EIDA
Lieverdjes –
Fijn dat Anneke’s operatie zo goed verliep – wij hopen vandaag op verder nieuws van de ziekenbezoeker Vader. In afwachting van die brief, begin ik maar eerst aan de mijne, omdat we vanavond weer naar de bijzondere Joodse dans- en zangeres zullen gaan, die ons de vorige maal zozeer geboeid en bekoord heeft, Chaja Goldstein.[1] – Vandaag vertrekt de Johan de Wit met Nanda en familie. Gister om 2 uur brachten we haar naar de trein, nadat we nog een avond en een morgen van haar gezelschap hadden kunnen genieten. We moesten haar wel delen met bezoek, telefoongesprekken en haar kinderen, die om raad kwamen vragen, maar toch heb ik vooral gistermorgen nog weer heerlijk een paar uurtjes met haar kunnen praten. Ze wisten nog niet waar ze gingen wonen, maar ik denk in Utrecht, in Den Haag heeft ze bijna geen kennissen, bijna alles in de buurt van Utrecht en haar man moet in Wageningen werken. – Hiang logeerde ook 1 nacht bij ons maar moest ’s morgens vroeg alweer weg om zijn moeder in Soekaboemi nog te kunnen opzoeken – de kinderen Thung gingen vanmorgen pas maar ze vergaten hun regenjas hier, enorm vervelend want nu weet ik niet of ze die nog per luchtpost willen hebben naar Medan. – Vanmorgen was ik bij een domineese, Mevr. Goedhart, over wie ik je weleens schreef. Ik vind haar zeer de moeite waard – ze wil ook op de Vrouwenbelangen vergaderingen komen – de volgende maal krijgen we nl. een lezing over het boek van Weatherhead[2], het seksuele leven beheerst door psychologie en religie. Zij vertelde dat zij zelf daar in Midden Java tweemaal over voordroeg. We hebben dan heel wat soort mensen bij elkaar als je denkt aan Coletje, verder Vrijzinnigen en heidenen! – Coletje komt morgenavond met Hok kennismaken. Ze hield een hele speech over Hok door de telefoon tegen me, waarvan ik niets heb kunnen verstaan, helaas, omdat de kinderen juist schreeuwden. Ze heeft een verhaal geschreven over de kinderfilm. Op de jaarvergadering in Batavia zal zij nl. over dat onderwerp 1 kwartier spreken. Ik liet het Hok lezen, het is zo goed als een man er zich eens mee bemoeit, en Hok heeft altijd zo’n goede kritiek. Hij zag dan ook direct dat we de oplossing meer in het praktische moesten zoeken, terwijl Colet, die de rechte weg nog weleens verlaat en verwijlt in hogere sferen. Ze beschouwt nl. de film Sneeuwwitje en vindt daarin veel ongeschikte dingen voor kinderen, omdat die film niet is gemaakt, ingeleefd in de kindergedachtenwereld, maar allerlei lelijke menselijke eigenschappen naar voren brengt. Dat een dwergje een kleur krijgt wanneer ze hem kust, is toch ook vreselijk. Ze zegt terecht dat dwergjes onpersoonlijke lieftallige wezens waren in onze gedachten en ook zegt ze dat wij nooit weten wat ervan blijft hangen in het onderbewustzijn en dat vind ik ook. Je moet bij kinderen toch alleen opbouwende vormende elementen brengen, en geen lelijke misvormende. Voor elke leeftijd moet je dátgene geven dat het kan verwerken, op die manier maak je ze noodzakelijkerwijze ook met het kwade bekend, wanneer het het onderscheid zien kan. – Je hebt zoveel onverschillige of onverstandige ouders dat het noodzakelijk is hun de mogelijkheid te ontnemen hun kinderen althans met verkeerde films te vergiftigen! – Zoals uit Axel’s brief blijkt, werden vanmorgen zijn 2 ondertanden getrokken. De [2] melktanden zaten er nl. nog kalm in terwijl de nieuwe al heel ver uit waren. Tot mijn schrik ontdekte ik dat opeens. De ene melktand zat al aardig los, maar de ander maakte geen aanstalten plaats te maken. De nieuwe moet hij nu volgens de tandarts met zijn tong vooruitduwen zodat ze in de rij komen. Hopelijk komen ze minder schots en scheef dan die van zijn moeder!! – Het is hier geweldig koud ’s morgens – meestal geen zon en een harde wind, zodat ik met een jasje aan zit, terwijl de ramen niet eens open kunnen omdat op déze kant van het huis juist de wind staat. – 3/3/’39 De brief kwam gister niet af doordat Lisa en ik ’s middags kans zagen van 3 tot half 6 te slapen toen de “mannen” naar de tennisbaan waren, zodat de kinderen pas laat naar bed gingen, en ’s avonds uit. – Vandaag had Hok een vrije dag omdat het een Mohammedaanse feestdag is – en ’s avonds Coletje! Ze converseerde allerliefst aan een stuk over alles en nog wat, maar bleef nooit langer op een onderwerp, wat de enige manier is om met Hok te praten, zodat het niet bijster vlotte. Ze is zeker gewend met mensen te praten, die zelf niets weten te zeggen. Ze is nu bij een familie met 5 kinderen in huis en voedt ze allemaal op, Pa en Ma incluis in de leer van haar hart! Ze heeft zeker ook goede ideeën – ik leende haar “Moeilijke ouders”. Ze is het er nl. ook mee eens dat de moeilijkheden in de kinderen meestal van de ouders komen. Het is iemand die je niet teveel moet spreken om haar aardig te kunnen blijven vinden! – Jullie brief kwam gister, hopelijk is Moeder nu weer op de been. Afschuwelijk zo leeg te lopen en je dan ook nog leeg in ’t hoofd te voelen. Tenminste fijn dat Vader weer is opgeleefd. Heerlijk dat Moeder naar de grote slaapkamer verhuisde. – Vader en “Tante”[3] zijn wel 2 ideale ziekenverplegers. Groet “Tante” weer eens van ons. – Het is altijd een prettig idee dat er kans is dat de narigheden waarover je in de brieven leest, weer voorbij zijn wanneer je erover leest. – En Anneke dus ook goed – ik verzuimde nog je te vragen iets namens ons aan haar aan te bieden van een snoeperijtje of zo, mocht Moeder beter zijn, dan kan het misschien nog tegen dat Anneke thuiskomt of nee ze zal ook alweer thuis zijn, maar misschien vind je vindingrijkheid een reden! – Heel veel dank voor de postwissel – geweldig dat jullie die meteen stuurden, erg veel kusjes voor deze vriendelijkheid. – Wij genoten weer erg van de Joodse zang- en danseres. Ze danste ook indrukwekkend een “progromgestalte”. – Ze lichtte nu haar dansen ook toe, met zo’n allerliefst stemgeluid, dat elke Jodenhater wel op het moment zelf in het tegenovergestelde zou moeten omslaan. Het is een aanbiddelijke vrouw om de verheven en edele kunst, die zij weet uit te beelden. – Fijn dat er begonnen is met de Muurschilderingen op school, vind je het een verfraaiing, Paatje! – Vanmorgen zochten we de personen uit voor [3] het toneelstukje “De raad der Goden”. Als de uitgezochten nu maar willen. – Vanmiddag was ik bij de officiële opening van een huishoudtentoonstelling van de Ver. voor Huisvrouwen. – Onze Vereniging wordt nu langzamerhand bekender en voor officiële dingen, krijgen we uitnodigingen. Er waren beeldige paasschotels maar frappant nieuws zoals altijd op de tentoonstellingen, waar ik met Moeder was, is hier niet. De leden worden steeds knapper door alle cursussen in breien, naaien, koken, leerbewerking en tuinbeplanting! – Vanavond verzond ik eerst een brief aan het H.B. met een rijke inhoud nl. het jaarverslag en de ledenlijst en een verslag over de jaarvergadering en nog een brief. De eerste twee konden bij Hok gelukkig op kantoor getikt worden, ik had het anders nooit klaar gekregen – Hij heeft me enorm geholpen op die manier, echt fijn. – Schreef ik je dat de Bijenkorf een verkeerd glas zond, een likeurglas in plaats van een portglaasje, wat doen ze ook met zoveel soorten glazen! – Ik lees de kinderen voor uit de “Bijbel voor de allerkleinsten”, dat me was aanbevolen. Jammer genoeg las ik het niet door voór ik het kocht; er staat nl. steeds dat “onze Lieve Heer” als Jezus werd geboren en voor mijn gevoel moeten we dat de kinderen niet bijbrengen – er zijn wel aardige dingen in, Axel wordt er erg door geboeid, hoewel de toon eigenlijk voor jongere kinderen is. Lisa luistert niet. Die hangt pas aan m’n lippen wanneer ik lees van “Teuntje en Pleuntje” en van “Jantje in Modderstad” of versjes opzeg van “Koen maak je m’n schoen” – Ze hebben hier blijkbaar wel een verkeerde omgang – ze vinden het goddelijk om de woorden poep en bil e.d. te gebruiken. Ik doe maar of ik niks hoor en tracht ze af te leiden, wat niet steeds lukt, maar ’t zal wel overgaan. – Hok komt net thuis uit de Loge –
Omhelsd Eida. [4]
HOK
G. Ik hoop dat Moeder bij de ontvangst van deze brief weer de oude zal zijn. Het is erg naar om met een leeg binnenste rond te moeten hangen. Men wordt er ontzettend slap van. Erg bedankt voor de bijdrage voor de film. Het komt ons zeer goed te pas, omdat het onmogelijk is iets extra’s te doen van het restant van ons salaris na al de kortingen. Ook bedankt voor de bestelling van het bestelde boekwerk. We kregen enige dagen geleden Chaja Goldstein op de Kunstkring. Zij is een kunstenaresse bij de gratie Gods. We hebben zeer van haar dans en zang genoten. – Woensdag is de familie Thung naar Holland gegaan per M.S. Johan de Wit. Nanda zal u komen opzoeken. – Axeltje rekent en schrijft nu al zeer goed. Op een middag waren we op de tennisbaan en Axeltje vermaakte zich met allerlei schrijfoefeningen op het bord. Toen ik van de baan terugkwam, las ik: “Pappie mag Axel een glas stroop”. Ik schreef terug: “bestel het maar zelf bij de mandoer”, hetgeen prompt gebeurde tot groot genoegen van de mensen. Dag, beterschap met Moeder.
Hok 3/3 ’39
[1] Chaja Goldstein (1908-19990, geboren in Joods Getto, opgegroeid in Berlijn, 1933 gevestigd in Nederland. Danslerares Sonja Gaskell, naar verluidt vrijgekocht uit Westerbork door de Duitse echtgenoot van Gaskell. Na de oorlog naar VS, carrière niet meer kunnen herstarten.
[2] Leslie Dixan Weatherhead (1893-1976) Engels Christelijk theoloog (Methodist) lid van de Buchman Oxford groep.
[3] “Tante” is Mevrouw Harting die tijdens het verlof van Eida en Hok mee ging naar Tirol om op de kinderen te passen.