EIDA
6-2-‘34
Geliefden – Terwijl Axel in zijn konijnen-Oma-pak staat te converseren in de box, zit ik in de voorkamer aan jullie te schrijven. Hij moet weer binnen blijven want het stormt en regent, echte herfst. Het is juist weer 2 morgens mooi weer geweest, maar nu is ’t weer mis. Axel slaapt ’s morgens dan ook maar, wat hij buiten nooit doet. Ik ben met allerhande huishoudelijke dingen bezig tegenwoordig, want ik heb de baboe afgeschaft. Niet zozeer uit bezuiniging als wel omdat ik me aan één stuk door ergerde omdat ze niet kunnen strijken. Onze juweel van een Annah kon alles goed en zij wilde al ’t werk wel doen voor een rijksdaalder meer in de maand. Ik help nu zelf wat met wassen en strijken soms en stoppen en geniet elke dag van de opruiming en van maar 2 bedienden in huis. Kasan moet nu helpen aardappels schillen en met de rijsttafel van allerlei schoonmaken, hij heeft daar tijd genoeg voor. Van tijd gesproken. Voor de Vivos voeren we behalve de boerenbruiloft ook nog het 3e bedrijf van “Kinderen van deze Tijd”[1] op. Ik moet ook weer meedoen en vind dit veel fijner dan die boerendansen. Die arme Hokje moet nu nogal eens een avond alleen thuis zijn, maar dat vindt hij gelukkig best. Gisteravond hebben we de rollen gelezen en ik ben een kind en de stem in extase omdat ik de hoogste stem heb. Merkwaardig, want ik dacht juist dat ik een lage stem had. Maar dat komt zeker vergeleken bij Anneke. ’t Is werkelijk een pracht inhoud ook en het ritme is gedragen. Maar Moeder houdt niet van Roland Holst, ik vind het heus mooi. Trude doet ook mee als kind. Ze hebben de slankste Vivos mensen ervoor opgescharreld!! Trude komt met juli met verlof en ze zal je persoonlijk onze groeten brengen. Ze is een genoeglijk iemand. Ik mag haar altijd graag spreken. – We kregen weer een brief van Emma, geweldig, de 2e in 3 weken! Moeder schrijft ook net weer over het geklets over Dirk’s verhouding tot Zus. Maar Mam, ik schreef het geloof ik ook al eerder – ik vind dat als Zus gelukkig was met Dirk en tevreden met hem, dat ieder ander, ook T. Leidie en Jan Erik [2] het dan zeker kunnen zijn. Wat weet je tenslotte af van andermans huwelijk? Om de uiterlijke dingen mag je het toch niet veroordelen. Wie weet hoe Dirk met Zus was onder 4 ogen. Jan Erik kan nu wel vinden dat Dirk wroeging zal hebben, maar dat hééft hij niet! Hij heeft het gevoel dat hij met Zus bijzonder gelukkig was, wie zal dan het tegendeel durven beweren! Hij is volkomen overtuigd dat hun huwelijk ideaal was, wie zal dan kunnen zeggen dat het niet waar is. Laten we blij zijn dat Dirk geen wroeging heeft. Emma schrijft juist dat Dirk nooit last van spijt heeft, dat is wel een heel gelukkige eigenschap! ’t Is inderdaad waar dat een mens getrouwd nu eenmaal anders is dan verliefd of wat dies meer zij. Anneke schrijft juist ook of ik denk dat Dirk zo attent zou blijven eventueel als echtgenoot; maar dat denk ik helemaal niet. Want dat kan geen man! Maar toch zal hij veel door Zus’ verlies geleerd hebben. Feddo[2] is een wijs man!
Ik heb de knopen van ’t gebreide pakje 5 cm hoger gezet en het geheel nat uitgerekt en nu past het ook nog en zit de broek wat hoger, wat vlugger staat!
Dien schreef ook al dat Emy’s dochtertje zo’n beeldig kind was, Hansje wordt ze genoemd.
Fijn dat jullie zo blij bent met de film – we hopen met de volgende brief op een uitvoerig verslag. Inderdaad kijk ik niet erg beminnelijk op deze film. Ik had het ook er uit willen knippen, maar Hok wou het niet. Ja, ’t is jammer dat Hok hier zelf niet op staat, maar op de volgende zal je hem als trotse vader kunnen aanschouwen.
Axel zit tegenwoordig af en toe ook op de po op de grond want Christie zegt dat als je hem op de kinderstoel altijd wat laat doen, denkt hij later dat alle stoelen daarvoor zijn! Hij vindt dit ook best en deed er vanmorgen zelfs een hoopje op waarna hij toegejuicht werd door pa en ma! Hij gaat al uit zichzelf de box los oversteken maar durft niet altijd. Als het weer beter weer is, wil ik eens met hem naar Deetje Holle.
De oude Mevrouw Chavannes heeft ons eergister te eten [3] gevraagd. Maar Hok had juist een belangrijke vergadering van de Shiong Tih Hui. Gelukkig voor hem want de Hasenstabjes waren ook gevraagd! Op hén vroegen ze ons, maar pas dezelfde dag. – We hadden een genoeglijke bestuursvergadering van de IEVA, dat is het enige wat ik in een week aan de IEVA deed. Ik ben al die tijd niet op de school gekomen. Het loopt trouwens uitstekend zonder mij. Dat Moeder aan Emma Mesdag vertelde dat ik daar zoveel presteer, is alweer in ’t verleden. Ik doe er ongeveer niets meer voor, stuur andere commissaressen erheen! Op die vergadering moesten we beslissen over dat Vivoslid dat daar woont met man en kind. Ze heeft razende ruzie met de directrice, maar wil er toch niet zelf uitgaan, omdat het voordelig wonen voor haar is. We hebben haar nu toch opgezegd, maar als ze geen ruzie meer maakt, mag ze toch blijven. Het spijt me dat ik haar in ’t huis heb gehaald, maar déze kamer was leeg en zijzelf zocht een kamer.
Hoe gaat het overigens met joúw IEVA? Irene gaat over 3 weken aan boord, ik verheug me zeer over haar terugkomst.
Mali Boot[3] schijnt ook apotheker te zijn nu. Bep schreef althans dat ze nu alle examens ook achter de rug had. Bepje zelf is niet zo goed; ze moet voor haar hals (lymfe-klieren) naar Zwitserland voor een paar maanden. Afschuwelijk!, vond ze maar een man. Dien voelt zich gelukkig goed, is niet erg misselijk, misschien wordt het dan wel een jongen. Bij Axel was ik tenminste veel beter dan bij Elsje. Verbeeld je dat Elsje nu 3½ jaar zou zijn, wat oud al en wij al haast 5 jaar getrouwd. Ik ben 4 dagen lang in de vaste overtuiging geweest dat ik Dien gezelschap zou houden, ik was er al helemaal ín, wist al wat voor soort jurk ik zou laten maken en toen opeens was ’t niet meer nodig! Ik ben overigens weer geheel volbloedig, heb 85% bloed (witte bloedlichaampjes) wat voor een vrouw een heel hoog percentage is hè. Kuyer gelooft vast dat het van de lever komt, die ik vanaf juli elke dag alweer eet. Ik sla nu enige [4] dagen over want ik ben er bepaald van gedégouteerd! Maar ik had nooit gedacht dat ik er helemaal af zou komen. Ik ben ook enorm goed – gister b.v. heb ik eerst 1½ uur lang Hok’s pak opgeperst, daarna een half uur naar de boerendansenrepetitie gewandeld, dáár een uur gehupt en gesprongen en ik was niet eens moe! Alleen in fietsen heb ik nog niet veel lust, dat trappen naar boven is veel vermoeiender dan te lopen.
Axel is een paar dagen uit z’n hum geweest. Om alles was hij boos; hij zat onder de muggenbeten omdat hij gilde als ik zijn klamboe wou sluiten. Ik weet niet wat het geweest is, maar vandaag is hij weer onze zonnige zoon! Ik was bang voor waterpokken, maar Hok zei dat het muskietenbeten waren en inderdaad trekken ze alweer weg.
Hok vindt het wel goed wat op de kalender over hem staat, hij is ook een uitgesproken Aries[4] mens! Verder zijn we geen van allen zo’n uitgesproken type, bij Em komt het ook nogal uit. Maar waarom noemde Betty Biegel, Em[5] een echt vissenmens, Pisces is toch van februari?
Ik ben toch zo verrukt van Axel Munthe[6], ik verslindt hem eenvoudig tot ’s avonds laat. Van één verhaal kreeg ik zó de slappe lach dat het 10 minuten duurde eer ik kans zag het aan Hok te vertellen, zo’n kostelijke man vol humor. Elke dag moet ik er Hok van vertellen, Hok komt er niet toe zulke boeken zelf te lezen. Hij heeft zoveel vakliteratuur en tijdschriften.
’t Is deze maand Chinees Nieuwjaar en Ho heeft ons daarvoor een fooi van ƒ 50.- gevraagd, aan Houw ook. We hebben het maar gestuurd vanwege de opslag, maar nu krijgt hij alleen nog de maandelijkse bijdrage want het is toch een bodemloos vat. ’t Is natuurlijk beroerd werkeloos te zijn als je ’t vroeger goed gehad hebt, maar hij vindt het ál te gemakkelijk op zijn familie te drijven, dat is duidelijk gebleken.
We hebben de salarisopslag binnen!
Dag Eida [5]
HOK
G. We vinden het erg fijn, dat u de extra film zo leuk vindt; zij is het inderdaad ook. Wat zal de volgende zijn? We zien tot onze vreugde, dat het de Papaverhof cinema nog steeds beter gaat. U zult spoedig een zaaltje nodig hebben; wellicht kunt u entree heffen!! We hopen, dat onze filmster nog lang en vogue zal zijn. – De horoscoop in de “Huisvrouwenkalender” komt in grote trekken voor mij goed uit, ook de minder goede eigenschappen. Het kan mij inderdaad niet veel schelen of ik gezag heb; het is mij niet om heersen te doen, ik vind dat dit vanzelf volgt (dit in tegenstelling met de Leo mens[7].) Ook de fout: aan alles beginnen en veel niet afmaken, klopt. – Heel leuk vind ik de horoscoop van Axel; als dat uitkomt, dan zullen we heel veel plezier van hem beleven. Hij is nu al erg positief en onafhankelijk. Veel kunnen we van hem natuurlijk nog niet zeggen. Wel dit, dat als hij in iets geen zin heeft, dan doet hij het ook niet. Zijn gedachten afleiden met een of ander lukt meestal niet. – We lazen in de krant dat De Nieuwe Pers[8] geliquideerd is. – Wat de bezuinigingen betreft, het volgende: de drie ontslagen ingenieurs zijn alle Duitsers; erg zielig voor hen, maar aan de andere kant komen zij niet ten laste van de Indische gemeenschap. Van in vaste dienst komen, is momenteel geen sprake. Ik mag blij zijn, dat ik niet gemist kan worden. Wellicht dat het over een paar maanden wel weer kan, maar daar reken ik niet op. De salarisverlaging is hier inderdaad zeer zwaar, maar daar tegenover is de levensstandaard zeer gezakt. Alleen onze auto is een kostbaar ding. Hij begint nu zo beetje oud te worden. We houden hem maar omdat wij er toch niets voor krijgen. Of het hier nu zoveel goedkoper leven is, dan in Holland is niet zo te zeggen. Als men in de kampong woont, is dat natuurlijk zeker het geval. Natuurlijk hebben we hier minder uitgaven voor kleren, brandstof; maar daar tegenover zijn de gewone Europese producten erg duur.
Dag Hok
[1] “Kinderen van deze Tijd”, lekenspel van Henriëtte Roland Holst, Nederlands dichteres en socialiste. Bibliografie (proefschrift 1996) van Elsbeth Etty ”Henriette Roland Holst, 1869-1952. Liefde is heel het leven niet.”
[2] Feddo Hartelust, aangetrouwde volle neef van Annetje (Zus) en Jan Erik Goudsmit.
[3] Malie Boot, Bepje en Dien zijn clubgenoten van Eida uit haar Leidse studententijd.
[4] “Aries” c.q. sterrenbeeld Ram tevens teken van de Dierenriem.
[5] Emma is n.l. van 27 september.
[6] Axel Munthe (1857-1949) Zweedse psychiater, zeer bereisd. Hij schreef zonderlinge, grappige en speelse verhalen.
[7] Leo mens: iemand die geboren is in het Dierenriem-teken de Leeuw.
[8] De Nieuwe Pers was een antifascistische krant onder redactie van Mr Drs Börger. Op 20 november 1933 verbood de Duitse justitie de verspreiding van De Nieuwe Pers in Duitsland.