EIDA
2 - 4 -’46
Lieverdjes –
We zitten nu op Batavia, tussenstation voor Skymaster passagiers – We hebben het erg gezellig met Thijs en kregen Ems brief met kostbare aanwijzingen – We logeren in Hotel de Nederlanden, waar Hok en ik indertijd ook waren na aankomst in Indië de eerste maal – Opeens kwam in Bandoeng de oproep dat we 2½ dag hadden vóór ons vertrek – Nico hielp alles dichtmaken, 3 loodzware kisten en 10 andere colli, erg veel, gelukkig kwam alles door – Op Kemajoran werd mijn bagage achtergehouden, omdat ik ook op de lijst voor de Boschfontein[1] stond – Gelukkig achterhaalden we het zaakje nog ’s middags – Als echte dorpslieden kijken we dagelijks onze ogen uit naar alles wat hier te koop is, maar de prijzen zijn wel ál te bar, alleen schoenen van geitenleer die Em ook kocht zijn betaalbaar, vruchten voor Bandoengers spotgoedkoop! – Wij moeten minstens 2 weken wachten, te beginnen van 28 maart, de dag van ons vertrek uit Bandoeng – denkend dat Anneke nu eerder is, komt het wachten goed uit – We waren bij Lotty en Lykle[2] – laatste wist veel van Hok in ’t kamp te vertellen[3] – Het is fijn dat Hok juist in de kamptijd zoveel waardering vond – hij heeft er voor gewerkt de Chinezen en Nederlanders bij elkaar te brengen – Lotty gaat morgen mee warme kleren voor ons uit te zoeken – Dien en Nico + kroost zijn ook in Batavia, kwamen gister aanlopen; hun boot naar Makassar gaat omstreeks de 10e – Van jullie hoorde ik het laatst van 4 maart – 6/4 Intussen snelt de tijd voort al wachten ons geen drukke bezigheden; we haalden beeldige mantels, gift van het Canadese Roode Kruis, alleen Gijsbert kreeg een trui met lange mouwen, maar voor hem heb ik Wytjes jeugdjas – We zitten er nu ”warmpjes” in, al nam een ander mijn hele tas + inhoud mee een paar dagen geleden en verdween er spoorloos mee; het nodige geld zat er ook in + vulpen, vulpotlood – merkwaardig was dat ik er juist de sleutel [2] van m’n koffer had uitgehaald + een brief die ik voor Vader meekreeg van Hondius van Herwerden. Ik was wel even onder de indruk van dit verlies door schuld, maar gelukkig had ik nog genoeg geld over en ik kocht de nodige zaken door of er niets gebeurd was. M’n passagebiljet zat er ook in maar ik mag nu ”zonder”!
We krijgen steeds veel bezoek. Vandaag Mamma + Houw en Fanny – tegelijk waren hier de Tan Ping Ie’s op doorreis naar Semarang voor de begrafenis van zijn vader – Het was een groot geluk dat Mien Hok’s Moeder gerust kon stellen omtrent allerlei[4]; mijn Maleis schiet zoveel te kort voor zulke subtielere zaken – Ze was zo ontroerd mede door de gedachte dat zij ook de kinderen kwijt raakte en zij is ook al 70! Maar Mien wist haar op te fleuren door Axel’s bewering dat hij met een Chinese wil trouwen en dat ik geen bezwaar had – Ja nu is eindelijk de beurt aan jullie om de kleinkinderen dichtbij te hebben en een gedeelte heb jullie al – Zijn ze naar Wassenaar met z’n allen, de Rempten? en nu is Anneke c.s. zeker bij jullie – daar reken ik op. Wat een weerzien allemaal – heerlijk toch. Thijs en ik waren echt gezellig op Lotty’s verjaardag ’s avonds, we dronken heerlijke rode wijn en deden om de beurt verhalen, echt een familiekring! Thijs foof Axel op een filmmiddag, zij samen alleen, Axel genoot en ik merkte hoeveel Thijs hem erbij had verteld – een man is zoo aan Axel besteed – Gister zag Gijsbert zijn eerste films, tekenfilms van dieren en mensen, kostelijk; ik amuseerde mij ook – Verschillende vrienden van Hok, kwamen ook en Houw komt vrij veel, hij mist Hok erg, de hele familie bouwde op Hok, hun allertrots; ook Indonesiërs betuigden Houw hun spijt – [3]
Ik ben wel erg toe aan een verlof, ik kan nauwelijks een langere redenering geconcentreerd volgen, laat staan één opbouwen – maar toch voel ik mij in Batavia vrijer, opgelucht alsof een beklemming van me afviel en ik kan enigszins Em’s gevoelens in A’dam navoelen – Ik voel me innerlijk erg gelukkig en daarom heb ik alle hoop dat ook mijn geest daar – bij jullie – weer op peil zal komen.
Lieverdjes, ik omhels jullie; eerder als 18 april hoef je ons niet te verwachten.
Dag Eida –
Het is zo prettig dat Thijs hier is, gister kwam hij de hele dag niet en wij merkten het allen.
[1] M.S. Boschfontein: “motorschip”.
[2] Lykle Schepers, volle neef van Eida, en zijn vrouw Lotty Wigersma.
[3] Op zoek naar haar vader bezocht Lisa Oom Lykle in de jaren 80, om te horen over wat hij wist van Hok. Hij had veel ontzag en waardering voor Hok. Hij vond het pijnlijk en gênant te moeten vertellen dat Hok in gevangenschap had besloten dat hij, niets meer met het kolonialisme te maken wilde hebben en na de bevrijding naar China zou gaan: “Indonesië behoorde de Indonesische bevolking toe” (zie ook brief 1945-12-19).
[4] “Hok’s Moeder gerust kon stellen omtrent allerlei”. Of Mien ook vertelde dat Hok gestorven was, staat hier niet. Het verhaal gaat dat Hok’s Moeder op haar vraag “waar is Hok?” van de Chinese familie als antwoord kreeg “Op een lange reis”. Pas jaren later werd haar gezegd dat Hok dood was. Dit vertelde Ongki (zoon van nicht Eng (oudste dochter van Tan Sin Ho) in de jaren 90 aan Lisa: “een leugen om bestwil om Hok’s Moeder en de Chinese familie te sparen, want je weet maar nooit of zij van die mededeling ziek was geworden en dan zat de familie daar maar mee”.