EIDA

29-3-‘33

Geliefden –

De één en dertig-jarige, is ter Gemeenteraad. De jarige vierde gister zeer tot zijn genoegen feest, hetwelk een pluim op mijn hoed. – Zeer in tegenstelling tot de andere keren, wist ik eerst maar niks om hem te geven, maar gelukkig bedacht ik nog postpapier met naam + kaarten met dezelfde grootte enveloppen, hetgeen een hartenwens. Een en ander is hier alleen schandalig duur! Dit was dus mijn cadeau, maar behalve mij heeft Hok nog 5 huisgenoten van dewelke alle een cadeautje verwachtend! (ik lees tegenwoordig “het dagboek” van Goeree d’Overflacquée’s opvolger[1]!) – Axel kwam ’s morgens feliciteren met om elke pols een roze strikje waaraan een cadeautje, terwijl gestoken in een nieuw roze pak van fille d’ecosse tricot van Indanthren van Tine Schepers afkomstig. Hij bracht Hok een beurs, dewelke inmiddels geruild voor een rijkelui’s beurs, en als tweede geschenk een paasei, dewelke voorstellend een Chinees, oftewel Axel’s toekomstportret!!, hetgeen verwerkt in dichtregelen, - daar zijn Ma’s ader juist aan het stromen was, dankzij het slot van de a.s. conférencière toespraak - op-rijm; mede dankzij Hok die een beeldig gedicht voor Irene verzon, die op dezelfde dag als hij jarig is. Dit luidde aldus: “Klene Irene, wij wenen, dat je neme de benen, om te gaan hene – wij kunnen slechts sehne, naar je brieven alleene, als je bent verdwene – zoentje éne van Axellene!” – We gaven haar een postzegeldoosje, dus zeer toepasselijk. – Dit als zijweggetje – Na Axel verscheen ten tonele Tommy met een blauw lint om de hals en zijn cadeau aan een blauwe draad om zijn rug hangend, hetwelk een flash-light bleek – Daarna achtereenvolgens, eveneens met blauw versierd Axel jr., Hans en Möckedie, die als een blok aan het been: aluin, scheerzeep en netje met paaseitjes aandroegen, de eerste 2 in luxe verpakking, een sieraad voor de glasplaat boven de wastafel. De jarige moest zich haasten de hondjes van hun buit te ontlasten daar ze alreeds van schrik zich aan onnette dingen te buiten gegaan waren!! – Als laatste, lest best, werd het pak uit Holland aangedragen, voor welks uitpakken de jarige zich genoodzaakt zag door het late uur, de middag te gebruiken. Daar het drukwerk zijner echtgenote door ezelachtigheid des drukkers pas dezelfde dag kwam, wachtte hem om 2 uur behalve het Holland pak, nog dit en tevens een soort Berliner bollen als cadeautje van Irene. – We zijn enorm enthousiast over jullie pak ●●●●●●● (van ons ieder één zoentje). Hok droeg de leren das gister, direct en de zijden vandaag naar de Gemeenteraad, zonde gewoon, want daar zijn alléen heren. – Veel dank voor de broodrooster en de koffie en al het lekkers. Axel vindt de poes engelachtig, hij houdt hem vast bij de staart en tracht de rest in zijn mond te steken (is alreeds schoongeboend!), maar na een minuut laat hij hem weer los. Het zal niet lang meer duren of het zal zijn liefste speelgoed zijn! En wat een dot van een slab! En ook nog een kettinkje voor mij! Hok had hem direct omgedaan, staat hem uitstekend, beweerde dat er niet op stond dat het voor mij was! Hartelijk dank, hij is schattig. – Het zakboekje is zeker ook Liberty? Prachtig is het! En de sokken ook fijn. Dat ene paar van 15 cent, koop je hier voor ƒ 1.-!! Die dunne grijze zijn enorm, Hok houdt zo van dun – Het is fijn dat alles wat ik vroeg er nog in kon. Is dat allemaal koffie Hag? Ik zal het gauw eens proberen. Over alles wat we ervan opeten zal [2] ik schrijven. We maakten nu nog niets open, daar we zoveel eten hadden. Ik maakte nl. hors d’oeuvre en een taart met “hoera voor Hok” erop, verder kregen we een 8-persoons taart van Tek Bheng!! Hij kent geen maat! Zonde dat we geen visite hadden, maar Hok wou volstrekt niet. Ik wilde Bert erbij hebben maar Hok was bang dat hij al het lekkere eten alleen zou opmaken en wij het nakijken zouden hebben! En toen ik opmerkte dat Bert nooit lekker at, vond hij het nodig mij eraan te herinneren, dat hij maar ééns in ’t jaar genoeg kon eten! Aldus is er vanavond nog ½ taart Tek Bheng + 1 hele taart merk Tan over. Gistermorgen nodigde de jarige Irene haar collegae uit ’s avonds te komen en aldus waren we bij hen om half  7. Haar 2 zusters, die beiden vlakbij haar wonen (!!) én met echtgenoot kwamen ook en het gezelschap speelde “een gulden verstoppen, in de hand bewaren en na de handen te hebben opgetild, deze plat op tafel leggen, waarna de andere partij moet raden onder welke hand hij ligt” – speelden wij vroeger ook op partijtjes. Wij amuseerden ons dol, Hans en Möckedie, de kinderen, deden ook mee en Möck (oud 12 jaar), flirtte met “Oom Hok”! – Alex was naar een noodzakelijke vergadering, maar bestelde ons om 10 uur terug om een verjaarscadeautje te halen, hetwelk een zilveren hondje (Tommy) als sigaretten uitmaker bleek, beeldig. We bleven daar nog tot tegen half 12 samen met 2 andere echtparen, vrienden. – Aldus verliep de 28e geheel in feeststemming, alsof er geen voorbereidingen waren te treffen voor het IEVA feest – Nu ik Hok-loos ben, heb ik zwart-lak-avondschoentjes besteld, die alleen in maat 39 voorradig waren en ik heb liefst 40! Jullie glasbatist jurk is toch als avondjurk te gebruiken, ik doe hem zaterdag aan. Daar er niet genoeg goed was, is er een strook aan van effen wit, ook glasbatist staat heel aardig, en om de hals puntjes van rode zij, de kleur van de bloemen en midden op de rok ook 3 rijen boven elkaar, heel komisch en die kleur rood flatteert me in ’t gezicht, de hals vanachter is nogal laag voor mijn doen. Ik moest eerst aan Hok vragen tot hoever het gepermitteerd was!! – Morgen laat ik me watergolven, een brede golf, dan lijkt het natuurlijk en ik moet zeer beeldschoon eruit zien, daar Toinie en ik de bloemstukken op het toneel moeten brengen. – Tek Bheng en Tante Leidie zijn vandaag dus weggestoomd van Java, Tek Bheng schreven we; Tante Leidie niet, ik had geen tijd meer doordat de mail eerder sloot dan gewoonlijk door het bandjirren[2]. – Gister werden we verblijd met een kaartje van Emy en Jan met de geboren dochter Johanna vermeld, enig. Ik ben zo blij en hoop zeer dat alles goed is. Ik schreef per ommegaande terug. – Nu moet de baby van Jop Burgersdijk nog komen, Dien zal er nu wel al heen zijn. Dien stuurde een enige vergroting van Dieneke, volgens Hok precies Mevr. Burgersdijk. –

Vanmorgen een briefkaart van Tante Leidie van de Pimmen vandaan – als dat ze spijt had niet bij ons te zijn gekomen! Ze had zelfs nog kunnen vliegen!

Dag Eida. [3]

HOK

29 mrt ‘33

G. Het was gisteren een erg genoeglijke dag. Eida en verdere huisgenoten hebben me goed bedacht. Eerst kwam Axel met aan de ene arm een portemonnee en aan de andere een Paasei met het volgende epistel: Lieve Pappie dit is mijn toekomstportret. Dit moet op bureau voor je neergezet. Als je dit ziet, dan heb je steeds pret. En nu hoef ik zeker niet meer naar bed! En Axel had een mooie trui en om z’n polsjes roze strikken. – Toen kwam Tommy, blauw gestrikt, met een pak onder zijn lichaam, waarin een flash-light, en achter Tommy eveneens met blauwe strikjes Axel, Hans en Möckie pakjes torsend, waarin scheerzeep, scheersteen en een pakje chocola. Van aandoening deden ze alle drie een plasje. Van Eidje kreeg ik een pak postpapier, cartes en enveloppen met hoofd. ’s Middags een heerlijk dinertje gehad en op de thee werd uw pak geopend. Er was geen licht genoeg om te filmen. Bedankt voor de cadeautjes. Alles is even mooi. De dassen zijn prachtig, evenals de sokken, ook de ene van ƒ 0,15. De brillenwisser is erg handig. De leren das valt erg in de smaak, de zijden is aanbiddelijk. Emma’s bloknoot ligt nu al op het bureau. De broodrooster en andere blikjes zullen we successievelijk hun plicht laten vervullen. De ketting heb ik Eida maar cadeau gedaan. –Toevallig was op die dag Irene jarig. Daar ze ziek was, hebben we bij haar de avond doorgebracht. Daar kreeg ik een hondje, om mijn sigaretten uit te maken. Ik ben dus mijn 31e jaar – onthou dat Em – met heel veel nieuwe dingen begonnen. En toen ik om 12 uur in mijn bed lag, kon ik op een zeer geslaagde dag terugblikken. – Het pakje is erg goed op tijd gekomen. Het hoefde maar twee dagen te wachten. O, ja, ’s avonds kwam van Tek Bheng nog een grote Mokka taart, waarmee we eigenlijk geen raad meer wisten, zoveel hadden we al gesnoept. – Ook erg bedankt voor de verjaarsbrieven, van Annie Schüller en Tek Bheng kwamen verder nog brieven. Ook van Anneke toevallig precies op de dag. De rest, die het weten kon, heeft mij niet geschreven. – Voor de gelukwensen natuurlijk mijn dank. – Axel is nu alweer veel groter, hij kan al kraaien. – Voor de bijdrage voor ’t filmpotje natuurlijk ook bedankt. De volgende week verwachten we uw kritiek op onze Axel film. We mogen films die belicht zijn niet meer als monster zonder waarde verzenden. Het moet als pakje, waardoor de staat meer ontvangt, zowel van de verzending als van de invoerrechten. Ik geloof dat het beter is dat u voorlopig de films maar houdt, want de verzendingskosten zijn zo groot.

Dag Hok

EIDA

23-3-‘33

Lieverdjes – Dat was een reuze vangst – Een mail en een vliegbrief. Fijn dat jullie er direct mee begonnen zijn al wil jullie dan eerst een maand op proef. Maar ik denk dat het jullie ook enorm zal bevallen – op 2 van deze vellen gaat toch erg veel. Er kunnen er heus 3 in. Ik heb nu veel te beantwoorden: het is bepaald een vergissing dat er na de Brussels lof geen hoeraatje naar jullie gegaan is, want het was zalig. Na die tijd heb ik het ook bij mijn langganan kunnen krijgen en nu eten we het soms zondag met kalfsoesters – zeer bijzondere lekkernij! – De Dennyson-rand  kwam wel degelijk over, maar we hingen hem nog niet op omdat de kamer al zo vol is met Emma’s en Anneke’s kleed en dat van Dien dat nog komen moet. De kamer is maar klein en er is geen wand meer over – in een groter huis kunnen we ’t later nog eens gebruiken. – Het kalenderblok is al sinds 1 januari in gebruik, we zijn daar altijd weer erg blij mee – heerlijk zo’n hulphersentje. We zijn nu nog steeds in de regentijd en ’s avonds is het erg koud in de auto en draag ik altijd m’n avondjasje en vilthoedje. Ter ere van de Koninginneschilderijen had ik het voiletje ook aan, ook droeg ik dit weleens in de bioscoop. Ik draag het net als Em, boven de ogen, wat een sympathie hè! Ik raak dus ook niet in de mazen verward! – Lous Groeneveld Meyer moest nu al naar de tandarts terwijl Emma’tje pas 3 weken was, wel ontzettend want je kunt gewoon nog niets hebben – Ik ben nog steeds niet gegaan, hoewel het bar nodig is – maar alweer na 1 april zal ik het doen, voor die datum geen tijd. – Het schiet nu al op, nog maar een week ruim, en ik heb de epiloog aan m’n gedicht nog niet – morgen komt de conférencière, verloofd meisje van ± 19 jaar, om 8 uur ’s morgens repeteren – ze zal in rok gaan dat lijkt me het leukst. Ze neemt de verzen kritiekloos aan, ik hoop erg dat ze genoeg gevoel voor humor heeft. Als het af is, stuur ik het jullie natuurlijk – we hebben expres 3 doorslagen gemaakt – d.w.z. Hok, want die heeft het getikt. – Irene is oververmoeid, blijft 3 dagen thuis, erg goed want dan is ze de volgende week fit. ’t Is alleen vervelend voor de kaartenverkoop. – Daarnet keurden Alex, Hok en nog een paar anderen en ik één van de jazzbands. Vermoedelijk nemen we er 2, dan zijn er geen pauzes tussen de dansen, lijkt me enorm.  Dat zaakje van die aandelen van Tek Bheng is helemaal geen gemene streek van hem, maar alleen een verdediging, daar de tegenpartij ook alle middelen gebruikt om Tek Bheng c.s. de landerijen te ontnemen. Bovendien heeft een advocaat hem dit aangeraden, zo zal de Wet het niet strafbaar achten. – Tek Bheng was helemaal niet de deur uit te krijgen verleden week – hij at ook bij ons en hij vond het enorm dat zijn brief nu de titel Mevrouw Tan moest dragen– Maar het is toch een gekke druif – hij vertelefoneert maar ƒ 600.- alsof het niks is, reist zijn vrouw tegemoet en als ik hem donateur of lid van de IEVA wil maken, zegt hij dat hij geen geld heeft en hij koopt sokken van 20 cent! Hij is net als ’t Gouvernement, zuinig op de guldens, maar royaal met de honderden – Ik heb ook een keer met hem gewed om bonbons en toen ik het gewonnen had, wou hij niet, merkwaardig hè.Ik heb hem gewoon 2 IEVA kaarten opgedrongen, kon me niets schelen, ik zei dat hij nu nooit meer een kaart kon kopen, want op 1 april zit hij aan boord. Ik heb dus die 2 kaarten nog eens verkocht! – Leuk dat het kleed via Zeylmans zo mooi in de gang staat. Achteraf was ik bang dat er in ’t hele huis geen plaatsje meer zou [2] zijn. Jullie gaat vast nog eens een zitje in de gang maken, als het er steeds gezelliger wordt. - Schreef ik weleens dat de vlinder op het kussen van Moeders verjaardag een ontwerp van Hok was? – Het lijkt me reuze als jullie zo’n nieuwe lamp in de kamer nemen. Nu met de vliegbrieven is goed licht nóg belangrijker! Het is geweldig hoe actief Vader zich weert in allerhande verenigingen. Zit je eigenlijk ook nog in het Algemeen Nederlands Verbond en hoor je nog weleens wat van de Effectenvereniging of heeft die het maar opgegeven? – Lieve Mam – ik zal direct naar Mevr. v. Vianen gaan – gelukkig ligt kwalijk nemen niet in haar lijn – Ze zal het wel eens zijn met een vriendin van De Jongh die daar ook niet aan deed omdat het haar teveel administratie kostte! Het is toch zo erg niet – je moet je daar niet zo over opwinden. – Kost alleen jullie afdraaitoestel ƒ 189, van Kodak? Dan scheelt het niet eens met hier. Eén zaak verkoopt hem voor ƒ 160.- een andere voor ƒ 200.- – Wat vreselijk dat Mevr. Kunst zo ziek is en zonder verpleging. Zou jij niet eens aan Marietje schrijven, Mam, met veel nadruk erop dat een verpleegster een uitkomst zou zijn? Ik denk dat Marietje het niet weet of niet op ’t idee komt. Toch misselijk dat Katy en Jaap haar verjaardag vergaten, maar toch is Jaap erg aan zijn ouders gehecht – hij begon laatst tenminste opeens dat zij al zo oud waren en hij ze misschien niet meer terug zou zien. – We zijn nog niet bij de Houseparty geweest, Anneke’s vriendin Irmgard is er ook bij, maar er is geen tijd. – Gisteravond was er Vivos, het afscheid van Irene dat ze vierden met een lezing over haar teerbeminde IEVA – we vertoonden ook de IEVA film en ik geloof wel dat het geheel in de smaak viel. – Mevrouw Gunning vond me er zo enorm goed uitzien, net of ik een verjongingskuur gedaan had, zei ze hoewel zoiets wel gek klinkt op mijn leeftijd! – We hebben weer een nieuwe strop doordat Toinie Chavannes niet langer in het IEVA bestuur blijft voor haar gezondheid, dus meteen de secretaresse + praeses eruit. – Verder heeft de man van de directrice van ’t IEVAhuis een baan in Semarang gekregen, zodat we haar ook zullen lozen, wat nog het ergste niet is. Maar opeens zitten we daar met open plekken, maar Irene, onvermoeid, weet alweer nieuwe mensen, moge het goeie zijn!! – Binnen 2 dagen moet ik opeens nog een driemaandelijks Vivos verslag maken! – Vanmorgen keurde ik de drukproef van ons aanplakbiljet – ik heb het met zwarte letters op groen laten drukken, zal misschien wel goed zijn. Het programma is ook al in de drukkerij, de penningmeesteresse heeft voor 40 advertenties gezorgd die ons ieder minstens ƒ 2.50 opbrengen, terwijl enige zelfs ƒ 5.- en ƒ 10.-, terwijl het drukken ons ƒ 40.- kost, dan verkopen we ze nog voor een kwartje, dus dat wordt een zoet winstje. – Mijn zog is nog steeds krap aan – bij de 4e voeding drinkt hij me helemaal leeg en dan kan ik de 5e pas laat geven vóór ik naar bed ga, dus dan wordt het 4 uur n.m. -10 uur n.m. - 6 uur v.m. Wel fijn dat Axel daarin zo makkelijk is. Vanmorgen kwamen Irene’s kinderen Axel helpen baden. We hebben eerst met hem in de wagen gewandeld, daar het zalig weer was. Ze zijn erg dol op Axel, die hun ook tegenlacht – Ik kreeg een brief van jullie Jo[1], bedank haar maar heel beminnelijk. “Ik antwoord natuurlijk weleens”. Het is voor het eerst dat ik niet veel voor Hok’s verjaardag weet en Irene is dezelfde dag jarig, wat lastig hè! – Ter ere van Vader’s verjaardag bakte ik een citroentaart, die Hok kans zag bijna achterelkaar op te eten. Ik mag dat wel! – Dag, hartelijk omhelsd.

Eida. [3]

HOK

G. De getikte brieven zijn dus niet in de smaak gevallen. Erg leuk dat u het kleedje, dat Zeylmans van Emmichoven bracht, mooi vond, en dat ook de brenger zelf in de smaak gevallen is. Hij kan inderdaad de mensen heel goed imiteren. – Axel is nu intussen weer wat groter geworden, hij heeft al pretenties. Wil ’s middags bij ons in bed, of wanneer dat overgeslagen wordt moet hij bij de thee aanwezig zijn. Hij doet niet anders dan lachen, als wij bij hem zijn. Hij weet ook hoe hij de aandacht wekken moet, namelijk traanloos huilen en net doen of er iets heel ergs met hem gebeurd is. Nauwelijks zijn we bij hem of hij lacht weer. – Eerstdaags zult u van München van een uitgever, een paar Marken toegezonden krijgen in opdracht van mij. Wilt u onze rekening daarmee crediteren. Het is geld wat ik voor het schrijven van een referaatje krijg. – Tek Bheng zal gedeeltelijk met Tante Leidie samen reizen. Ze gaat meen ik, maar tot Medan mee. Tek Bheng gaat verder om zijn vrouw in Colombo te halen. Van Tante Leidie heeft Eidje nog geen antwoord op haar brief, waarin ze o.a. zegt, dat wij niet van haar verwacht hebben dat ze, net als u, haar nichtje niet opzoekt. Ze moet er maar uit lezen, wat haar het beste lijkt. – Wat duur hebt u het afdraaitoestel gekregen! Had u geen tweedehandse kunnen krijgen? Wanneer de volgende film komt, is nog niet bekend. Het komt me voor dat een afdruk van de tweede film leuker geweest zou zijn, dan die van de eerste. – Jan en Tine waren niet van plan om direct door te gaan naar Holland. Het zou ook een te grote overgang zijn van Indië direct in de vocht van Holland te komen. Zij blijven er toch erg lang, zodat de schade gemakkelijk ingehaald zal kunnen worden. – Het verjaarspak(je?) is er nog niet, het zal over enige dagen wel hier zijn. – Eida is nu bezig een slot aan haar gedicht te maken. Erg moeilijk. – Wat zegt u van die geweldige regens, die er de laatste week hier gevallen zijn. Overstromingen overal. Hanneke Hijmans die haar zus aan boord bracht, kon niet over Cheribon naar Semarang komen. Ze moest over Bandoeng met de eendaagse tot Solo en daar overstappen. Zo kon ze even bij ons zijn. –

Dag Hok

EIDA

21-3-‘33

Lieverdjes –

Daar ik jullie nog allerlei heb terug te zenden, komt er weer een mailbrief. Ik kan toch niet een envelop vullen zonder er een woordje te hebben bijgedaan van onszelf. Fijn dat we jullie eerste vliegbrief nu al kregen, dat had ik al gehoopt. Axeltje is nog steeds een reuze dot, hij slaapt nu. Het is kwart over 8, ik ben net klaar met ontbijt, de langganan heeft zijn boekje net meegekregen en dadelijk ga ik nog even met Axeltje wandelen, want de zon schijnt weer. We hebben hier, een paar dagen noodweer gehad, alle rivieren bandjirden[1], in Semarang is gewoon een heel stuk heuvel weggestort, juist waar de drukste verkeersweg over liep. De eendaagse[2] kon niet meer naar Soerabaja komen en Hanneke Hijmans, die naar Semarang terugmoest na Tineke aan boord te hebben gebracht, moest over Bandoeng. Wij hebben er nog het minst van gemerkt omdat we hoog liggen, maar 2 morgens heeft het gestortregend, terwijl wij het ’s morgens hier altijd droog hebben. – Ter ere van Vaders verjaardag bakte ik een taart, citroentaart – oorspronkelijk wilde ik koekjes bakken, maar het beslag was te dun, zodat het in een vorm moest – Ik heb een hele morgen zitten praten bij Irmgard Bronkhuysen, Anneke’s vriendin. Ik vind haar buitengewoon aardig. Ze kan net zo goed luisteren als Liesje indertijd. Ze vond mijn verhaal over de IEVA contra IEVVO schitterend. Irene is naar Batavia, waar ze door die regens alleen via de Poentiak kon komen. Ze moet alles voor de reis in orde maken, het is al rijkelijk laat want over een maand gaat haar boot. Ze moet ook nog koffers pakken en ze heeft geen tijd om jurken te maken; ik [2] zal haar geven wat ik nog aan warms bezit. Die blauwe trui die ik zelf maakte, is misschien wel wat. Ze komt toch over een jaar terug en voor die tijd, zal ik het wel niet nodig hebben. – Voor Alex is het wel ontzettend dat zijn vrouw en kinderen weggaan. Gelukkig vindt het jongetje, Hansje, het heerlijk naar Europa te gaan, maar het meisje niet.

’t Is nu kwart na 12. Ik zit met Axel op schoot. Hij moet nu gaan eten, maar de tomaat, die hij moet hebben, is nog niet klaar. Als hij weet dat ik thuis ben, vindt hij het niet zo leuk meer in zijn wieg tegen etenstijd!

Morgen is het Vivos, afscheidsavond van Irene – ze heeft maar iedereen uitgenodigd, die ze voor de IEVA film die wordt afgedraaid zou kunnen interesseren, zodat het wel kon gebeuren dat er meer vreemden dan Vivos leden zijn – Lientje Janssen van Raay, praeses Vivos, vindt het niet in de haak – misschien horen we er weer wat over van leden, die het beleid van het Bestuur niet goedkeuren. Sommigen schijnen Lientje en mij te jong te vinden. Zij is misschien iets ouder dan ik. In elk geval treden we na dit jaar af! Of ’t moest wel erg veranderen.

Fernanda Thung, getrouwd met Hoks neef uit Klaten, met wie Emma in Hotel Preanger dineerde, stuurde een leuk pakje voor Axel voor als hij 1 jaar is. Ze schrijft  voor deze[3] tijd krijg je altijd zoveel en ik ben er erg blij mee.

Hok vlast al op zijn pak!

Dag Eida.

EIDA

15/3 ‘33

Lieve Schatten –

Ik ben reuze blij dat we voortaan per luchtpost corresponderen, jullie zeker ook hè. We kregen net een mailbrief, die precies 4 weken oud was. Het nieuwste nieuws is dat Tante Leidie niet komt. Ze gaat opeens al met de volgende boot, terwijl ze schreef in mei te zullen gaan. Zodoende had ik haar niet direct geantwoord en haar in april te logeren gevraagd, maar daar ze dacht dat het ons “niet schikte” komt ze maar helemaal niet. Enfin, Hok is er maar blij om. – Ik zit nu in afwachting van Dr. Christie, die Axels gezondheid weer mag constateren. Gelukkig komt hij nu wat minder aan 210 gram per week. Dat zal zij wel beter vinden. Hij wordt steeds levendiger, tilt zich als hij op de buik ligt al erg hoog op, op zijn handen steunend. De geluidjes die hij maakt zijn ook zo snoezig – hij houdt reuze verhalen al is het met dezelfde soort geluidjes, veel variatie is er nog niet. Soms gilt hij opeens hard en als je naar hem toe komt rennen, lacht hij vriendelijk; dat is dan blijkbaar alleen om zijn keel te oefenen! – Hok vindt dat hij ook moet merken als het zondag is. Dan mag hij ’s morgens bij het ontbijt in de wagen aanwezig zijn en wordt hij door zijn pipa heen en weer gereden als hij genoeg heeft van ’t stilstaan. Je snapt dat hij dat wel aardig vindt en er niet van gediend is, dat hij weer in bed gelegd wordt. – Wij zijn enorm benieuwd wat jullie van de film vindt – schrijf vooral uitgebreid over elk tafereel! – Op Vaders verjaardag hebben we een grote repetitie voor 1 april – het is gelukkig dat Hok een tennisclub heeft op zondagmorgen om zijn heil te zoeken. – Ik heb het gedicht voor de conférencière nog niet af - het slot moet nog gemaakt, de overgang van de Victoriaanse tijd tot nu en dàn nà de moderne rumba-achtige dans nog een slotwoord. Hok heeft fijn geholpen met dichten, zaterdagmiddag en zondagmorgen – De overgang van Grieks naar Middeleeuws moest uitvoerig zijn, want één meisje moet zich in die tijd verkleden, daar ze met beide dansen meedoet – het is erg aardig geworden en we vinden zelf het toppunt van geest, als we het over de kruistochten hebben: “nog vele ridders togen mee,/ ook Godfried van Bouillon, / zie hem daar trekken, pruttelend ook, / in brandend hete zon.” Is dat niet mooi dubbelzinnig van die trekkende bouillon – ik geloof toch nooit dat iemand het zal snappen!, want is dat geen “gijn”, Mam! – Het is nu woensdagmiddag, de dokter is geweest en heeft weer haar verbazing over zo’n prachtige stevige jongen geuit – niets op aan te merken, behalve dat hij veel verstopping heeft. Hij mag nu papaja of tomaat. Al hij 4 maanden is, mag hij eens per dag maïzenapap – Ze vroeg eerst of het voeden me erg vermoeide of dat ik het kan volhouden. Natuurlijk gaat het best en als ze me steeds vertelt hoe enorm het verschil is met flessenkinderen, zou ik het wel uit m’n hoofd laten ermee op te houden, als het niet hoognodig is. – Jullie moet ook van dit papier kopen, een vel weegt maar 1 gram, het heet doorslagpapier, dat je gebruikt bij typen, er kunnen best 3 stuks in een vliegenveloppe. – Werkelijk sprookjesachtig lijkt dat huis van Merema. Heeft hij geld teveel dat hij een eigen huis laat bouwen! Gaan jullie maar liever op een flat, dat is voor Moeder het makkelijkst – Het is werkelijk treurig met die mailbrieven, dat jullie al enige malen niks kreeg, dan houden we het maar op de luchtpost – Leuk dat jullie Henkie Bakker Schut voor Axel te spelen hebt gevraagd, wie weet wanneer het nodig zal zijn!? Woont Annie daar gunstig voor een dokter? Is het niet afgelegen? Johnnie heb ik één avond in mijn leven meegemaakt en ik [2] geloof dat hij die avond ± 2 zinnen gezegd heeft. Enfin, Annie praat wel voor 2 hè – Annie had ons een paar maanden geleden geschreven dat het zo zielig was voor Tek Bheng dat zijn verloving was uitgeraakt. Tek Bheng vertelde ons zelf dat hij allang met deze Jeanne verloofd was, maar dat die even onderbroken was door zijn verliefdheid voor dat meisje Mouton, maar dat hij gauw zijn dwaling inzag en weer bij Jeanne terugkwam. Ik meende dat hij deze, zijn bruid, Adriana noemde. Maar hij is nu alweer in een maand niet geweest. Het is nu donderdagmorgen – de auto is gehaald door de riding-service ter controle en dus ben ik thuis, fijn! Eerst zijn jullie aan de beurt, maar daarna moet ik dichten. – Gisteravond at de man van Suus Hortsing, die naar Davos is, bij ons. Hij ziet er veel beter uit, dan de laatste tijd toen zij hier nog was. Het doet hem zeker goed haar in een gezond oord te weten – Suus had ook opgewekte brieven geschreven. – Ik hoop erg dat Generaal Snijders een handje helpt om ons een behoorlijke regering te geven. Zo’n vent als Loutje de Visser moesten ze toch uit de Kamer zetten, wat een belachelijke vent om gelden te eisen om naar Indië te gaan, toppunt. – Axel maakt van de gelegenheid dat zijn moeder thuis is gebruik om haar alsmaar heen en weer te laten lopen, hij is nl. ontevreden en huilt maar, althans klaagt. Het is ook akelig weer tegenwoordig, de zon schijnt zelden. Hij staat nu toch maar buiten, ’t is toch nog lekkerder dan binnen.

We zijn toch gegaan naar de officiële opening van de schilderijententoonstelling van H.M. Er zijn werkelijk mooie stukken bij - heb jullie ze indertijd ook gezien? Mevrouw de Jongh opende met heel mooie ontroerde woorden. Zij is erepresidente van onze IEVA. –

Mamma is deze week-end hier geweest. Ze vond het helemaal niet aardig dat ze niet met Axel rond mocht sjouwen. Ze vond zijn mond groot, zijn hoofd raar lang en te plat bij de oortjes. Maar Hok zegt dat ze nu tegen ons niks goeds over hem wil zeggen, maar dat ze thuis enorm over hem zal opscheppen.[1] Hij heeft zo allerliefst tegen haar gelachen dat ze hem wel allerliefst moest vinden. Maar hij is ook een dot, gaat niks vanaf. Zijn nieuwste manier is nu om ’s middags na het eten, om half 4 te gaan huilen, zodat Hok hem op schoot neemt, wat hij zalig vindt, daarna slaapt hij van vermoeidheid weer gauw in. Hij wil nu niet meer steeds in bed liggen!

Donderdagavond: met moeite hebben we Tek Bheng de deur uitgekregen – ’t is 10 uur, dus is het al laat genoeg om te schrijven, vooral nu ik ook dankzij de IEVA vergadering tot 8 uur, Axel nog moet voeden. Is ’t geen ideaal kind? ’t hindert hem niets of ik om half 8 of om half 11 kom! –   Tek Bheng is meer dan verrukt, hij schrijft altijd de de hele nacht door brieven aan haar op de luchtmail! En nu was het toppunt dat hij op de brief van vanavond “Mevrouw” moest zetten en deze naar Caïro zenden, hij was er niet over uitgepraat – hij gaat met dezelfde boot als Tante Leidie tot Medan, hij tot Colombo. Tek Bheng at bij ons, had wéér geen foto van haar bij zich – ik geloof dat hij het niet nodig vindt dat ook een ander zich nog voor haar interesseert!!

Dag Eida. [3]

HOK

Bandoeng, den 15den maart 1933.

G. Hebt u Axels kunstfilm al afgedraaid? Het smaakt zeker naar meer!

De films zijn zogenaamde omkeerfilms, d.w.z. van het negatief wordt direct een positief gemaakt. Een afdruk is het niet. Van de films die we u toezenden, bestaat er dus geen ander exemplaar meer. Denkt u erom, dat u met de films niet bij een gloeiende kachel gaat zitten, zij kunnen zo in brand vliegen. Dat ik op de adreszijde van de eerste film “onbelichte film” heb geschreven, berust zeker op een vergissing. Dezelfde vergissing zou me bij de verzending van de tweede film heel wat minder aan porto gekost hebben. Momenteel mogen ontwikkelde films niet meer als monster zonder waarde verzonden worden. – Ik heb nog altijd erge spijt dat de boring nu gestopt is. Waarschijnlijk hadden de vroegere mensen uit Enkhuizen en Stavoren datzelfde gevoel, toen zij hun bron van inkomsten opgedroogd zagen. Nu zijn we als alle andere ambtenaren, op alles trachten we te bezuinigen. De huishuur hebben we nu weer ƒ 5.- naar beneden gekregen. Met 1 juli volgt een tweede vermindering. Dan zullen we voor ons huis maar ƒ 75.- te betalen hebben.

De in onze rijke tijden aangewende gewoonten zullen we echter niet alle liquideren: zo zullen we in onze auto blijven rijden, de vliegtuigen zullen onze brieven blijven vervoeren, - ik geloof dat Eidje het niet overleven zou wanneer we beide afschaften -, verder zullen we Axel blijven filmen.

Het resultaat van al deze aanwensels zal een maandelijks tekort op ons budget zijn. Dat zullen we maar als een onontkoombaar tijdsverschijnsel beschouwen. –

Tek Bheng is alweer een hele tijd niet hier geweest. Een nuchter meisje is naar mijn mening juist degene, die hij nodig heeft. Als zijn bruid maar tegen die eenzaamheid van het leven buiten kan. – Hij is van plan haar in Colombo af te halen. – Mijn moeder heeft een paar dagen bij ons gelogeerd. Ik weet niet of ze wel volkomen ingenomen is met haar jongste kleinzoon. Ze vond zijn smal hoofd erg vreemd. Verder kan ze maar niet begrijpen, dat Axel zo weinig schreeuwt en dat hij zo vriendelijk kan lachen en bijna de ganse dag blij gemoed is, ofschoon niemand zich met hem bezighoudt. Dit zijn voor Chinese baby’s alle enigszins vreemde eigenschappen. Die worden zo verwend, dat men wel erg doof moet zijn om hun aanwezigheid niet te merken. – Vandaag kregen we van Tante Leidie een brief, dat ze de 22e dezer alweer teruggaat en dat ze niet bij ons zal komen. Ze dacht dat ze bij ons niet welkom was, omdat Eida niet dadelijk kon zeggen, wanneer we haar verwachtten. Nu, hoe het ook zij, ik vind het zelf niet naar dat ze niet komt. Axel zal er niet minder hard om groeien! – Christie heeft vandaag weer geconstateerd dat Axel erg gezond is en dat hij eruit ziet als een kind van zes maanden. Op zijn vierde maand zal hij pap mogen eten en de volgende keer zal hij ingeënt worden. – Hij kan nu al grijpen en begint ook al te kraaien. Jammer dat we geen geluidsfilm kunnen maken.

Dag, Hok 

EIDA

9/3/33

Geliefden –

Met een gepermanente pruik, zet ik me tot schrijven. Het is net vanmorgen gebeurd en de krul zit er erg stijf in. Het lijkt nu of liever het is nu te zien dat het niet echt is, ik hoop maar dat het op den duur beter zal worden – Ik heb het weer bij een ander laten doen. Deze deed het in 2½ uur en de andere in 5 – dat scheelt wel enorm. Mam, heb jij eigenlijk ook een permanent of laat je het alleen maar krullen? Ik geloof dat het de eerste dagen altijd nogal uitstaat, zodat je er enigszins als een Papoea uitziet, maar ik weet het niet goed meer van de vorige keren. – Anneke’s haar is er nu dus ook af. Fijn dat Thijs het goed vindt staan en zij er zelf erg blij mee is, in Bandoeng neemt ze dan ook een permanent. Het is nu wel weer zeker dat ze in juli komen. Een bof dat het paviljoen van Mevr. v. Vianen met mei weer leeg komt. Ze wil het dan voor Anneke vrijhouden, allerliefst gewoon. Ik verkocht Mevr. v. Vianen 2 kaarten voor het IEVA feest, en zo weet ik weer allerlei van haar, al is het niets interessants voor jullie. We zijn met spoed aan het IEVA kaarten verkopen. Er zijn duizend over allerlei mensen verdeeld, die ze weer verder zullen verkopen – ik heb er al 90 geplaatst, waarvan 20 zelfs verkocht – Irene wil er liefst 250, dus dat lijkt prachtig. Vanavond moeten we naar de dame die de plastische dansen instudeert, de Griekse, Egyptische en de Middeleeuwse. Ik wil dolgraag eens gaan kijken als ze bezig is, want het moet ook niet al te lang worden, daar er nog een Menuet, een Wiener Wals, een Rumba en een Boerendansje achteraan komen. Ik schreef jullie zeker al dat dit nummer de IEVA Wonderkast heet en dat ik daarbij de dichtregelen moet leveren. Ik heb al het een en ander gemaakt, maar het is me niet grappig genoeg. – Het Bandoengs toneel dat al een éénakter beloofde, speelt “De Baby’s” van Heijermans, moet grappig zijn. Wat zullen we blij zijn als de avond voorbij is van 1 april. We verzetten het toch maar niet, al zullen we dan door het Blindenfeest in Preanger, minder notabelen trekken. De Vijzel oftewel de Soos van Bert Schutter verkoopt onze kaart ook in de winkel. – Van notabelen gesproken: wij hebben ook een uitnodiging gekregen voor de opening van de Schilderijententoonstelling van H.M. de Koningin. Ik wou wel gaan, maar het is juist de enige dag dat we nog naar Mata Hari kunnen, waar we natuurlijk weer met onze vaste partner De Jongh heen gaan. Ik had juist zo’n zin me deftig aan te kleden met voiletje en al. Heb jullie overigens dat instrument[1] op de film kunnen ontdekken? Ingesloten brief nog voor 19 maart, jammer dat ik hem niet insloot – Hok is naar de Gemeenteraad – Gister had hij Sectie vergadering – Morgen heb ik Vivos, overmorgen Mata Hari – daarna toneel van de Kunstkring. En overdag kaarten verkopen. Tot mijn voldoening is mijn zog nog steeds best, vandaag weer veel zelfs – Gister bezichtigde ik Emma Groenveld Meyer, het is een groot kind, woog 8½ pond en lijkt eerder een maand dan een week. Maar dat komt misschien doordat het een maand te laat is geboren. Lous is enorm fors geworden, ook haar heupen. Ze heeft erge last van de tepels – ik zal proberen een zalf voor haar te krijgen dat volgens Mevr. Ter Haar prachtig heelt. Ze zag er nog slecht uit, maar dat is logisch – Vanmorgen brachten we Elly Linn naar het vliegtuig voor de boot naar Holland – verbeeld je dat dat ons ook eens zal gebeuren! Haar dochtertje werd precies vandaag 1 jaar. Misschien zul jullie haar wel niet zien omdat haar ouders in Amsterdam wonen.–

Tek Bheng is tegenover ons ook al even raar. Hij is bij ons geweest toen hij al [2] ondertrouwd geweest moet zijn, gezien het feit dat jullie al schreven dat Jeanne de bruid was. Merkwaardig dat hij zo nuchter is. Alles wat jullie over haar schrijven lijkt me ook niet ideaal voor hem, maar misschien komt het idealistische met het nuchtere wel juist samen op de middenweg uit. Merkwaardig dat Tek Bheng’s broer voor ongetrouwd bij hen doorgaat. Ik heb Tek Bheng wel eens gevraagd of zijn schoonzuster voor hem zorgde tijdens zijn ziekte, maar hij ging er niet erg op in, zei alleen dat hij haar nooit zag. Wij hebben nooit kaartjes van ze gehad omdat hij niet wil hebben dat ze in Indië haar naam weten vanwege de “ zwarte kunst”. Zij zal dat wel niet weten of anders erom lachen, denk ik   – Is Ankie Leenmans dus semi-arts? Enorm knap! – Met Emy is het niet erg goed schreef Dien, ze schijnt weer in het hospitaal te liggen – maar Dien had het weer van een ander en hoopte dat het niet waar is. Vraag Mevrouw Kaiser eens gewoon naar Emy, zonder dat je iets van mijn woorden laat blijken. Eind maart moet haar baby komen, dus ’t is niets gek als je informeert. Het zou ontzettend zijn als er weer iets met haar was. –Ik drink nu ook maar helemaal geen koffie en thee meer, alleen ’s zondagsmorgens een gezellig kopje koffie met Hok, het is ook helemaal niet nodig voor het zog, water is precies even goed. – Gelijk met deze gaat er weer een brief naar Bep van Douwe, dit keer van Meneer Punt zelf – ik ben benieuwd of ze nog zal besluiten te komen. Het is hier in Indië nl. een heel ander geval met apotheken. Want hier beconcurreren ze elkaar allemaal, er is geen bond. Moet je horen hoe ze over elkaar praten, indertijd vertelde Marietje Jager Bruining mij daarvan. Ze hebben wel een onderlinge bond om minimum prijzen vast te stellen, juist daaraan wil Meneer Punt niet meedoen, maar het beste bewijs dat het niets erg is hier in zo’n apotheek te werken is, dat degenen die in Indië zijn, wel willen. Maar Meneer Punt heeft liever een kersverse uit Holland.

Hoe kun je denken dat wij verbaasd zouden zijn dat een banketletter beschimmelt als hij al 3 weken open gestaan had. Wij maakte hem pas met Oudjaar open en toen was hij al groen! en erg muf – Op Sinterklaas had ik er zelf een bij Hazes besteld omdat er niets op de douaneverklaring stond dat jullie één stuurden. –

We zijn benieuwd wanneer jullie ook tot de geregelde luchtpost zult overgaan – ik heb gewoon geen geduld meer om zulke oude berichten af te wachten, ik kan ze niet meer verteren, verlang verse! Axel is helemaal niet verwend. Iedereen is er verbaasd over dat hij zo lekker op zijn rugje wakker in de wieg ligt en alsmaar vriendelijk lacht. Hij huilt alleen maar van honger, kou en slaap, maar dat mag toch ook wel. Het is nu half  7 v.m. en nu ligt hij weer op zijn rug met de rammelaar te spelen, waar hij uit alle macht tegen aan slaat, waarom hij zelf erg moet lachen. Hij doet het nu heus met opzet, hij ziet alles al en begint te grijpen en geluidjes te maken! – Verder hebben we weer 3 kleinkinderen gekregen: 1 Tommy – 1 Fik – en 1 spierwit mormel! Tommy heeft het dit keer keurig vlug gedaan. Ze is nu erg hongerig en gaat toch nog graag mee uit rijden als de kleintjes slapen! Een huis vol levendigs dus hier! Ik moet nu de glas-batisten jurk gaan passen – ik hoop maar dat hij goed wordt, een leuk model met allemaal puntjes langs de hals en op de rok: kost ƒ 10.- maakloon. – Vanaf volgende maand houdt de boring op, dus is ons luxeleventje gedaan. Ons kapitaal is nu ƒ 7.000.- ! + Axel! – Hok bezorgt Axel altijd extraatjes! Vanmiddag zijn we met hem gaan wandelen. Hij vindt het zo fijn dat hij maar stil op zijn rug ligt en zich niet verroert. Dag Eida. –

Vanmorgen ontvingen we het bestuur v.d. Christelijke Vrouwenbond in het IEVA huis, allemaal Proffenvrouwen van ± 40 jaar en ouder. Ook Toinies moeder – deftig hè! [3]

HOK

9 maart 1933.

G. Hebt u de film Axel al laten afdraaien. Bedankt voor de prospectus van Kodak. Als we dat eerder geweten hadden zouden we er niet aan gedacht hebben zo’n apparaat te nemen als datgene wat we hebben. Maar dan had u ook geen film gehad van Axel in zijn tweede week! – De boring op Madoera is nu gestopt, zodat ze mijn diensten niet meer nodig hebben. Jammer, want nu zijn we weer armoezaaiers, die net genoeg verdienen om niet in te teren. Het was gemakkelijk zelfs te gemakkelijk verdiend geld. We zullen maar hopen, dat er meer van zulke buitenkansjes komen.

Axel is nu al belangrijk levendiger dan op de tweede film. Hij schijnt al bewust met de rammelaar, die in zijn wieg boven zijn buikje hangt, te spelen, hij kan je al erg lief toelachen. Hij is erg lief. De mensen zeggen, dat hij op mij lijkt, maar ikzelf zie de gelijkenis niet. Dat hij er Chinees uitziet is niet te ontkennen, het zou ook heel gek zijn als het niet zo was. Misschien vinden de mensen juist daarom, dat hij op me lijkt. Men kan Chinese gezichten meestal niet van elkaar onderscheiden. Eida weet ook niet of hij op mij lijkt. Zo Chinees vindt ze hem niet.

We hebben de kinderen van Tommy, Axel, Hans en Mukkedie (naar Irenes kinderen) gedoopt. Het zullen wel ergere mormels worden dan haar vorige. De bevalling gebeurde tijdens een bezoek. Toen de gasten weggingen konden ze de jonkjes al bewonderen.

Op oorlogsschepen schijnen ze met grote letters te willen schilderen: Alleen voor dienstgebruik. Dit staat nl. op alle dienstauto’s. Verder is het spreekwoord: de beste stuurlui staan aan wal veranderd in: de beste stuurlui varen achteraan. De zeeofficier, die zo’n dom interview gaf over het leven der zee-officieren tijdens de muiterij, heet nu de Haas van Vreeswijk. Zijn eigenlijke naam is De Vos van Steenwijk. We horen tegenwoordig niet veel meer van de muiterij. Van tijd tot tijd alleen een bericht [4] over het onderzoek. Dat zoiets heeft kunnen gebeuren, kan eigenlijk niemand goed begrijpen.

Dag, Hok

EIDA

Lieve alledrie –

Jullie krijgen dus voortaan geen mailbrief meer. Reken er niet op, ook omstreeks Vaders verjaardag zal er geen meer komen – alles gaat nu per vliegpost. Het pakje dat gelijk met deze brief zal komen, moet bewaard tot 19 maart, evenals ingesloten briefje. Ik heb idee dat op dit vel nog veel meer geschreven kan worden dan op bloknoot papier omdat je hierop zo fijn klein kan schrijven. Ik tracht het toch erg duidelijk te maken zodat Vader niet eens zijn bril nodig zal hebben. We zijn benieuwd of Anneke haar haar nu werkelijk eraf is geknipt – ze heeft er lang genoeg, enige maanden over gepiekerd! – Ik zal maar geen nieuwe alinea’s maken, maar achterelkaar doorschrijven, want anders is het zonde van het papier. – We schrijven maar met deze post voor Vaders verjaardag omdat de volgende misschien net een dag te laat komt. Hok had het pakje wel graag nog een week gehouden!! Waarom? Gis maar! Wat een enige kiekjes van Em op de ski’s, wat een keurig pak had je aan, zijn ze met jouw toestelletje genomen? Je staat er zo echt fier op, moeilijk lijkt ’t me, is het niet vervelend een helling op te komen, kun je dan niet beter gewoon lopen of zak je dan te diep weg? Denk je niet al klimmende, net al die jongen van het opstel over bergbeklimming: was ik maar boven!? Wat een bof dat er gauw sneeuw viel want de studenten die eind december naar de wintersport waren, hadden niets geen sneeuw, naar de jongen Chavannes naar huis schreef. Was het water erg vies in die Schwarzwasserhütte? Ook lekker! – Heb jullie al een advertentie gezien van de geboorte van Emma Groeneveld Meyer – ze woog liefst 8 pond – geen wonder dat Lous er ontzettend uitzag! Ik bezocht haar nog kortgeleden. Het is echt enig voor hen en vooral daar alles volgens Wim voorspoedig ging. Hij zal ook wel enige zweetdruppels erbij gelaten hebben! - Gisteravond hadden de IEVA bestuursvergadering + feestcommissie – Er is één van de leraressen van ’t IEVA huis, gymnastiek, Roos Driessen, die ook Vivos lid is, midden uit de les weggelopen – Ze schijnt enigszins overspannen te zijn, maar wij hebben er last van, daar ze de meisjes een dans zou leren voor het IEVA feest op 1 april en nu kunnen we haar natuurlijk niet meer gebruiken. Ze vertelt links en rechts kwaad over ons en ook over Irene aan mij en andersom, maar daar ze daar geen succes mee heeft, maar weer aan anderen. Ze is echt gevaarlijk. Begrijp je het genoegen van dat kwaadspreken?! Ze stuurde me liefst bloemen toen ik uit het Ziekenhuis kwam en eens gaf ze me zomaar een zoen middenin de tuin en nu komt ze gauw hier. Hok heeft al bedacht wat voor fijne hatelijkheden hij haar zal zeggen! – Ik was vanmorgen op zoek naar conferencière die mijn a.s. gedicht (!) zal afdraaien. Er is hier een Mevrouw Bijll de Vroe die een prachtig [2] jongensfiguur heeft, maar ook een bijna getrouwde dochter, die vindt dat zij niet meer zo kan optreden. Van je dochters moet je ’t maar hebben. Maar nu wil die dochter het wel doen. Ik zou het ook wel kunnen, maar ik heb het nu al druk genoeg met de feestcommissie en Hok heeft het toch liever niet, hoewel hij het best prettig zal vinden als ik het er goed heb afgebracht. – Nu het maart is geworden moeten we onze kaarten aan de man brengen. Enige winkels in de stad zullen ze ook verkopen en ook onze erepresidente, Mevrouw de Jongh, vrouw van de directeur van G.B., dus Hoks hoogste chef. Dat trekt natuurlijk, we zijn enorm benieuwd hoeveel kaarten we zullen kwijtraken. We moeten in elk geval ƒ 300.- ermee verdienen want Irene heeft nog steeds de proceskosten tegen de IEVVO voorgeschoten en nu ze naar Europa gaat, heeft ze het geld wel nodig. Gister hadden we eens buitenkansje voor IEVA, want goederen als bedden, oude stoelen, glaswerk, en verdere rommel die we cadeau kregen bij het opdoeken van een hotel en niet in het IEVA huis konden plaatsen, brachten ons ƒ 100.- op bij vendutie en onze actieve penningmeesteres verkocht indertijd bij de aanhankelijkheidsbetoging in de “Zeven Provinciën”tijd, oranje strikjes voor ƒ 35.-. We hebben dus nog steeds een saldo als de avond maar ƒ 200.- opbrengt – Maar we verwachten natuurlijk veel [3] meer! – Axeltje is uit rijden geweest zondag met Pa, Ma en Tommy. Laatstgenoemde trok de wagen voort aan zijn riem tot groot vermaak van alle voorbijgangers en van onszelf, hij zwoegde echt bergopwaarts. Axeltje vond het zalig om te rijden, hij heeft de hele tijd met grote open ogen liggen kijken en protesteerde als we even stilstonden – Onze weg was juist gewalst zodat de keien tenminste ingereden zijn; hij schommelde nu dus alleen, maar schokte niet. Na afloop viel hij direct in slaap! – Vanmorgen maakte hij weer een reis – Dit keer naar het Ziekenhuis waar het dochtertje van Irene met een gebroken arm ligt. Zij is zo dol op baby’tjes en speciaal op Axel, naast haar ligt altijd een zandzak tegen haar arm en die heeft ze Axel gedoopt om hem altijd bij zich te hebben! Zij is 12 jaar en allerliefst, elke morgen stuurt ze Hans, haar broertje van 9 om me te halen om met hun te spelen, maar helaas kan ik nu niet [4] elke morgen meer vrijhouden – We hebben altijd enorme pret met ons drieën – Ik heb Tante Masje nog nooit geschreven; gelukkig dat je op tijd hoorde dat ze pas 69 werd. Ik zal haar op een kalender zetten, dan schrijf ik haar als ze 70 wordt. – We zijn benieuwd naar jullie verhalen over Tek Bheng’s meisje. Merkwaardig dat hij niet over zijn meisje schreef, maar Hok vindt het normaal want wàt zou hij moeten schrijven? Hij was pas weer hier – Hij is helemaal niet meer zo ijdel als vroeger en draagt zijn hoed precies recht op zijn hoofd. Ik probeer hem weer anders te maken en zette zijn hoed koket scheef. Hij is toch erg vrolijk als hij hier komt. Toen De Jongh hem hier ontmoette voelde die zich ook doof door Tek Bheng’s zachte stemgeluid. – Tjoen is inderdaad de generatienaam van Axel en deze generatie zet de naam steeds op het eind, hetgeen even goed kan. Het maakt het voor buitenstaanders wel moeilijker uit de boel wijs te worden. – Ik schreef  toch dat Mia Lodder een slab stuurde voor Axel – m’n clubgenoten houden zich enorm, althans de grootste helft. –  De Farmanweg waar Tek Bheng’s broer woont, loopt langs het vliegveld Andir, dus we zijn er vaak langsgereden. – Jullie zult Irene binnen enige maanden wel ontmoeten, ze wil jullie ook opzoeken, je zult haar enorm charmant vinden en je lacht je slap om de verhalen die ze over mij zal doen. In gezelschap terwijl ik erbij ben vertelt ze de gekste dingen alsof ik de meest bijzondere mens was die er bestaat, enorm kritisch, onplooibaar, geestig enz. Het is een type. Haar man, Alex, komt in ’t IEVA bestuur als zij weg is. Ze heeft een reuze leuke foto van het IEVA huis laten maken door haar zwager. Hij heeft alle lessen genomen, strijken, wassen, koken, fröbelen en polikliniek met de dokter + stethoscoop (dit is Christie), de melkkeuken en de kinderen die hier geholpen worden. Verder nog de dansjes die de IEVA meisjes zelf bedachten en uitvoerden met Sint Nicolaas. Hij is reuze leuk geworden en de eerstvolgende vertoning ervan zal wezen op 22 maart voor de Vivos. Verder wil ze hem in Europa overal vertonen. Als jullie dan een projectietoestel hebt, kun jullie hem zelf thuis zien. Maar misschien houdt ze in Den Haag ook wel een voordracht, dat zou enig zijn als je haar kon horen

Anneke en Wytje komen misschien een week eerst bij ons om te kunnen kijken naar een pension of paviljoentje, erg leuk. Kon ze maar bij Vosje! – Onze huishuur is met

ƒ 5.- verlaagd, als ons contract is afgelopen mogen we het op ƒ 75.- brengen. Dat is nog niet eens zo erg goedkoop voor deze tijd –

Dag Eida. [5]

HOK

Bandoeng, den 1sten maart 1933.

Geliefde Vader,

Hartelijk gelukgewenst met uw verjaardag en met u ook Moeder en Emma. Moge er nog vele van deze dagen volgen. Met ons juicht ook uw tweede kleinzoon mee, die wij met hetzelfde vliegtuig hebben meegegeven ter verhoging van de feestvreugde. Op deze  nieuwe film hebben we zijn leven tussen 27 januari en 27 februari vast-gelegd. Sommige gedeelten van de film zijn jammer genoeg minder goed geslaagd; de beste resultaten met projectie bereikt u, wanneer u het projectieapparaat niet verder dan 2 meter van het scherm plaatst. Dan zijn zelfs de donkerste gedeelten goed zichtbaar.

1. Een der spelers wordt in zijn werk gestoord door de komst van bezoek. 2. Wie komt daar aan? 3. Axel wordt bewonderd. 4. Axel op zijn bukske. 5. Axel’s hoekje.

6. Axel’s toilet. Hier was hij twee en een halve maand oud. 7. Axel’s rijtoer. Let vooral op Axel’s trekdier.

Opmerkingen: de film heb ik gedeeltelijk verknipt om een goed geheel te krijgen. Het kan zijn dat de lassen loslaten, dat is zo erg niet. In de winkel kunnen ze het gemakkelijk weer aan elkaar plakken. Of u kunt het ook zelf doen, wanneer u het lasmiddel hebt.

Veel plezier verder! Dit gedeelte tussen de rode lijnen moet u pas lezen wanneer de film al een paar keer vertoond is. Het zijn verschillende details waarop u letten moet.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Tafereel 1. Genomen door een der ramen der studeerkamer. Onze typemachine staat er heel goed op. 2. Dan ga ik naar voor en Eida komt in haar avondmanteltje, nieuwe hoedje met voile, dit laatste is niet zichtbaar. Dan laat ze haar avondjurk zien met pofmouwtjes. 3. Dan speelt Eida met Axel. Eida zit bij de divan, die we nu naast het raam in de voorkamer hebben. Dan ligt Axel alleen, welgedaan na een copieuze maaltijd. Dan zit Axel op mijn schoot en lacht. 4. Axel op zijn buikje voor het raam van onze slaapkamer. Hij is wat moe en huilt op het eind van het tafereeltje. 5. Dan brengt Eida hem in zijn wieg, die voor de studeerkamer in de tuin staat. Aan de ophangstang van de wieg hangt Axel’s rammelaar. Op deze taferelen is Axel anderhalve maand oud. Op de volgende twee en een halve maand. Kunt u een verschil zien? 6. Axel direct na een voeding. Hij moet een boertje laten en laat het ook terwijl hij gefilmd werd. Eida heeft een sjaal om zich heen. Dan ligt Axel op zijn tafeltje. Let op de doek van Tante Emma. De olifant is goed te zien. Ook op één der volgende beeldjes. De beeldjes werden direct na een maaltijd genomen. U kunt zijn tevredenheid op zijn gezicht lezen! Dan wordt Axel uitgekleed voor zijn bad. Achter de teil hangt het doek van Tante Anneke. Het gedeelte waar Axel in het water ligt is te donker. Als u vlakbij het scherm gaat, 2 meter, kunt u hem nog net zien. Dan wordt Axel lekker afgedroogd. Dan komen ze deur van de babykamer uit en wordt Axel in de wagen gezet. Tommy wacht op zijn baasje, klaar om hem te trekken. De rijtoer gaat langs de Hogeschoolweg, ons huis op de achtergrond. Hoe vindt u ons circushondje. U kunt zien dat hij zwaar werkt. We hadden veel bekijks toen. Dan gaan we de ingang van de T.H. in.

------------------------------------------------------------------------------------------------

We hopen, dat u erg veel plezier van de film zult hebben; we hebben hem al vele keren afgedraaid.

Dag, veel plezier, Hok [6]

EIDA

2-3-’33.

Lieve jarige Paatje –

Heel erg omhelsd met je 59e verjaardag – ik moet altijd even uitrekenen hoe oud je bent want naar mijn idee ben je op 55 blijven staan, het jaar dat wij naar Indië gingen. – Ja, we zitten hier nu al haast 4 jaar wat onbegrijpelijk hè! – We hopen zeer dat jullie een genoeglijke dag zult hebben en vooral dat je geniet, van het pakje dat gelijk met deze gaat. Jullie hebt zeker al geraden wat erin zit. Ik hoop maar dat jullie al een projectietoestel hebt, zodat je er thuis op je gemak van kan genieten. Je moet zelfs vlakbij de muur gaan zitten, waar je ’t op vertoont, dan zie je alles zo enig – We namen enige gedeelten in de babykamer en daar er hier maar één groot raam is en één klein, was er wel wat weinig licht. Gelukkig is het hier zo lekker warm dat we de deur van de kamer naar buiten bij het baden konden openzetten – Als hij uitgekleed wordt zie je telkens schaduwen over hem heen gaan. Dit blijkt te zijn van de was die aan de lijn langs de achtergalerij hangt, en die het licht tegenhoudt niet alleen, maar ook door de wind bewogen, heen en weer gaat. Voortaan zullen we dus ook dàarop moeten letten, zo moet je alles leren. Maar jullie zult vast genieten van dat lieve schatje dat onze zoon is mogen worden. Emma zal misschien wel weer zorgen voor bloemetjes uit naam van ons drietjes.

Het is wel een beetje een merkwaardig verjaarscadeau, omdat we hem op den duur graag terug willen hebben, om geen hiaat in onze verzameling te laten ontstaan. Een duplicaat te maken heeft eigenlijk geen zin, omdat jullie toch telkens een nieuwe krijgt, waarop hij weer groter is. We kunnen ze beter nog eens heen en weer sturen met de mail, als jullie ze later nog eens zoudt willen hebben. Maar toch geloven we dat we je geen aardiger cadeautje zouden kunnen even, omdat je kinderen zo levendig langs je wandelen en als ware ’t om jou te gaan gelukwensen met de hele familie uitgaan. Verstandig dat je bent uitgescheiden met schaatsenrijden, wat doe je ook op zo’n koude baan in een uithoek van de stad. Of ben je geen lid meer van de grote IJsclub? Nu Emma al zo oud is, hoef je zeker ook geen hoofdkaart meer te nemen, kan ze ’t zelf doen – dan hoef je je ijskaart niet meer onder je zakdoek te stoppen om hem niet te willen verliezen!! Nee hoor Paatje – ik mag je eigenlijk niet plagen op je verjaardag – ik mag alleen maar lief tegen je zijn en je veel zoentjes van ons geven. Ik hoop erg dat wij onze kinderen een even prettige jeugd zullen geven als jullie ons gedaan hebt – daar moet ik nu telkens aan denken nu Axel steeds groter wordt, hoe fijn je altijd met ons speelde, ook op straat en hoe hard je kon lopen en hoe trots je was toen Anneke je al kon inhalen!We verlangen ernaar dat Axel ook zulke gekke dingen zal zeggen als ik vroeger; wat zul jullie gelachen hebben. Dan moeten we ons een geluidsfilmapparaat aanschaffen! Om jullie er ook van te laten genieten – Dit schreef ik vanmorgen om 6 uur: ik moet nu al mijn tijd benutten – Precies op de avond 1 april die wij voor IEVA avond uitkozen, is er een “blindenavond” waar of.... wordt, we weten nog niet wat we moeten doen. Een zaterdag vroeger is de ...... gezet en één later is lastig voor allerlei mensen.

Veel zoentjes van ons, Eida.

EIDA

23-2-‘33

Lieverdjes –

Wij hadden inderdaad ook op een vliegbrief gerekend en ziet, hij kwam ook inderdaad! Erg fijn dat jullie de film aardig gevonden hebt en Axeltje hebt bewonderd en net zo lief vindt als wij – als Hok hem aan mij overgeeft, zit ik gewoon op de divan, niet op een stoel die jullie niet zoudt kennen. De divan staat nu in de voorkamer onder het raam, naast de theetafel. Is het niet enig dat we ook binnen konden filmen – wij weten ook niet op wie Axeltje lijkt, maar hij is blijkbaar een net mengelmoesje daar de één beweert net Hok, de ander net mij. – Hij is nu alweer zoveel levendiger dan op die film! Het is zo enig dat jullie nu nooit vreemd tegenover hem zult staan omdat je toch op de film precies kunt zien hoe hij is, terwijl een kiek er dood bij is.

Wat het toestel betreft, houden we dit wat we hebben. Hok heeft dat nieuwe hier nog niet gezien en anders zouden we dit weer moeten inruilen en weer moeten bijbetalen, terwijl dit goed voldoet, en we dat van het andere niet weten. Het scheelt wel enorm met elke film in prijs, maar over een jaar is dat toestel alweer verbeterd en zo zouden we aan ’t inruilen kunnen blijven.

Hok zegt dat jullie beter het nieuwe kunnen nemen wanneer deze films er ook mee afgedraaid [2] kunnen worden, maar neem anders maar het oude.

Wat vinden jullie ervan als we voortaan alleen maar per luchtmail schreven. Het scheelt ons en jullie hoogstens ƒ 1.20 in de maand en in de berichten scheelt het zo enorm. In de mailbrief heb ik er ook al over geschreven – deze velletjes zijn uitstekend beschrijfbaar aan 2 kanten en dan kan er toch ook veel op. We sturen dan kiekjes e.d. per boot, en als we nu eens heel veel op het hart hebben, kan het ook overzee, maar dit lijkt me eigenlijk zo fijn, met antwoorden ook – alles duurt nu werkelijk een eeuw –  Anneke zal het wel niet per luchtmail willen, want op haar brieven aan mij wilde ze al bezuinigen één kwartje in de maand!!

Als we een vliegbrief krijgen, realiseren we telkens weer, hoeveel we door de zeereis onnodig achter zijn, terwijl het nu maar 10 dagen hoeft te zijn. Wat is er eigenlijk op tegen?

Hok kan op dit vel ook mooi tikken tot behoud van Vaders ogen.

We zijn blij dat jullie, wat de Zeven Provinciën [1] betreft, er net zo over denkt als wij – ik ben enorm benieuwd wat de Krijgsraad zal uitmaken, ze zullen de naam van onze Marine wel met alle macht hoog willen houden, De Ruyter en Tromp en Van Speijk zullen zich in hun graf omdraaien over deze zeehelden!

Het kiekje van Sparmann met Axel en mij, is niet uit de film genomen, maar terwijl [3] Hok ons filmde, heeft Van der Pijl  ons gekiekt toen we even stilstonden.

Ik kwam Sparmann toevallig tegen in Borromeus. Hij was hoogst beminnelijk evenals ik!

Het dochtertje van Irene ligt met gebroken arm in Borromeus en daar haar moeder de hele morgen lesgeeft en haar vader ook werkt, zorgen enige tantes waaronder ik voor bezoek – het zoontje Hans van 9 jaar is er ook altijd en dan doen we samen spelletjes, Zwartepieten en “Op torentjes” wat ze enorm vinden.

We hebben geen haast met de film, jullie mag hem best nog een paar maanden houden.

Dag Eida. [4]

HOK

Geliefden,

U krijgt voortaan getikte brieven van mij, Vader hoeft dan niet meer op mijn onduidelijke hand zijn ogen te bederven. Mooi Hollands is dit niet: tikken en denken kan ik ook nog niet.

Zoals Eida al geschreven heeft, zullen we ons oude toestel maar niet inruilen. Informeert u of de gewone Ciné Kodakfilms wellicht ook met dat nieuwe toestel geprojecteerd kunnen worden. Dat zou een uitkomst zijn. Mocht u ook een filmtoestel willen kopen, dan raad ik u er een aan met de sterkst mogelijke lens. Daar zult u vooral in Holland een hoop plezier van hebben, omdat het licht daar meestal ongunstig is. Ons toestel heeft een lens van 1,9 lichtsterkte; we kunnen ermee binnenskamers filmen en zo nodig ook bij lamplicht (1,5 en 1,2 zijn nog sterker);

Axel is al erg levendig. Hij heeft al 2 dagen achter elkaar pisang gehad. Bevalt hem maar matig. Dr. Bisdom is erg tevreden. Hij is zo gezond als je het je maar wensen kunt.

Tine heeft haar kinderwagen bij ons gelaten, wijzelf waren niet van plan er een te kopen, omdat Axel toch de hele dag buiten onder de bomen ligt. Nu we er een hebben, heeft de Gemeente de stoomwals gestuurd om onze kali-stenen [2] in de weg te rijden. Volgens Thijsse zullen ze onze weg zelfs asfalteren. Dat zal me een reuze besparing geven op autobanden.

Ons filmpotje bevat al ƒ 20.- vergoeding voor papier en onkosten voor het tikken van het Geologisch krantenartikeltje van indertijd. De redactie van dat blad dorst mij geen honorarium te geven!

Dag, Hok

EIDA

Geliefden –

Om de reden te beginnen van deze brief: als het nog in Hok’s pak mee kan, kun je dan nog wat sokken voor hem sturen en een broodrooster? Je weet wel die sokken die Hok altijd droeg in Holland beige effen met een paar ajour loopjes erdoor. Hij heeft maat 10½, fille d’écosse graag. Als jullie de cadeautjes al voor elkaar hebt, zet je dit maar op onze rekening.

We zitten enorm in spanning of Bepje van Douwe naar Indië zal komen, zoals ik al per mail schreef. Je bent hier in Indië zo blij met je oude vrienden – een mens uit Holland is een oase in de woestijn. Maar zo erg is [2] het niet met ons gesteld hoor. We zijn hier ook levenslustig – Vanmorgen werd ik gebombardeerd tot IEVA secretaresse, vanwege het ellendige feit dat Irene naar Europa gaat – je verliest hier altijd je vrienden, eerst Baukje, nu Irene en Elly Linn, maar enfin, die 2 komen misschien weer terug, Elly zeker. – Irene’s zoontje van 9 jaar moet plotseling naar Europa voor de hoogtezon en ze brengt haar dochtertje van 12 dan maar mee voor haar broertjes gezelligheid – ’t is meer dan afgrijselijk zulke jonge kinderen en het meisjes vindt het ook ontzettend, ja, zij allemaal, want Irene’s man moet hier blijven, hoewel zijn gezondheid ook zeer te wensen overlaat –in Indië heb je allemaal van die beroerde ziekten. Maar Irene laat zich niet terneer slaan, maakt nog steeds nieuwe plannen. Toinie Chavannes wordt nu waarnemend praeses.

Morgen is er een film van de uitbarsting van de Krakatau, enig.

Hoe was de wintersport, we verlangen naar verhalen.

Axel is enorm gezond, wij genieten zo van hem, ’t is zo’n schat. Tine Schepers is plotseling geweest, 1 dag en ze was meer dan verrukt van hem, allicht! Over 14 dagen zit ze aan boord, onbegrijpelijk vindt ze het. Dol voor haar – Ze blijven eerst nog in Zuid Europa, Italië, Zwitserland voor de overgang met de kinderen, toch wel verstandig en ze blijven toch 1½ jaar. Enorm zo’n verlof, wij zijn nu ook al een eind: over de helft, jongens! [3] We hebben weer een vervelende belevenis met Sparmann. Voor dat kleine griepje van begin januari, dat hij 5-daagse noemde, stuurt hij ons een rekening van ƒ 21.- “voor mevrouw en baby” – hij heeft nl. ook in de wieg naar de baby gegluurd – verbeeld je dat ik alle bezoekers en bewonderaar van Axel ervoor moet betalen! Ik moest er wat voor toekrijgen voor een blik op dat heerlijke jong!

Mamma wil graag hier komen, maar wij zijn er wat bang voor omdat je nooit weet wanneer ze weer weggaat. En we hebben geen logeerkamer – misschien kan ze in Andir logeren. 

Mijn zog is opeens verminderd, maar dankzij koffie – gort – melk – spinazie – water – djeroek!!, was het vandaag precies voldoende – hij drinkt de laatste tijd minder, is nu al 11 pond met 8 weken!

Dag Eida.

HOK

Ik mag niet lezen wat in deze brief staat; veel geheimzinnigheden gebeuren er in deze tijd. Axel werd tussen 4.32 en 4.34 uur ’s ochtends 6 december geboren; 8.30 Bandoeng tijd = 1 uur Greenwich tijd. Dit voor Axel’s horoscoop. Het zal me benieuwen wat de sterren zeggen! Zou het geloofwaardig zijn. Axel groeit als kool. Hoe was de film!

Dag Hok.

EIDA

Het lijkt, dunkt me sprekend op Hok’s horoscoop. [4] Het zou jammer zijn als Anneke niet in Bandoeng kwam, maar ‘t is natuurlijk wel een dure reis –

Je moet de groeten hebben van Mevrouw Gunning.

Tek Bheng doet hier niet aan spiritisme, geloof ik – ik hoop erg dat hij een nuchtere vrouw krijgt – want ik vind hem wel wat abnormaal met zijn angst voor de zwarte kunst – Misschien heeft hij gelijk, maar ’t is eng.

Deetje Holle ligt nog steeds met neuralgie, vanmorgen was ik bij haar, echt vervelend altijd te moeten liggen.

Dag Eida

HOK

14 februari 1933

Geliefden,

Ziehier het levensteken van onze nieuwste aanwinst. Waarschijnlijk zult u het met gemengde gevoelens ontvangen: zo onpersoonlijk zult u zeggen; we geven de voorkeur aan Ciné-Kodak. Die liet de mensen voor je leven, zelfs Axel’s slaap kon hij zo prachtig weergeven! Maar toch, zult u zeggen, deze is het behoud van onze ogen.

We hebben maar tot de koop van een schrijfmachine besloten, vooral nu Eida secretaresse is van twee verenigingen, althans denkt ze het te worden. Van de Vivos is ze het al; van de IEVA zal ze het waarschijnlijk gauw zijn. Ze wordt een belangrijk persoon in de Bandoengse samenleving.

Axeltje wordt met de dag liever. Hij glimlacht tegen zijn bewonderaarsters, die al zeer talrijk zijn. Dan is hij onweerstaanbaar. Met de voeding gaat het nog altijd prachtig. Hij weegt nu al 5,860 kg. Hij is al erg gegroeid, zodat veel stukken van zijn garderobe hem al te klein zijn. We hebben hem een paar dagen geleden in de babykamer gefilmd; ik hoop dat het gelukt is. Hoe vond u Axel op de film. Er was toen nog niet veel aan hem te zien.

Met mijn gezondheid gaat het nu weer opperbest. De griep behoort tot het verleden. Het is nu akelig regenachtig weer, zowat een maand lang al. Dat was anders in Oostenrijk, hè Em? Vond je dat glijden, terwijl je op het achtereind van je ski’s zit – met opzet natuurlijk! – niet heerlijk? Ik heb er ook een paar dagen op gestaan, net genoeg om te ervaren dat losse sneeuw in je kleren – ik had toen geen skipak – niet erg prettig is. Heb je ook tochtje gemaakt? Dat moet erg prettig zijn. Zover heb ik het niet gebracht.

Met deze boot vertrekken de Schepersen naar Holland. Ze, Tine, is speciaal hier overgekomen om u verslag te kunnen uitbrengen over Axel. We mogen Tine erg graag; ze moest alleen maar wat meer schrijven! Eergisteren gingen we met De Jongh naar Marleentje in de blonde Venus. Wat speelt ze goed, de scenario is alleen wat onwaarschijnlijk hier en daar. Dag tot de volgende week, maar dan weer gewoon met de pen.

Hok.

Deze machine kan ook erg woedend zijn, dan schrijft ze rood.

Welke datum heeft Dr. Leggeloo als basis van de horoscoop van Axel genomen. Toch 6 december en niet de 5e. Wilt u hem bedanken voor zijn belangstelling in onze spruit.

Moeder, zoudt u zo vriendelijk willen zijn voor mij ƒ 10.- te willen betalen aan het Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap voor Nederland en Koloniën. Instituut voor Mijnbouwkunde. Delft. Gironummer: 40517. Bij voorbaat hartelijk bedankt.

[2]

EIDA

17-2-’33.

Geliefden –

’t Is kwart voor 10 en ’t zware vrachtje ligt weer in zijn wieg in de tuin, op de plek waar anders de zon hoort te schijnen, die nu achter de wolken zit helaas. Maar Axel ligt daar toch prettig onder een dekentje in het blauwe pakje, trui en broek die jullie 2 jaar geleden stuurden. Er is al een scheur in de wiegenklamboe gekomen toen ik hem met winderig weer buiten heb gezet en de rammelaar van Tineke er vermoedelijk krachtig tegenaan is gekomen, want anders begrijp ik niet waardoor het komt. In elk geval ligt het tonnetje in de tuin, dat van 15 januari tot 15 februari kans zag 1 kilo aan te komen. Dr. Bisdom was er weer op de 15e en schepte enorm veel behagen in zijn stevig lichaampje met veel spier, zijn bruine (zwarte!)  beentjes van de zon en zijn heldere oogjes. Er was eigenlijk niets aan hem te onderzoeken, maar ik vond het echt fijn dat ze zo tevreden was. Ze zei zelfs dat het niet mooier en gezonder zou kunnen zijn! Ik groeide! Hok moest woordelijk weten wat Christie gezegd had, voortaan zal ik het moeten stenograferen! Het enige waar hij niet al te precies mee is, is zijn ontlasting. Ik mag hem nu wat geschrapte pisang geven als het nodig is. Zij wil dat ik hem maar 4 maanden helemaal voed, niet langer, dàn mag hij al wat pap erbij. Zijn naveltje is ook weer keurig naar binnen gegaan, maar zijn huidje is op de buik wat ontveld, zodat ik nog even wacht voor er weer Sanoplast op komt. – Ziehier is het portret van onze zoon! – Hoe vond je de film? We zijn in grote spanning.

Het feit dat Bepje niet naar Indië wil komen, wordt steeds raadselachtiger, nu Dien en ik beiden pas een brief van haar kregen dat al haar hoop voor een baan op mij en Indië was gevestigd. [3] Ik hoop maar dat we morgen een vliegbrief krijgen.

Dien gaat naar Bali, begin maart, om Jop te helpen met de baby, die moet komen. Emy heeft weer last van het nierbekken gehad, maar gelukkig is alles nog goed.

Wij hebben Anneke en Wytje hier te logeren gevraagd, het kan eigenlijk best en ik zou het zo gezellig vinden.

Zaterdagavond vierden we met Irene en Alex (hij vindt dat we Axel naar hem hadden moeten noemen!) zijn verjaardag – we gingen voor zijn plezier naar een Duitse film, die wij snert vonden, maar hij leuk!; het was overigens hun laatste vreugdedag, want de volgende dag brak het dochtertje haar arm, precies op de elleboog, helemaal in tweeën. Het arme kind ligt in Borromeus met een katrol die haar arm moet rekken, ze is net 12 jaar, zo sneu. Af en toe ga ik even naar haar kijken. De hele eerste nacht waren Irene en Alex bij haar en de volgende nachten zullen ze ook niet veel geslapen hebben. En dit ook weer, nu ze in april naar Europa gaan – er wordt hun wel een grote beproeving opgelegd, want hij kan ook niet mee naar Europa omdat hij in tijdelijke dienst is, al is het ook al 12 jaar.

Zondagavond gingen we met De Jongh naar Marleentje, die zelf bekoorde, maar wier film snert is.

Maandag grote verzoendag tussen bestuur Vivos en feestcommissie – we spraken af er geen woorden meer over vuil te maken en de leden er maar niet mee in kennis te brengen. Aldus was dat vuiltje weer van de lucht. Lien Janssen v. Raay heeft eigenlijk dat zaakje alleen op moeten knappen, want ik hield stijf m’n mond om niks onaardigs te zeggen en Tine Sparmann was maar weggebleven, makkelijk! – Lien was zeer politiek en bewonderde haar. Dinsdag moest er nog een speciaal briefje rond aan alle Vivosleden en ik moest de notulen voor de volgende dag nog maken, zodat ik aan jullie brief niet toekwam.

Woensdag was dus de eerste Vivos avond van het jaar en ’t was heel [4] aardig, het ging over de groeiende disharmonie tussen kinderen en school. Paatje is het bij jullie ook zo dat er elk jaar meer mensen blijven zitten en zakken. Heb je ook de indruk dat de tegenwoordige jeugd niet meer voor dit onderwijs geschikt is. Ook de muziek verandert zo enorm, degenen die jazz appreciëren, vinden Beethoven zelfs een oude knul, vertelde iemand. Tegenwoordig komen ze meer eerlijk voor hun mening uit, ze generen zich niet meer om Beethoven lelijk te vinden. Mevrouw Hille weet de narigheid op school aan de overbelasting en aan de afwezigheid van rust in onze tijd. En dàt geloof ik ook, wij moeten dus allereerst naar rust streven, onszelf tot persoonlijkheid maken, zodat we goede opvoeders kunnen worden. En het lijkt me dat onze tijd dat al goed aanvoelt, vandaar die Bookman beweging (House- party) die voorschrijft dat ieder mens elke dag een half uur stilzit en dan alleen intens tracht contact te krijgen met God – dat zal rust brengen. – M’n eerste notulen voor de Vivos werden beloond met applaus! Enorm hè!

Wat aardig dat Juffrouw Revers jullie heeft opgebeld – ze schreef mij ook een briefje, erg hartelijk. Ze heet niet Reeser. Misschien is ze al eens bij jullie geweest – Ze zal je zeker bevallen als ze niet te lang blijft en niet te vaak komt.

Jan en Tine zijn eergister vertrokken – ik benijd ze!! Ze stuurden ons hun kinder-wagen, een beeldschone van buiten: als ze nu maar eerst de weg komen walsen. Tine stuurde nog 2 schattige gekleurde zijden tricot pakjes voor Axel, zo enig. Als je iets voor Axel wilt maken, maak dan hansoppen voor ’s nachts want over een poosje kan hij niet meer in zijn truien en is een slaapzak ook minder geschikt: als hij kan lopen!

Ik heb nu voor een paar dagen schoon genoeg van uitgaan. ’s Morgens heb ik toch al aardig wat te doen voor de IEVA-propagandavond, [5] Toinie Chavannes en ik zijn er al druk voor bezig. Er is nog veel te doen – stel je voor om een zaal van 900 mensen vol te krijgen en dan ze nog een uur, 1½ uur op ’t toneel te boeien! We sjouwen alsmaar van de één naar  de ander – we moeten een goede jazzband hebben en hebben nu 3 op ’t oog. We moeten een toneelstukje hebben, maar hebben nog niets, één dilettantenvereniging wil niet. We krijgen een kleine uitstalling van handwerken, die de IEVA meisjes maakten en demonstraties van hun lessen, verbanden leggen, fröbelcursus e.d. In de pauze moeten er kroketjes en slaatjes verkocht, maar de directrice van ’t tehuis voelt er niet voor, er moeten programma’s met advertenties komen, er moeten dansen ingestudeerd en ik moet dichten! Hoe vind je dat alles!? De voornaamste Bandoengers moeten kaarten kopen, we moeten er persoonlijk heen, naar de burgemeester, de resident, de legercommandant, generaals enz.! Gelukkig kent Toinie’s moeder haast al die mensen – het is nu zaak alle verlegenheid af te leggen voor de zaak.

Dag jongens, omhelsd Eida

Tante Leidie gaat in mei misschien alweer terug. Voordien moet ik haar dus te logeren vragen!

Hoe vind je de schrijfmachine? Wil je altijd zulke nette brieven? Ik ga van Lientje Hupkes een paar tiklessen nemen, maar misschien pas in april. Ons feest is 1 april!

EIDA

Dinsdag 31 jan.-’33.

Geliefden –

Onze 4 vakantiedagen zijn weer voorbij, erg jammer – Hok had er zo de smaak van beet en dat hij vanmorgen geen zin had naar kantoor te gaan. We hebben het ook erg plezierig gehad, al konden we ook niet langer uit dan 2 uur aaneen overdag, maar

’s avonds wel aan een stuk. De eerste avond waren we bij de Harloffs, Charles begroeten die 6 maanden achter elkaar in Borneo zat – Ze hadden juist Bothé bij zich die gescheiden is van zijn vrouw (jammer nu zijn we onze schoonheid kwijt!) en zouden ’s avonds naar de bioscoop – Anneke stelde voor dat we bleven eten en mee zouden gaan en we zagen een enorm spannende film van Arsène Lupin, een Franse Buffalo Bill – erg genoeglijk zoiets te doen wat je niet vooruit van plan was. – De 2e dag kregen we vrienden van Houw op bezoek een echtpaar + ongetrouwd zusje kersvers uit Holland, verpleegster, heel lief, van mijn leeftijd. Hok ging de Prahoe met ze op en ze wandelden om de krater, ik bleef thuis omdat we het onmogelijk konden halen heen en terug tussen 2 voedingen in. Toen ze terugkwamen stelden ze voor met hen in Preanger te gaan rijsttafelen, dat we gaarne accepteerden! Wat een belevenissen hè – echt genoeglijk zoiets vooral daar het aardige mensen waren, natuurlijk Groningers! Hij heet Braak, zij Smilde, en het zusje was één van de weinige meisjes dat Hok zeer kon waarderen [HOK gevaarlijk!]. Die dag was het Lebaran, Inlands Nieuwjaar, [2] zodat alle bedienden vrij hadden. Bij Bogerijen kon je die dag erwtensoep krijgen en ik wachtte met smart op Hok’s thuiskomst om die lekkernij te kunnen halen, maar de Heer Neuman, Hok’s collega, kwam Axel bekijken en nam mij mee naar de stad. Ik sloot het huis af en Hok moest bij zijn thuiskomst door het raam van de babykamer klimmen! Axel had ondertussen enorm goed zijn plicht gedaan en de hele kamer rook ontzettend, waarop Hok onder bekijks! van de familie Braak Axel keurig verschoonde, waarmee hij de Heer Braak een voorproefje gaf van wat hem te wachten staat daar zijn vrouw al 5 maanden ver is!

Dinsdagmorgen: Axel heeft weer kans gezien in 15 dagen 550 gram aan te komen ondanks de 5 voedingen. Christie, de dokter, zal het wel weer schandelijk vinden, maar ik kan er heus niks aan doen, ik dring het hem helemaal niet op, en tevens ondanks het feit dat ik al sinds een paar dagen opeens weinig zog heb; ik gaf hem een paar keer bij de voeding beide borsten, maar toen ik dat gisteren aan Sparmann vertelde zei hij dat ik zo de hele voeding bedierf, maar gelukkig bleek er vanmorgen weer overvloed te zijn. Mevrouw Ter Haar, naar wie ik liever toe ga dan naar een dokter omdat ze zulke praktische raad geeft, zei me koffie en gort te drinken, aldus zit ik met een kop koffie naast me te schrijven, koffie dat ik graag lust en die dus tevens het nuttige met het aangename verbindt! Op het Ziekenhuis werd Axel gewogen en ze waren erg verrukt hem en mij weer te zien en waren verbaasd over Axels groei. ’t Is zo enig dat hij opeens ons al ziet en hij lacht ons steeds toe, zo tevreden en blij – hij heeft veel van Eidje. Een oudere Duitse was zo verrukt van zijn verstandige blik en zijn rode wangen dat ze niet van de wieg was weg te slaan. Axel wordt nu al elke dag aardiger in ’t gebruik! – Gistermorgen bezocht ik ook Sparmann, zoals bovenvermeld en hij constateerde dat alles inwendig [3] bij me in orde is. Hij had gehoord dat ik Christie voor Axel had en was wel een beetje gebelgd, maar dat ging onder het praten wel over. Ik was door hem een half uur te laat thuis om Axel te baden, pas om half 10 en om 10 uur kwam de kascommissie, de Vivos kas nazien en overnemen, d.w.z. Tine Sparmann kwam alleen, daar haar partner het vergeten had. Ik kan het dus al vlug, baden en voeden in 1 half uur, toch enorm hè! Maar hij drinkt ook zelden langer dan 10 minuten, daarnet zelfs maar 5 minuten, zo doorvoed is hij. Van de weeromstuit hebben Hok en ik ook al weinig honger meer! ’t Zit zeker in de lucht.

Dinsdagmiddag 5.30. Het middagslaapje is overgegaan, om 4 uur voedde ik Axel en Hok wou niet meer slapen en nu wachten we op Tine Schepers die hier al moest wezen. Ze schreef opeens met de luchtpost dat ze kwam en dat ze bij Thijsse logeert, wel jammer maar ze heeft zeker geen zin in onze divan of ze vindt het te druk voor mij e.d. Ik ben benieuwd of ze wel de hele avond zal blijven. Ze blijft maar één nacht dus een hele moed om binnen 2 dagen heen en terug te reizen. –

Meneer Punt en wij zitten erg in spanning uit te kijken naar Bepjes telegram – het moet nu eerstdaags komen als mijn vliegbrief haar althans heeft thuisgetroffen.

Het Vivos bestuur waaronder ik, is diep verontwaardigd over de feestcommissie van de gewezen jaarvergadering. We hadden een soupertje, zoals ik al schreef en nu achteraf blijkt dat ze daarvoor liefst ƒ 80.- hebben uitgegeven, terwijl wij verleden jaar even lekker minstens aten, toen ik ook in de feestcommissie zat, voor ƒ 35.-! Hoe vind je – ik heb het hele jaar [4] met zoveel plezier voor de kas gezorgd en die zien aangroeien en daar komen me een paar mensen die klakkeloos zonder me erin te kennen zo’n som wegsmijten – we kunnen er nu niets anders meer aan doen dan ze uitschelden en ruzie is ook vervelend, gezien de narigheid van 2 jaar geleden. Ze hadden nb. per persoon ƒ 1.50 mogen gebruiken en nemen ƒ 4.50 – ik vind het meer dan ellendig. Maar enfin, ik zal ‘t me maar niet teveel aantrekken, want daar heb ik tegenwoordig last van! Maar ’t gaat wel weer over.

Ik heb Toos Beversluis weer eens geschreven – ik begrijp niet waarom ik nooit meer iets van haar hoorde 7 maanden lang – ik deelde haar ook mee van Axels tegenwoordigheid op aarde.

Sparmann heeft de kroonprinses van Siam de blindedarm uitgenomen, de kroonprins heeft voor de gezelligheid een kamer in Borromeus genomen en nog een voor de hofdames, die de hele dag in het galerijtje op de grond gehurkt zitten. Tine Sparmann vindt het enorm dat haar man het heeft mogen doen.

Vrijdagmorgen: toen Tine dinsdag was gekomen, bleef ze tot 10 uur zodat de mail toch weer via Medan moet; straks moet ik vergaderen met het dagelijks bestuur IEVA, omdat we in maart een feestavond moeten houden en ik ook feestcommissielid moet zijn. Ik voel me werkelijk weer plezierig, ik zou zelfs moed hebben te gaan tennissen als ik Axel niet voedde – ik heb een periode gehad van weinig zog maar sinds gister is ’t weer aardig wat meer en nu heb ik ontdekt dat het verminderen vermoedelijk met m’n menstruatie samenhing, al was de bloeding zo goed als niets, hetgeen zo hoort, hè Mam.

We kregen juist Emma’s briefkaart uit Riezlern[1], wat een zalig oord en wat enig heb jullie het daar gehad, we houden ons aanbevolen voor uitgebreidere berichten, maar de briefkaart alleen is al om een mens te doen watertanden.

Binnen 2 dagen, 2 maal mail, dat moest zo doorgaan! Zielig voor Oom Ben, zo alleen en Dien Kikkert nog niet beter.

Ik ga naar de naaister!!

Dag Eida

HOK

2/2/’33

G. We hebben de vorige week 4 dagen achterelkaar vrij gehad. Eerst Chinees Nieuwjaar, toen 2 Inlandse feestdagen gevolgd door de zondag. Een heel grote weelde. Ik was erg van plan om eens wat achterstand in mijn werk in te halen; het resultaat was, dat ik niets deed. Fijn geluierd, zowel mijzelf als Axel. Zaterdag met Inlands Nieuwjaar met een paar vrienden en vriendinnen van Houw naar de Tangkoeban Prahoe[2] geweest en in Preanger geluncht. We hebben ons volgegeten! Rijsttafel.

Eergisteren kwam Tine Schepers Axel bewonderen. Zij was verrukt, we hebben Tine vele dingen geleerd, namelijk dat als je kinderen hebt je niet zonder filmtoestel kan; verder dat als je naar Holland gaat, je een avondmantel moet hebben en ook eens van Bandoeng naar Batavia moet hebben gevlogen. Van de eerste twee zaken was ze erg overtuigd, zó zelfs dat ze, hoewel ze hier niet langer dan 24 uur was, zij een avondjas heeft gekocht. De laatste was haar echter teveel. In de malaisetijd moet je je geld niet laten rollen!

Ik ontvang nog altijd prachtige judicia over mijn Cycloclypeus-werk. Men is erg enthousiast.

Dag Hok