EIDA

10-12-’35.

Liefjes – Wat een fijn pak heeft de Sint ons gestuurd! Heel veel dank. De brandweer-auto is al vereeuwigd op de film die voor Moeder’s verjaardag bestemd is. We wensen jullie allen vast veel geluk met deze feestdag. Fijn dat dit feest nu in grotere familiekring gevierd kan worden. – Axel vindt ook het aan- en uitdoen van het lampje het heerlijkst. Hij kreeg erg veel door de 2 feestdagen en nog gister was hij er dood af van zodat hij haast de hele dag doorsliep. We hebben nu besloten zijn verjaardag voor goed op een andere dag te vieren. Nu hij nog zo jong is, hindert de verandering niets. Dan moeten zijn vriendjes later alleen die andere dag weten en hijzelf voorlopig ook. Wij wachten jullie voorstellen voor een datum! 16 december zou kunnen, of 16 november of nog andere mogelijkheden zijn er misschien. 6 november vindt ik te vér af. – Maar om weer op Sinterklaas terug te komen. We schreven al dat Axel doodsbenauwd was toen hij Sint in een winkel zag zitten en zijn handen voor het gezicht sloeg en zei “Aatje bang”. De volgende morgen kreeg hij een autootje in zijn schoen en toen we weer op Braga moesten zijn, voelde hij er direct voor om Sint een handje te gaan geven, en Piet ook. Hij ging heel vrijmoedig, Hok’s hand loslatend toen Sint hem wenkte. Op Sinterklaasmorgen kwam Zus Ortt nog vragen of we weer op haar feest kwamen. Dat was zo enig. Axel was wel wéér de jongste, maar nu had hij er veel meer plezier in. Hij moest eerst op Hok’s schouder zitten toen Sint binnen reed om hem goed te kunnen zien. Hij zong lustig mee in een kring en grabbelde al juichende, terwijl hij haast niks kreeg met zijn kleine handjes, maar Connie en een paar meisjes brachten hem telkens wat. Ik liet hem maar geen preek geven – ik houd er niet van de was buitenshuis te wassen! Hij kreeg een groot potlood gevuld met 12 kleurpotloden [2] dat hij snel weg graaide uit Sint’s handen zodat ik hem terug moest sturen om te bedanken. Sindsdien zegt hij steeds “dank wèl” als je iets voor hem doet. Terwijl het doodstil was, had hij het over het stokje = staf en de soentjes = schoenen en Piep = Piet en Klaasje! zodat de grote mensen veel pret om hem hadden. Thuisgekomen heeft Trui ook gestrooid en juist kwam Chrisje meehelpen. Daarna bracht ze een zak met cadeautjes waarin voor ons allemaal wàt was, maar de hoofdzaak voor hém, allemaal kleinigheden die hij zeer waardeerde. Trui kreeg een regenmantel en een marsepeinen tasje met gedichten, wat ze zeer waardeerde. Ze gaf ons ook ieder wat! Hok een das, mij een vaas, Axel chocolade sigaren en op zijn verjaardag wéér wat. (Gister kreeg ik zomaar rozen van haar!) Axel was erg verrukt van het uitpakken en ging enthousiast naar bed. De volgende morgen kreeg hij van ons een houten zitje wit geverfd en ringen – schommel  – rekstok en jullie pak dat we weer netjes ingepakt hadden. Hij was van Sinterklaas nog moe en aan ’t ontbijt al vervelend, zodat ik me genoodzaakt zag hem in de badkamer een poosje op te sluiten. Al gauw was hij toen weer op streek maar daar verscheen Chrisje, die hem zonder aanleiding haar parasol op het hoofd stuksloeg zodat hij luid brullende kwam aanrennen, lijkwit. Nadat hij wat lekkers van Chrisje had gekregen en zijn cadeautjes had laten zien, kwam hij weer bij. Steeds kreeg ik geen gelegenheid me aan te kleden, daar de één na de ander verscheen. Om 10 uur kon ik eindelijk Lisa gaan baden! Ze slaapt nl. ’s morgens na de eerste voeding kalm tot 10 uur door – Om 11 uur hadden we veel bezoeksters met kinderen, die heel zoet samenspeelden. Axel kreeg allemaal erg leuke dingen. Al het bezoek kwam ’s morgens. ’s Middags niemand, erg rustig want voordat ik klaar ben met aankleden na het baden en voeden is het meestal al half 6. We wandelden wat [3] en staken toen de kaarsjes aan, die we later vervingen door Kerstboomkaarsjes, toen we bij het licht gingen eten. Axel vond alles even enorm, echt aan hem besteed. – Na het eten is Hok gaan werken en ik naar IEVA bestuursvergadering. Tine Sparmann was daar ook, ze keek angstvallig de andere kant op, maar daar we met ons zessen waren, en ik haar af en toe wat vroeg, werd alles ongedwongener. Ik heb Elly Linn ook gevraagd als vredesengel òp te treden. Elly heeft ook een haat aan Sp. maar mag Tine graag. Het ging me uitstekend af tegenover haar net zo te doen als vroeger! – Wat onze Sinterklaas betreft – we hadden het ook erg genoeglijk. Jullie pak natuurlijk het eerst. Wat een verrassing dat we ook nog een gedicht kregen, en zo’n keurige! Hok pakte uit en ik droeg voor. Keurig verpakt was het, maar de douane had het toch opengemaakt, Alles was met dun wit rijstpapier tegen stoten beschermd. – De dicht gesoldeerde trommels hebben we nog niet geopend, even wachten tot ons lekkers op is. Axel houdt helemaal niet van zoet, dus wij moeten alles zelf opeten. Geen bezwaar! Fijn Axel’s eerste grote-jongens-broek, op de groei! – En het pakje voor Lisa schattig en de kousjes. Zijn die kousjes van jullie of juist van Mies? Wat een beeldig tafelservet, een engel gewoon, fijn. Ik koop die dingen altijd voor anderen, fijn er zelf nu ook één te hebben, en nog wel zo’n mooie! – Van Hok kreeg ik beeldige witte handschoenen van echt zacht geitenleer, ik had chauffeer handschoenen gevraagd! En een beeldig zwart leren beursje met rits- sluiting, enorm praktisch en aardig, verder nog allerhande mopjes met fraaie rijmen en een kwart lot in de grote loterij! – M’n gedichten voor Hok waren erg geslaagd, al zeg ik het zelf. [4] Het rijm vloeide me uit de pen – jammer dat ik de geest nog niet had, toen het gedicht voor jùllie gemaakt moest! – Ik ben nu weer begonnen met m’n kastenbeurt. Nu Truitje hier woont, zullen we haar maar meer plaats geven en de goedangkast verhuizen. Er komt dan een laag kastje vrij dat Axel mooi voor zijn speelgoed kan krijgen, dat nu allemaal onder zijn bed staat, zodat er geen oog op te houden is. Tegen dat we met verlof gaan, heb ik ons huis pas zoals ik het zou willen! Aan het kantoortje is nog zoveel te verbeteren! We zijn erg benieuwd hoe jullie vierden, zeker ook veel gelachen. Em was ook al een tijd tevoren bezig. – We kregen zo’n aardige brief van Emmy Olivier, Jo komt met de volgende boot terug, ze zal haar vrije leventje dan weer aan de kapstok moeten hangen! – Het tegenovergestelde doet Jan Westerveld, die nu officieel gescheiden is. Zijn ex-vrouw trouwt weer over 300 dagen! – Ik werk hard om mijn correspondentie weer bij te schrijven, gister tante Jenne, Marietje Borger en Malie. Nu heb ik weer een paar dagen rust! – Vandaag was Christie er weer. Ze gaat met verlof en bracht haar waarnemer mee, een jongeman Poortman. Ik heb idee dat hij met Hessel studeerde – weet jullie iets van hem?

Dag jongens Eida. –

We hopen te horen dat Anneke met Sint óp was.

HOK

G. We vierden een erg gezellige Sinterklaas met ons tweeën. De meeste pret hadden we eigenlijk van Axel, die straalde van pret en de verrassingen zichtbaar apprecieerde. Klaasje lief  – Pietje lief, zei hij steeds. De vrees voor Sinterklaas werkte Eidje volkomen weg door wat in zijn schoentje te doen. Toen moest hij de Sint wel een lieve man vinden. De Sinterklaas in de winkel zei hij: dank wel autootje, Klaasje. Klaasje keek natuurlijk erg verbaasd, maar het was gelukkig een goede. [5]

Ik kreeg schrijfpapier, bedankbriefkaartjes voor mijn overdrukken voor de bezuiniging. Nu kunnen mijn bedankjes als drukwerk. Verder een riem, een lijmpot en nog vele aardige dingen. Bedankt nog voor het reuze pak. We zijn er erg blij mee. Axel’s broekje is wat erg ruim. – Voor Moeder hebben we een film als verjaarscadeau, ze komt niet op tijd daar, we wilden Axeltje’s feestdag mee opnemen vandaar die verlating. Lisa is een schat. Ze wordt met de dag liever. Christie was vandaag hier. Lisa kreeg een 10+: ze kan haar hoofdje al recht houden en zich ook al op de armen oprichten. – Vandaag weer een publicatie gereedgemaakt. Ik kreeg er de smaak van beet. – Moeder zoudt u voor mij bij Martinus Nijhoff willen bestellen:

E. Dacqué[1]: Organische Morphologie und Palaeontologie. Gebonden. Mk 32.5-  – 25% rabat.

E. Hennig: Wesen und Wege der Paleontologie. Eine Einführung in die Versteinerungslehre als Wissenschaft. Gebonden Mk 30.- – 25%.

Er komt op beide boeken 25% korting, wel te onthouden bij de betaling.

Beide boeken zijn uitgegeven bij Gebr. Bornträger. Berlin. Bij voorbaat mijn dank. Truida voldoet erg goed. Ze staat nu ook in de keuken. Het is een zielig meisje, dat niemand op de wereld heeft. – Veel plezier met de voorbereiding van Moeder’s verjaardag. Prettig dat er nu ook kleinkinderen bij zijn. Voor mijn ogen kreeg ik reeds dispensatie. Nu moet ik nog gekeurd worden.

Dag Hok.

[6]

EIDA

Lieve Jarige Mam –

De dag is alweer aangebroken waarop je recht hebt op een eigen brief – je zult er nu evenwel één minder ontvangen en dankzij die éne zul je een extra feestelijke verjaardag vieren vol drukte en vrolijkheid. – Anneke zal dan toch wel weer de oude zijn zullen we hopen en thee schenken en converseren, een fijne hulp! – Je zult je morgenkoffie om 11 uur extra genoeglijk genietend opdrinken met gezelschap! Hoe is ’t mogelijk dat je 58 wordt, op de kiekjes ben je altijd even jong! Uit je brieven blijkt het dat je dat ook in alle opzichten bent en dat is fijn. Prettige gedachten maken een goed humeur en dat maakt weer een prettig leven en houdt een mens jong. Ik merk het nu zelf ook, hoeveel invloed het humeur op je eigen leven heeft en op dat van je omgeving. En vooral het humeur van de Vrouw des huizes is van het meeste belang, daarin spiegelt zich het hele huisgezin. Wat de vrouw verder nog het meest nodig heeft, is tact en zelfbeheersing! Niet gering inderdaad. Ik zie nu wel in dat ik in dat alles in mijn huwelijksjaren erg tekort ben geschoten. Op ’t ogenblik ben ik ook wel aardig evenwichtig en beheers (meestal) de toestand. Voor Hok maakt dat een enorm verschil. Hij is nu ook heel anders omdat ik nu met hem weet om te springen. Bij hem is het alleen een kwestie van reactie op mij, hoe zijn humeur zal zijn. Hok is er nu eenmaal op gesteld dat zijn hele gezin om hém draait. Het komt hem tenslotte ook toe. Het kán natuurlijk niet altijd, maar dan komt de tact eraan te pas die doet “alsof”! “De manier waarop” is bij Hok enorm belangrijk. Als ik uit [7] wil, moet ik dat niet ronduit zeggen, en nooit enige ergernis tonen als hij niet direct enthousiast is. Omdat ik weet dat hij geen moeite doet om gunstige voorwaarden te scheppen, zorg ik ervoor dat ik dat doe. Hóe ons huwelijk is, hangt volkomen van mij af, ik zie dat nú pas goed in – jammer van al die voorbije jaren, maar beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald! Emma heeft me ook fijn geholpen om tot beter inzicht te komen. Ik stond altijd teveel op een standpunt en wilde niet wijken. Zij zei wat doet het ertoe in kleine dingen, laat hem zijn zin hebben – als het misloopt zal hij het wel inzien. Je moet hem op een voetstuk zetten – ’t Is ook waar dat hij meestal de dingen beter weet en je kunt iemand ook wel gelijk geven ook al vind je dat niet helemaal. Wat is de waarheid? Inderdaad is het helemaal niet nodig altijd te zeggen wat waár is – zwijgen is inderdaad vaak goud. – Het is een merkwaardige kringloop: als ik goed gestemd ben, is hij het oók en áls hij het is, is hij allerliefst en prettig en maakt hij mij weer gelukkig. Zo slaat mijn eigen humeur op mezelf terug en ben ik gelukkig door mezelf!! Ik hoop dat ik het duidelijk genoeg gezegd heb – Hok zegt ook altijd van Em dat zij zo attent is voor Dirk en dat ik daar een voorbeeld aan moest nemen. Inderdaad heeft hij gelijk. Zulke mannen als Hok en Dirk met zulke sterke willen en karakters wensen nu eenmaal dat hun vrouw zich in alles aan hém ondergeschikt maakt, als dat zo gebeurt, zijn zij vanzelf inschikkelijker! en zien ook veel beter hun eigen tekortkomingen in. – Elk woord dat je zegt, elke stap die je doet moet bewust en weloverwogen zijn – wie komt zover!? – Ik zie nu wel in dat ik altijd te weinig acht heb geslagen op zijn wensen en verlangens en teveel mijn eigen weg ging. Ik hing ook teveel aan kleinigheden – als ik bepaald iets wilde, deed ik het ook, zonder me aan zijn woorden te storen. Daárdoor [8] heeft hij ook zo’n hekel gekregen aan Irene omdat ik weleens iets voor haár deed, terwijl ik liet liggen wat hij graag gedaan wilde hebben. Kleinigheden natuurlijk maar die neemt hij enorm zwaar op. Hij onthoudt ook alles en kan ze op een gegeven ogenblik allemaal produceren (= ruzie!) Vandaar dat hij zo gebeten is op ál mijn kennissen. Ik zie nu heel goed in dat juist zijn mening erg belangrijk is. – Heb je b.v. Alex. Die is al 3 maal weer hier geweest en Hok laat mij gewoonweg alleen met hem zitten, hij wilde hem zelfs niet even ontvangen, toen ik met Lisa bezig was. Vroeger werd ik om zoiets boos, nú: niet meer. Ik laat hém nu zijn mening zonder te protesteren. Hij heeft het mij nu ook niet kwalijk genomen en nadat Alex weg was, hebben we hem niet meer genoemd, maar ook was er geen gedwongen stemming. Omdat ik hém liet doen wat hij goed vindt, liet hij het mij ook doen! Ik voel me wel geroepen om Alex eens te eten te vragen, maar ik zal er geen ruzie om maken, als hij het niet wil, zoals vroeger. Hoe wijs een mens kan worden, is het niet! Je hebt het dus volkomen in eigen hand om gelukkig te zijn of niet! Mijn opvatting! – Ik ben overigens niet altijd zo wijs, was ’t maar waar!! – Ik geloof toch dat het goed is om meisjes erin óp te voeden, ontzag te hebben voor de man in die zin dat ze hem moeten ontzien. – Met Thijs is het natuurlijk een ander geval – Anneke zal het inderdaad wel vaak beter weten ( ik hoorde dat “men” zei dat Anneke de Landraadvoorzitter was!), maar toch ook zou ze Thijs met meer achting kunnen behandelen – hij zou dan ook misschien meer zijn; maar daarover kan ik natuurlijk niet goed oordelen; maar ze moest hem niet zo bevelen, dat hindert veel mensen. – Hok wil nooit Lisa een schone luier aandoen, omdat hij bang is dat ik het vanzelfsprekend zal vinden en hem exploitere! Hij vindt het heel erg om mij te moeten helpen “in de huishouding”! = Axel eten geven, een schoon lakentje [9] op het bed doen e.d. Als ik me daarover maar niet erger dóet hij het wel, vooral als ik hem er voor bedank! Wát is eenvoudiger!! De mens is een ingewikkeld wezen, maar zodra je zijn reacties weet ben je klaar! – Bij Em gaat dat allemaal vanzelf – zij heeft de aangeboren vrouwelijke tact, ik moet me die zelf eigen maken. – Zie je Mam, zó staat het nu bij ons. Ik geloof niet dat er in ons huwelijk nog ooit zo’n kalme tijd geweest is, van opgewektheid en rust, zonder ruzie. Hok is natuurlijk nog af en toe eens woedend, maar het is vlug voorbij. – Grappig moet het voor je zijn om elk jaar zo’n anders gestelde brief van me te krijgen. Dag Mammeke – een heel prettige feestdag – ik hoop over 2 jaar zelf je thee te mogen inschenken! Dag! Eida      • • • • • • • • • •      • • • • • • • • • •      • • • • • • • • • •      • • • • • • • • • •      

                        • • • • • • • • • •      • • • • • • • •     58! zoentjes!