk geval beter aan toe geweest. Gelukkig maar dat wij nu zoveel kunnen verdienen en ook sparen! – Ho kon een baan krijgen van ƒ 40.- in de maand in Batavia als jongste bediende, hij zal het wel aannemen, denk ik, alles beter dan niets. –

Vanmorgen kwam opeens Jaap Kunst binnenstappen, echt genoeglijk, zijn blindedarm was hij net kwijt, en nu hebben ze maar vakantie genomen. Jaap was net terug uit Celebes en Sumatra-Atjeh, toen hij er last van kreeg, wel een wonder en een geluk. Hij vertelde dat de kinderen, die hier altijd wát hadden, dáár altijd heel gezond zijn, alleen voor hemzelf en Katy is het wel wat zwaar. Katy die ik later even zag, toen ik Jaap thuisbracht, ziet er heel beroerd uit. Ze heeft blijkbaar weer teveel gedaan: de kinderen bijgewerkt en elke dag 2, 3 maal naar ’t  Ziekenhuis gelopen voor Jaap en ondertussen ongerust over hem. Ik heb haar gezegd eens bij mij in de tuin te komen zitten. – Het is hier nu ’s morgens weer echt heerlijk en ’s middags van 5 tot half 7 ook. Dan is Hok weer weg en dan zitten Tommy en ik op het stoepje naar de zonsondergang te kijken! De droge tijd doet eindelijk zijn intrede. ’s Morgens vroeg is het alleen erg koud.

– Wat mij betreft, niks bijzonders. Alleen ben ik wat licht in ’t hoofd, vooral als ik naar boven of naar beneden kijk en als ik in bed lig en ver-lig draait me de kamer gezellig rond, net als Moeder hè indertijd, gewoon na-apen, vindt Hok het van mij! Maar dit hoort er natuurlijk bij mij bij. Weer 1 keer keerde ik m’n maag om, eens in de 2 weken!

– Het pak naar Dien is weg, ik stuurde haar asperges, vruchten op water, kaaspastei, ansjovispasta en kroepoek + de gemaakte kleertjes. Ik schreef haar dat het kleine jakje van jullie is – Het crêpe papier is nog hier, daar Hok het onvoldoende verpakt vond. Ik hoop maar dat ze tevreden is. Haar laatste brieven zijn niet veel zaaks meer. Ik vrees dat ze teveel correspondentie heeft en het is natuurlijk vervelend in elke brief hetzelfde te zeggen!

Sinds een paar dagen zijn we beu van het eten van de baboe. [7] Alles smaakt steeds hetzelfde en ’t is òf te flauw òf te zout. Je wordt er beroerd van. Daar moet wat aan gedaan worden!!

Vanmorgen kwam er weer een doodzielige werkeloze, die met een stem met tranen vertelde van zijn levensgeschiedenis. Ik kan nooit nalaten zo iemand te helpen. Ik kocht maar weer een schrijfblok voor 5 x de prijs! en kan nu weer 2 jaar op het papier teren, want elke werkeloze verkoopt papier!

Gister kocht ik de briefkaarten met betaald antwoord voor de “ontwapening”. Een goed idee Paatje, Suus Hortsink, die ik ervan vertelde, wil er ook graag 6 van overschrijven.

Enig dat Vader oom Jaap zo onverwacht sprak en dat Goethe hem zo boeit en dat de kalender nog steeds bevalt! Waarom heeft Moeder’s brief geen slot, heeft Vader de brief stiekem weggenomen uit je schrijfmap en dan naar de bus gebracht!?

Bedankt voor de boekhouding, die je zo keurig voor ons doet. Waarvoor is die ƒ 8.- rente van 1 mei ’32. Het valt werkelijk mee. Nijhoff heeft wel ƒ 14.- van de rekening af gedaan blijkbaar. Dus af: ƒ 1.40 boekje van Dien.

Keurige vulpen, Mam. We hopen de resultaten van die van Em ook eens te kunnen bewonderen. We mogen je overigens al wel haast succes voor je examen toewensen en wel heel veel succes.

Er stond vandaag een stuk in de krant dat het in Den Haag vol is van waarzegsters en magnetiseurs, dat het een naar het bovenzinnelijke gerichte stad is! Is je dokter niet een beetje een vijg[3] Mam?! Je mag je joligheid niet door hem verliezen!!

Hok heeft kiespijn. Vanmorgen op een zenuw geboord en daar een goedje erin gekregen om de zenuw te doden. En nu kreeg hij [8] ook nog minder lekker eten, zielig hè.

We hebben net zijn nieuwe witte pakken gepast, 2 stuks – hij is nu door 3 van de oude broeken van achter heen, dus de nieuwe zijn bepaald nodig.

Jaap vertelde nog dat de instrumenten van Thijs zeer bijzonder mooi waren. Dus dat is plezierig. Hij heeft nu al 700 instrumenten.

Dag Eida.

Vrijdagmorgen: Vanmorgen een kwartiertje met Jan Hupkes staan kletsen, toen ik Hok had weggebracht. Hij fietste weer eens voor de afwisseling. Ze komen volgende week eens bij ons, ik vind Jan nog steeds erg aardig, maar Hok en Lientje niet bepaald een combinatie – ik ben benieuwd of het bezoek een mislukking zal worden, net als met de Smitten met wie ik zoveel gemeenschappelijke herinneringen heb en Hok geen één!

Ik moet je nog schrijven over een boek: er is zo ontzettend veel keus, ik weet waarachtig niet wát te kiezen: “Het taaie Ongerief” van Th. Thijssen of  Sprookjes van Andersen of Grimm voor onze a.s. spruit! Maar ik wil het je niet lastig maken. Indertijd heb ik zeer genoten van “Het grijze Kind”, dus wil ik graag wat van Thijssen en “Kees de Jongen” kan ik van Lenie lenen. Dag Eida.

Met deze zelfde mail bestelt Hok boeken bij Nijhoff – als je ’t dus ook daar bestelt, kan hij ’t verzenden en heb jij er geen last mee. Dag.

EIDA

31 mei 1932

Liefjes –

We hopen nu maar dat die duizelingen weggebleven zijn, dit was zeker nog even weer een opleving van de narigheden, zoals de lente ook niet direct zomer wordt, maar ook af en toe zich nog even laat gelden.

Hartelijk dank voor het pak. Twee glazen + 2 kopjes en schoteltjes in goede orde ontvangen. Het blik met roggebrood is zalig, pas half op gelukkig! Het blik met koekjes is ongelooflijk lekker, om geen andere koekjes meer te eten! Bij de thee geef ik precies voor ieder 2, anders gaat het in één dag op! Ook dank voor het jakje voor Dien’s a.s. spruit, ik heb al 3 pakjes voor haar gemaakt, dus zal ik dan dit maar uit jullie naam sturen. Waarvoor ik dat wit batist indertijd besteld heb, begrijp ik niet goed, maar dat stuur ik Dien dan maar zó, dan kan ze er ’t een en ander van maken. Ik heb nl. zelf nog een grote lap batist liggen, die Mamma me indertijd eens gaf. Ik hoop zeer de volgende week alles weg te kunnen sturen – Verder de buikband: hij zal wel passend zijn, als mijn buikje wat groeit, hij zit nu erg los, er omheen, terwijl ik juist graag iets stevigs voel, en de stevige gedeelten juist boven en onder de buik zijn. – Mijn oude band is nog prettiger, maar ’t is niks hoor, ik bewaar hem wel wat. Ik ben blij dat ik slanker ben dan je gedacht hebt!!

Ondertussen hebben we hier heel wat drukte in huis gehad, juist toen het pak kwam. De Pimmen kwamen donderdagmorgen, veel drukte, Wimpje brult veel, speciaal eten voor Wimpje, die wat last van zijn buikje had gehad; apart eten voor Netteke, op een ander uur moesten ze eten, enige gaspitten moesten vrijgemaakt voor warm badwater – enfin al gauw was de boel op streek. Netteke is allerliefst en zoet, vertelt van de verschillende jurken die [2] ze bezit en danst plastisch in ’t rond!, ze vertelt veel verhalen van haar vriendinnetjes en wat haar allemaal overkomen is – wel een verschil met dat dochtertje van Ho! Wimpje heeft niets gebroken, de koekjesschaal + glazen stonden meer op de boekenkast dan op ’t tafeltje, Pimmetje was af en toe ontsteld over haar zoon en verheugde zich erop hem weer in ’t gareel te hebben thuis. Tot Hok’s ergernis liep hij met de bezem door ’t huis en brulde als die hem werd afgenomen! Eens stond hij met een van onze tegeltjes in zijn hand, ik schrok me dood, maar Pimmetje liep zeer voorzichtig naar hem toe en ’t liep goed af. Ze zei dat als je hem liet schrikken, hij het voorwerp uit zijn handen liet vallen. – Een dag na de Pimmen kwam opeens Houw aanzetten – we hadden hem 2 dagen eerder verwacht, en dán was ons huis voor één nacht vrij geweest, maar het hinderde ook al weer niet, een veldbed werd naast Pim’s divan gezet. Het was overigens fraai: opeens stapt Houw binnen, Pimmetje kleurt van schrik, Houw zeer onbevangen, groet als oude bekende: tableau! In Buitenzorg groeten ze Houw niet!! – Tussen dit alles door, kreeg Hok een bevel van De Jongh, zijn publicatie binnen 2 dagen in te leveren, en wel precies op de donderdag belde De Jongh op en zaterdag moest ’t ingeleverd zijn. Juist de 2 dagen dat de Pimmen hier waren. ’s Middags werkte hij op G.B. tot half 8 en ’s avonds thuis weer. Toen Houw kwam, kon Hok zich gevoeglijk terugtrekken, en wij bridgeden. Hokje werkte tot half 1 en ’s morgens weer om half 5 op om de inhoudsopgave te maken. Vrijdags ’s middags wou hij beslist tennissen met Pim voor welke gelegenheid Pim een paar oude schoenen van Hok van een stuk neus ontdeed omdat hij er anders niet in kon! Ik speelde ook nog mee – Hok speelde niet erg goed, had slaap en De Jongh zei of hij soms ’s nachts doorgewerkt had, waarop ik zei dat hij zich wel schuldig mocht voelen! Hij had er erge pret om, maar ik ben hem wel dankbaar [3] want anders was het werk zeker nooit afgekomen, daar Hok er steeds weer in veranderen wou en De Jongh zei “het is een verkeerde opvatting dat zo’n werk áf moet zijn”. En nu is het klaar en weg, en Hokje heeft zijn kamer opgeruimd waarvoor hij aan één dag niet genoeg had!!

Dezelfde vrijdag werd de lijst bekendgemaakt van de 18 academici van de Mijnbouw, die moesten afvloeien, waarbij wij en nog vele jongeren konden juichen, daar de Dienst niet buiten ons kan! Er zijn hier de heftigste geruchten gegaan dat alle tijdelijken eruit zouden moeten e.d. maar Hok heeft zich nooit dikgemaakt en met succes! En nu zijn we dubbel blij met onze a.s. spruit! Drie van de jonge Duitsers moeten weg en 2 jonge Hollanders, verder van Banka 2 en van hier veel anderen, zoals waarschijnlijk De Jongh zelf, Van der Ploeg (adviseur Mijnbouw), ’t Hoen (onderhoofd), Freusberg (chef Chem. Lab.), Lindberg (van ander Lab.) enz. enz.

Ook die Keil, die Duitser, waar wij pas op visite waren, en in wiens visite-boek wij wat moesten schrijven, één van de weinige beschaafde Duitsers! Zo zielig voor die mensen, maar de meesten hebben hun pensioen tenminste. Oppenoorth is de enige die er voordeel van heeft, die wordt dan hoofd Opsporingsdienst – als ze De Jongh tenminste vast lozen. Een poos geleden had ik al eens op de tennisbaan tegen De Jongh gezegd wanneer de lijst bekend werd – hij wist het niet en mocht niks zeggen, toch kon hij niet nalaten te zeggen “’t komt terecht”, waardoor hij ons ook plezierig stemde! – Ik heb vrijdag ook mee getennist, ik voel me zo normaal, dat ik ’t nog graag doe. Mijn vreeslijke slaap is al wat verminderd, evenals de erge honger, ik zou nu niet zeggen dat er iets bijzonders aan me was als [4] Sparmann ’t niet geconstateerd had. Heb je ooit zoiets meegemaakt!! Ik heb aan de binnenkant van mijn schoenen een dikke zool van een ½ cm die aan de buitenkant tot niets uitloopt.

’t Is wel prettig, maar ik weet nog niet of ’t afdoende zal helpen. Wat heb jij voor zool onder je schoen, Mam, van dezelfde dikte?, en draag je toch steunzolen in lage schoenen? Ja hè. Sparmann zegt dat ’t niet geeft – maar die steunzolen deugen ook niet, ik heb ze maar afgeschaft. Hier weet nog steeds niemand het, en ik heb ’t gevoel dat daardoor de tijd vlugger gaat, dan wanneer iedereen me steeds zou vragen hoe ik me voelde. Ik draag zelfs m’n korsetje gewoon dicht, ook onder ’t ontbijt. Dit wende ik mij aan, toen de Pimmen hier waren.

Zaterdag ’s morgens vertrokken de Pimmen vroeg en tegelijk haalden Houw en zijn partner me om mee de Prahoe op te gaan. Deze partner, een oudere (!) juffrouw ± 35 jaar, is pas 2 maanden uit Holland en ziet er net zo fris uit als jullie zonder en wij met rouge!! – Ze had niemand om haar de weg te wijzen en zo heeft Houw zich aangeboden, daar zij logeerde bij Frits en Katrien (Katrien’s baby kan elk ogenblik komen!) – Ze kent de Elink Schuurmannen goed en vertelde dat Fietje en Hannie verloofd zijn en Corrie predikante is – Houw reed ons met de auto, zijn Ford, naar de top van de Prahoe waar we heerlijk weer troffen – Die juffrouw Kleinhoonte bleef bij ons eten en vroeg ons ’s avonds bij haar te dineren (!) in Hotel Homann. Het was er stikvol daar het zaterdagavond was, dus gezellig. Maar wij bleven maar kort tot ruim 10 uur omdat we de volgende morgen vroeg naar de Kawah Kamodjan[1] zouden gaan. Houw en die Juffr. gingen een eind lopen 3 uur lang, langs een andere weg, en Hok en ik reden tot aan de Kawah toe, die nu weer goed berijdbaar was. Het was alleen vervelend dat het op de terugweg opeens begon te regenen, zodat de wegen mul werden, en we nog voorzichtiger moesten rijden, maar Hok deed dat [5] kranig. Jullie herinnert je die weg zeker nog goed, waar we gewandeld hebben met ons vijven – halverwege hebben Hok en ik nu onze nasi goreng opgegeten, waartegen mijn maag opeens protesteerde en zich omkeerde. Dat was de 4e maal dat me zoiets overkwam in deze tijd – dat is nog uit te houden hè! – Verderop hebben we op een zijweg een uur op de 2 anderen gewacht, die later bleken een afsnijdend vlugger pad genomen te hebben, zodat wij daar rustig een uurtje in de auto geslapen hebben, ik echt, Hok niet. – Tommy was ook mee op deze tocht, wij hadden gedacht dat we meer zouden wandelen, maar nu we aldaar in de auto zaten was het minder geschikt, daar hij in hoge mate beweeglijk was, en bij voorkeur in Houw’s broekspijp ging staan om beter te kunnen uitkijken! Later was hij door ’t lopen in de modder absoluut pikzwart en moest voor mijn voeten op de grond zitten, hetgeen hij dan ook met een zielig gezicht deed! – Gistermiddag waren we even bij de Kreikens – Hok is maar niet gaan werken voor de petroleum – ze vroegen ons ’s avonds te bridgen, wat we deden, met het succes dat Egbert het meeste speelde en ± steeds down ging omdat hij zich altijd liet opjagen, tot 4 of 5, en de anderen 1300 punten wonnen!! – Straks ga ik met Baukje en Nel Stamm, een aardig leraresje hier van mijn leeftijd, naar een lezing over spiritisme + psychometrische seance – Hok wil niet, hij is nu naar G.B. – Van Mevr. Akkeringa, is dat die Mevr. Bos? – Van de week heb ik met hun tweeën gewinkeld in de nieuwe modezaak: de Bonneterie die de nieuwste Europese snufjes heeft, het gevolg was een linnen jurk met jasje geel met wit voor mij ƒ 11,25, en een voile middagjurk met lange mouwen voor Baukje ƒ 25.- - Later kocht Pimmetje daar een jas + tas. [6]

Met hun tweeën heb ik altijd enorm veel pret, enig gezelschap!

Dag jongens – Hok mag de rest – Eida.

HOK

G. De bom van afvloeiingen is gebarsten: 18 of 19 van de ongeveer 80 academici die we aan de Mijnbouw hebben moesten weg. Een harde maatregel, waarvan je de consequenties pas ten volle beseft, nu het gebeurd is. Gelukkig horen we er niet onder. De geruchten over afvloeiing waren natuurlijk allang gaande; we hebben er maar niet over geschreven om geen nodeloze ongerustheid te wekken. Er was voor mij ook al heel weinig reden voor. Wat de ontslagenen nu moeten doen, is natuurlijk een grote vraag. De chefs die het te regelen hadden zullen er wel heel wat slapeloze nachten van hebben gehad. Men heeft zich op het standpunt gesteld dat dienstbelang voor nationalistische gevoelens gaat, zodat men de jonge Duitsers grotendeels gehandhaafd heeft, terwijl talrijke Nederlanders het veld hebben moeten ruimen. Zo’n standpunt zal men zeker nergens anders aantreffen. De slachtoffers zullen natuurlijk protesteren! Misschien zullen ze door de regering wel in het gelijk worden gesteld. – Dat je je gevoel bij het vrijwillig handelen volledig kunt uitschakelen, zoals Moeder’s stelling luidt, vind ik niet waarschijnlijk. Neem bijv. het geval van iemand die het leven beschouwt als een schaakpartij en de mensen als de stukken, een erger geval van ongevoeligheid is toch niet denkbaar. En toch staat achter zijn combinaties een gevoel, namelijk hij beoogt toch de bevrediging van zijn eigen gevoelens. Al onze daden spruiten toch voort uit een bepaald verlangen, ongeacht of dit hoogstaand, altruïstisch is. – De volledige uitschakeling van het gevoel is wel denkbaar wanneer men helemaal als nummer handelt, bijv. soldaten in de oorlog. – Nog wel bedankt voor het pakje en voor de sterbulletins.

Nu dag, leuk dat Vader zo van Faust geniet.

Hok.

EIDA

24-5-‘32

Liefjes –

Vandaag begin ik maar vast te schrijven daar er morgenavond toneelvoorstelling is en ik morgenochtend moet helpen spreekuur houden voor de Ievo – de naam van onze vereniging is nu zo – Indisch Europese Vrouwenorganisatie. Ik heb pas 1 lid geworven, maar wil nu toch maar weer moed vatten en morgen naar Mevr. v. Vianen stappen. De vereniging wordt werkelijk hoe langer hoe belangrijker, nu gaat Christie Wijckerheld Bisdom gratis polikliniek houden voor de Ievo – in het Ievo-huis dat 1 juni geopend wordt. Er komt daar dan meteen een melkcentrale waar de melk voor baby’s volgens de regelen der kunst wordt toebereid. We zoeken nu nog een directrice – verpleegster voor het huis – ik dacht net aan Tineke Hijmans, maar Hok is doodsbenauwd dat ze dan al haar vrije tijd bij ons zal doorbrengen, bovendien heeft ze nu een baan – ik zal eerst afwachten of ze nog iemand vinden, anders kom ik met háár op de proppen. Irene Hasenstab lokt nog steeds per dag minstens 2 leden, ik bewonder haar, vooral omdat ze zelfs mensen opzoekt die ze absoluut niet kent. Helaas is haar moeder voor een paar dagen gestorven, maar die woonde ook al 10 jaar in Bandoeng, dus hebben ze elkaar veel kunnen zien. Natuurlijk was ze erg onder de indruk, maar vandaag was ze alweer één en al activiteit voor de Ievo. – En Joekie’s moeder ook gestorven, wat zielig en Emy’s baby. Wist je dat. Dien schreef me vanmorgen dat die te vroeg is geboren (7 mnd) doordat zij koorts kreeg en dat het nog geen dag geleefd heeft. Ik vind het zo sneu voor henzelf en voor de moeders – Mevr. Drost had nu toch wel een kleinkind verdiend. Gelukkig is Emy zelf weer ongeveer beter. Het is echt naar dat ik [2] haar juist verleden week zo enthousiast schreef. Ze is ook in Makassar moeten bevallen, dezelfde dokter als waar Dien heen zal gaan. Vreselijk toch, die arme Jan, die op zo grote afstand zal hebben moeten zitten. 

Donderdagavond hadden we Vivos bij Lous Gr. Meyer aan huis. Lize Beyzen vertelde over Byzantium vanaf Constantijn de Groote  tot 1453 , de val toe. Ze spreekt buitengewoon goed, leest niet van een papiertje, echt enig. Het was alleen enorm lang, duurde tot 11 uur – zodat Hok lang moest wakker liggen, omdat hij nooit kan slapen als ik niet thuis ben. Gelukkig ben ik zo slim geweest te zeggen dat ik om 12 uur zou thuiskomen! Lous was een keurige gastvrouw, alles liep schitterend – Ze hoefde zelf geen hand uit te steken! – Makkelijk zulke bediendes.

Ik heb zomaar 3 paar kousen gekocht, reuze fijn! –

Verleden week namen de Kreikens me ’s middags mee te “picknicken”. We zijn naar een hoog punt gereden waar je schitterend uitzicht had op Bandoeng en daar zittend op de plaid op de treeplank dronken we thee en aten we koekjes – ’t was hoogst amusant – Ze zijn altijd zo vrolijk. Ze vroegen me mee omdat ze weten dat Hok ’s middags altijd op G.B. zit. 

Zaterdagavond lachten we om Buster Keaton. “Casanova” heette de film. Hok vond het meer dan flauw, maar we hebben toch erg veel gelachen.

Wat mijzelf betreft, kan ik moeilijk iets nieuws vertellen. Het enige waar ik nog steeds de meeste last van heb is honger; slaap al iets minder, maar verder geen nieuws. Op de Vivos hebben enige mensen me gezegd, dat ik er de laatste tijd opeens zoveel beter uitzie. Ik had nog wel geen rouge op! Maar m’n kersenrode jurk [3] weerkaatst geraffineerd veel kleur. Maar ook overdag is er niets aan ’t handje, ik ben eenvoudig net als anders 1.2.3. 

Anneke schreef enthousiast over haar verjaarscadeaus – Thijs heeft ook enige dingen meegebracht, gelukkig dat het huis zo groot is!

Als Tek Bheng in Soerabaja zit, is het begrijpelijk dat hij steeds maar niet komt, ik vrees dan ook dat hij ons briefje niet heeft gekregen.

“Astrid en Leopold van België” bezochten ons Geologisch Museum gister – alle ingenieurs ongeveer moesten toevallig even in de buurt wat nakijken! Hok is ook even langsgelopen en ’t algemene oordeel is alleraardigst – allereenvoudigste mensen – hij sprak zelfs Hollands en bezichtigde vol interesse de nieuw gevonden schedels. Zij hebben er echt belangstelling voor.

Ik heb genoteerd van het trouwfeest van Oom Johan en Tante Trien. Enig datVader zo af en toe enige familieleden bezoekt, ook Annetje en Mund. Is Mund nog volontair of verdient hij nu wat?

Dinsdagmorgen: ik heb Mevr. v. Vianen bezocht en haar overgehaald lid van de “Ievo” te worden, ze zou er nog eens over piekeren of ze misschien donatrice zou worden. In elk geval zal ze ons ook helpen met meubels e.d. want die hebben we nodig voor ons tehuis, waar ook het “kantoor” van de Ievo in moet zitten, b.v. voor de spreekuren, verder komt de crèche er en ’t Huishoudinternaat, en de polikliniek. – Mevr. v. Vianen vindt het jammer dat je haar nooit meer geschreven hebt, Mam, na je vertrek uit Bandoeng. Ik vertelde haar nu dat je ziek bent geweest, maar misschien schrijf je haar nog eens een woordje – Anneke’s oude huis staat weer te huur, ik zal zien Jantje Westerveld voor haar te winnen. [4] 

Op verzoek van Irene bezocht ik een Ievo-bestuurslid dat spreekuur hield voor de Ievo, in Irene’s plaats, een hoogst spraakzame vriendelijke Indische dame. Maar middenin kregen we meningsverschil over het doel v.d. Vereniging. Wijselijk hebben we er toen maar verder over gezwegen. Zij vindt nl. dat wij een onderafdeling zijn van het I(ndo)-E(uropees)-V(erbond), maar naar mijn mening werken we voor álle vrouwen in Indië, niet alleen voor de Indo. Enfin, ik zal er Irene over spreken. 

Verder heb ik m’n haar nog laten watergolven vanmorgen en toen ik thuiskwam zat Mamma hier + Eng, de oudste dochter van Ho. Ze wil volstrekt weer naar een dokter, liefst naar Rizzi, die hetzelfde is als Sparmann en niet veel anders doet dan opereren. Nu wil ze Hok vragen wat die vindt. Straks mag de arme Hok haar dus weer een potje uitschelden en zeggen dat iemand, die niet ziek is, in deze tijden niet naar een dokter moet gaan.

Dinsdagmiddag: Mamma blijft tot donderdagmorgen, daar de Pimmen dan komen – Houw moet dus morgen maar weer op de divan – al de keren bijna dat hij bij ons was, was het logeerbed bezet!

Hok is bezig, terug van kantoor, de motor te laten draaien; we verbruiken de laatste tijd schandelijk veel benzine, meer dan toen jullie hier waren d.w.z. naar verhouding! Er zitten zeker te weinig mensen in de auto!

We kregen een enthousiaste brief van Anneke over ons “geval”. Ik vind het zo enig dat onze familie het alleen maar weet, zo gaat voor mijn gevoel de tijd vlugger om. Ik heb nu mijn avondjurk aan, je weet de gebloemde hoofdkleur fraise – vlak voor we weggaan moet ik nog even mijn buikje wat dichter trekken want hij zit aardig strak, en ik kan nu niet goed tegen nauwigheid daar, vooral niet onder [5] het eten! Anneke schreef een kleed achter de babytafel te willen maken. Dat is één van de weinige dingen die ik nog niet heb.

Ik hoop de volgende week alles klaar aan Dien te kunnen sturen. Eén hansopje witte zij met blauw omgehaakt, 1 complet: hempje + sierluier: met schouderstukjes is ’t hempje, net als onze onderjurken en dan vlak onder de borst (!) is het jakje ruim aangezet; verder 1 roze bloesje, met rood omgehaakt, hetzelfde goed als dat cape-je indertijd voor Anneke, (wat alleen aardig is gebleken om te zien maar voor ’t gebruik onnuttig). Wat dat hempje betreft heb ik het nu bijna af dankzij Jantje Westerveld. Hij heeft weer eens de “helden-plak-daad” verricht. Zondagmorgen om 11 uur verscheen hij, dronk enige djeroekjes en converseerde – Hok was naar het Lab. – dus vond ik zijn gezelschap hoogst aangenaam. Even later verscheen Dick van Assen, die Hok uit Delft kent, en die uit Semarang hier met verlof was. Om 1 uur kwam Hok thuis en in die tussentijd hadden de heren me aller beminnelijkst door een halve stopfles goelali   heen geholpen, waarmee Hok en ik anders geen raad wisten. – Ze bleven eten daarna bleven ze tot half 5! Als ik ze niet had weggejaagd, zaten ze er nú nog! [HOK inderdaad]. Helaas kon ik niet zeggen: “ik breng je even naar de tram” , maar ik zei dat ik nog even wou liggen want ’s avonds zouden Pierre en Trude komen. Zonder enig excuus vertrok het stel! Je hebt typen op de wereld! 

Pierre en Trude waren heel genoeglijk, we foven ze op vruchtensla, daar ze “geheelonthouders” zijn.

HOK

Naar mijn mening zijn ze nog altijd even ontevreden. 

Mijn moeder voelt zich weer ziek; ik geef haar maar influenzatabletten, je kunt het nooit weten. Er heerst nu influenza. Ze wil volstrekt naar Rizzi, een chirurg. Zo’n dokter zal aan haar zeker niets kunnen doen. Naar dokter Koch hoeft ze ook niet, evenmin als naar andere doktoren, want die vertrouwt ze niet. Als ze hier komt, ben ik altijd ten einde raad, dat begrijpt u. – Ho is nu volkomen werkeloos: vrouw en vier kinderen heeft hij. [6] Hij heeft het met ons nog niet over steunen gehad. Het is erg naar voor hem. Aan werk zullen we hem niet kunnen helpen. –

EIDA

Jantje Westerveld had gisteren 2 meisjes op de thee en vroeg ons erbij! Wij bedankten maar als oud-getrouwden!

We kregen een briefje van Jan Erik, die naar me dunkt niet zo slordig meer is. Hij antwoordt tenminste precies op mijn vragen en er was geen enkele vlek op ’t papier. Ik hoop erg dan Dirk maar niet al te streng is.

Dag Eida.

EIDA

18 mei 1932

Allergeliefdsten –

Met mijn nieuwe groene pen met zwart (een Soennecken, met heerlijk fijn pennetje) begin ik op een nieuw blocnote jullie te vertellen waar je al zolang op gewacht hebt, nl. dat wij inderdaad de eerste ƒ 500.- ontvangen hebben, die nu (al is het niet meer de volle som!) in de linnenkast bewaard wordt tot op ’t eind van de maand er een groot deel van aan de Postspaarbank zal worden toevertrouwd. Hoe vind je! Samen gingen we naar de Bank om het geld te halen, ’s morgens. En ’s middags schonken we elkaar deze vulpen – Hok precies dezelfde kleur en ’t zelfde model, alleen met een ander knopje tegen vergissing. Hok heeft nl. (net op tijd) voor een dag of 10 zijn vulpen op een raadselachtige wijze weggemaakt. En daarna naar de bioscoop. Dit, onze eerste petroleumuitgaven. Nu moeten we nog met de Kreikens op één of andere manier fuiven. We zullen ’t alleen maar niet te duur maken in deze tijden!, vooral nu Ho weer werkeloos is, en zijn vrouw ziek, en Mamma weer bezig is met “hou me vast of ik ga naar een dokter”! 

Aldus is de eerste zilvervloot in veilige haven geland en met vreugde roepen we: wie volgt! Schandelijk hebzuchtig hè. Maar ’t is meegenomen.

Nu wat anders, dat ook een luchtpostbrief waard is: Sparmann heeft geconstateerd dat er bij ons een baby op komst is. Hè hè, heb je er hartklopping van Mam! Nee toch, hij is meer dan tevreden en ik (en Hok!) niet minder, daar ik ongeveer geen lasten heb, in deze maand slechts 2 keer overgaf! Ik heb alleen enorme honger en begin nu zelf eerst op babymanier met voeding om de 2 uur!!, een pasbeginnende baby zoals je ziet, want een volgroeide brult pas na 3 uur van hongeren! Het is dus goed gezien van de Natuur om je eerst weer tot baby te maken om alle stadia te doorlopen! Maar laat ik niet zwammen. Ik heb ook enorme slaap (nóg meer dan anders!!), soms kan ik ’s morgens om 1 uur niet meer en doe even een tukje. Maar als dit alles is wat ik er die 9 maanden van moet merken, is ’t hoogst plezierig. – Mam, had je al een voorgevoel! Je schreef al in 2 brieven over iets dergelijks, als naar Sparmann teruggaan voor een eventuele bevalling e.d. Wat zal ik jullie nog meer vertellen. Ik eet melkzure kalktabletten met pepermuntsmaak, zeer aan te bevelen; m’n gebit is net ganselijk in orde gebracht, waarna ik ontslagen werd. M’n urine (excusez!) is in de beste toestand en het “feest” zal ± eind december plaatshebben (de 22e? of de 29e?) we zullen zien. Ik kan me voorstelen hoe verbouwereerd jullie daar bij elkaar zult zitten, maar….

HOK

Denkt u er niet over om tegen de herfst hier in Bandoeng te komen? Dat zou erg leuk zijn. Dan kan Moeder haar verjaarscadeau – ten- [2] minste als zij een tweede kleinkind op haar verlanglijst heeft – in ontvangst nemen.

De petroleum komt ons dit jaar wel goed te hulp. We zullen nu goed sparen om de nieuwe wereldburger een fijne ontvangst te bereiden. –  Tek Bheng hebben we nog niet gezien, het zal ons benieuwen wanneer hij eens aankomt. Bij Houw met wie we zaterdag en zondag jl. bij een vriend van hem logeerden, is hij al geweest.

EIDA 

Donderdagmorgen – Hok wou gisteravond ook nog een duit in het zakje doen en vulde mijn “maar” mooi aan. Nu is hij naar kantoor en ik kreeg daarnet Suus Hortsink hier, die ’s morgens altijd heel vroeg wandelt en om 8 uur al verscheen. Dat zou wat in Holland zijn, visite om 8 uur! Maar ook voor mij was het toevallig vandaag minder geschikt omdat Kasan influenza heeft. De baboe voelde zich nu verplicht de tafel af te ruimen en alles klaar te maken. Zij vindt het gek als ik zelf iets doe!!

Vanavond hebben we Vivos bij Lous Groeneveld M. – Maar ik zie er tegenop om ’s avonds uit te gaan, daar ik om 9 uur m’n ogen al niet goed meer kan openhouden! En mijn echtgenoot vindt het dan meer dan ergerlijk als ik dan de volgende avond extra vroeg naar bed wil, “terwijl ik wel voor de Vivos op kon blijven”!! Dat is nu een “logische” redenering van een man! Maar ik wil geen kwaad van mijn liefje spreken, hij is in alle opzichten allerliefst en we zijn beiden blij met onze a.s. spruit.

Wat ben ik gauw naar de dokter gegaan hè, ’t komt doordat ik het direct al gevoeld heb, dat het zover was, direct in ’t begin – en Hok die wou nu wel eens zekerheid hebben, omdat ik al een tijdje met zekerheid beweerde “voorzichtig met je zwangere vrouw”!

Hok beweerde gister dat hij ‘t aan me zien kon: dat m’n neus scherper was – nu ben ik benieuwd wie van onze kennissen er het eerst wat van zal zeggen, al denk ik wel dat b.v. Annie Thijsse al iets denkt, omdat ze me toevallig zag, toen ik mijn korsetje half- los had gemaakt omdat het me wat hindert als ik zit, en toen m’n buikje er wat overheen puilde! Niet dat je er natuurlijk verder al wat van kunt zien!

M’n nieuwe jurk liet ik al wat wijd maken, met ’t oog hierop, slim of niet! Hij is groen met een wit vest en witte pofmouwtjes van gewoon voile – nu moet ik er nog een met lange mouwen.

Onze logeerpartij in Lampegan was erg geslaagd, alleen de autotochtjes konden me minder bekoren, in een lange Fiat, waarvan het achterend in de bochten zwiepte! Toch liep alles goed af – Voor de zekerheid dat ik genoeg te eten zou hebben, hadden we 10 Verkade-korstjes meegenomen!, voor ’s morgens vroeg was het wel plezierig want we ontbeten nooit voor half 9, alleen eerst een kopje koffie “in pyjama”. Verder was er overvloedig te eten – Hok’s maag komt nú pas weer tot rust!!  –

Ik schreef jullie nog niet dat mijn horloge sinds 3 weken weer schitterend loopt 1. 2. 3. – ik heb werkelijk spijt dat ik deze man niet eerder geweten heb, hij geeft ook nog garantie! en zo lang (!) achterelkaar liep het in zijn leven (3 jaar!) nog nooit goed. – Schreef ik nog niet dat ik inderdaad het pakje van Mevr. van Vianen wat veranderd, uit m’n hoofd namaakte voor Dien, ik wil haar nu een gezellig pak sturen.

[Randje pag. 1 boven]

Sparmann heeft gezegd schuine zolen onder mijn schoenen te laten maken, net als jij, Mam – hij zegt dat steunzolen toch niets helpen in lage schoenen – maar ik kan toch moeilijk laarzen dragen!!

[Randje pag. 1 zijkant]

Vreselijk dat Zeldenrust en Pes zo ziek zijn. Groet Polak eens van me.  Dag Eida.

EIDA

17-5-’32

17-5-’29 Vertrek PC Hooft Genua

Liefjes –

We zijn weer terug van ons vakantie-uitstapje – Zaterdagmiddag, niet geslapen (ik had even van 1 tot 2 geslapen), koffer gepakt en om half 4 vertrokken. Hok had weer tot half 2 gewerkt, voor mijn plezier mocht er een half uurtje af, anders werkt hij ook zaterdags door tot 2 uur. We hebben ’t erg leuk gehad, een mooie tocht ook over Tjiandjoer en schuin tegenover de nu gesloten rijstpellerij van Tjipadang sloeg de weg naar Lampegan af, nog 14 km – Daar Hok per se met open kap wou rijden, hebben we onderweg enige malen moeten stoppen, om weer open- en als ’t goot (!), weer dicht te maken, en later weer open enz. ’t Gevolg was dat ze dáár al dachten dat we niet meer kwamen. We werden ontvangen door enige Tan-heters – Wim Tan + vrouw en Vader (Tan Tek Hay, Houw’s beroemde vriend en miljonair) en Houw. Zij spreekt heel best Hollands, laat het alleen niet merken! Ze zegt ongeveer niets, spreekt alleen en dan fluisterend tegen haar man en toch schijnt ze acte Engels te hebben en zijn ze op huwelijksreis in Holland en heel Europa geweest. Wim is erg aardig, converseerde gezellig, keurige gastheer, terwijl we zijn vrouw alleen aan tafel zagen! Ze wonen in een enorm huis, keurig schoon, betegelde badkamers (4 stuks!) met ingebouwde W.C., vaste wastafels in alle logeerkamers ook en lekker en veel eten! Eens gaf ze soep, bami, rijsttafel, sla, flensjes, vruchtenpunt. Toen ’t aan de flensjes toe was, kon ik onmogelijk meer, hoe ’t me ook speet! (erger je niet hoor Paatje!). En Hok bedankte ook, dat is nóg sterker hè! – De eerste dag gaf ze een volledige Hollandse maaltijd, zeker om me thuis te doen voelen, [2] werkelijk aardig en ’s avonds altijd brood. – We maakten enige autotochtjes; en gistermorgen nog een wandeling naar een goudmijntje waarin voorlopig alleen maar water gevonden wordt, van 1½ uur heen en terug, door de bergen, erg mooi. En ’s middags weer naar huis. Thuisgekomen, waren we doodaf en gingen om 9 uur naar bed, terwijl Hok ook nog ongeveer niks gegeten had, daar hij nog alle maaltijden van Lampegan voelde! Lampegan ligt aan de trein tussen Tjiandjoer-Soekaboemi, je ziet daar ook ’t begin van de tunnel die bijna 1 km lang is. Ze hebben een tennisbaan, die we niet gebruikten (geen tijd!) en de theefabriek die nog werkt, ligt tegen ’t huis aan en de rubberfabriek, die erge verliezen lijdt, ligt daarachter. De theefabriek kan nog net zonder verlies werken, al is hij klein, maar ‘t komt omdat Chinezen minder employees hebben en minder dure levensbehoeften hebben. Tek Hay is de eigenaar van de fabriek en Wim is administrateur, al is hij misschien 28 jaar. Hij heeft nog 3 zusters, getrouwd, die allemaal een fabriek van Pa hebben gekregen + een Hollandse opvoeding + een huwelijksreis naar Europa. Wim is zeer algemeen ontwikkeld, al heeft hij alleen eindexamen HBS, heeft veel gelezen, spreekt de moderne talen goed – Ik had een pakje gemaakt voor de zoon van 6½ maand, die enorm groot bleek te zijn, terwijl Chinese kinderen anders zo klein zijn. Ik had het pakje expres korter gemaakt en ziet het pakje paste nog net, maar over 1 maand is het te klein, jammer hè, ik zal haar wat goed sturen, dan kan ze ’t van onder verlengen. Zij had zelf ook veel leuke pakjes voor haar zoon. 

’t Was dus geslaagd. Houw vertelde dat Tek Bheng hen had opgezocht, hij zal nu wel in Andir zitten, maar wij [3] zagen hem nog niet. Hij moet onze brief toch wel gekregen hebben, waarin ik Hok’s telefoonnummer zette.  

Vrijdagmorgen gingen we samen naar de Bank om de ƒ 500.- te halen, die we nu dus echt hebben! ’s Middags samen naar de stad, gaven we elkaar een vulpen cadeau, daar Hok de zijne net sinds 1 week ook kwijt is. We kochten ieder een groene, merk Soennecken met klein pennetje, schattig, net zoiets als mijn vroegere geliefde van ’t Vulpenhuis.

Daarna togen we ter bioscoop waar we 2 films zagen, beide heel aardig, dus waar voor je geld.

Overmorgen schrijf ik jullie een vliegbrief, de beloofde, als we de 500 zouden hebben.

Daarbij heb jullie dus ontdekt, dat we nog een reden voor die vliegbrief hadden. Wat vinden jullie ervan? Ik hoop maar en vertrouw dat jullie even enthousiast zijn als wij. We konden toch moeilijk nóg langer wachten tot we oud en grijs zijn, en ’t komt jullie toch ook toe!!

Het idee van Moeder dat ik van Sparmann was weggelopen omdat ik Kuyer voor de blindedarm haalde, is onjuist omdat Kuyer onze huisdokter is. Sparmann zei nu ook direct, ben je al bij Kuyer geweest, maar ik vond het onnodig om me door 2 te laten onderzoeken, Sparmann alleen is toch voldoende. Hij is dus erg tevreden en wij ook omdat ik me zo best voel, ik tenniste verleden week ook nog en kan overal tegen, alleen niet tegen weinig eten!! Vandaar dat ik ’t plezierig vond in Lampegan! Vóórdat het jaar om is, hopen we dus de familie vermeerderd te hebben – Sparmann zegt dat we altijd nog kunnen zien hoe de bevalling moet gaan, [4] daarmee hebben we nog de tijd. Verder valt er eigenlijk niets te vertellen, nadat jullie dan de vliegbrief ook al hebt gelezen. Ik moet het wel op een of andere manier nog aan Kuyer vertellen. – Hier in Bandoeng, weet niemand het, bij Baukje heb ik het beslist verkorven  als ze ’t merkt, daar ze vrouwen in die toestand onesthetisch vindt! Ik heb ook geen zin het iemand te vertellen, veel leuker als wij en jullie het alleen weten. Ik heb het vanmorgen natuurlijk wel aan Anneke geschreven, niet eens aan Dien! Ik hoop maar niet dat het Moeder erg opwindt, maar één troost dat blijdschap zo goed op Moeder werkt en dat ze nu al wel helemaal weer beter zal zijn. 

Wat een strop dat Fritz Hirsch weggaat. Gaat hij met zijn hele gezelschap of blijft dat hier onder Paul Harden of zo. Het is een ontzettend verlies voor heel Den Haag en in ’t bijzonder voor jullie. Maar misschien ga je nu ’t toneel weer meer appreciëren, die zullen wel blij zijn dat zo’n concurrent als Hirsch van de baan is.

Van Riek kregen we weer een brief, o ja, dat schreef ik al. Ze schrijft dat ze elke dag in de bus kijkt of we weer eens een brief schreven. Het is typisch hoe ik me aan hen gehecht voel. Ik ben echt blij dat zij ons zoveel schrijven.

‘t Spijt me maar ik herinner me niets van Palm-Pasen van Jet – ’t beste bewijs dat ik de hele lagere schooltijd gesuft heb, daar ik me bijna niets meer van toen herinner.

Ik denk niet dat we met de Rempten naar buiten gaan, ik ben dan trouwens al zóver dat ik liever niet meer zoveel reis. – Dien’s dokter, die haar zal helpen bij de bevalling in Makassar, was zeer tevreden – maar helaas hebben beide bedienden haar opeens opgezegd. – Hoe vind je ’t stel: Dien – Emy – Annie – ik!

Dag Eida. [5]

[Randje pag. 1 boven]

We hopen de nieuwe mat ook nog te aanschouwen, dus voorzichtig zijn!

We wisten niet dat Jan en Tine niet kwamen met verlof, sneu voor de familie.

[Randje pag. 1 zijkant]

Grappig dat Ger jullie een uitgebreid bezoek bracht en zo spraakzaam was. Wat is de vader van dat meisje als hij 11 kinderen behoorlijk heeft opgevoed! Ger had toch altijd klamme handen! – We verheugen ons op het pak. Bothé spreek uit botee.

HOK

G. Van onze Pinksterdagen heb ik nog de volle maag behouden. Onze gastvrouw heeft ons teveel voorgezet; voor deze hele week hoeft Eidje geen vlees meer voor me klaar te maken. We hebben er teveel van moeten eten. Zolang als we te Lampegan waren, heeft mijn maag dan ook erg geprotesteerd. Het was erg gezellig, we hebben gebiljart en gebridged. Eida waagde zich ook aan het biljart. Houw was hierin de kraan. De vrouw des huizes was niet vaak in ons midden. Ik vind het erg gek, vooral waar zij volkomen Europees is opgevoed. – We hadden er veel regen. Stelt u zich voor, de zondagmiddag alleen viel er 83 mm regen, dit is geloof ik een hoeveelheid waar men in Holland de halve zomer over doet! Ondanks die regen hebben we het druk genoeg gehad, zodat we doodop thuiskwamen.  Kasan maakte ons “blij” met het bericht dat Tine Hijmans er geweest was en dat ze later op de avond weer terug zou komen. U weet niet hoe snel we toen beiden naar bed zijn gegaan, we zouden haar met geen mogelijkheid hebben kunnen overleven. Ik weet niet of ze nog terug is gekomen. – Hoe vindt u Eida’s nieuwtje. Ze maakt het uitstekend, heeft vrijwel geen last van haar maag en doet alles. Niemand weet het nog. Sparmann is erg tevreden. Wij natuurlijk niet minder. – Onze petroleummaatschappij zal het wel betalen. Komt Moeder dan? Een stille invite!

Dag Hok.