EIDA

4 febr. 1940

Geliefden –

Hok zit in Ponorogo, ergens in Midden-Java bij Madioen. Eindelijk kan hij weer eens geoloog zijn en zijn hart ophalen aan het wandelen door kali’s[1] en het stukslaan van stenen. Het was hier een toestand de laatste dagen vóór zijn vertrek want er moest veel in orde gemaakt en ingekocht voor deze tournee. Ik schreef jullie al dat de huisjongen, Djaja genaamd, tot rimboejongen promoveerde en kookles kreeg van de kokki. Hij had tot die tijd alleen geholpen met eten opwarmen ’s avonds en vond de kookkunst enorm moeilijk zodat hij woordelijk der kokki wijsheid opschreef. Ik ben erg benieuwd wat voor resultaten de lessen zullen opleveren! In elk geval kan hij gelukkig nasi goreng maken wat Hok dagelijks als ontbijt zal nuttigen. – Hok had veel blikken meegebracht (lege) van kantoor waarin alles gepakt moest als 2 pannen, waskommen, lepels, messen, één petroleumlamp om bij te lezen en verder alle mogelijke etenswaar, klaargemaakte sambelans, koffie, thee, suiker en ook boerenkool met worst van Tieleman en Drost en nog veel veel meer – ook een mand verse groenten, aardappels en vruchten ging mee, een landverhuizing!, wat zijn de Inlanders dan heel wat minder eisend met hun paar kleren en een matje! – Bij Duyfjes haalden we alle gegevens en Hok nam het heel zwaar op gelijk de anderen blijkbaar ook en zo keurde hij m’n klamboe voor z’n veldbed af om de grote gaten – Ze zijn erg bang voor malaria. De laatste dag voor Hok’s vertrek waren hij en de djongos aan het inpakken, de kinderen aan het tafeldekken en ik in de keuken – Axel vond het machtig interessant en stond er steeds met z’n neus op en moest precies alles weten – hij stelt aan één stuk door vragen en onthoudt wat je antwoordt. Het is wel enorm leuk, maar af en toe moet je hem 5 minuten laten zwijgen, wat hij ook met genoegen aanvaardt! [2] Vrijdagmorgen is Hok vertrokken en ’t is nu zondagavond – al 3 dagen om van m’n vrijheid! Hok kon niet uitstaan dat ik zeer verheugd was over zijn reis en wilde maar steeds weten wat ik dan ging doen, waarop ik mij zo verheugde. Ik heb hem toen uiteengezet dat toch veel dingen eenvoudiger gemaakt worden als je ze alleen kunt oplossen en niet steeds te maken hebt met iemand van ander inzicht. – Hij kan er maar niet toe komen om mijn beweegredenen even zwaar te nemen als de zijne, nog steeds denkt hij dat hij de kinderen tegen me moet beschermen – gelukkig niet meer zo sterk als een tijd geleden – Zodra hij ertoe zal overgaan om mij alle vrijheid te laten in denken en handelen, zullen wij dichter bij elkaar kunnen komen; voordien zal ik mijn plannen en gedachten voor mij alleen houden en hem af en toe verbazen door iets onverwachts – Hij begrijpt niet dat hij mij zo moet nemen als ik ben. Maar enfin hij zal het toch moeten leren zoals hij al veel geleerd heeft. – Ook bij de kinderen wil hij steeds tegen me concurreren, hij zei kortgeleden zeer onpedagogisch “wie is de liefste mens op de wereld”, waarop Axel prompt “Mammie” en toen vroeg hij wie komt daarna, waarop Axel vreselijk moest lachen en zei dat hij het heus niet wist en opeens zei hij toen “o ja: God natuurlijk”, maar toen ik hem zei dat God geen mens was, wist hij het niet; waarop Lisa gelukkig redding bracht: “Pappie!”. Het is een genoeglijk stel, vooral nu we met ons drieën zijn en alles samen doen – Axel vindt het alleen geen manier dat ik niet (tegelijk) met hem naar bed ga. – Onze radio is in reparatie, we hebben nu een geleende, wat Lisa direct deed opmerken “net als Ekie (Erik Linn) z’n koelkast, die komt ook weer terug (ze hebben daar ook een andere koelkast zolang te leen!)”. – Lisa heeft haar eerste plastische gymnastiek gehad – ze heeft precies vertoond wat ze allemaal moesten doen en hoe de Juffrouw deed – ze is de jongste van een klein clubje, maar de vlugste! [3] De Juffrouw, een meisje van een jaar of 25 en haar moeder waren beiden weg van haar – ze deed zo elegant met armen en benen voor dat je je precies kon indenken hoe de Juffrouw gedaan had – Ik mocht de eerste les niet blijven kijken, maar ga misschien morgen omdat ik zo nieuwsgierig ben naar de methode. Axel wil nu ook dolgraag les van haar hebben omdat ze dansen op muziek! en ik gezegd heb dat het ook zo mooi is als een man elegant is. Het bezwaar is dat het veel geld kost ƒ 7.50 per kind per maand en dat er doktersonderzoek aan is verbonden, toevallig door Linn! Ik ga voorstellen dat ik minder betaal voor 2 kinderen zonder dokter. Lisa werd direct als “goed” weggestuurd! – Hok had enorm veel schik in Lisa’s dansdemonstraties en ook kennissen lachten uitbundig – ik moet zo oppassen dat ze haar niet bederven, de mensen – wij hadden altijd 2 zusjes waardoor we minder opvielen alléén. Maar Axel fungeert vaak als mooie achtergrond voor haar! – Hoe is ’t mogelijk dat het bij jullie zo koud is en zelfs een trein ingesneeuwd, wat een sensatie voor Hollanders. – Ik lees veel in “Waar bleven de 10 stammen van Israël”, het is een machtig interessant boek – Axel zag mij in de Bijbel lezen en zag het woord “God” en nu wil hij er steeds van horen – Ik las hem de eerste 2 hoofdstukken van Genesis al voor en verder diverse Christuslegenden. Hij zei daarnet toen Lisa obat[2] wilde tegen kiespijn: “je hoeft er geen obat voor te hebben want je dénkt maar dat die obat je beter maakt, maar God doet het”. Ik was zeer verheugd. – Antwoord hier maar niet op, want Hok is zeer verontwaardigd als hij zoiets hoort! – Morgenavond is de jaarvergadering van de Vivos, we doen dan “Kinderen van de geest” van Henriëtte Roland Holst – een ander en ik kennen het uit het hoofd, onze rol; de rest leest het liever van een papier – liever lui dan moe. Ik moet daar nog eens wat over zeggen in Vivos of liever ik hoop dat Thea, die morgen als presidente van Vivos aftreedt, een gloeiende rede van verontwaardiging zal [4] afsteken – ik zal haar morgen nog eens aanporren tot felheid. Zij weet de dingen zo goed te zeggen maar heeft daardoor veel kritiek en tegen-werking, maar niemand, die het hardop durft te zeggen!

Ik hoop dat je zult schrijven hoe groot onze schuld is, want ik heb nu geld! Helaas zal ik wel weer, wat in lang niet gebeurde, een tandartsrekening krijgen – Hok is er diverse malen geweest en hij heeft ook Axel, tegen mijn zin, 3 tanden laten trekken, 2 hoektanden en een voortand, alles beneden. Gelukkig was hij er maar 1 uurtje van onder de indruk na afloop, maar wel heeft hij bij de tandarts gehuild daar hij het blijkbaar niet goed had verdoofd.

Axel schreef al een brief voor Vader’s verjaardag, die komt dus pas over een tijdje, verder zijn er enige verrassingen in de maak. Axel zei Opa en Omie hebben ons zó verwend in Holland, dat wij hun nu ook eens gaan verwennen!

Dag lieverdjes – omhelsd

Eida.