EIDA

8 sept.’39

Geliefden –

Dit is de eerste brief aan jullie sinds het begin van deze oorlog, waarover wij ons kunnen verheugen – voor het eerst kun je dit van een oorlog zeggen. De Nazi’s zijn tegen de lamp gelopen, goddank en niets zal er van ze overblijven. Ik heb idee dat het niet lang zal duren, gezien de stemming in Duitsland zelf, waar men geen oorlog wil en nu al in ’t geheim aanplakbiljetten op de muren plakt, die onplezierig zijn voor Hitler c.s. – Wij kochten zaterdag een radio en hoorden meteen Chamberlain’s stem de oorlogsverklaring uitspreken. Vanaf toen hebben wij geregeld naar de Phohi , Zeesen  en Daventry  geluisterd, zodat we goed op de hoogte zijn van de verschillende propaganda methodes. Wat de Duitsers niet al voor doorzichtige nonsens omroepen is niet te geloven, vind je niet. Gisteravond vond ik het bepaald vermakelijk te horen hoe wreed de Polen wel niet zijn en hoe Nederland de andere neutralen en Amerika vol bewondering zijn voor hun snelle opmars zodat alle Amerikaanse kranten grote portretten van Hitler in Polen op de frontpagina plaatsten!! Hok hoorde dat de Duitsers nu koptelefoons kopen zodat men niet kan weten naar welk station ze luisteren!! Enig. Ik blijf vertrouwen op het gezonde verstand van de Duitser boven de 25 jaar, al spraken wij hier Duitsers, die zelf aan hun volk twijfelen en ons fantasten vinden dat wij denken dat enige propaganda tegen Hitler succes zal boeken. – De omroep van de Engelsen is sympathiek, rustig en humoristisch hè – wij zijn zó blij dat we alles nu van nabij kunnen meemaken: want deze tijd is wel een heel belangrijke tijd dat de mens opstijgt boven het materiële en veel voor zijn idealen overheeft – de wereld is wel geweldig vooruitgegaan sinds de Wereldoorlog  en de mensen die zeggen “ja zie je, we zijn blijkbaar nog niet rijp voor vrede”, hebben het mis, want wel wij zijn zover, maar alleen Hitler c.s. moet even [2] hardhandig zijn onrecht aan het verstand worden gebracht – Fijn dat de luchtpostverbinding dóórgaat – Met de Athenia  torpedering hebben ze het bij de Amerikanen nu al volkomen verbruit en enige malen per dag wordt vanuit Zeesen ontkend dat een Duitse U-boot de dader geweest zou zijn, alsof de Engelsen een van hun eigen boten zouden torpederen en dan nog beschieten ook! – Dinsdag luisterden de kinderen naar het kinderkoor uit Batavia en Axel haalde zijn Hollandse herinneringen op wanneer bij Omie en Opa het kinderuurtje was. Om kwart na 1 zijn altijd nieuwsberichten – ik schrijf dan alles op en geef het Hok telefonisch door, die het weer aan zijn collega’s vertelt! soms luistert er één mee aan Hok’s toestel, dat een extra luisterhoorn heeft. – Hok zit nu de hele avond aan de radio, wanneer hij niet uit moet.ππ ßHij is gevraagd in de Commissie van Onderzoek van de Loge en moet daar geregeld voor uit voor besprekingen e.d. – We hebben hier nader kennisgemaakt met een pas aangekomen geologen echtpaar Simons, waarover je ons eens schreef. Zij is aardig en fris en vindt het erg naar in pension te zitten en niets onder handen te hebben, waarop ik haar gister heb voorgesteld om de leestrommel en bibliotheek van de Vrouwenbelangen te helpen reorganiseren, wat ze heeft aangenomen, erg prettig – vanmorgen heb ik alles eerst zelf nagezien en stapels tijdschriften van Huisvrouwen-verenigingen weggebracht voor werkelozengezinnen e.d. een geweldige opruiming; huisvrouwenbladen horen m.i. niet in onze trommel, laat staan in onze bibliotheek, die overigens minimaal klein blijkt te zijn. – Met dit zaakje zit ik nu ook opgeknapt en nu zoeken we een bibliothecaresse – we hebben iemand op het oog – een meisje Rutgers met rood haar dat bij ons op het Gym geweest moet zijn, ongeveer van Em’s jaar – herinner jij je haar, Mam? – Dit meisje Simons heeft nog nooit zich met deze Vereniging bemoeid, hoewel ze in Holland 10 jaar “werkende vrouw”; ze is van de kant van “politiek [3] is rot” en, “daár bemoei ik me niet mee” en dergelijke – ik heb gister me schor gepraat tegen haar om haar van het belang van ons streven te doordringen en tijdschriften meegegeven; maar bij zulke mensen dringt het nooit zo gauw door – Ze deed in Holland veel aan Zionisme, dus ze voelt meer voor afscheiden, terwijl wij streven naar een band tussen alle rassen! Maar ik zal haar niet laten schieten! We hebben de 2 mensen die we kwijt wilden, nu uit het bestuur en kijken uit naar aanvulling. – Thea Hermans bracht me net een boek mee “Gone with the wind” – Ik had haar dringend verzocht me geen verjaarscadeau te geven, maar nu zei ze dat dit ook niet voor mijn verjaardag was, maar voor de morele steun die ik haar had gegeven toen ze erg in de put zat over een conflict met de schooljuffrouw van haar zoontje. Aardig hè! – Vanavond hebben we Kunstkring: Stotijn – Ketting –  Feltkamp (opgenoemd in volgorde van waardering!) vandaar dat ik nú schrijf – het is half één. De kinderen waren eerst naar het zwembad gegaan, maar daar gekomen merkten ze dat ze de kaart hadden verloren – tegen twaalven kwamen ze weer aangezet – gelukkig zaten er nog maar 2 op de knipkaart. Axel is anders zo precies, hij breekt of verliest nooit wat. Ik heb nu een bloes voor hem met lange mouwen en manchetknopen, die ik indertijd cadeau kreeg – ik mocht de mouwen er niet afknippen van hem en nu heeft hij hem na het bad wéér aangetrokken omdat hij hem zo mooi vindt – hij wordt steeds netter op zijn kleren, erg prettig want van al dat wassen wordt de boel niet mooier – M’n reorganisatie van de tuin is nog in volle gang – Ik heb 2 dagen met de centimeter het pad langs afgemeten, overal is het nu 1 meter, de rest wordt helemaal gras, maar eerst moet de oude kalkgrond afgegraven, dan strooien we mooie aarde en daarop de graszoden en het brede oprij pad naar de garage wordt helemaal opgehoogd – We zijn nu bezig de lelijke keien eruit te zoeken; het grint dat overblijft wordt dan aan de kant gelegd, dan hogen we het op met de lelijke keien en daarop weer grint, zodat de tuin van gelijk- [4] matige hoogte is overal; daar de tuin erg helt is het moeilijkste om de schuine lijn te krijgen, die gelijkmatig naar het huis toe oploopt – het is verbazend aardig werk, al is het langdurig – Wanneer ik zo’n hele morgen lelijke stenen heb uitgezocht, is het een genoegen op het pad te wandelen en het te bekijken, het is dan zichtbaar opgeknapt. –

Ik wens jullie geluk met jullie geridderde schoonzoon! We lazen het in de krant – ze wisten het blijkbaar zelf tevoren niet maar ze troffen het dat ze naar Sarangan gegaan zijn, anders hadden ze ook een receptie moeten houden, zoals hier het departements-hoofd – die receptie was overigens erg genoeglijk – We spraken weer eens allerlei mensen, zoals de Ortten, bij wie we gauw eens op bezoek gaan – Ze waren al bij ons vol verhalen over Europa.

Hoe is het nu bij jullie? Heb je al distributiekaarten? en wát krijg je met die bonnetjes? Wat zijn die dingen al erg in Duitsland en dan ook nog verzwaarde belastingen en wáárvóór, voor een oorlog in een land, dat de Duitsers niet eens begeren, “hoe lang nog?” zullen ze het slikken? Ik was met Thea op het Openbaar gehoor om de Resident namens de Vrouwenbelangen geluk te wensen met de verjaardag van de Koningin. We hebben erdóór gekregen dat er officieel dames “toegelaten” worden! Gelukkig hebben er meerdere vrouwen van dit voorrecht (?) gebruik gemaakt!

Hok vertelt dat die jonge Simons nú al op reis moet de rimboe in – ik denk haar onze logeerkamer aan te bieden voor die 14 dagen, want alleen in een hotel in een voor haar nog vreemd land, is minder prettig misschien – We hadden daarnet een reuze gedoe met het kalmeren van onze buurman, die 11 jongens in huis heeft, waarvan een paar met stenen gegooid hadden, die op ons huis terecht kwamen en in onze tuin – hij wilde de politie erbij halen en hun ouders op een onderneming opbellen – ik zei hem dat ik hem smeekte van een mug geen olifant te maken; gelukkig was hij op het laatst wat kalmer; ik hoop voor de jongens dat hij ervan afgezien heeft – het zijn zulke echt aardige jongens – hij mag blij zijn dat hij ze in huis mág hebben! Dag Eida. [5]

HOK

G. Ik wens u geluk met Dirk’s decoratie. Wat lijkt dat nu lang geleden! Er is zoveel in de wereld gebeurd in die tussentijd, dat we ons nauwelijks meer kunnen herinneren wat de vorige dag gebeurd is. Wij hopen dat u aan niets gebrek zult hebben en dat Holland niet in een oorlog wordt gewikkeld. Dat zou erg verschrikkelijk zijn. Gelukkig dat alles erop wijst dat zowel Nederland als Indië erbuiten zullen blijven. Eida schreef reeds dat we nu een radio hebben (een Erres KY 227[1]). We kochten hem de vorige week zaterdag, dus vlak voor de oorlogsverklaring en kunnen nu alles van nabij volgen. Ook de Radio-oorlog! Hier is het een uitzondering wanneer er iemand pro-Duits is. Ieder is blij wanneer het Nazi-gouvernement weer wat tegenslag heeft. We denken dat Engeland en Frankrijk zeer goed geïnformeerd zijn over Duitslands binnenlandse toestand door de vele Duitse vluchtelingen. – Wat lijkt Holland plotseling weer ver, toen de vliegtuigen niet vertrokken. Een tijdje werd hier gevreesd voor de Japanners. Maar dat is weer achter de rug. – Eigenlijk kunnen we ons de oorlog nog niet geloven, maar wanneer het gelukken zal het Duitse volk weer vrij te maken, dan is het offer dat de geallieerden brengen, niet te groot. We hopen op een binnenlandse ineenstorting in Duitsland en dan is Europa misschien rijp voor een vrede. Maar niet een vrede van Versailles, maar een verstandige vrede, die alle oorlog bant! – Axeltje hebben we van de verschrikkelijkheden van een oorlog verteld; hij vroeg op een ochtend: “waarom moet men oorlog voeren, wanneer men een stad niet krijgt. Dan zeg je toch: het kan me niet schelen, hou jij je stad maar, ik heb haar niet nodig”. Zo zegt hij ook, wanneer Lisa hem haar speelgoed niet wil afstaan. Axeltje vindt oorlog nu even erg als wij, en protesteert wanneer een kind op school er erg luchthartig over denkt. Ik eindig, ben met mijn gedachten ook op het Papaverhof, en hoop dat u het ideaal waarvoor de Engelsen vechten, ook deelt, zodat het gemakkelijker wordt de verschrikkingen van de oorlog, en de terugval der mensen te aanvaarden.

Dag Hok. 9/9/’39