EIDA

Woensdag 2 augustus ‘39

Lieverdjes –

Zeer verheugd met jullie beide laatste brieven uit Paterswolde vooral met de laatste, geschreven na ontvangst van onze “vakantiebrieven”! De andere heb jullie inmiddels ook nog gekregen, waaruit je zal blijken dat ik zelfs nog verder ga dan Kojc , maar enkel bouw op Jezus’ leer. Vader kan het niet eens zijn met wat Kojc zegt: dat geen ziekte ons kan besmetten, zelfs geen besmettelijke wanneer we maar ervan overtuigd zijn dát ons niets kan gebeuren. Maar is melaatsheid dan niet de besmettelijke ziekte bij uitnemendheid en kon het geloof in Jezus die dan niet op slag wegnemen. Het is volkomen zeker dat elke ziekte op die manier kan verdwijnen, geen enkele uitgezonderd. De kwestie met Vader’s nier is helemaal niet “iets anders”, Mam. Wanneer Vader op dit moment de overtuiging had dat hij even harmonisch is, in- en uitwendig, als een normaal mens en niet meer aan zijn éne nier dacht dan zouden de doktoren nog eens kunnen constateren dat Vader 2 gezonde nieren had, het is geen wonder – dát is het werkelijke leven!! Kojc overdrijft niet met zijn verhaal over een jongeman die teringlijder was en aan wie door de doktoren werd gezegd dat hij nog maar kort te leven had en die toen geen zorg meer wilde hebben maar nog kort op een heerlijke manier wilde leven en die de beste sportieve prestaties verrichtte – bij wie na zijn dood werd geconstateerd dat hij 2 volkomen gezonde longen had! Ja, de medische wetenschap is wel een heel verkeerde richting opgegaan. Alles is tegenwoordig “zenuwen” – dát is een stap vooruit want dat is een erkenning van de waarde van de geest op het lichaam. In plaats van dat de doktoren nu de gezonde geest de macht over het lichaam hergeven, gaan ze de aandacht van de patiënt op zijn lichaam concentreren – immers hoe langer hoe meer zoeken ze alles in diëten, alsof niet op de hele wereld met élk soort eten de mensen opgroeien en alsof niet onze voorouders, zonder enige kennis van levertraan, vitaminen en hygiëne mannen en vrouwen zijn geworden, die er zijn mochten!! Nauwelijks is een kind op de wereld of hij moet al druppels vitamine en kalk – zijn niet de kinderen wier ouders dat niet kunnen betalen of daar niet van weten even gezond als de onze! Hemel, wat een verbeelding heeft de mens toch dat hij denkt [2] dat het voor zijn leven van belang is of hij zo’n dieet of een ander heeft gegeten of hij zó is behandeld of zó! Alles hangt alleen af van ons eigen gedrag, wij moeten alleen ons best doen en geen enkele moeite mag ons teveel zijn om naar de waarheid te leven. Nee, Mam, niemand boet voor de schuld van een ander, alles ligt in onszelf – wij kunnen aan niemand de schuld geven dat ons leven niet is geworden, wat wij ervan gehoopt hadden – hádden wij niet tegengestreefd, alles zou inderdaad volgens onze wensen zijn verlopen. Daarom moet ieder mens zijn lot in eigen handen nemen, althans op die manier handelen als in overeenstemming is met de goddelijke wetten, dan kunnen al zijn wensen verhoord worden, zonder dat hij erom vraagt, want hij gaat dan gewoon de voor hem bestemde weg. Daarom is het zo verkeerd om je lot in handen van een ander te leggen, om je eigen gedragingen afhankelijk te stellen van een ander’s inzichten. Ieder moet zijn eigen leven maken en mag geen handbreed afwijken van de weg der waarheid. Dóet hij dat wél, hij ondervindt er álle last van. Aan ons geweten worden de hoogste eisen gesteld, niets mogen wij doen of laten uit “eigen belang” zoals ter vermijding van onaangenaamheden of om het onszelf gemakkelijk te maken – Hoeveel zien we niet in huwelijken dat de ene echtgenoot altijd zijn of haar zin wil doordrijven en dat de ander uit gemakzucht, wat hij of zij dan zelf verklaart als “inschikkelijkheid” of “aanpassingsvermogen”, de ander de zin laat – Dát is een grove fout aan de gerechtigheid! Wij mogen nooit een ander naar óns beeld vormen, wij moeten in het leven ons zélf vormen, dat is onze enige opgaaf zó zullen wij een voorbeeld zijn voor onze omgeving en vanzelf goed werken naar buiten. Wij moeten te allen tijde voor de waarheid durven uitkomen maar we moeten ook niet met de waarheid om ons heen gooien. Aan de Farizeeërs wil Jezus niet eens een “teken” geven wanneer ze erom vragen, hij gooit de paarlen niet voor de zwijnen – wij moeten het ogenblik weten af te wachten om met de waarheid voor de dag te komen en [3] lang niet elk gezelschap wenst die waarheid te horen – díe zijn er dus nog niet aan toe!!

Lieverdjes – déze week werkten we hier weer hard, we zijn weer een heel stuk verder met de grote schoonmaak. Ik heb de hele piano uit elkaar gehaald voor zover dat gaat – het was erg nodig dat die eens goed onderhanden werd genomen. Onder tegen de klep aan van de deksel bovenop zat een heel mierennest, die graag de duisternis zoeken. Flit en kamfer doen wonderen, verder tetra en een stofkwast! Alleen piepen er nu enige toetsen door de tetra, maar dat kan makkelijk verbeterd wanneer ik weer een djongos heb en de bovenste helft weer uit elkaar kan halen. De djongos die deze hele maand als een paard werkte en heel degelijk schoonmaakte heeft gisteravond zijn congé genomen omdat hij het vervelend vindt te waken, wanneer wij uitgaan, wij gaan nb! maar heel weinig uit, maar enfin – het huis is nu aardig schoon, althans zijn we een eind over de helft – Deze knaap was overigens nog niet 100% (zo een krijgen we er nú vást!). Elke dag moest ik hem weer op neergegooide lappen, of voorwerpen op een verkeerde plaats, opmerkzaam maken. Morgen zal ik me maar weer eens tot de arbeidsbeurs wenden. – De kokki heeft een pak voor Axel genaaid – in ’t begin deed ze ’t zo slordig dat ik haar soms tot 3 maal toe naden liet uithalen en overdoen. Na afloop bedankte ze mij dat ik haar dat allemaal zo netjes leerde! Echt leuk. De baboe begint ook al plezier in netheid te krijgen, het tafelgoed ziet er veel mooier uit omdat ze het op het laatste nog eens aan de binnenkant strijkt. Ze vroeg juist een nieuwe deken omdat de patronen er mooier op uitkomen met een dikke zachte ondergrond. Opeens moet ik eraan denken hoe ik vroeger m’n jurken altijd opstreek voor het uitgaan, tot vermaak van de zussen.

Wat fijn dat Anneke haar bestemming ook gevonden heeft, hopelijk zal ze haar weten ook in álle consequenties in praktijk weten te brengen. – Ik las het boek van Mulford de zwijgende kracht of zo, maar ik vind hem lang niet halen bij Kojc. Je moet weten dat ik Kojc al aan veel mensen uitleende maar dat ik het zelf eigenlijk maar las tot de tweede les, dat ik nooit verder kwam. En nú nadat ik zelf tot inzicht ben gekomen, las ik het 3 dagen geleden en was zeer gefrappeerd door zijn woorden, die ik grotendeels volkomen kan onderstrepen, een ander boek waar ik ook nog steeds veel waars [4] in vind, is “Moeilijke ouders”. Een merkwaardige fout maakt die schrijver door de kinderen als volkomen oorspronkelijk seksuele wezens voor te stellen. Hij ziet wél in dat ieder mens bij de geboorte goed is en volmaakt, maar hij begrijpt niet dat kinderen, wanneer niet de ouderen hun toespelingen maakten op de sekse, zich schaamden e.d., dat dan de kinderen uit zichzelf daar volkomen zuiver tegenover zouden staan en niet onaneren, wat hij een zuiver natuurlijk kinderlijk iets vindt. Maar verder zegt hij zóveel goeds en waars dat je zou wensen dat dat boek van regeringswege zou worden verspreid al is het door een communist geschreven! Het zou natuurlijk beter zijn, wanneer de ongewenste stukken er eerst werden uitgehaald!

Dank voor het kranten knipsel van de Christen conferentie– geweldig dat er uit zóveel landen, zóvele afgevaardigden zijn gekomen. Inderdaad de mensen willen al het goede, dat is zeker al een héél eind! 

Nogmaals van “geweten” gesproken: ik had het daarover met een jurist en die zei me dat hij vaak niet wist wát goed en wát kwaad is. Hij durft het te zeggen, maar met hoevelen staat het zó, ze oordelen over anderen, vèroordelen ze, maar zelf weten ze niet wat goed en kwaad is. En dát is een jurist, van wie verwacht mag worden dat hij ‘t “Recht” kent en zelfs een ander het zal kunnen bijbrengen, het beter zal weten dan een ander – bovendien vindt hij het nog nuttig dat hij de baas in huis is – ik heb hem gezegd dat zijn kinderen heel goed weten wat goed en kwaad is en geen last met hun geweten hebben. – Het is prettig mee te maken hoeveel je de mensen toch kunt zeggen op een goede manier dat ze erover gaan nadenken en het appreciëren, zo “ongemerkt” in het gesprek gaat dat. – Je moet weten dat ik de laatste jaren er treurig over was dat ik niet meer kon debatteren over een onderwerp zoals vroeger thuis, dat m’n geest als vertroebeld was, dat ik de draad niet wist te vinden; maar nu voel ik me zo volkomen helder – ik weet direct wáár ik de mensen moet aanpakken en wát ik moet zeggen. 

Enige morgens werkte ik weer in de tuin. Elk plantje, elk blad ken ik nu – al de klimplanten en struiken bekijk ik nauwkeurig en knip elk aangevreten blad weg, zodat alles er zo gaaf uitziet, dat het [5] een lust is. Ik stond uren aaneen in de tuin zodat de baboe tenslotte kwam vragen of ik het niet warm had – ik stond nl. steeds in de zon, maar ik voel geen warmte. – M’n 3 jonge jonge oleandertjes zijn volkomen weg, opgegeten door de witte mieren, in de tijd vóór ik nog zelf de ronde geregeld in de tuin deed, en nu ontdekte ik veel witte mierennesten en diverse koninginnen, die ik persoonlijk ombracht, zodat die plek nu wel volkomen gezuiverd zal zijn zodat ik er weer een struik kan zetten. Ik heb nl. nog een grote oleander over achter, die ik wil verplaatsen. Eerst nam ik de haan mee om de witte mieren op te eten, maar halverwege was zijn maag vol en liet hij ze kalm lopen, ik was ten einde raad, maar opeens merkte ik dat er troepen zwarte mieren kwamen aanzetten, die de witte aanvielen en doodden en ze dan meesleepten. De witte zijn boven de grond niets waard, ze weten alleen ónder de grond en in het duister hun weg – bóven de aarde kruipen ze verdaasd rond en weten geen raad. Het was enig om te zien. De witte mieren doen afbrekend werk en worden daarvoor door de zwarte gestraft! Ik hoef dus voortaan alleen maar de witte mieren óp te graven en heb de haan niet meer nodig! – Deze haan krijgt een hen (“tit heette de hén”) wanneer de duiven verhuisd zijn. We kregen vanmorgen een grote duiventil van Elly Linn, die nog poten moet hebben en geverfd – we hopen dan alle duiven dáárin te kunnen onderbrengen en hun kooien kunnen de haan en de hen dan krijgen! Momenteel slaapt de haan in een vogelkooi, waar hij met moeite door het deurtje kan, omdat hij zo groeit!

Colet is naar Batavia vertrokken – ik ging haar betalen en afscheid van haar nemen met de kinderen. Gelukkig is ze over haar teleurstelling mij betreffende heen – althans uiterlijk.

Nee Mam, je kunt niet zeggen dat je je teveel inspant wanneer je kinderen er zijn en dat je erna ziek wordt doordat je je overingespannen hebt omdat je geen tijd hebt genomen je te ontspannen. Wanneer een mens zich op een goede manier inspant, heeft hij geen ontspanning nodig, maar wanneer er ergernissen en opwindingen en spanningen in die tijd zijn, dán komt de overspanning. De overspanning komt dus niet dóór de inspanning maar door de verkeerde dingen die ertussen storend optreden. Wij zullen nooit moe worden van een hele dag staan, lopen en draven wanneer wij er met onze hele geest van overtuigd zijn dat dat onze taak is en wanneer wij er ons niet over bekommeren  of ons werken wel [6] gewaardeerd wordt en wel naar waarde wordt geschat. Doen we dát, dan maken we van ons goede werk iets verkeerd, want dát is niet het doel van ons leven. Wij hebben alleen de weg te gaan en zijn volkomen voor de volle 100% verantwoordelijk voor onze daden. Maar alleen zijn we verantwoording schuldig aan Hém, en Híj is streng want Híj duldt niet dat wij ook maar één druppel water in onze wijn doen, maar hij is oneindig liefdevol en vol mededogen want hoe vaak glippen wij niet door de mazen van het net der mislukking – wij menen dan dat wij het nog net slim gedaan hebben en hij kijkt dan op die vermetele mens met een vriendelijk lachje neer. Hoe vaak zeggen de mensen niet, o jé als je dit doet, dan wordt je ziek of breek je je nek of wat ook. Hoe vaak doet de mens zijn mond ten kwade open en hoe vaak worden ons al die zonden vergeven en loopt het goed met ons af. Zijn lankmoedigheid is wel grenzeloos!

Wij spreken van het “zwakke geslacht”, maar waardoor is deze sekse zwak?, doordát door de tijden heen door de mannen aan jacht en sport werd gedaan maar door de vrouwen niet. De toekomst zal leren dat onze sekse helemaal niet de zwakkere is. Je ziet er al staaltjes van. Hier is bv. een meisje van 12 jaar dat in zwemmen en kracht bij het vechten ook de jongens van haar leeftijd de baas is. En denk eens aan Brunhilde! In de toekomst zullen er voor jongens en meisjes geen verschillende tijden meer gelden als ze om het hardst lopen of zwemmen!

M’n toilettafel is nu al helemaal zonder enig “middeltje”, zelfs m’n haarwater heb ik in de kast gezet, hoewel het me aan het hart ging, want ik vond de fles mooi (!), hoewel ik de inhoud nooit of zelden gebruikte. Lisa heeft me ertoe gebracht want zij nam er altijd van en meende zich te moeten overgieten met geurtjes, nu is het dus onmogelijk geworden. Nu kan alleen m’n overbuurvrouw, mammie van Betty Mees, haar nog dergelijke geurtjes geven. Ze komt graag aan Lisa’s haar en frunnikt aan haar uiterlijk, maar veel invloed kan het niet hebben! Dag liefjes omhelsd, 

Eida. [7]

HOK

G. Hartelijk dank voor uw brieven uit Paterswolde en niet het minst voor Moeder’s persoonlijke brief. Inderdaad is innerlijke harmonie, zielenrust de basis voor een gelukkig gezinsleven. Met Vader ga ik volkomen akkoord dat men de werkelijkheid en feiten moet blijven zien. Zij moeten een integrerend uitgangspunt vormen van onze wereldbeschouwing en levensbeschouwing. En wat de medische wetenschap betreft, kan toch moeilijk voorbijgegaan worden dat zij in de loop der tijden heel wat resultaten heeft bereikt, die een weldaad zijn voor de mensheid. Neem bv. de verbeterde hygiënische toestanden, waardoor het verblijf in de tropen momenteel weinig riskant meer is. Neem het veel gunstiger sterfte- of ziektecijfer bij de Europese bevolkingsgroep, in vergelijking met dat bij de Chinezen of Inlanders, hoewel het toch moeilijk aan te nemen is dat het godsvertrouwen bij deze laatstgenoemden minder is dan bij de Europeanen. [EIDA nee, maar zij zondigen blijkbaar tegen hun lotsbestemming en zijn afgedwaald van wat de goddelijke intuïtie hen leert]. Zeer treffend is het verschil n zuigelingensterfte bij de verschillende landaarden. Zoals Vader terecht schrijft, zielenrust , liefde kan zeer veel, maar kan niet alles. Het zou fataal zijn, indien we hier onze hygiënische voorzorgen verwaarloosden, wanneer wij bv. onze waterleidingen weer moesten missen. 20 tot 30 jaar terug, toen het drinkwater der steden nog slecht was, waren cholera epidemieën hier schering en inslag. Dit alles danken wij toch aan een verbeterd inzicht in de materiële belagers van het welzijn van de mens, maar niet aan een verdieping van ons godsvertrouwen!. En hoe slecht was het gesteld met de volksgezondheid in de Middeleeuwen, in een tijd toen de doorsnee mens een vaster vertrouwen had in God, en het verstand nog niet domineerde! Ik persoonlijk zal deze [8] en nog vele andere feiten nog niet overboord kunnen gooien. – Het verstand is ook een goddelijk geschenk, dus ook het analytisch kritisch vermogen waartoe ons verstand ons in staat stelt. Waarom kunnen hart en verstand niet samengaan; het hart dat het geheel, het wezen der dingen kan aanvoelen en het verstand dat toetst wat het hart ons voorlegt. Deze gaven die de mens van God ontvangen heeft, moeten wij beide in werking stellen en tot een harmonieus samenwerken brengen. Zo is het in de mens afzonderlijk, alsook in het gezin, waar vrouw en man, de een meer hart, de ander meer verstand, tot een eenheid moeten worden. Het is moeilijk, maar troostrijk is de wetenschap dat het kán, en dat het geven steeds geluk betekent en het nemen slechts conflicten in het leven roept. – Onze tijd heeft inderdaad het goddelijke weer leren zien en aanvoelen, nadat de mens in de decenniën omstreeks 1900 de materie heeft aanbeden.

Dag Hok

EIDA

Nee, het is ook heus niet voldoende om godsvertrouwen te hebben – Híj wenst activiteit, wij moeten er ook naar handelen en ons leven maken en niet afwachten!!

Datum 1939-09-08

Plaats Bandoeng, van Hoytemaweg 4

Auteur Eida Hok

Soort Luchtpostpapier

Aantal pag.’s 5

Overig Dubbelzijdig beschreven

EIDA

8 sept.’39

Geliefden –

Dit is de eerste brief aan jullie sinds het begin van deze oorlog, waarover wij ons kunnen verheugen – voor het eerst kun je dit van een oorlog zeggen. De Nazi’s zijn tegen de lamp gelopen, goddank en niets zal er van ze overblijven. Ik heb idee dat het niet lang zal duren, gezien de stemming in Duitsland zelf, waar men geen oorlog wil en nu al in ’t geheim aanplakbiljetten op de muren plakt, die onplezierig zijn voor Hitler c.s. – Wij kochten zaterdag een radio en hoorden meteen Chamberlain’s stem de oorlogsverklaring uitspreken. Vanaf toen hebben wij geregeld naar de Phohi , Zeesen  en Daventry  geluisterd, zodat we goed op de hoogte zijn van de verschillende propaganda methodes. Wat de Duitsers niet al voor doorzichtige nonsens omroepen is niet te geloven, vind je niet. Gisteravond vond ik het bepaald vermakelijk te horen hoe wreed de Polen wel niet zijn en hoe Nederland de andere neutralen en Amerika vol bewondering zijn voor hun snelle opmars zodat alle Amerikaanse kranten grote portretten van Hitler in Polen op de frontpagina plaatsten!! Hok hoorde dat de Duitsers nu koptelefoons kopen zodat men niet kan weten naar welk station ze luisteren!! Enig. Ik blijf vertrouwen op het gezonde verstand van de Duitser boven de 25 jaar, al spraken wij hier Duitsers, die zelf aan hun volk twijfelen en ons fantasten vinden dat wij denken dat enige propaganda tegen Hitler succes zal boeken. – De omroep van de Engelsen is sympathiek, rustig en humoristisch hè – wij zijn zó blij dat we alles nu van nabij kunnen meemaken: want deze tijd is wel een heel belangrijke tijd dat de mens opstijgt boven het materiële en veel voor zijn idealen overheeft – de wereld is wel geweldig vooruitgegaan sinds de Wereldoorlog  en de mensen die zeggen “ja zie je, we zijn blijkbaar nog niet rijp voor vrede”, hebben het mis, want wel wij zijn zover, maar alleen Hitler c.s. moet even [2] hardhandig zijn onrecht aan het verstand worden gebracht – Fijn dat de luchtpostverbinding dóórgaat – Met de Athenia  torpedering hebben ze het bij de Amerikanen nu al volkomen verbruit en enige malen per dag wordt vanuit Zeesen ontkend dat een Duitse U-boot de dader geweest zou zijn, alsof de Engelsen een van hun eigen boten zouden torpederen en dan nog beschieten ook! – Dinsdag luisterden de kinderen naar het kinderkoor uit Batavia en Axel haalde zijn Hollandse herinneringen op wanneer bij Omie en Opa het kinderuurtje was. Om kwart na 1 zijn altijd nieuwsberichten – ik schrijf dan alles op en geef het Hok telefonisch door, die het weer aan zijn collega’s vertelt! soms luistert er één mee aan Hok’s toestel, dat een extra luisterhoorn heeft. – Hok zit nu de hele avond aan de radio, wanneer hij niet uit moet. Hij is gevraagd in de Commissie van Onderzoek van de Loge en moet daar geregeld voor uit voor besprekingen e.d. – We hebben hier nader kennisgemaakt met een pas aangekomen geologen echtpaar Simons, waarover je ons eens schreef. Zij is aardig en fris en vindt het erg naar in pension te zitten en niets onder handen te hebben, waarop ik haar gister heb voorgesteld om de leestrommel en bibliotheek van de Vrouwenbelangen te helpen reorganiseren, wat ze heeft aangenomen, erg prettig – vanmorgen heb ik alles eerst zelf nagezien en stapels tijdschriften van Huisvrouwen-verenigingen weggebracht voor werkelozengezinnen e.d. een geweldige opruiming; huisvrouwenbladen horen m.i. niet in onze trommel, laat staan in onze bibliotheek, die overigens minimaal klein blijkt te zijn. – Met dit zaakje zit ik nu ook opgeknapt en nu zoeken we een bibliothecaresse – we hebben iemand op het oog – een meisje Rutgers met rood haar dat bij ons op het Gym geweest moet zijn, ongeveer van Em’s jaar – herinner jij je haar, Mam? – Dit meisje Simons heeft nog nooit zich met deze Vereniging bemoeid, hoewel ze in Holland 10 jaar “werkende vrouw” was; ze is van de kant van “politiek [3] is rot” en, “daár bemoei ik me niet mee” en dergelijke – ik heb gister me schor gepraat tegen haar om haar van het belang van ons streven te doordringen en tijdschriften meegegeven; maar bij zulke mensen dringt het nooit zo gauw door – Ze deed in Holland veel aan Zionisme, dus ze voelt meer voor afscheiden, terwijl wij streven naar een band tussen alle rassen! Maar ik zal haar niet laten schieten! We hebben de 2 mensen die we kwijt wilden, nu uit het bestuur en kijken uit naar aanvulling. – Thea Hermans bracht me net een boek mee “Gone with the wind” – Ik had haar dringend verzocht me geen verjaarscadeau te geven, maar nu zei ze dat dit ook niet voor mijn verjaardag was, maar voor de morele steun die ik haar had gegeven toen ze erg in de put zat over een conflict met de schooljuffrouw van haar zoontje. Aardig hè! – Vanavond hebben we Kunstkring: Stotijn – Ketting –  Feltkamp (opgenoemd in volgorde van waardering!) vandaar dat ik nú schrijf – het is half één. De kinderen waren eerst naar het zwembad gegaan, maar daar gekomen merkten ze dat ze de kaart hadden verloren – tegen twaalven kwamen ze weer aangezet – gelukkig zaten er nog maar 2 op de knipkaart. Axel is anders zo precies, hij breekt of verliest nooit wat. Ik heb nu een bloes voor hem met lange mouwen en manchetknopen, die ik indertijd cadeau kreeg – ik mocht de mouwen er niet afknippen van hem en nu heeft hij hem na het bad wéér aangetrokken omdat hij hem zo mooi vindt – hij wordt steeds netter op zijn kleren, erg prettig want van al dat wassen wordt de boel niet mooier – M’n reorganisatie van de tuin is nog in volle gang – Ik heb 2 dagen met de centimeter het pad langs afgemeten, overal is het nu 1 meter, de rest wordt helemaal gras, maar eerst moet de oude kalkgrond afgegraven, dan strooien we mooie aarde en daarop de graszoden en het brede oprij pad naar de garage wordt helemaal opgehoogd – We zijn nu bezig de lelijke keien eruit te zoeken; het grint dat overblijft wordt dan aan de kant gelegd, dan hogen we het op met de lelijke keien en daarop weer grint, zodat de tuin van gelijk- [4] matige hoogte is overal; daar de tuin erg helt is het moeilijkste om de schuine lijn te krijgen, die gelijkmatig naar het huis toe oploopt – het is verbazend aardig werk, al is het langdurig – Wanneer ik zo’n hele morgen lelijke stenen heb uitgezocht, is het een genoegen op het pad te wandelen en het te bekijken, het is dan zichtbaar opgeknapt. –

Ik wens jullie geluk met jullie geridderde schoonzoon! We lazen het in de krant – ze wisten het blijkbaar zelf tevoren niet maar ze troffen het dat ze naar Sarangan gegaan zijn, anders hadden ze ook een receptie moeten houden, zoals hier het departements-hoofd – die receptie was overigens erg genoeglijk – We spraken weer eens allerlei mensen, zoals de Ortten, bij wie we gauw eens op bezoek gaan – Ze waren al bij ons vol verhalen over Europa.

Hoe is het nu bij jullie? Heb je al distributiekaarten? en wát krijg je met die bonnetjes? Wat zijn die dingen al erg in Duitsland en dan ook nog verzwaarde belastingen en wáárvoór, voor een oorlog in een land, dat de Duitsers niet eens begeren, “hoe lang nog?” zullen ze het slikken? Ik was met Thea op het Openbaar gehoor om de Resident namens de Vrouwenbelangen geluk te wensen met de verjaardag van de Koningin. We hebben erdóór gekregen dat er officieel dames “toegelaten” worden! Gelukkig hebben er meerdere vrouwen van dit voorrecht (?) gebruik gemaakt!

Hok vertelt dat die jonge Simons nú al op reis moet de rimboe in – ik denk haar onze logeerkamer aan te bieden voor die 14 dagen, want alleen in een hotel in een voor haar nog vreemd land, is minder prettig misschien – We hadden daarnet een reuze gedoe met het kalmeren van onze buurman, die 11 jongens in huis heeft, waarvan een paar met stenen gegooid hadden, die op ons huis terecht kwamen en in onze tuin – hij wilde de politie erbij halen en hun ouders op een onderneming opbellen – ik zei hem dat ik hem smeekte van een mug geen olifant te maken; gelukkig was hij op het laatst wat kalmer; ik hoop voor de jongens dat hij ervan afgezien heeft – het zijn zulke echt aardige jongens – hij mag blij zijn dat hij ze in huis mág hebben! Dag Eida. [5]

HOK

G. Ik wens u geluk met Dirk’s decoratie. Wat lijkt dat nu lang geleden! Er is zoveel in de wereld gebeurd in die tussentijd, dat we ons nauwelijks meer kunnen herinneren wat de vorige dag gebeurd is. Wij hopen dat u aan niets gebrek zult hebben en dat Holland niet in een oorlog wordt gewikkeld. Dat zou erg verschrikkelijk zijn. Gelukkig dat alles erop wijst dat zowel Nederland als Indië erbuiten zullen blijven. Eida schreef reeds dat we nu een radio hebben (een Erres KY 227 ). We kochten hem de vorige week zaterdag, dus vlak voor de oorlogsverklaring en kunnen nu alles van nabij volgen. Ook de Radio-oorlog! Hier is het een uitzondering wanneer er iemand pro-Duits is. Ieder is blij wanneer het Nazi-gouvernement weer wat tegenslag heeft. We denken dat Engeland en Frankrijk zeer goed geïnformeerd zijn over Duitslands binnenlandse toestand door de vele Duitse vluchtelingen. – Wat lijkt Holland plotseling weer ver, toen de vliegtuigen niet vertrokken. Een tijdje werd hier gevreesd voor de Japanners. Maar dat is weer achter de rug. – Eigenlijk kunnen we ons de oorlog nog niet geloven, maar wanneer het gelukken zal het Duitse volk weer vrij te maken, dan is het offer dat de geallieerden brengen, niet te groot. We hopen op een binnenlandse ineenstorting in Duitsland en dan is Europa misschien rijp voor een vrede. Maar niet een vrede van Versailles, maar een verstandige vrede, die alle oorlog bant! – Axeltje hebben we van de verschrikkelijkheden van een oorlog verteld; hij vroeg op een ochtend: “waarom moet men oorlog voeren, wanneer men een stad niet krijgt. Dan zeg je toch: het kan me niet schelen, hou jij je stad maar, ik heb haar niet nodig”. Zo zegt hij ook, wanneer Lisa hem haar speelgoed niet wil afstaan. Axeltje vindt oorlog nu even erg als wij, en protesteert wanneer een kind op school er erg luchthartig over denkt. Ik eindig, ben met mijn gedachten ook op het Papaverhof, en hoop dat u het ideaal waarvoor de Engelsen vechten, ook deelt, zodat het gemakkelijker wordt de verschrikkingen van de oorlog, en de terugval der mensen te aanvaarden. 

Dag Hok. 9/9/’39